MYDŁA I INNE ŚRODKI PIORĄCE

Mydło w walce o czystość! Mówiąc- „brudne ręce,brudna bielizna, walka z brudem”- chcielibyśmy zapytać co to jest brud. BRUD to mieszanina składająca się z sadzy, krzemionki, soli mineralnych, substancji pylistych zlepionych składnikami potu, którymi są białka i tłuszcze. Brud ściśle przylega do skóry czy tkanki i trudno go usunąć w sposób mechaniczny, czy też za pomocą samej wody. Pierwszym sprzymierzeńcem w walce z brudem jest MYDŁO, znane ludzkości od początku naszej ery. Otrzymane po raz pierwszy w Galii(Francja) przez gotowanie łoju baraniego z wapnem palonym(CaO) i węglanem potasu(K2CO3) zaczęło swój „triumfalny pochód”, uszlachetniane przez różne dodatki zmieniające jego konsystencję, zapach i inne właściwości.

MYJ RĘCE! Dbaj o higienę!

Co to są mydła? Mydła są to sole wyższych kwasów karboksylowych. = Mydłami nazywamy sole sodowe lub potasowe kwasów tłuszczowych . kwas palmitynowy - C15H31COOH CH3-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-COOH kwas stearynowy - C17H35COOH CH3-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2COOH kwas oleinowy - C17H33COOH CH3-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH=CH-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2COOH

Otrzymywanie mydła. W emaliowanym garnku lub dużej parownicy umieść 7g łoju(lub innego tłuszczu) oraz 20cm3 stężonego roztworu NaOH i 5 cm3 C2H5OH. Mieszaninę ogrzewaj ok.. 10 min., ostrożnie! Mieszając. Po otrzymaniu kleistej masy dodaj do niej 15 cm3 nasyconego roztworu NaCl. Po dokładnym wymieszaniu zawartość parownicy ostudź. Gdy na powierzchni utworzy się warstwa surowego mydła, przenieś je do drugiego naczynia. Po stopieniu wlej do foremek. W podobny sposób otrzymuje się mydło na skalę przemysłową. Opisany proces nosi nazwę ZMYDLANIA TŁUSZCZÓW.

Zakładając, że głównym składnikiem tłuszczu jest np Zakładając, że głównym składnikiem tłuszczu jest np. palmitynian gliceryny, możemy zachodzącą reakcję zapisać za pomocą równania: C15H31COOH + NaOH → C15H31COONa + H2O palmitynian sodu (mydło)

Proces zmydlania można przeprowadzić stosując również wodorotlenek potasu KOH. Otrzymuje się wtedy tzw. MYDŁA POTASOWE( szare, maziste) stosowane głównie do prania. Dodatki wysokogatunkowych tłuszczów np.. Oleju kokosowego oraz olejków zapachowych i leczniczych, jak rumianek czy siarka, pozwalają otrzymywać mydła toaletowe lub lecznicze.

Nie tylko mydło pierze... W ostatnim 30- leciu pojawiły się w handlu SYNTETYCZNE ŚRODKI DO PRANIA w postaci proszków, past, płynów. Takie nazwy jak: IXI, PERSIL, AJAX są nam dobrze znane. Środki te nazywamy DETERGENTAMI. Skład detergentów jest bardzo różnorodny i skomplikowany. Zawierają one oprócz soli nieorganicznych i organicznych również tzw. wybielacze optyczne, a nawet enzymy.

Właściwości mydeł. 2NaC15H31COO+CaCl2 Ca(C15H31COO)2+2NaCl Do probówek nalej kolejno: wodę z kranu, wodę destylowaną i wodę z dodatkiem paru kropli chlorku wapnia CaCl2, a następnie dodaj do każdej trochę wiórków mydła. Wstrząśnij energicznie każdą probówką i obserwuj zachodzące zmiany. Mydło dość trudno rozpuszcza się w zimnej wodzie. W probówce 1 i 2 wytworzyła się piana( czyli stosunkowo duża ilość powietrza rozpuściła się w postaci drobnych pęcherzyków w niewielkiej ilości wody). Natomiast w probówce 32 wytrącił się szary „kłaczkowaty” osad. W wyniku reakcji między mydłem a solą wapnia powstało nierozpuszczalne w wodzie MYDŁO POTASOWE. 2NaC15H31COO+CaCl2 Ca(C15H31COO)2+2NaCl Mydło nierozpuszczalne mydło rozpuszczalne Palmitynian sodu palmitynian wapnia

Właściwości detergentów. Proszek do prania łatwo rozpuszcza się w zimnej wodzie. We wszystkich probówkach wytwarza się obfita piana. Syntetyczne środki piorące nie tworzą osadów z solami wapnia. Dzięki detergentom usuwanie brudu stało się mniej uciążliwe. Niestety, niektóre z nich mogą powodować podrażnienia i uczulenia skóry.

Badanie odczynu detergentów. Do probówek zawierających roztwór mydła, rozpuszczone proszki,płyny lub pasty do prania dodaj parę kropli fenoloftaleiny. Zaobserwuj zabarwienie roztworów. Różowofioletowa barwa wskazuje, że roztwory wodne niektórych detergentów mają odczyn zasadowy. Jest to spowodowane obecnością węglanu sodu(sody) Na2CO3 i powstającym w roztworze wodnym wodorotlenkiem sodu NaOH.

Drugim problemem jaki niesie za sobą stosowanie syntetycznych środków piorących jest ich niekorzystne działanie na środowisko naturalne-przyczyniają się do zatruwania wody w rzekach i jeziorach.obecnie można zastąpić detergenty trudne do degradacji biologicznej innym tzw. łagodnymi, których technologię opracowano w USA w 1965r. Detergenty te łatwo ulegają biologicznemu rozkładowi.

Co to jest twarda woda? Jest to taka woda, w której stwierdza się obecność składników mineralnych, głównie węglanów, wodorowęglanów, chlorków, siarczanów, krzemianów wapnia i magnezu. Rozróżnia się twardość wody: przemijającą (pochodzącą przede wszystkim od węglanów, wodorowęglanów i wodorotlenków wapnia i magnezu, które podczas gotowania są wytrącane w postaci osadu węglanów) oraz nieprzemijającą (spowodowaną zwłaszcza obecnością siarczanów wapnia i magnezu, które pozostają w wodzie po gotowaniu). Woda o twardości poniżej 7° niemieckich nosi nazwę miękkiej, powyżej tej wartości - twardej. Woda twarda utrudnia pienienie się środków piorących oraz powoduje powstawanie kamienia kotłowego lub korozję kotłów parowych.

Mechanizm mycia i prania

Woda zwilża niektóre materiały, a innych nie zwilża Woda zwilża niektóre materiały, a innych nie zwilża.Z tego względu dzielimy materiały na Hydrofilowe, czyli lubiące wodę np.. Papier,cegła, drewno,kreda Hydrofobowe, czyli nie lubiące wody np.. Polietylen, benzyna, metale, grafit, tłuszcze woski. Brud hydrofobowy składa się z sadzy,piasku,i różnych pyłów pochodzenia roślinnego,zlepionych potem. Brud ten można usunąć tylko za pomocą mydła.

Jaki jest mechanizm myjącego mydła? Otóż mydło w procesie usuwania brudu który zawiera tłuszcz i smar, tworzy z anionu kwasu tłuszczowego otoczkę wokół kropelki oleju

Otoczka powstaje w wyniku silniejszego oddziaływania a tym samym wnikania do kropelki oleju części węglowodorowej łąńcucha anionu kwasu tłuszczowego. Powstaje wtedy warstwa graniczna od strony oleju. Możemy wtedy powiedzieć, że jonowe (polarne) końce mydła rozpuszczają się w fazie wodnej, a końce węglowodorowe (niepolarne) - w fazie olejowej. Ponieważ końce nie są połączone, tworzy się graniczna powierzchnia międzyfazowa Na powierzchni zgromadzony ładunek jednoimienny zapobiega zlewaniu się kropelek oleju, tworzy się trwała emulsja oleju i wody, którą można usunąć z oczyszczanej powierzchni.

Jak powstają bańki mydlane? Bańka mydlana to sferycznie ukształtowana błona mydlana wypełniona powietrzem lub innym gazem. Powstaje z mieszaniny wody z mydłem lub detergentem (np. płynem do mycia naczyń), czasami z niewielkim dodatkiem gliceryny utrudniającym parowanie wody – przedłużającym żywotność bańki.Rola mydła polega na zmniejszeniu napięcia powierzchniowego w wodzie, z której robi się bańki. Samo zmniejszenie napięcia powierzchniowego nie wystarczy do zrobienia bańki mydlanej, rola mydła polega również na stworzeniu cienkiej warstwy na powierzchni wody (z obydwu stron) – dzięki temu otrzymujemy cienką trójwarstwową błonę, której konstrukcję utrzymuje zmniejszone napięcie powierzchniowe wody.

KONIEC