PRAWA RZECZOWE - pojęcie, charakter, przedmiot
w znaczeniu przedmiotowym - prawo rzeczowe oznacza zbiór przepisów regulujących formy korzystania z rzeczy, przybierające postać podmiotowych praw rzeczowych podmiotowe prawo rzeczowe – to majątkowe prawo cywilne o charakterze bezwzględnym, mające za przedmiot rzecz Prawo rzeczowe
Prawa podmiotowe bezwzględnewzględne
Prawa podmiotowe bezwzględne skuteczne erga omnes dominujące przepisy typu ius cogens prawo nie wyczerpuje się w roszczeniach zagrożenie/naruszenie prawa rodzi roszczenie ochronne skierowane do oznaczonej osoby, zindywidualizowanego już podmiotu określone w przepisach w ramach katalogu zamkniętego (numerus clausus), tzn. o bezwzględności decyduje ustawodawca Prawa podmiotowe względne skuteczne inter partes dominujące przepisy typu ius dispositivi – ich zastosowanie następuje wtedy, gdy strony nie uregulowały danego stosunku w sposób odmienny, lub niekompletny roszczenie nie stanowi skutku naruszenia prawa, ale jest jago istotą, prawo wyczerpuje się w roszczeniach
W polskim prawie cywilnym prawa rzeczowe zaliczamy do kategorii praw bezwzględnych
Przedmiot praw rzeczowych Ściśle przedmiotem praw rzeczowych są rzeczy Wg art. 45 KC, rzeczami są wyłącznie przedmioty materialne Rzecz definiowana jest, jako materialna część przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym mogąca stanowić samoistny przedmiot obrotu -> chodzi tutaj o element wyodrębnienia (w sposób naturalny bądź sztuczny) Przedmiotem praw rzeczowym mogą być tylko rzeczy istniejące i zindywidualizowane (oznaczone co do tożsamości)
rzeczy nieruchomości rzeczy ruchome rzeczy oznaczone co do gatunku oznaczone co do tożsamości
pojęcie nieruchomości zostało zdefiniowane przez ustawodawcę w Kodeksie cywilnym – na podstawie art. 46 § 1 nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności rzeczy ruchome to przedmioty materialne, które nie stanowią nieruchomości ani ich części składowych
-na mocy przepisów szczególnych, a więc wyjątkowo (np. art. 235 KC), -nie można skutecznie ustanowić n. budynkowej przez czynność prawą, przy braku przepisu upoważniającego, natomiast n. lokalowej bez wymaganego prawnie, konstytutywnego zdarzenia cywilnoprawnego nieruchomości budynkowe i lokalowe
Rzeczy oznaczone co do tożsamości i rzeczy oznaczone co do gatunku Rzeczy oznaczone co do tożsamości - oznaczenie przedmiotu wg jego indywidualnych cech, właściwości; oznaczenie to może wynikać z racji unikalności danego przedmiotu, lub woli stron dokonujących wyboru konkretnego egzemplarza z większej masy Rzeczy oznaczone co do gatunku – są rzeczami zamiennymi, występują w obrocie w większej ilości, Konsekwencje podziału -> inny mechanizm przeniesienia własności! – art. 155 KC
Części składowe rzeczy a przynależność kwestia związana z niejednorodnością rzeczy występujących w obrocie skutkiem uznania danego elementu za część składową rzeczy jest to, że w myśl art. 47 § 1 KC nie może być on odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych (część składowa dzieli los prawny rzeczy głównej od chwili połączenia!), natomiast w przypadku przynależności czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną nie musi mieć skutku względem przynależności (z woli stron lub na mocy przepisów szczególnych a art. 52 KC)