Style architektoniczne Wiktor Rękawiecki
Styl romański (rzymski) X-XII wiek
Architektura romańska (łac Architektura romańska (łac. romanus) rozwijała się w X-XIII wieku w nowo powstających, samodzielnych krajach Europy. Termin "romańska" został wprowadzony dopiero w XIX wieku, naprzód w filologii dla określenia grupy języków wywodzących się z łaciny, później dla sztuki i architektury powstałej po ponownym zainteresowaniu się sztuką starożytnego Rzymu. Okres trwania architektury romańskiej jest umowny i przyjmowany różnie w poszczególnych państwach. Najtrudniej jest określić moment przejścia od architektury wczesnego chrześcijaństwa do romańskiej we Włoszech. Przyjmuje się, że pod tym względem Francja i Niemcy wyprzedziły Włochy. Tak samo mało precyzyjnie określa się moment zakończenia epoki romańskiej. Najwcześniej, bo już w połowie XII wieku, od tego stylu odeszli budowniczowie we Francji, w innych krajach Europy okres romański trwał jeszcze przez prawie cały wiek.
Cechy: Geometryczne kształty, Budowle kamienne, Małe otwory okienne, Grube mury, Łagodne łuki Sklepienia kolebkowe, krzyżowe Liczne absydy
Styl gotycki XII-XV wiek
Termin architektura gotycka (gotyk) odnosi się do stylu w architekturze europejskiej okresu późnego średniowiecza, od około połowy XIII do początku XVI wieku. Za wzorcowy przykład budynku gotyckiego na ogół uważa się gotycką katedrę, choć w rzeczywistości był to również okres rozwoju architektury świeckiej (mieszczańskiej i rezydencjonalnej). Architektura gotycka w zamierzeniu jej twórców miała w doskonały sposób odzwierciedlać boską naturę i wielbić Boga. Strzelista, ogromna bryła kościoła stała się symbolem czasów, w których religijność łączyła w sobie wyprawy krzyżowe i pragnienie wzniesienia się ku Bogu. W bryle dominują kierunki pionowe. Ich powtarzalność w bliskim sąsiedztwie, rozczłonkowanie bryły, delikatna dekoracja tworzą budowle ekspresyjne i lekkie. Barwne światło przenikające do wnętrza przez wysokie witraże stwarza wrażenie uduchowienia, a powtarzające się we wnętrzu wertykalne linie i znaczna odległość do sklepienia kieruje wzrok ku górze.
Cechy: Strzelistość, przypory, duże witraże, rozety, stosowanie cegieł czerwonych lub kamieni wapiennych, wysokie wieże, sklepienia oparte na kolumnach, sklepienia krzyżowo-żebrowe, maswerki nad oknami, ostre łuki
Styl renesansowy od 2p. XV-do p. XVI wieku
Renesans w architekturze stanowił odzwierciedlenie poglądów filozoficznych odrodzenia, poszukujących wzorców w świecie antycznym. Renesans otworzył erę nowożytną w sztuce i trwał od schyłku średniowiecza do początków baroku. Ponieważ różnice czasowe rozkwitu renesansu w różnych krajach są ogromne (np. między Włochami i Europą Północną), nie jest możliwe ustalenie jednolitych dat, w których panował.
Cechy: Proporcjonalność, symetria, przewaga linii prostych, kopuły na planach geometrycznych, prostokątne okna, arkady, attyki
Styl barokowy od 2p.XVI wieku do pocz. XVIII wieku
Kolejny, po renesansie, styl w architekturze nowożytnej nazywany jest barokiem. Wyodrębniony został w latach późniejszych, bowiem twórcy żyjący w tym okresie uważali się raczej za kontynuatorów renesansu. Kierunek ukształtował się w Rzymie z odmiany późnego renesansu nazywanej stylem dekoracyjnym (tzw. barok rzymski). Umowny czas trwania baroku to okres od połowy XVI do połowy XVIII wieku. Styl barokowy w różnych krajach wygląda różnie. Barok w krajach, w których zwyciężyła kontrreformacja, postrzegany jest jako wyraz triumfu katolicyzmu. Inaczej kształtowane są dzieła w krajach protestanckich, w których, przynajmniej w początkowym okresie, było negowane wszystko co rzymskie. Jednak zawsze jest to styl radosny. W państwach katolickich radość ta wyrażana jest obfitością nagromadzonych form materialnych, a w protestanckich poprzez zwrócenie się ku wnętrzu, wyciszenie i intymność życia. Mentalności północy bardziej odpowiadały spokojne, palladiańskie formy.
Cechy: Monumentalizm, różnorodność form, linie faliste, liczne zdobienia frontów, bogato zdobione wnętrza, ROKOKO- najbogatszy okres baroku
Styl klasycystyczny od pocz. XVIII do poł. XIX wieku
Klasycyzm – w architekturze styl wzorujący się na formach architektonicznych starożytnego Rzymu i Grecji. Rozwinął się w połowie XVIII wieku jako reakcja na formalny przepych architektury baroku i rokoko. Już w początkach XVIII wieku można zauważyć prąd w architekturze europejskiej sprzeciwiający się tendencjom architektury barokowej i rokokowej. Najsilniej zaznaczył się on w palladianizmie Wysp Brytyjskich, gdzie barok nigdy nie osiągnął takiego bogactwa jak na kontynencie. Również architektura skrzydła Luwru zbudowanego przez Claude'a Perrault, pałaców w Berlinie a nawet fasada bazyliki św. Jana na Lateranie w Rzymie (Alessandro Galilei) posiadają cechy klasycyzujące.
Cechy: wzorowanie się na starożytnych budowlach greckich i rzymskich, stosowanie kolumnad, tympanonów, dążenie do uzyskania efektu harmonii, zrównoważonej kompozycji, stosowanie symetrii, oszczędne stosowanie zdobnictwa,
Style XIX- wiecznej architektury Historyzm- np. neogotyk Secesja
Historyzm – nurt w XIX-wiecznej architekturze światowej, polegający na naśladownictwie stylistyki minionych epok. Kierunek nietwórczy i eklektyczny, polegający na zaniechaniu dążenia do stworzenia stylu, odpowiadającego aktualnym warunkom historyczno- społecznym, na rzecz naśladowaniu przeszłych wielkich stylów w sztuce i architekturze. Początkowo opierał się na przeciwstawieniu klasycyzmowi i zainteresowaniu przeszłością, badaną w sposób naukowy. Zbiegł się z romantyzmem w sztuce i literaturze. Powstał z romantycznej tęsknoty za tym, co dalekie, za historią i nieskrępowaną naturą. Człowiek nastrojony romantycznie uciekał od zbiorowości, szukał samotności, tego co osobiste, rodzime i ludowe, szukał bezkształtności i dowolności – jako przeciwieństwa przymusu zawodowego i społecznego, prostoty graniczącej z prymitywizmem. Był przeciwny racjonalizmowi, chłodowi, wyniosłości charakterystycznej dla klasycyzmu. Za tym wszystkim stała także niepewność wobec teraźniejszości.
Secesja jako kierunek w architekturze rozwijała się w latach 1890-1925, lecz zasadniczy rozkwit trwał od około 1905. Secesja była rezultatem poszukiwań wyzwolenia formy budynku z czystego naśladownictwa dawnych epok (historyzmu) i wytworzenia nowego stylu. W Polsce secesja przyjęła się nieco wcześniej niż w większości krajów Europy, głównie ze względu na wpływy architektury niemieckiej, austriackiej i francuskiej. Kraje te jako pierwsze wykształciły ten styl, a Polska będąca pod ich wpływem przejęła bardzo szybko nowe trendy, szybciej niż reszta Europy. Szybciej też odeszła od tego stylu na rzecz modernizmu. Nie wykształciła jednak typowego stylu secesji, a budowle z tego okresu przypominają bardziej neobarok
Modernizm
Modernizm − ogólne określenie prądów w architekturze światowej rozwijających się w latach ok. 1918-1975, zakładających całkowite odejście nie tylko od stylów historycznych, ale również od wszelkiej stylizacji. Architektura modernistyczna opierała się w założeniu na nowej metodzie twórczej, wywodzącej formę, funkcję i konstrukcję budynku niemal wyłącznie z istniejących uwarunkowań materialnych. Architekci modernistyczni zakładali, że o pięknie budynku stanowi głównie jego funkcjonalność, a w każdym razie, iż przede wszystkim muszą zostać spełnione wymogi funkcji, którą ma pełnić obiekt. Jednym z naczelnych haseł modernizmu była maksyma Sullivana Form follows function, co tłumaczy się jako forma wynika z funkcji (lub też forma następuje po funkcji). Duże znaczenie miały także nawołujące do minimalizmu sentencje Miesa van der Rohe Less is more (tłumaczone jako Mniej znaczy więcej) oraz Adolfa Loosa ornament to zbrodnia. Budynek stanowić miał dzieło abstrakcyjne. Wszelki ornament był odrzucany.
Bibliografia https://pl.wikipedia.org/wiki