system, który łączy Warszawa, 13 października 2016 Aleksander Zawisza Zastępca Dyrektora Pionu Rozwoju GAZ-SYSTEM S.A. Bezpieczeństwo dostaw gazu – spojrzenie dostawcy i operatora BLOK MENADŻERSKI: Strategiczne przedsięwzięcia i inwestycje II. Dolnośląski Kongres Energetyczny Nowa strategia paliwowo-energetyczna Polski 1

AGENDA 1 GAZ-SYSTEM S.A. – podstawowe informacje 2 Rynek gazu ziemnego w regionie Europy Środkowo- Wschodniej (CEE) i Morza Bałtyckiego 3 Projekty inwestycyjne w Polsce 4 Konkluzje system, który łączy 2

GAZ-SYSTEM S.A. – INFORMACJE PODSTAWOWE GAZ-SYSTEM W LICZBACH*: km DŁUGOŚĆ KRAJOWEJ SIECI PRZESYŁOWEJ 881 STACJI GAZOWYCH 65 PUNKTÓW WEJŚCIA 14 TŁOCZNI 100% UDZIAŁU PAŃSTWA * Dane o infrastrukturze gazowej według stanu na dzień 31 grudnia 2015 roku KLUCZOWE INFORMACJE: ► Operator sieci przesyłowej w Polsce, który został założony w kwietniu 2004 r. ► Niezależne przedsiębiorstwo oferujące usługi przesyłowe w sposób transparentny i niedyskryminujący ► Certyfikowany operator krajowej infrastruktury i gazociągu jamalskiego ► Operator punktu wirtualnego w Polsce ► Największy operator w regionie Europy Środkowo-Wschodniej realizujący szeroki plan inwestycyjny ► Operator aktywny w działaniach na rzecz integracji i rozwoju rynku gazu w regionie Europy Środkowo- Wschodniej oraz Morza Bałtyckiego STRATEGIA: ► Bezpieczeństwo dostaw. Zapewnienie bezpieczeństwa dostaw i eksploatacji sieci przesyłowej w ramach europejskiego systemu przesyłowego gazu. ► Rozwój rynku. Stworzenie optymalnych warunków dla procesów liberalizacji i budowy konkurencyjnego rynku gazu. ► Europejski Partner. Wzmacnianie pozycji GAZ-SYSTEM jako podmiotu integrującego regionalny rynek gazu i operatora zaangażowanego aktywnie w procesy legislacyjne na forum UE. ► Zrównoważenie środowiskowe. Rozwój infrastruktury umożliwiający uczestnikom rynku dostęp do czystego, niskoemisyjnego źródła energii jakim jest gaz ziemny i LNG. system, który łączy 3

RYNEK GAZU ZIEMNEGO W POLSCE RYNEK ► Polska jako największy rynek gazu ziemnego w regionie ok 16 mld m 3 /r ► Produkcja gazu ziemnego w Polsce na poziomie ok. 4,5 mld m 3 /r ► Ograniczony udział gazu ziemnego w miksie energetycznym Polski (ok. 13%) ► Zmniejszająca się zależność od importu gazu z jednego źródła INFRASTRUKTURA ► Gazociągi wzdłuż osi wschód - zachód ► Trzy istniejące połączenia z państwami UE: ► Połączenie PL-CZ (Cieszyn) Projekt zakończony we wrześniu 2011 roku, przepustowość 0,5 mld m3/r ► Połączenie PL-DE (Lasów) Inwestycja oddana w styczniu 2012 roku, rozbudowa o 0,6 mld m3/r (do 1,5 mld m3/r) ► Zdolności rewersowe na gazociągu Jamał-Europa Usługi oferowane od listopada 2011 roku ► Przesył gazu na Ukrainę ► Od listopada 2012 roku GAZ-SYSTEM S.A. oferuje usługi przesyłu na Ukrainę przez punkt w Hermanowicach ► Rozbudowa Punktu Wzajemnego Połączenia między gazociągiem jamalskim a siecią przesyłową w Polsce ► Terminal LNG w Świnoujściu jako pierwsze fizyczne źródło dywersyfikacji dla regionu CEE (użytkowany komercyjnie od lipca 2016 r.) Wirtualny Punkt Obrotu Zdolności przesyłowe (mld m 3 /r) 5 system, który łączy 4

BRAMA PÓŁNOCNA NOWY KORYTARZ DOSTAW DO REGIONU EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ KONKLUZJE: ► Kluczowa rola terminalu LNG w Świnoujściu i projektu Baltic Pipe w zakresie bezpieczeństwa dostaw, dywersyfikacji i konkurencji ► Ww. projekty znacząco podniosą stopień dywersyfikacji dostaw w regionie Europy Środkowo-Wschodniej ► Kluczowa rola połączeń transgranicznych łączących Polskę oraz systemy przesyłowe sąsiadujących państw (CZ, SK, LT, UA) ► Potencjał ten powinien zostać wykorzystany na poziomie regionu, by zintegrować sieci przesyłowe, zdywersyfikować źródła dostaw, wzmocnić konkurencję oraz uatrakcyjnić rynek regionalny dla zewnętrznych dostawców TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU: ► Zdolność regazyfikacyjna: 5 mld m 3 /r w pierwszym etapie, do 10 mld m 3 /r po zaplanowanej rozbudowie ► Harmonogram: budowa oraz rozruch technologiczny zakończone, w lipcu 2016 r. rozpoczęto komercyjną eksploatację terminala ► Rola projektu: pierwsze fizyczne źródło dywersyfikacji dostaw dla regionu CEE, otwarcie na globalny, płynny rynek LNG BALTIC PIPE: ► Przepustowość: do 10 mld m 3 /r ► Harmonogram: projekt w fazie przedinwestycyjnej (studium wykonalności w trakcie opracowania), uruchomienie w 2022 r. ► Rola projektu: bezpośredni dostęp do źródeł dostaw z Norwegii do Polski i pozostałych państw regionu, pozytywny wpływ na konkurencję pomiędzy dostawcami oraz na bezpieczeństwo dostaw ZAŁOŻENIA U PODSTAW BRAMY PÓŁNOCNEJ: ► Trzy różne źródła dostaw ► Elastyczna i dobrze rozwinięta infrastruktura ► Strefy entry-exit w regionie z konkurencyjnymi stawkami taryf ► Zwiększenie wolumenów przesyłanych przez system przesyłowy system, który łączy 5

Dane techniczne Zdolność regazyfikacyjna : 5,0 mld m3/r – pierwszy etap 7,5 mld m3/r – zaplanowana rozbudowa Zdolność przeładunkowa: Możliwość przyjęcia gazowców o pojemności od m3 do m3 (Q-flex) Charakterystyka gazowców (Q-flex) - zanurzenie: 12,5 m, długość: 315 m Zbiorniki LNG: Dwa zbiorniki o pojemności po m3 Możliwość budowy trzeciego zbiornika Zdolność zarezerwowana: Zarezerwowana: cm/h Dostępna: cm/h TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU system, który łączy 6

REGIONALNA ROLA TERMINALU LNG W ŚWINOUJŚCIU STWORZENIE NOWYCH MOŻLIWOŚCI DOSTAW DLA REGIONU ► WSCH. CZĘŚĆ MORZA BAŁTYCKIEGO – źródło dostaw LNG dla państw bałtyckich i Finlandii poprzez gazociąg GIPL (w przyszłości również poprzez przeładunek morski) ► CEE – źródło dostaw LNG dla państw regionu CEE i Ukrainy poprzez Korytarz Północ-Południe LNG JAKO NOWE, ALTERNATYWNE PALIWO ► Dla użytkowników systemu w regionie dostępne będą nowe, dodatkowe usługi, przyspieszając rozwój LNG, jako zaufanego, konkurencyjnego oraz niskoemisyjnego paliwa: ► Usługa przeładunku LNG na cysterny ► Usługa bunkrowania LNG ► Usługa przeładunku LNG na mniejsze jednostki ► Usługa magazynowania LNG ► Wykorzystanie LNG w transporcie Terminal LNG w Świnoujściu jest kluczowym elementem strategii w kierunku dywersyfikacji źródeł dostaw dla regionu CEE oraz Morza Bałtyckiego BALTIC CEE system, który łączy 7

TERMINAL LNG W ŚWINOUJŚCIU – pierwsza dostawa spotowa (25.VI.2016 r.) system, który łączy 8

STWORZENIE NOWYCH MOŻLIWOŚCI DLA REGIONU CEE I MORZA BAŁTYCKIEGO INFRASTRUKTURA ► Ukierunkowane podejście do potrzeb infrastrukturalnych ► Gazociągi krajowe oraz połączenia międzysystemowe umożliwiające integrację regionalną ŹRÓDŁA ZASILANIA ► Zintegrowany rynek regionalny w Europie Środkowo- Wschodniej oraz Południowo-Wschodniej ► Nowe źródła zasilania: LNG, Norwegia, Południowy Korytarz Gazowy, źródła krajowe EFEKT DŹWIGNI INFRASTRUKTURALNEJ ► Stosunkowo niskie koszty nowej infrastruktury, które przełożą się na niższe ceny dla odbiorców końcowych ► Zwiększenie wydajności ekonomicznej gospodarek w regionie poprzez niższe koszty energii oraz konkurencję pomiędzy różnymi źródłami gazu REGULACJE ► Implementacja europejskich kodeksów sieci oraz rynkowych rozwiązań dla funkcjonowania rynku gazu ► Stworzenie warunków do obrotu surowcem w regionie Terminal LNG Połączenia międzysystemowe Produkcja krajowa system, który łączy 9

STWORZENIE REGIONALNEGO RYNKU GAZU KONKLUZJE: ► Transgraniczne projekty GAZ-SYSTEM są na zaawansowanym etapie oraz gotowe, by przynieść oczekiwane rezultaty ► Inwestycje stworzą możliwości utworzenia zintegrowanego rynku regionalnego o zapotrzebowaniu ok. 70 mld m 3 /r ► Wpływ projektów na: ► stworzenie atrakcyjnego miksu dostaw dla regionu ► zwiększenie konkurencyjności gospodarek w regionie ► dzięki efektowi dźwigni zapewnienie niższych cen dla odbiorców końcowych POŁĄCZENIE POLSKA-CZECHY: ► Przepustowość: PL  CZ 5 mld m 3 /r, CZ  PL 6,5 mld m 3 /r ► Rola projektu: integracja rynków gazu w regionie poprzez stworzenie dużego korytarza dostaw pomiędzy oboma państwami POŁĄCZENIE POLSKA-SŁOWACJA: ► Przepustowość: PL  SK 4,3 mld m 3 /r, SK  PL 5,7 mld m 3 /r ► Rola projektu: integracja rynków gazu w regionie poprzez stworzenie dużego korytarza dostaw pomiędzy oboma państwami POŁĄCZENIE POLSKA-UKRAINA: ► Przepustowość: PL  UA 5-8 mld m 3 /r, UA  PL: 5-7 mld m 3 /r ► Rola projektu: połączenie systemu przesyłowego Polski i Ukrainy, by umożliwić dywersyfikację źródeł dostaw dla Ukrainy oraz zintegrować systemy przesyłowe i rynki gazu w Europie Wschodniej POŁĄCZENIE POLSKA-LITWA: ► Przepustowość: PL  LT 2,4 mld m 3 /r, LT  PL 1,7 mld m 3 /r ► Rola projektu: integracja wysp gazowych w regionie wschodniego Bałtyku, dywersyfikacja dostaw CEE + UA 70 bcm/y VTP system, który łączy 10

PROJEKT BALTIC PIPE ► Projekt realizowany w ramach koncepcji zapewniania bezpośrednich dostaw z Norwegii do Polski i pozostałych państw regionu CEE i bałtyckiego ► Duży wpływ projektu na dywersyfikację dostaw i zwiększenie konkurencji na rynkach ► Projekt uzyskał dofinansowanie z programu CEF na przeprowadzenie studium wykonalności ► Wykonawcy studium wykonalności zostali wyłonieni (Rambøll Danmark i GAZOPROJEKT. E&Y jako podwykonawca). Termin: koniec 2016 r. ► Projekt analizowany kompleksowo – obejmuje on analizę połączenia norweskiego systemu gazociągów podmorskich z Danią. ► Studium wykonalności jako podstawa do dalszych działań przedinwestycyjnych. Baltic Pipe wraz z terminalem LNG w Świnoujściu będą stanowić jedyne istotne fizyczne źródła dywersyfikacji dla regionu CEE i bałtyckiego, co przełoży się na wzrost bezpieczeństwa dostaw oraz konkurencyjności rynku gazu ziemnego system, który łączy 11

KONKLUZJE ► Obecna charakterystyka rynku gazu ziemnego w regionie CEE ► Stosunkowo niedojrzałe rynki w porównaniu z rynkami w Europie Północno-Zachodniej ► Wciąż silnie uzależnione od dostaw z kierunku wschodniego ► Duża fragmentacja rynków, co przekłada się na niską atrakcyjność dla nowych dostawców i dużą wrażliwość na zakłócenia dostaw ► Konieczność realizacji nowych inwestycji w celu budowy zdywersyfikowanego i konkurencyjnego rynku regionalnego: ► Rozwój i zapewnienie nowych, konkurencyjnych źródeł dostaw gazu dla regionu ► Integracja rynkowa poprzez realizację priorytetowych korytarzy infrastrukturalnych: korytarz Północ-Południe i plan BEMIP ► Budowa regionalnego obszaru rynkowego cechującego się zdywersyfikowanym i bezpiecznym portfelem dostaw ► Działania GAZ-SYSTEM S.A. w kierunku budowy rynku regionalnego: ► Kluczowa rola rozbudowy terminalu LNG w Świnoujściu i projektu Baltic Pipe w tym zakresie ► Terminal LNG w Świnoujściu i projektu Baltic Pipe jako kluczowe źródła dywersyfikacji dla regionu Europy Środkowo- Wschodniej, które zapewnią bezpieczeństwo dostaw oraz konkurencję na rynku gazu ► Integracja rynków regionu CEE, Morza Bałtyckiego oraz Ukrainy poprzez realizację Korytarza Północ-Południe w Europie Środkowo-Wschodniej ► Zapewnienie podstaw do dalszego rozwoju rynku gazu oraz rozwoju rynku LNG jako niezawodnych, konkurencyjnych oraz niskoemisyjnych paliw (przyspieszenie alternatywnego wykorzystania oraz innowacji) system, który łączy 12

Dziękuję za uwagę system, który łączy 13