Inwazje pasożytnicze występujące w Polsce

Etiologia inwazji Pierwotniaki - Giardia, Toxoplasma, Pneumocystis, Trichomonas, Naegleria Robaki obłe (nicienie) - Enterobius, Ascaris, Trichuris, Anisakis, Strongyloides, Trichinella, Toxocara Robaki płaskie (tasiemce) - Taenia, Echinococcus, Hymenolepis

Wrota inwazji Drogi oddechowe: Przewód pokarmowy: enterobius droga fekalno-oralna pneumocystis enterobius, giardia, toxoplasma naegleria jaja w jarzynach, ziemi, wodzie ascaris, trichuris Skóra: strongyloides surowe ryby: Anisakis jaja w kale psa: echinococcus, toxocara Narządy płciowe: trichomonas, giardia cysty w mięsie: taenia, trichinella, toxoplasma

Inwazje przewodu pokarmowego Pierwotniaki Giardia intestinalis Nicienie Enterobius, Ascaris, Trichuris, Strongyloides, Trichinella, Anisakis, Toxocara Tasiemce

Inwazje układu nerwowego Pierwotniaki - Toxoplazmoza nabyta i wrodzona - Pełzakowica mózgu (Naegleria) Nicienie - Strongyloidoza (rzadko) - Trichinelloza - Toksokaroza Tasiemce - wagrzyca Taenia solium - bąblowica (torbiele larwalne) Echinococcus granulosus i multilocularis

Inwazje innych narządów (1) Pierwotniaki - Toxoplazmoza oczna, węzłowa, uogólniona - Pneumocystoza płuc - Trichomonoza nn. płciowych Nicienie - Ascarioza (drogi żółciowe, trzustkowe, oskrzela, płuca) - Strongyloidoza (wątroba, płuca, serce)

Inwazje innych narządów (2) Nicienie - włośnica (mm. szkieletowe, m. serca, płuca, nerki) - toksokaroza (wątroba, gałka oczna, płuca) Tasiemce - wągrzyca (oko, mm. szkieletowe, m. serca, płuca, j. otrzewnej) - bąblowica (wątroba, płuca, m. serca, śledziona, nerki, kości i in.)

Giardioza (lamblioza) E: lamblia (Giardia intestinalis) I: cysta przenoszona z wodą lub żywnością K: - bóle brzucha, biegunka, stolce tłuszczowe, wzdęcia, nudności, wymioty, utrata masy ciała - obj. pozajelitowe: przewlekła pokrzywka, zap. jagodówki oka, zap. stawów z. wątrobowo-trzustkowy z. dyspeptyczny z. rzekomowrzodowy z. alergiczny

Giardioza Diagnostyka: - poszukiwanie cyst w kale - badanie treści XII-czej na obecność trofozoitów - wykrycie antygenów G. lamblia w kale

Leczenie: - Metronidazol 250mg p.o. 3xdz przez 5-10 dni dzieci 10-15 mg/kg. m.c/dobę - Tynidazol 600mg/dobę w dwóch dawkach przez 3-5 dni dzieci 10-15 mg/kg/dobę 2 x dz - Ornidazol 500mg 2xdz - Furazolidon 6mg/kg/dobę 4 x dz przez 7-10 dni

Rzęsistkowica E: rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis) I: trofozoit przenoszony z człowieka na człowieka najczęściej drogą kontaktów płciowych

Rzęsistkowica K: - zakażenie pochwy, sromu, dróg moczowych - zapalenie żołędzi, cewki moczowej

Rzęsistkowica Powikłania - zapalenie miednicy małej, niepłodność - zapalenie najądrzy, gruczołu krokowego Leczenie (jednoczesne obu partnerów) - Metronidazol 250mg 3xdz-7 dni - Tinidazol 2000mg jednorazowo - Ornidazol 500mg 2xdz-5 dni

Owsica (enterobiosis) E: owsik ludzki (Enterobius vermicularis) I: jajo inwazyjne: droga fekalno – oralna (ręce) lub wziewna (kurz), larwa inwazyjna –retroinwazja

Owsica (enterobiosis) K: - dyspepsja, nadpobudliwość, świąd odbytu

Owsica Powikłania: Leczenie: 2-4 cykle - zakażenie dróg moczowo-płciowych - zakażenia bakteryjne skóry i śluzówki odbytu Leczenie: 2-4 cykle - pyrantel (Combantrin) 10mg/kg -co 2 tygodnie - albendazol (Zentel) 200mg dzieci do 5 r.ż. 400mg dzieci> 5 r.ż.- co 1 m-c - mebendazol (Vermox) 100mg 1 x- co 1 m-c

Owsica

Glistnica (ascariosis) E: glista ludzka (Ascaris lumbricoides) I: jajo inwazyjne-ręce, woda, warzywa zanieczyszczone ziemią K: - postać jelitowa (f. dorosłe) - postać narządowa (f. larwalne) – hepatomegalia, suchy kaszel, stany spastyczne oskrzeli, krwioplucie, zesp. Loefflera - objawy ogólne: gorączka, alergia skórna, zaburzenia snu, stany pobudzenia, eozynofilia

Glistnica Powikłania: - niedrożność jelit, dróg żółciowych - zapalenie trzustki - niedrożność dróg oddechowych

Leczenie: - pyrantel 10mg/kg jednorazowo - mebendazol (Vermox)100mg 2 x dz przez 3 dni - albendazol (Zentel) 200-400mg 1x - levamizol (Decaris) 2,5mg/kg

Włosogłówczyca (trichurioza) E: włosogłówka ludzka (Trichuris trichiura) I: jajo inwazyjne przenoszone przez brudne ręce, wodę, warzywa, owoce K: bóle brzucha, przewlekła biegunka (czasami z dom. krwi), alergia, nerwica

Włosogłówczyca Powikłania: Leczenie: - niedokrwistość - zaburzenia elektrolitowe - wyniszczenie Leczenie: - mebendazol(Vermox)100 mg 2 x dz-3 dni - albendazol(Zentel) 400mg 1x dz-3 dni

Toksokaroza (zespół larwy wędrującej trzewnej) E: glista psia, kocia (Toxocara canis et cati) I: jaja inwazyjne wydalane z kałem psów i kotów K: - postać bezobjawowa - postać trzewna: ogólne osłabienie, stany podgorączkowe, wysypki skórne, limfadenopatia, bóle głowy, kaszel, krwioplucie, bóle brzucha, hepatomegalia - postać oczna (ziarniniaki w tylnym biegunie lub obwodowo w gałce ocznej): jednostronne pogorszenie widzenia - neurotoksokaroza (meningitis, encephalitis, epilepsja)

Toksokaroza Rozpoznanie: - morfologia z rozmazem, eozynofilia (BLE), ocena aktywności aminotransferaz, USG j. brzusznej, badanie dna oka, bad. serologiczne (IgG) Leczenie: p/pasożytnicze: - rekomendowane u dzieci– dietylokarbamazyna (Hetrazan, Notezyna) 6 mg/kg/dobę-21 dni - alternatywne - albendazol (Zentel) -15 mg/kg/dobę-7 dni p/zapalne: steroidy ogólnie i miejscowo rozważyć leczenie chirurgiczne, koagulację laserem lub krioterapię

Włośnica (trichinelloza) E: włosień kręty (Trichinella spiralis) I: larwa inwazyjna w mięsie świni i dzika K: - zespół biegunkowy - zespół włośnicowy (penetracja larw do mięśni): gorączka, bóle mięśni kończyn, zapalenie spojówek, obrzęki powiek, zaburzenia mówienia, połykania, oddychania

Włośnica K: - alergiczne zapalenie naczyń (vasculitis): wylewy dospojówkowe, podpaznokciowe, pokrzywka - faza zaburzeń metabolicznych - hipoalbuminemia, hipoglikemia, hipokaliemia Powikłania: - zapalenie opon i mózgu - zapalenie płuc - uszkodzenie mięśnia sercowego

Włośnica Diagnostyka: Leczenie: - leukocytoza, eozynofilia - badania serologiczne (ELISA) -↑CPK, LDH - biopsja mięśni Leczenie: - mebendazol lub albendazol 5mg/kg m.c./dobę przez 7 dni - salicylany - steroidy: prednizon 0,5-1 mg/kg m.c./dobę przez 3-14 dni

Tasiemczyca (T. nieuzbrojony) E: tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata) I: wągier bydlęcy K: - bóle brzucha - nudności - wzmożone lub upośledzone łaknienie - biegunki lub zaparcia - osłabienie, zaburzenia snu, niedokrwistość

Tasiemczyca (T. nieuzbrojony) Rozpoznanie: - czynne wypełzanie członów macicznych przez odbyt (ocena morfologiczna) - jaja w kale - antygeny tasiemca w kale Leczenie: - prazykwantel (Cesol) 5-10mg/kg-jednorazowo - alt.: niklozamid (Yomesan) 2g (dzieci 50 mg/kg m.c)

Tasiemczyca (T. uzbrojony) E: tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) I: wągier świński K: - postać jelitowa często bezobjawowa - wągrzyca: tk. podskórnej, mm. szkieletowych, płuc, oka, jamy otrzewnej, mózgu R: - ocena morfologiczna członów macicznych

Leczenie: - prazykwantel (Cesol) - postać jelitowa 5-10 mg/kg 1x - wągrzyca mięśni 25 mg/kg-4 dni - wągrzyca mózgu 50 mg/kg/dobę-14 dni - wągrzyca oka -chirurgiczne

Echinokokoza (bąblowica jednojamowa) E: Echinococus granulosus I: jaja przenoszone z sierści lub kału psa K: postać pęcherzowa (torbiel) zawierająca protoskoleksy umiejscawia się w tkankach: wątroba (60%), płuca (20%), mózg (2%), mięsień sercowy, nerki, kości, śledziona Powikłania: pęknięcie torbieli, wstrząs, wtórne zakażenie bakteryjne

Echinokokoza Rozpoznanie: - badania obrazowe –USG, TK, RM Leczenie: - testy immunoenzymatyczne ELISA+ Western - Blot - biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana - śródoperacyjne badanie histopatologiczne Leczenie: - operacyjne - farmakologiczne: albendazol (Zentel) 10-15 mg/kg/24h –przez 30 dni, kurację powtórzyć 1-2 razy po 14 dniach przerwy

Alweokokoza (bąblowica wielojamowa) E: Echinococcus multilocularis I: jajo obecne w owocach, grzybach leśnych skażonych kałem lisa K: postać larwalna (torbiel wielokomorowa) rozrasta się naciekając tkanki: - wątroba, płuca, mózg

Alweokokoza (bąblowica wielojamowa) Rozpoznanie: - badania obrazowe (obraz „kwiatu lilii” i/lub „plastra miodu”) - badania serologiczne + Western - Blot - bad. PCR w bioptatach wątroby - badanie histopatologiczne Leczenie: - operacyjne-radykalny zabieg chirurgiczny - farmakologiczne – albendazol (Zentel) 10-15 mg/kg/24h -30 dni, powtarzana wielokrotnie (po każdym cyklu 14 dni przerwy) nawet całe życie Rokowanie: złe (33% zgonów)

Hymenolepioza (tasiemiec karłowaty) E: tasiemiec karłowaty (Hymenolepis nana) I: jaja inwazyjne w pokarmach zanieczyszczonych kałem myszy K: bóle brzucha, wymioty, utrata apetytu i masy ciała, nerwica, zaburzenia snu, świąd skóry okolicy odbytu L: prazykwantel (Cesol) 25 mg/kg 1x, ew. powtórzenie kuracji

Pomyśl o inwazji w przypadku: dziecka osoby z upośledzoną odpornością niepokoju, pobudzenia ruchowego, zaburzeń snu utraty masy ciała przewlekłej biegunki przewlekłych, nawracających stanów obturacji oskrzeli nawracających wysypek skórnych eozynofilii gdy nie wiesz o czym masz myśleć

Profilaktyka inwazji mycie rąk przed posiłkami mycie rąk po kontakcie ze zwierzętami mycie warzyw i owoców odrobaczanie zwierząt domowych oznaczanie miejsc defekacji psów i kotów zabezpieczanie piaskownic przed zwierzętami ogradzanie placów zabaw siatką 1,5m sprzątanie miejsc zabaw dzieci prawidłowa obróbka termiczna mięsa i ryb unikanie mięsa niebadanego

Dziękuję 