Romantyzm w muzyce zaczął się rodzić już za życia Beethovena, w okresie po rewolucji francuskiej, kiedy to w całej Europie zaczęły zachodzić zmiany o przełomowym znaczeniu. Najwyższym celem romantyków było połączenie religii, nauki i życia w jedną wyższą, wspólną jakość, jaką była sztuka. Najkrócej można powiedzieć, że romantyzm zrodziła potrzeba i pragnienie wolności. Ta idea pozostała żywa we wszystkich następnych pokoleniach twórców, aż do dnia dzisiejszego.
"Sztuka dla sztuki" co znaczyło, że muzyka przestała być pisana i komponowana na życzenie, ale wtedy kiedy muzyk miał natchnienie i chciał przekazać własną wypowiedź, wyraz jego idei. Miał powrócić do natury, do dawnych wierzeń ludowych i korzeni kultury jego narodu. "Sztuka totalna" co znaczyło, że muzyka przemawiała do odbiorcy różnymi środkami wyrazu jednocześnie (np. barwą, słowem, dźwiękiem), by w jak najbogatszy i najszerszy sposób wyrazić uczucia człowieka.
data stworzenia przez L. van Beethovena Sonaty fortepianowej nr 14 cis-moll op. 27 nr wystawienie opery Wolny Strzelec Karola Marii Webera wykonanie symfonii "fantastycznej" H.Berlioza
Przewaga treści nad formą Programowość w muzyce Uczuciowość Subiektywizm, indywidualizm twórców Rozwój instrumentacji Rozszerzenie harmoniki Rozwój wirtuozostwa Emocjonalizm Tematyka fantastyczna i baśniowa
Dzieła romantyczne cechowała nastrojowość, dynamika kompozycji, bogactwo kolorytu i efektów świetlnych oraz silna ekspresja. Oddziaływała silnymi środkami ekspresji, efektami grozy i frenezji. Indywidualizm przejawiał się zarówno w swobodzie łamania reguł estetycznych, jak i w kulcie wolności jednostki.