Agnieszka Kowalczyk Monika Baranowska POLITECHNIKA WARSZAWSKA Pl. Politechniki Warszawa, tel. (22) , fax: Innowacje w kształceniu na poziomie wyższym na przykładzie Filii Biblioteki Głównej PW w Płocku Filii Biblioteki Głównej PW w Płocku

Biblioteka Politechniki Warszawskiej jest akademicką biblioteką naukową. Wraz z bibliotekami wydziałowymi i instytutowymi tworzy system biblioteczno - informacyjny Politechniki Warszawskiej. Zadaniem systemu biblioteczno - informacyjnego PW jest gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie zbiorów, a także świadczenie usług informacyjnych i zapewnienie dostępu, za pośrednictwem nowoczesnych narzędzi, do krajowych i światowych zasobów naukowych i dydaktycznych oraz do źródeł informacyjnych.

W zasobach BG dostępne jest piśmiennictwo, niezbędne do prowadzenia badań naukowych i kształcenia studentów. Są to książki naukowe, skrypty i podręczniki, informatory, poradniki i leksykony, czasopisma w wersji drukowanej i elektronicznej, a także zbiory specjalne (Polskie Normy a także normy ISO, EN, IEC – uznane za normy polskie, kartografia, prace doktorskie, bazy danych CD o on-line, mikrofilmy i mikrofisze). Gromadzona jest literatura najnowsza, odzwierciedlająca aktualny stan nauki na świecie. POLSKI KOMITET NIRMALIZACYJNY

Biblioteka Filii Politechniki Warszawskiej w Płocku powstała w grudniu 1967 roku. Zatrudniała jednego pracownika na etacie pomocnika bibliotekarza. Biblioteka zajmowała wówczas dwa pokoje w Gmachu Mechaniki przy ul. Jachowicza 2. W tym okresie czytelnia liczyła 12 miejsc. Od 1968 roku liczba pracowników biblioteki systematycznie się powiększała.

W roku 1986 Biblioteka, decyzją Rady Bibliotecznej Politechniki Warszawskiej, została przekształcona w Filię Biblioteki Głównej Politechniki Warszawskiej w Płocku i pod tą nazwą została zapisana w statucie BGPW. Profil zakupów od początku związany był z potrzebami studentów Oddziału Budowlanego i Oddziału Mechanicznego oraz Oddziału Chemii. W latach 90-tych w Płocku utworzono Kolegium Ekonomiczne i od tego czasu Filia BGPW w Płocku zaczęła gromadzić księgozbiór ekonomiczny. Do lat 90-tych biblioteki posiadały katalogi kartkowe. Filia BGPW w Płocku opierała się na dwóch rodzajach katalogów: alfabetycznym Do lat 90-tych biblioteki posiadały katalogi kartkowe. Filia BGPW w Płocku opierała się na dwóch rodzajach katalogów: alfabetycznym (układ wg autorów) oraz dziesiętnym (wg Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej Deweya). Dzisiaj Filia BGPW w Płocku posiada około 60 tys. woluminów polskich i obcojęzycznych, ponad 25 tys. norm polskich i zagranicznych, ponad 600 pozycji na CD-Romach.

W roku 2000 BGPW zakupiła system biblioteczny ALEPH i przystąpiła do jego wdrażania. Stworzona została strona WWW biblioteki i na niej umieszczono wszystkie ważne informacje, które mogłyby zainteresować potencjalnego użytkownika biblioteki.

ALEPH 500™ jest wiodącym zintegrowanym systemem bibliotecznym na rynku automatyzacji bibliotek. Jest narzędziem do tworzenia efektywnego zarządzania wiedzą, dostarczającego użytkownikom najnowszych i najaktualniejszych informacji szybko, wydajnie i przyjazny sposób. ALEPH 500™ jest wiodącym zintegrowanym systemem bibliotecznym na rynku automatyzacji bibliotek. Jest narzędziem do tworzenia efektywnego zarządzania wiedzą, dostarczającego użytkownikom najnowszych i najaktualniejszych informacji szybko, wydajnie i przyjazny sposób. W 2004 roku Filia BGPW przystąpiła do wdrażania systemu bibliotecznego ALEPH. Wcześniej w Płocku książki katalogowano w systemie ISIS. Wdrożenie systemu ALEPH w bibliotekach wydziałowych wymaga uzgodnień z Biblioteką Główną, dlatego też został opracowany spis zadań dotyczący realizacji tego przedsięwzięcia.

W ramach takiej sieci biblioteki mogą posiadać wspólne bazy danych (katalogi) albo też zarządzać swoimi katalogami samodzielnie, decydując indywidualnie o formie opisów książek, czasopism i innych dokumentów, wyborze sposobów wyszukiwania dokumentów w katalogu, zasadach udostępniania zbiorów itp. Biblioteki mogą współpracować ze sobą na poziomie wypożyczalni. ALEPH automatyzuje nie tylko pojedyncze biblioteki, ale również lokalną sieć bibliotek (np. bibliotekę główną i wszystkie biblioteki wydziałowe i instytutowe danej uczelni zlokalizowane nawet w różnych punktach miasta).

Dzisiaj instytucja, która chce funkcjonować na rynku komercyjnym czy niekomercyjnym musi istnieć w Internecie, rozszerzać i promować swoja sieciowa ofertę, otwierać się na potrzeby użytkowników, innej alternatywy nie ma. Dynamiczny rozwój czasopism sieciowych nakłada na biblioteki zadanie porządkowania, selekcjonowania publikacji online w celu z jednej strony rozszerzenia oferty biblioteki, z drugiej zaś ułatwienia użytkownikom dostępu do wartościowej literatury naukowej. Należy podkreślić ważność i jednocześnie znaczenie w systemie udostępniania – e - informacji, dotyczących zasobów własnych i cudzych, drukowanych i elektronicznych, jakie zamieszczane są na stronie www biblioteki.

Dostęp, do Internetu w zasadniczy sposób ułatwia i rozszerza możliwości wyszukiwania i korzystania z interesujących użytkownika wybranych artykułów, poświęconych konkretnym zagadnieniom. Czasopisma publikowane w sieci udostępniane są na zasadzie: - wolnego, nieograniczonego dostępu - umów licencyjnych ograniczających dostęp do publikacji poprzez kod dostępu, nr IP komputerów - wolnego dostępu do czasopism na poziomie spisów treści lub abstraktów.

Podstawową rolę w bibliotecznym systemie udostępniania czasopism pełnić będzie strona www biblioteki. Na stronie www BG PW można znaleźć: - dostęp do katalogu online bibliotek sieci PW i Biblioteki Głównej - dostęp do baz i katalogów

Usługi informacyjno – biblioteczne świadczone przez BG PW - informacja o zbiorach biblioteki - pomoc w posługiwaniu się katalogiem biblioteki - informacja bibliograficzna i faktograficzna - lokalizacja materiałów źródłowych w bibliotekach polskich i zagranicznych - informacje dla piszących prace dyplomowe - szkolenia dla studentów I roku - szkolenia dziedzinowe dla dyplomantów i doktorantów - fachowa pomoc w korzystaniu ze źródeł elektronicznych - dostęp do baz danych - dostęp do czasopism elektronicznych - analiza cytowań prac naukowych (baza SCI) - informacja o wskaźniku Impact Factor (baza JCR – ocena poziomu czasopism naukowych) - informacja normalizacyjna

Bazy danych to łatwy i wygodny dostęp do światowej literatury naukowej i fachowej. Użytkownik może w nich znaleźć dane bibliograficzne, streszczenia oraz pełne teksty publikacji z różnych dziedzin wiedzy związanych z kierunkami studiów w PW. Dostęp do licencjonowanych baz danych możliwy jest z: - komputerów sieci PW - z dowolnego komputera dla autoryzowanych użytkowników zarejestrowanych w BG PW. Biblioteka Główna PW poleca również wartościowe i przydatne bazy dostępne w Internecie: - e – czasopisma (czasopisma w wersji elektronicznej) - e – książki (książki w wersji elektronicznej) - e – bazy (literatura na dany temat) ELEKTRONICZNE ŹRÓDŁA INFORMACJI

Filia BG PW w Płocku za pośrednictwem strony domowej BG PW Warszawie ( umożliwia użytkownikom dostęp do katalogu online, gdzie mają oni możliwość przeszukiwania katalogów centralnych PW.

E-bazy dostępne na PW: - pełnotekstowe czasopisma - bibliograficzno – abstraktowe - bibliograficzne - pełnotekstowe książki Wszystkie bazy, do jakich dostęp oferuje PW znajdują się w zakładce E-bazy na stronie domowej BG PW. Zainteresowani mogą tutaj znaleźć informacje z dziedziny: - chemii (SciFinder, Royal Society of Chemistry, Scirus) - fizyki (AIP/APS) - techniki, - matematyki - bazy interdyscyplinarne. B A Z Y

BAZY I KATALOGI POLSKIE DOKTO - Baza zawiera informacje o pracach doktorskich i habilitacyjnych w PW. SYMPOnet - Baza zawiera informacje o materiałach konferencyjnych, przedkonferencyjnych i pokonferencyjnych znajdujących się w bibliotekach polskich. BazTech - jest bibliograficzno - abstraktową bazą danych rejestrującą artykuły z polskich czasopism z zakresu nauk technicznych oraz z wybranych czasopism z zakresu nauk ścisłych i ochrony środowiska. BIBLIO - zawiera informacje o wszelkich typach publikacji, których twórcami są pracownicy Politechniki Warszawskiej. Ibuk - zawiera elektroniczne wersje książek publikowanych przez najważniejsze polskie wydawnictwa naukowe.

Bibliograficzno-abstraktowe: SciFinder - Baza Chemical Abstracts na platformie SciFinder. Compendex - Baza zawiera ponad trzy miliony streszczeń artykułów, raportów technicznych i materiałów konferencyjnych oraz doniesień naukowych w formie elektronicznej CSA Technology Reasearch Database. Scopus - Baza przeszukuje ok tytułów recenzowanych czasopism naukowych wydawanych przez 4000 wydawców (w tym 170 tytułów polskich). BAZY ZAGRANICZNE

Science Direct - zawiera elektroniczne wersje czasopism naukowych Elseviera a od marca 2003 r. również pełne teksty czasopism wydawnictw Academic Press oraz Harcourt Health Science. PEŁNOTEKSTOWE ACS (American Chemical Society) Publications - Kolekcja 32 czasopism z dziedziny chemii wydawanych przez American Chemical Society. DOAJ (Directory of Open Access Journals) - udostępnia zbiór 2280 tytułów czasopism publikowanych przez różne wydawnictwa uczelniane i towarzystwa naukowe. IEEE/IEE Electronic Library - Zasoby biblioteki elektronicznej IEEE/ IEE Electronic Library (IEL) umożliwiające dostęp do światowej literatury z dziedziny elektrotechniki, elektroniki i komputerów.

CINDAS - jest efektem 45 lat doświadczeń i badań sponsorowanych przez znane na całym świecie Semiconductor Research Corporation (SRC). FAKTOGRAFICZNE CINDAS Thermophysical Properties of Matter Database obrazuje termofizyczne - właściwości materiałów w postaci grafów i wykresów zawiera szczegółowe dane odnośnie 5,000 materiałów oraz 50,000 wykresów. CINDAS MPMD - CINDAS Microelectronic Packaging Materials Database zawiera dane odnośnie termicznych, mechanicznych, fizycznych właściwości materiałów elektronicznych czy tzw. pakietów elektronicznych.

Knovel - Interaktywna baza naukowych książek elektronicznych. Baza podzielona jest na 17 modułów tematycznych, w skład, których wchodzą publikacje ponad 30 wiodących wydawców z całego świata. KSIĄŻKI ELEKTRONICZNE Referex Engineering - jest specjalistycznym serwisem wydawnictwa Elsevier, umożliwiającym dostęp do setek elektronicznych książek (pełne teksty). iBuk - przegląd książek i czasopism elektronicznych, płatnych i ogólnodostępnych.

Jej zasadniczym zadaniem jest stworzenie dostępu poprzez Internet do zasobów edukacyjnych i twórczości naukowej pracowników Politechniki Warszawskiej, a także do dóbr kultury o istotnym znaczeniu historycznym. Biblioteka cyfrowa jest prowadzona od wiosny 2005 roku. Początkowo funkcjonowała jako Kolekcja Elektroniczna Zbiorów Własnych, a następnie, wraz z wdrożeniem oprogramowania dLibra w maju 2006 roku, przejęła cały jej zasób. W skład Biblioteki Cyfrowej wchodzą pojedyncze dzieła, określane jako „publikacje”, zwłaszcza - książki, wybrane ze względu na szczególną istotność dla Uczelni i jej zadań dydaktycznych. Część z nich jest dygitalizowana. BIBLIOTEKA CYFROWA

DLA NAUKI Znaleźć tutaj można informacje, takie jak: - Impact Factor - lista polskich czasopism indeksowanych w bazie JCR. - Lista Filadelfijska czasopism - polskie czasopisma na Liście - Lista czasopism punktowanych w ramach oceny parametrycznej jednostek naukowych. - Zasady sporządzania wykazu czasopism dla celów parametrycznych jednostek naukowych. - Możliwość przeprowadzenia analizy cytowań publikacji naukowych w oparciu o bazy: Scence Citation Index i SCOPUS. Przydatne zakładki na stronie www BG PW

Zakładka "Studia" została opracowana z myślą o studentach wszystkich rodzajów studiów w Politechnice Warszawskiej. Znaleźć tutaj można bogatą ofertę BGPW i wskazówki jak z nich korzystać, linki do internetowych zasobów edukacyjnych i inne przydatne informacje: S T U D I A Spisy przydatnych książek: - zasoby edukacyjne, - inne przydatne linki, - praca dyplomowa krok po kroku, - RefWorks - program do zarządzania bibliografią załącznikową, - katalog prac dyplomowych, - baza prac doktorskich i habilitacyjnych „dokto” - szkolenia dla użytkowników.

Największym wyzwaniem stojącym przed naszą biblioteką jest wykreowanie wśród czytelników obrazu bibliotek jako nowoczesnego centrum edukacji, informacji, kultury. Biblioteka ma ku temu wszelkie warunki: - stanowi miejsce spotkań „wokół książki”, kierując swoją ofertę do czytelnika, - racji statutowych zapisów jest instytucją działającą dla dobra studenta i pracownika PW, w większości posiada profesjonalną kadrę o wysokich kwalifikacjach.

Tradycyjne pojmowanie roli biblioteki jako instytucji służącej tylko wypożyczaniu książek w ich wersji papierowej powoli odchodzi do lamusa. Zmieniająca się w olbrzymim tempie rzeczywistość, w której papierowe nośniki informacji zastępują elektroniczne, wymusza zmiany w relacji biblioteka – czytelnik. Biblioteki, chcąc nadążyć za tymi zmianami, muszą rozszerzyć swoje działania statutowe i poszerzyć ofertę edukacyjną kierowaną do lokalnej społeczności. Już wkrótce nie będzie to gest dobrej woli, lecz znak czasu, konieczność związana z przetrwaniem. Biblioteka Główna PW jako biblioteka wiodąca zarządzą finansami bibliotek filialnych, szkoli pracowników, sprawuje nadzór merytoryczny nad ich działalnością.

Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę