Choroba meningokokowa Dział Epidemiologii Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna we Wrocławiu lek. wet. Krystyna Winturska – Pasieka mgr Mariola Krzemień mgr Grażyna Rokitowska

Choroba meningokokowa

Co to są meningokoki? Meningokoki to bakterie Gram ( - ) z gatunku Neisseria meningitidis zwane również dwoinkami zapalenia opon mózgowych.

Co to są meningokoki? Meningokoki podzielono na 13 grup serologicznych, z których A, B, C, Y i W 135 odpowiadają za prawie wszystkie przypadki zachorowań. W Polsce oraz w Europie najczęściej występują meningokoki grupy B i C.

Co to są meningokoki? Wyłącznym, naturalnym rezerwuarem meningokoków jest człowiek, a źródłem zakażenia zarówno chory, jak i bezobjawowy nosiciel. Meningokoki kolonizują jamę nosowo-gardłową. Około % zdrowych ludzi jest nosicielami meningokoków bez świadomości tego faktu. U młodzieży odsetek ten może przekraczać 30 %.

Jak dochodzi do zakażenia? Do zakażenia może dojść na skutek kontaktu z osobą chorą lub z bezobjawowym nosicielem. Przenoszenie meningokoków odbywa się podobnie, jak w przypadku wielu infekcji: - drogą kropelkową: podczas kaszlu lub kichania, - przez kontakt bezpośredni np.: podczas pocałunku, - pośrednio np.: picie ze wspólnego naczynia.

Jak dochodzi do zakażenia? Zachorowania wywołane przez meningokoki występują najczęściej zimą i wiosną. W tym okresie dochodzi do masowych infekcji górnych dróg oddechowych.

Objawy choroby Po okresie wylęgania, który trwa od 2 do 10 dni (zazwyczaj mniej niż 4 dni) zaczyna się inwazyjna choroba meningokokowa z towarzyszącymi jej objawami ogólnymi jak: wysoka gorączka, bóle głowy i kończyn, a u niemowląt: wymioty, przeraźliwy krzyk i brak apetytu.

Objawy choroby Następnie bóle głowy i gorączka nasilają się. Chory nie może swobodnie poruszać głową w przód i w tył (sztywność karku). Występują: odrętwienie, oszołomienie, zakłócenia świadomości aż do śpiączki włącznie.

Objawy choroby Diagnozowanie schorzeń meningokokowych jest trudne, ponieważ ich pierwsze objawy nie różnią się istotnie od pierwszych oznak grypy.

Objawy choroby Nadwrażliwość na światło i plamy na skórze, które nie ustępują pod naciskiem lub czerwone, punktowe krwawienia do skóry to dalsze objawy choroby meningokokowej.

Objawy choroby W powolnym przebiegu chorobę można skutecznie leczyć antybiotykami. Leczenie musi jednak być rozpoczęte jak najszybciej, aby można było zapobiec trwałym powikłaniom.

Objawy choroby W szybkim przebiegu choroby meningokokowej, często choremu nie można już pomóc.

Inwazyjna choroba meningokokowa Może przebiegać jako: - zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych; - zapalenie mózgu; - i/lub posocznica (sepsa);

Zakażenie krwi (posocznica, sepsa) Zakażenie krwi występuje wówczas, gdy bakterie przedostaną się do krwiobiegu. Dwoinki zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych szybko rozprzestrzeniają się w całym organizmie, co prowadzi do zakażenia ogólnego.

Zakażenie krwi (posocznica, sepsa) Choroba w tej groźnej dla życia postaci poprzez osłabienie serca i krwiobiegu oraz rozległe krwawienia pod skórą i do narządów wewnętrznych w ciągu kilku godzin może doprowadzić do śmierci.

Zakażenie krwi (posocznica, sepsa) Szczególnie niebezpieczna jest sepsa meningokokowa o przebiegu piorunującym, w której śmiertelność może sięgać 50%.

Grupy szczególnego ryzyka Do zakażenia meningokokami może dojść w każdym wieku Małe dzieci i młodzież to grupy szczególnie narażone.

Grupy szczególnego ryzyka Dzieci w wieku od 3 miesięcy do 5 lat są, w porównaniu do innych grup wiekowych, narażone najbardziej. Ich system odpornościowy nie jest jeszcze wystarczająco dobrze rozwinięty. Około 40% przypadków chorobowych rejestruje się w wieku małego dziecka.

Grupy szczególnego ryzyka Drugi szczyt zachorowań jest notowany u młodzieży między 14 a 19 rokiem życia. W tym wieku wzrasta ilość kontaktów społecznych. Przebywanie w grupie, na dyskotekach, prywatkach oraz typowe dla młodzieży zachowania, na przykład: picie ze wspólnego naczynia, sprzyjają infekcji. Około 30 % wszystkich zachorowań spowodowanych przez meningokoki dotyczy nastolatków.

Grupy szczególnego ryzyka Ryzyko infekcji wzrasta w zbiorowiskach ludzkich.

Szczepienia

W Programie Szczepie Ochronnych na rok 2006, Główny Inspektor Sanitarny zaleca szczepienie przeciw meningokokom: - szczepionką skoniugowaną dzieciom po ukończeniu 2 miesiąca życia - szczepionką nieskoniugowaną ( polisacharydową) dzieciom powyżej 2 lat i dorosłym

Szczepionki p/ meningokokowemu zapaleniu mózgu i opon mózgowo- rdzeniowych MENINGO A+C NEISVAC - C

MENINGO A + C Szczepionka chroni przed zapaleniem opon wywołanym przez meningokoki z grupy A i C Badania kliniczne potwierdziły skuteczność składnika A u dzieci od 3 miesiąca życia. Odpowiedź na składnik C jest tylko przemijająca Nie szczepić dzieci < 18 miesiąca życia z wyjątkiem wystąpienia epidemii.

MENINGO A + C Wykazano, że szczepionka wywołuje długo utrzymującą się odpowiedź immunologiczną i jest dobrze tolerowana. Odporność po szczepieniu utrzymuje się przez 3 lata.

Szczepionki koniugowane przeciw meninkokokom grupy C Dzięki szczepionkom koniugowanym można zabezpieczyć przed zachorowaniem dzieci po ukończeniu 2 miesiąca życia i starsze oraz młodzież i dorosłych.

Neis Vac - C Polisacharydowa koniugowana szczepionka przeciw meningokokom grupy C, sprzężona z toksoidem tężcowym. Szczepionka wywołuje długo utrzymującą się odpowiedź immunologiczną i jest dobrze tolerowana.

Schemat szczepienia Neis Vac - C Dzieci po ukończeniu 2 miesiąca życia do 12 miesiąca życia włącznie, powinny otrzymać 3 dawki szczepionki w odstępach, co 4 tygodnie. Dzieci po ukończeniu 1 roku życia, młodzież i dorośli otrzymują tylko 1 dawkę szczepionki !

Szczepionki przeciw meninkokokom Szczepionki: MENINGO A+C i Neis Vac - C nie chronią przed meningokokami grupy B, przeciwko którym nasza medycyna nie dysponuje jeszcze dostępną szczepionką.

Szczepienia Szczepienie jest możliwe i celowe w każdym momencie, również w sytuacji zakażenia meningokowego osobom mającym bezpośredni kontakt z chorym, u którego potwierdzono zakażenie. O ewentualnych przeciwwskazaniach do szczepienia zadecyduje lekarz.

Szczepienia Jak po każdym szczepieniu mogą wystąpić: zaczerwienienie skóry lub obrzęk w miejscu wkłucia bądź też podwyższona temperatura. Reakcje na szczepienie ustępują po kilku dniach.

Dziękujmy za uwagę