Doświadczanie porażki szkolnej w percepcji uczniów i nauczycieli

Epidemiologia (Domagała - Zyśk, 2004) Dane UNESCO Szacunki M. Bogdanowicz Drugoroczność w USA i w Polsce Dane GUS r. szk. 2011/12 Wagary wśród licealistów (Kowalczewska – Grabowska, 2010, s. 171) Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

Porażka szkolna: Definicje: Definiowanie porażki w wymiarze poznawczym: (Fortuna, 2012, s. 23-26): Rozbieżność pomiędzy wynikiem zakładanym, a osiągniętym Interpretacja danej sytuacji jako porażki „porażka jest interpretacją wyniku, dokonywaną na drodze jego porównania ze sformułowanymi na wstępie oczekiwaniami, a więc z oceną, której się spodziewał” Zadania narzucone a własne; Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

W wymiarze emocjonalnym: Porażki rozbijają emocjonalnie tych uczniów, którzy chcieli osiągnąć cel po to, by osiągnąć przewagę nad innymi Taka orientacja jest zazwyczaj narzucana. Odporniejsze na porażki są te osoby, które dążą do rozwijania zdolności, natomiast porażka jest wliczona w proces stawania się mistrzem. Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

Syndrom porażki Zdaniem Jere Brophy (2002, s. 83): frustracja, problemy z radzeniem sobie z zadaniami szkolnymi, brak pomocy upokorzenia Mogą prowadzić do zachowań określanych mianem syndromu porażki. Syndrom porażki jest tutaj rozumiany jako (Brophy, 2002, s. 83 - 88): utrata motywacji Niskie oczekiwanie powodzenia; Rezygnacja; Nieokazywanie uczuć związanych z niepowodzeniem; Pojawienie się reakcji zastępczych. Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

Wymiary porażki szkolnej: Osobisty (Brophy, 2002, 88-89). Rodzinny: Badania Ewy Domagały – Zyśk (2004), wsparcie ze strony rodziców; Społeczny (koledzy, nauczyciele, rodzice): Akceptacja/nieakceptacja przez rówieśników i nauczycieli (Kiedrowska, 2009, s. 14-15): Deprywacja potrzeb (Molicka, 2007, s. 72); Zmiana własnego wizerunku i obrazu świata (Kołodziejczyk, 2004, s. 95); Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

Konsekwencje porażki szkolnej: Przekonanie o braku kontroli i niskiej własnej skuteczności; wyuczona bezradność (por. Kołodziejczyk, 2009, s. 14): Lęk przed niepowodzeniem, (Kołodziejczyk, 2004, s. 83-86) zaburzenia nerwicowe, a także depresyjne (Sikorski, 2001, s. 50). Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

Lęk (Bulla, 2006,.s 132-157) Czym jest lęk? Kiedy powstaje? Badania dzieci przeprowadzone przez Bernadettę Bullę, lata 2002-2004, dotyczące przyczyn i treści doświadczanych lęków (Bulla, 2006, s. 96-97) Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

Objawy lęku doświadczane przez uczniów(Bulla, 2006, s. 132-134) Reakcje fizjologiczne: Objawy poznawcze Społeczno – emocjonalne Szkoła stanowiła 26% wszystkich wskazań: Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

Z badań Krzysztofa Polaka na temat bezradności wśród nauczycieli (Polak, 2012) 1. Jakie jest nasilenie bezradności u nauczycieli? 2. Jakie sytuacja powodują bezradność u nauczycieli? 3. Jak nauczyciele reagują na sytuacje wywołujące bezradność? Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

Bibliografia: Domagała - Zyśk, E. (2004). Autonomia czy odłączenie. Rola osoby znaczącej w życiu młodzieży z trudnościami w nauce. Lublin TN KUL Kowalczewska- Grabowska, K. (2010). Przejawy niedostosowania społecznego wśród dzieci i młodzieży w świetle badań empirycznych. W: B. Chrostowska, E. Kantowicz, C. Kurkowski (red.), Pedagogika społeczna wobec problemów współczesnej młodzieży: polska pedagogika społeczna na początku XXI wieku. Toruń : Akapit, s. 167-178 Fortuna, P. (2012). Pozytywna psychologia porażki. Sopot: GWP Brophy, J. (2010). Motywowanie uczniów do nauki. Warszawa: PWN Domagała- Zyśk, E. Rodzice wobec trudności szkolnych nastolatków. W: Aksjologia edukacji dorosłych, J. Kostkiewicz (red.), Lublin : Wydaw. KUL, s. 357-364 Kiedrowska, M. (2009). Szkoła jako czynnik nieprzystosowania społecznego uczniów. Wychowanie na co Dzień, 4-5, s. 12-18 Kołodziejczyk, A. (2004). Szkolny lęk przed niepowodzeniem. W: Powinności wychowawcze nauczyciela: o teorii i praktyce wychowania w szkole. Lubowiecka, J. (red). Olsztyn : wydaw. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, S. 81-96 Kołodziejczyk, J. (2009). Pomoc uczniom z syndromem PSM. Remedium, 7-8 , s. 14-15 Sikorski, W. (2001). Nieleczona depresja wieku adolescencji a niepowodzenia szkolne. Edukacja, 3, s.49-63 Bulla, B. (2006). Lęki doświadczane przez uczniów - ich objawy i sposoby radzenia sobie z nimi. W: M. John-Borys , Z. Dołęga (red. ) Z badań nad zdrowiem psychicznym uczniów - wstęp do działań profilaktycznych szkoły, Katowice : Wydaw. UŚ , 2006, S. 119-158 Bulla, B. (2006). Przyczyny i treści lęków w percepcji uczniów. W: M. John-Borys , Z. Dołęga (red. ) Z badań nad zdrowiem psychicznym uczniów - wstęp do działań profilaktycznych szkoły, Katowice : Wydaw. UŚ , 2006, S. 89-118 Polak, K. (2012). Bezradność nauczyciela. Kraków: UJ. Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie

Dziękuję za uwagę Mateusz Referda Instytut Psychologii KUL Katedra Psychoprofilaktyki Patologii Społecznej E-mail: mateusz.ref@wp.pl Mateusz Referda, Instytut Psychologii KUL, PPP nr 8 w Warszawie