Stacjonarne Studia Administracji Prawo karne materialne Zajęcia 1. mgr Katarzyna Piątkowska Katedra Prawa Karnego Materialnego

Pojęcie i funkcje prawa karnego Prawo karne – zespół norm służących do zwalczania czynów zwanych przestępstwami za pomocą różnych środków reakcji karnej, takich jak kary, środki karne, środki zabezpieczające. Funkcje prawa karnego: 1) ochronna – realizowana na płaszczyznach: represyjnej, prewencyjnej oraz zabezpieczającej, 2) gwarancyjna, 3) kompensacyjna (restytucyjna).

Podstawowe zasady prawa karnego Zasady prawa karnego o podstawowym znaczeniu dla odpowiedzialności karnej zostały uregulowane w przepisach rozdziału I Kodeksu karnego. Niektóre z nich wynikają wprost z Konstytucji RP lub ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych. art. 30, art. 40, art. 41 ust. 4, art. 42 Konstytucji RP art.3, art. 7 ust. 1 EKPC art. 1, art. 3, art. 4 Kodeksu karnego

1) Nullum crimen sine lege -postulat wyłącznie ustawowej typizacji przestępstw, -postulat maksymalnej określoności tworzonych typów przestępstw, -postulat wykluczający wsteczne działanie ustawy w sposób pogarszający sytuację sprawcy, -postulat niestosowania niekorzystnej dla sprawcy analogii oraz wykładni rozszerzającej. 2) Nullum crimen sine periculo sociali. 3) Nullum crimen sine culpa. 4) Nulla poena sine lege. 5) Lex retro non agit – czy o charakterze bezwzględnym? (art. 4 Kodeksu karnego). 6) Zasada humanitaryzmu.

Źródła prawa karnego: Konstytucja RP oraz akty prawa międzynarodowego, ustawa karna (część ogólna, szczególna i wojskowa), pozakodeksowe prawo karne (np. prawo farmaceutyczne). Inne skodyfikowane dyscypliny prawa karnego: prawo karne procesowe, prawo karne wykonawcze, prawo karne skarbowe, odpowiedzialność podmiotów zbiorowych, odpowiedzialność karna nieletnich, prawo wykroczeń.

Pojęcie i struktura przestępstwa. Przestępstwo a czyn zabroniony. Przestępstwo - zachowanie się człowieka będące czynem realizującym znamiona określone w ustawie karnej, naruszającym - przy braku jakichkolwiek okoliczności usprawiedliwiających - normę sankcjonowaną, czyli formalnie bezprawnym, społecznie szkodliwym w stopniu wyższym niż znikomy, a zatem karygodnym, zawinionym, zagrożonym karą w ustawie J. Giezek (w:) M. Bojarski (red.), J. Giezek, Z. Sienkiewicz, Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, wyd. 6, Warszawa 2015

Struktura przestępstwa (kara) wina społeczna szkodliwość bezprawność ustawowa określoność czyn