Jakość soków i nektarów dostępnych na polskim rynku Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków Konferencja Prasowa Warszawa, 11 lipca 2007

Agenda  Rynek soków i nektarów, informacje o Stowarzyszeniu Krajowa Unia Producentów Soków, (J. Pawlak – KUPS)  Sok, nektar, napój – podstawowe różnice (B. Groele – KUPS)  Wartości zdrowotne i odżywcze produktów sokowych (A. Jarosz – IŻŻ)  Działania KUPS na rzecz zapewnienia jakości soków i nektarów dostępnych na polskim rynku (A. Kłodawski – KUPS)  Jakość soków i nektarów na polskim rynku – dane, fakty, statystyki (prof. W. Płocharski – KUPS)  Dyskusja

Rynek soków i nektarów, informacje o Stowarzyszeniu Krajowa Unia Producentów Soków Julian Pawlak

Krótka charakterystyka rynku  Kategoria soków i nektarów z owoców i warzyw to jedna z największych i najszybciej rosnących kategorii spożywczych w Polsce  WARTOŚĆ 2,5 MLD ZŁ  ILOŚĆ ca 1000 mln litrów 2006/2005 rok - wzrost o 13%  SPOŻYCIE 25 l/osobę

Krótka charakterystyka rynku  Spożycie soków w Polsce jest na poziomie średniej UE -15 ale niższe niż w niektórych krajach europejskich (w Polsce – 25 l/osobę rocznie; w Niemczech – ok. 40 l/osobę)  Najchętniej Polacy sięgają po napoje, następnie nektary, najrzadziej piją soki Źródło: AC Nielsen, 2006 Ilościowo Wartościowo

Krótka charakterystyka rynku  Ulubione smaki Polaków to pomarańczowy i jabłkowy (zarówno w kategorii soków, jak i nektarów) Źródło: IERiGŻ

Rynek soków zagęszczonych w Polsce Źródło: IERiGŻ PRODUKCJA – 270 tys. ton (rok 2006) EKSPORT  Soków zagęszczonych z owoców miękkich 40 tys. ton  Zagęszczonego soku jabłkowego 205 tys. ton IMPORT  Soków zagęszczonych z owoców miękkich brak  Zagęszczonego soku jabłkowego 10 tys. ton  Zagęszczonych soków z owoców południowych 70 tys. ton

Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków  Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków powstało w 1993 roku  Obecnie KUPS liczy 40 członków  Producenci wyrobów gotowych (soki, nektary, napoje)  Producenci surowców (zagęszczone soki owocowe i warzywne)  Firmy handlowe, usługowe  Instytuty naukowe  Producenci opakowań, maszyn i urządzeń  Członkowie KUPS reprezentują ok. 80 % rynku soków i nektarów w Polsce

 Stowarzyszenie KUPS jest organizacją non-profit, finansowaną ze składek członków oraz projektów organizowanych w ramach działań statutowych, którego celem jest:  integrowanie i reprezentowanie środowiska producentów soków, nektarów i napojów owocowych i warzywnych  realizowanie i wspieranie inicjatyw, postaw i działań, których celem jest rozwój przemysłu sokowniczego w Polsce  przyczynianie się do zwiększenia spożycia soków, nektarów i napojów przez Polaków  działania na rzecz poprawy jakości oraz współpraca z organizacjami zajmującymi się problematyką jakościową soków w kraju i zagranicą Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków

Działania na rzecz branży:  Organizacja sympozjów i szkoleń  Powołanie Zespołu ds. Monitorowania i Prognozowania  Współpraca z MRiRW, MF, MŚ, MG, ARR, ARiMR  Współpraca z międzynarodowymi organizacjami:  AIJN  SGF  EQCS  Współpraca z jednostkami badawczymi i naukowymi Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków

Działania na rzecz środowiska:  Przystąpienie do inicjatywy REKARTON: Dobrowolne Porozumienie na rzecz rozwoju systemu zbierania i recyklingu odpadów opakowaniowych po kartonach do płynnej żywności Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków

Działania na rzecz konsumenta:  Działania promocyjno-informacyjne  Rzetelne informowanie nt. definicji i właściwości produktów  Projekt Marchewka  Współpraca z mediami  Działania na rzecz poprawy jakości soków, nektarów napojów  Dobrowolny System Kontroli (DSK)  Projekt QUISEE  Projekt QUALI-JUICE  Współpraca z GIJHARS, IH, UOKiK, Federacją Konsumentów Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków

Sok, nektar, napój – podstawowe różnice Barbara Groele

Sok Nektar Napój – podstawowe różnice SOK 100% WSADU OWOCOWEGO sok wyciśnięty bezpośrednio z owoców lub otrzymany z zagęszczonego soku owocowego poprzez odtworzenie proporcji wody i aromatu usuniętego w trakcie procesu zagęszczania sok nie zawiera dodatku sztucznych barwników ani aromatów; nie może być konserwowany chemicznie NEKTAR OD 25 DO 100% WSADU OWOCOWEGO rozcieńczony sok wodą z dodatkiem cukru, ewentualnie kwasu cytrynowego nektar nie zawiera sztucznych barwników ani aromatów; nie może być konserwowany chemicznie NAPÓJ owocowy i/lub warzywny OD 20 DO 100% WSADU OWOCOWEGO zawiera określoną ilość soku, wody, cukru, kwasu cytrynowego i inne dozwolone do żywności dodatki Napój może zawierać barwniki i aromaty oraz inne dodatki

Sok Nektar Napój – podstawowe różnice A – SOK B – NEKTAR C – NAPÓJ

Rodzaje soków Istnieje wiele klasyfikacji soków (i nektarów), jedną z nich jest podział ze względu na technologię produkcji:  soki odtwarzane – przygotowywane są z soku zagęszczonego otrzymywanego poprzez odparowanie dużej części wody, producent soku pitnego dodaje taką samą ilość wody, jaka została odparowana  soki produkowane z bezpośrednich nieprzetworzonych soków surowych (NFC), takie soki mogą być pasteryzowane lub tylko schładzane, i wówczas mają krótki termin przydatności do spożycia (należy je przechowywać w lodówce) Zgodnie z przepisami sok nie może zawierać niedeklarowanego dodatku cukru ani substancji zakwaszających

Rodzaje soków i nektarów Ze względu na wygląd soki i nektary możemy podzielić na:  Klarowne (np. sok jabłkowy)  Naturalnie mętne (np. sok pomarańczowy)  Przecierowe (np. sok pomidorowy) Zgodnie z przepisami do soku i nektaru nie można dodawać substancji konserwujących

Nektary  Istotne jest uświadamianie konsumentom, że nie ze wszystkich owoców można wyprodukować sok  Takie owoce jak aronia, czarna porzeczka, żurawina są zbyt kwaśne i dlatego można z nich wyprodukować nektar lub napój (trzeba je rozcieńczyć i dosłodzić)  Producenci, którzy obecnie posługują się określeniem „sok z czarnych porzeczek” naruszają prawo i wprowadzają konsumentów w błąd. Prawidłowa nazwa to „nektar z czarnych porzeczek”  W przypadku nektarów ilość wsadu owocowego (soku lub przecieru) jest ściśle określona i jest zależna od typu owoców np.: jabłka, pomarańcze – min. 50% czarne porzeczki – min. 25% śliwki – min. 30% wiśnie – min. 35%

Wartości zdrowotne i odżywcze produktów sokowych Dr n. med. Agnieszka Jarosz

Wartości odżywcze i zdrowotne soków i nektarów Soki owocowe i warzywne są znakomitym źródłem szeregu niezbędnych składników odżywczych:  witamin  składników mineralnych oraz  błonnika pokarmowego  flawonoidów Soki owocowe i warzywne powinny być elementem naszej codziennej diety

Wartości odżywcze i zdrowotne soków i nektarów  Soki sa źródłem witamin antyoksydacyjnych ACE, które przeciwdziałają rozwojowi miażdżycy, nowotworów i procesom starzenia  Błonnik pokarmowy zapewnia właściwą perystaltykę przewodu pokarmowego, wpływa korzystnie na stężenie cholesterolu i cukru we krwi oraz wiąże metale ciężkie  Flawonoidy mają działanie antyoksydacyjne (hamują rozwój wolnych rodników)

Wartości odżywcze i zdrowotne soków i nektarów – przykładowe wartości  Jedna szklanka soku pomarańczowego (250 ml) zawiera ok.: 60 mg witaminy C, 60 μg folianów, wartość kaloryczna to 118 kcal  Jedna szklanka soku pomidorowego (250 ml) zawiera ok.: 37 mg witaminy C, ok. 500 mg potasu, likopen, wartość kaloryczna to 37 kcal  Jedna szklanka soku jabłkowego (250 ml) zawiera ok.: 250 mg potasu, pektyny, wartość kaloryczna to 112 kcal  Jedna szklanka nektaru z czarnej porzeczki (250 ml) zawiera ok.: 58 mg witaminy C, bioflawonoidy, wartość kaloryczna to 115 kcal  Jedna szklanka soku wielowarzywnego (250 ml) zawiera ok.: 30mg witaminy C, 3g błonnika, wartość kaloryczna to 62 kcal

Wartości odżywcze i zdrowotne soków i nektarów  Soki i nektary są polecane:  rekonwalescentom  w zapobieganiu i leczeniu kamicy nerkowej  w chorobach przebiegających z gorączką  w biegunkach o różnej etiologii  w zaparciach  w zespole jelita drażliwego Osoby na diecie odchudzającej powinny wybierać:  soki naturalne niesłodzone  soki o niskiej kaloryczności (pomidorowy, wielowarzywny)

Działania KUPS na rzecz zapewnienia jakości soków i nektarów Andrzej Kłodawski

Działania KUPS na rzecz poprawy jakości soków i nektarów na polskim rynku  Powołanie w 2002 r – DOBROWOLNEGO SYSTEMU KONTROLI (DSK) soków i nektarów  Powstał z inicjatywy producentów soków i nektarów  Wzorowany na podobnych systemach działających w Unii Europejskiej, których celem jest samoregulacja rynku  Głównym celem Dobrowolnego Systemu Kontroli (DSK) jest zapewnienie autentyczności i bezpieczeństwa wyrobów sokowniczych dostarczanych konsumentom  Obecnie do DSK należy 6 największych producentów: Tymbark SA, Agros Nova Sp. z o.o., Hortex Holding SA, Sokpol Sp. z o.o., Emig Sp. z o.o., Fructa Napoje Sp. z o.o. dostarczających na polski rynek ponad 80% soków, nektarów i napojów owocowych i warzywnych

Działania KUPS na rzecz poprawy jakości soków i nektarów na polskim rynku  DSK regularnie sprawdza jakość wyrobów dostępnych na rynku – główny obszar działalności obejmujący zarówno członków jak i nie członków systemu  Producenci należący do DSK są regularnie audytowani  W trakcie audytów oceniane są warunki produkcji, jakość składników użytych do produkcji, a także źródła ich pochodzenia  W przypadku wykrycia nieprawidłowości podejmowane są odpowiednie działania, włącznie z wyeliminowaniem produktów niezgodnych z rynku Plany DSK na przyszłość to uczynienie go systemem powszechnym, tak aby objął wszystkich producentów soków, nektarów i napojów owocowych.

Działania KUPS na rzecz poprawy jakości soków i nektarów na polskim rynku KUPS angażuje się również w międzynarodowe projekty, których celem jest poprawa jakości soków, nektarów i napojów na naszym rynku  QUALI-JUICE – projekt, którego celem jest opracowanie narzędzia pomiarowego do wczesnego ostrzegania przed rozwojem bakterii kwasu mlekowego  W chwili obecnej trwają próby techniczne prototypu takiego urządzenia w firmie produkcyjnej w rzeczywistych warunkach  Zaplanowany jest również cykl szkoleń dla potencjalnych odbiorców, tj. producentów soków, soków zagęszczonych oraz innego przetwórstwa owoców i warzyw gdzie ten system może mieć zastosowanie. Cel ostateczny: wdrożenie tego systemu badań w laboratoriach i on-line w firmach.

Działania KUPS na rzecz poprawy jakości soków i nektarów na polskim rynku  KUPS brał też udział w projekcie QUISEE, którego celem była poprawa jakości soków w Europie Południowej i Wschodniej, w tym w Polsce, w latach 2002 – 2006  W efekcie współpracy z międzynarodowymi instytucjami w ramach przeprowadzania badań oraz działań na rzecz poprawy jakości soków i nektarów na polskim rynku został powołany system DSK  DSK jest członkiem EQCS (Europejskiego Systemu Kontroli Jakości) od roku 2006

Jakość soków i nektarów prof. dr hab. Witold Płocharski

Jakość soków i nektarów  Działania systemowe odnośnie kontroli jakości i autentyczności soków:  Ocena jakości surowca – pobór próbek podczas auditów SGF/IRMA  Ocena jakości wyrobu gotowego Narzędzie oceny soków i nektarów - Kodeks Praktyki AIJN (Europejskiego Stowarzyszenia Soków Owocowych) jest podstawą oceny autentyczności produktów dla całego przemysłu sokowego w UE. Kodeks obejmuje cechy analityczne i podaje metody jakie należy stosować w ich ocenie; podaje również komentarze ułatwiające interpretację uzyskanych wyników. Na bieżąco dane są weryfikowane, a zakres poszerzany o nowe owoce i warzywa.

OCENA AUTENTYCZNOŚCI w OPARCIU O KODEKS PRAKTYKI AIJN

Jakość soków i nektarów Niezgodności soków i nektarów w % w latach 2000 – 2006

Jakość soków i nektarów  Sytuacja na rynku sokowniczym zdecydowanie uległa poprawie od kiedy zaczął funkcjonować Dobrowolny System Kontroli (DSK).  W 2000 roku ok. 70% zbadanych próbek nie odpowiadało normom UE (dyrektywy sokowej). Obecnie ok. 85% badanych próbek wykazuje pełną zgodność z wymaganiami dyrektywy UE i Kodeksu Praktyki AIJN (dokument techniczny do oceny autentyczności soków).

Jakość soków i nektarów  Badania prowadzone przez niezależne od KUPS jednostki kontrolne takie jak GIJHARS i test „Świata Konsumenta”.  Sukces Dobrowolnego Systemu Kontroli może być powielony przez inne branże przemysłu spożywczego, sprzyjając zwiększeniu konkurencyjności polskiej gospodarki na rynku UE i w warunkach globalnej konkurencji.

KUPS ma prawo wykorzystywa ć logo Europejskiego Systemu Kontroli Jako ś ci (EQCS)

Dziękujemy