Spacer zapachem czekolady- Warszawskie kawiarenki literackie 20- lecia...

Spis kawiarenek  E. Wedel- Zaczęło się od karmelków śmietankowych, a skończyło się na… czekoladzie! Zaczęło się od karmelków śmietankowych, a skończyło się na… czekoladzie!  A. Blikle- Cukiernia A. Blikle, czyli kawa z pączkiem w ogródku Latona Cukiernia A. Blikle, czyli kawa z pączkiem w ogródku Latona  Szwajcarska- Kawiarnia „na pięciu rogach”Kawiarnia „na pięciu rogach”  Mała Ziemiańska- Pyszne torty i faworki, spory o jakość kawy oraz Małe Qui Pro Quo, a to wszystko w Małej Ziemiańskiej Pyszne torty i faworki, spory o jakość kawy oraz Małe Qui Pro Quo, a to wszystko w Małej Ziemiańskiej  Astoria- Kawiarnia rosyjskich bogaczy, ale przede wszystkim Kornela Makuszyńskiego Kawiarnia rosyjskich bogaczy, ale przede wszystkim Kornela Makuszyńskiego  Pod Picadorem- Pod Picadorem- czyli przyjaźń przede wszystkim… Pod Picadorem- czyli przyjaźń przede wszystkim…  Skamandryci- „Zabawy Skamandrytów” oraz Czasopismo „Skamander”- miesięcznik poetycki „Zabawy Skamandrytów” Czasopismo „Skamander”- miesięcznik poetycki

Mapa Śródmieścia kawiarenki literackie 20-lecia kawiarenki istniejące do dziś E. Wedel ul. Miodowa Ziemiańska ul. Mazowiecka Restauracja Astoria ul. Nowy Świat Pod Picadorem ul. Nowy Świat A. Blikle ul. Nowy Świat Cukiernia Szwajcarska E. Wedel ul. Szpitalna

E. Wedel W 1851 Karol Ernest Wedel założył swój własny warsztat cukierniczy przy ul. Miodowej 12, naprzeciwko Kościoła Kapucynów. Sprzedawał w nim czekoladę, której dziennie wypijano około 500 filiżanek. Jednak wcześniej były karmelki śmietankowe, które pozytywnie reklamowano w „Kurierze Warszawskim” jako szczególny wyrób cukierniczy. Nieco po 1879 roku, otwarty został sklep fabryczny na rogu ul. Szpitalnej i ul. Górskiego. Przy tym powstał również istniejący do dziś salonik – pijalnia czekolady.

Na początku istnienia Fabryki, bywali w niej niemalże codziennie Henryk Sienkiewicz i Bolesław Prus. Zapotrzebowanie na polską czekoladę rosło i wkrótce Cukiernia założyła filię w Paryżu, a towar był dostarczany tam firmowym samolotem. Od zawsze Firma Wedel przywiązywała wielką wagę do opakowań wyrobów, które sama produkowała. Projektowanie pudełek, nawet tych najmniejszych, powierzane było artystom plastykom.

E. Wedel była uznaną wśród Cukierników firmą. Już w 1929 roku na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, otrzymała nagrodę Grand Prix za najwyższą jakość wyrobów.

Cukiernia A. Blikle Firma Blikle założona została 11 września 1869 roku przez Antoniego Kazimierza Blikle. Od początku swego istnienia zajmowała lokal przy ul. Nowy Świat 31 (potem 35). Jest to budynek dawnego Pałacu Hołowczyca. W pierwszych latach działalności, był to nieduży lokal, który stopniowo powiększał się. Już za życia pierwszego z właścicieli zajmował cały parter od strony południowej, gdzie dobudowano również lokale produkcyjne. Gabinet dyrektora znajdował się od strony ulicy Nowy Świat.

Kolejnym właścicielem został w 1912 roku Antonii Wiesław Blikle. To właśnie on dokonał gruntownego remontu i unowocześnienia placówki (1921 rok). Zapoczątkował również kolejną gałąź tradycji- orkiestrę. Za czasów Antoniego Blikle Cukiernię odwiedzali najwięksi polscy literaci, tacy jak Władysław Reymont, Juliusz Osterwa, Ludwik Solski czy Aleksander Zelwerowicz. Bywali też Henryk Sienkiewicz, Tadeusz Boy- Żeleński ze swoją współpracowniczką Ireną Krzywicką oraz Stefan Żeromski. Ludzie odwiedzali Cukiernię Bliklego, gdyż słynęła ona przede wszystkim z wyśmienitych pączków, czekoladowych ciast i pysznej kawy. Wnętrze Kawiarni zdobiły tapety z Fabryki Obić i Papierów Kolorowych Józefa Franaszka oraz żyrandole od braci Łopieńskich.

Trzecim właścicielem został w 1933 roku Jerzy Blikle. Podobnie jak jego poprzednicy za główny cel stawiał sobie rozbudowę Cukierni. W 1935 roku przeszła ona kolejny remont. Wtedy też, wybitny polski architekt Maciej Nowicki stworzył na tyłach Cukierni ogródek kawiarniany Latona. Znajdowało się w nim wiele rzeźb, altanek, łuków z kamienia, ale przede wszystkim mnóstwo zieleni. Za życia Jerzego Blikle łączna liczba pracowników Cukierni przekroczyła 100 osób. Firma posiadała również samochód, który rozwoził wyroby do klientów po całej Warszawie. U Bliklego podpisywano również ważne umowy, prowadzono rozmowy polityczne i biznesowe spotkania.

Do 1944 roku rodzina Firma Blikle nie odczuwała specjalnie skutków wojny. W czasie Powstania Warszawskiego została jednak doszczętnie zburzona. Na szczęście, ówczesny Prezydent Warszawy, Marian Spychalski, przydzielił jej tymczasowy lokal w Alejach Jerozolimskich 45 (do czasu odbudowy placówki na ul. Nowy Świat).

Dzięki temu, że Jerzy Blikle nie poddawał się i dzielnie walczył, Imperium Blikle przetrwało po dziś dzień. Po jego śmierci miało jeszcze dwóch właścicieli: Andrzeja Blikle i obecnego- Łukasza Pawła. W całej Warszawie znajduje się teraz 12 Cukierni A. Blikle.

Cukiernia Szwajcarska Od 1906 roku była własnością Karola Briesemeistra. Goście mogli przeczytać w „Szwajcarskiej” pisma i dzienniki krajowe oraz zagraniczne: francuskie, niemieckie, włoskie, angielskie i rosyjskie. Dlatego też nad Cukiernią znajdowało się wiele lokali zajmowanych przez różne koncerny prasowe. Z czasem „Szwajcarska” stała się miejscem dziennikarskich posiedzeń, giełd wiadomości, plotek i dowcipów obiegających całą Warszawę. Bywalcami jednak nie byli tylko dziennikarze. Można było spotkać tu wielu literatów (m.in. Kazimierza Przerwę-Tetmajera, Andrzeja Struga), plastyków, znanych adwokatów, lekarzy i polityków. We wrześniu ’39 roku, obrzucona bombami, Cukiernia spłonęła.

Mała Ziemiańska Kawiarnia literacka Mała Ziemiańska otwarta została 14 kwietnia 1918 na ul. Mazowieckiej 12. Jej właścicielami byli Karol Albrecht i Jan Skępski. Głównym atutem Kawiarni były pyszne ciasta i torty, jak również liczne ciasteczka i przede wszystkim popularne i znane wszystkim Warszawiakom „ziemianki”. Jednymi z najbardziej znanych gości Ziemiańskiej byli przedstawiciele grupy Skamander, którzy mieli w niej nawet własny stolik.

W Małej Ziemiańskiej było stosunkowo drogo- ciastka kosztowały 25 groszy za sztukę. Powodem do sporów była również kawa, którą jedni uwielbiali, a drudzy… krytykowali! Nowością były tzw. teatrzyki rewiowe. Najbardziej znany z nich, Małe Qui Pro Quo, działał w latach ’39. Innym, również uwielbianym przez publiczność, było Perskie Oko. Kolejną atrakcją był chór Dana i przygrywający na fortepianie Witold Lutosławski. Przychodząc do Ziemiańskiej nie sposób było nie zajrzeć do księgarni Jakuba Mortkowicza, do której swoim uśmiechem zapraszała ciepło panna Natalia Zabawer. Mała Ziemiańska przetrwała do czasów Powstania Warszawskiego, kiedy to budynek został zburzony. W przeciwieństwie do Cukierni A. Blikle- nie została nigdy odbudowana…

Astoria Powstała ona w latach międzywojennych przy ul. Nowy Świat 64. Zbierali się tu głównie artyści, aktorzy i literaci z Kornelem Makuszyńskim na czele. Bywalcami byli również Skamandryci,o których wspomnimy na kolejnych slajdach. Można było spotkać także wielu Rosjan. Dla nich knajpa była niedroga. „Przyjeżdżający wówczas Rosjanie to byli ludzie bardzo bogaci w porównaniu z Polakami. Mieli dolary”.

Pod Picadorem Kawiarnia Pod Picadorem otwarta została 29 listopada 1918 roku przez poetów należących do redakcji pisma „Pro Arte”- Jana Lechonia, Antoniego Słonimskiego oraz Juliana Tuwima. Pierwszą siedzibą kawiarni był lokal przy ul. Nowy Świat 57. Drugą, piwnice Hotelu Europejskiego. Kawiarnia przeniesiona została, gdyż spotykający się w niej Skamandryci połączyli się z Klubem Futurystów (początki lutego 1919 roku).

Artyści odwiedzający Pod Picadorem za główny cel obrali sobie zburzenie muru dzielącego ich od zwykłych ludzi. Deklamowali tu swoje wiersze i inne nowopowstałe dzieła. Przychodzili tu m. in. Stefan Żeromski, Bolesław Leśmian i Leopold Staff. Kawiarnia Pod Picadorem przetrwała do połowy kwietnia 1919 roku, gdyż jej właściciele oskarżeni zostali o domniemany skład broni i tajne spotkania z Bolszewikami.

„Zabawy Skamandrytów” Skamander to grupa literacka założona w 1918 roku przez Juliana Tuwima, Antoniego Słonimskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Kazimierze Wierzyńskiego oraz Jana Lechonia. Skamandryci mieli swoje dwa ulubione miejsca spotkań: „stolik na półpiętrze” w Ziemiańskiej i kawiarnię Pod Picadorem. Głównym założeniem grupy było dotarcie do zwykłego, „szarego” człowieka poprzez poezję. W związku z tym recytowali oni wiersze w wyżej wymienionych kawiarniach oraz czytali próbki swoich najnowszych poezji. Fascynowało ich społeczeństwo, powiązane z nowoczesnością i życiem codziennym. Mimo tego że Skamandryci działali grupą, to propagowali rozwijanie indywidualnych talentów. Chcieli pokazać, że poeta jest osobą aktywnie biorącą udział w życiu społeczeństwa.

Swoją poezję Skamandryci wiązali z ówczesnymi wydarzeniami politycznymi, czyli ogólnie z teraźniejszością. Nie liczyła się dla nich ani przeszłość, ani przyszłość. Dodatkowo łączyli ze sobą różne formy wypowiedzi i domagali się klasycznych reguł wiersza, które wiązali z mową potoczną. Nawiązywali do poprzednich epok, zwłaszcza do założeń Henriego Bergsona, francuskiego pisarza i filozofa, tradycji oraz dorobku kultury.

Historia grupy Integracja grupy (lata ) Formowanie się grupy na Uniwersytecie Warszawskim wokół czasopisma „Pro Arte et Studio”. Nie ma jeszcze świadomości grupy, ale przy pracy w redakcji rysuje się podobieństwo poetów i ich odrębność od innych grup (głównie na gruncie opozycji anty- modernistycznej). W dniu 29 listopada 1918 roku otwarta zostaje kawiarnia poetów „Pod Picadorem”. To głównie podczas tutejszych występów ukształtowała się „wielka piątka”.

Historia grupy Działalność właściwa (lata / 1928) Grupa w najpełniejszy sposób przybiera swoją formę. Skupiona wokół miesięcznika „Skamander” osiąga jednomyślność.

Historia grupy Dezintegracja grupy (lata ) Zanikają tak charakterystyczne dla Skamandra tendencje optymistyczno-witalistyczne oraz zaczyna słabnąć więź grupowa. Dochodzi do tego głównie na tle stosunku poszczególnych poetów do obozu sanacyjnego – zamachu majowego i autorytarnych rządów Piłsudskiego oraz rozpadu obozu sanacji po śmierci marszałka. Pomimo to w świadomości społecznej znacznie dłużej utrzymuje się przeświadczenie o ścisłym powiązaniu grupy.

Od lewej płk Wieniawa- Długoszowski, Jan Lechoń, Julian Tuwim, Antoni Słonimski.

Czasopismo „Skamander”- miesięcznik poetycki Czasopismo literackie ukazujące się w latach Trzon zespołu redakcyjnego stanowiła piątka czołowych poetów grupy Skamander czyli Jarosław Iwaszkiewicz, Jan Lechoń, Antoni Słonimski, Julian Tuwim i Kazimierz Wierzyński. W początkowym okresie profil pisma ściśle związany był z działalnością skamandrytów – stanowiło ono ich trybunę, występując w opozycji do innych grup literackich tego okresu. W "Skamandrze" publikowane były teksty krytyczno-literackie oraz recenzje – również z dziedziny teatru, sztuk plastycznych, muzyki i filmu. Pismo, mimo iż z nazwy miesięcznik poetycki, poświęcało sporo uwagi również prozie i dramatowi, drukowane w nim były fragmenty powieści polskich i zagranicznych.

Serdecznie dziękujemy za wysłuchanie nas i obejrzenie naszej prezentacji! Zdjęcia pobrane z wyszukiwarki Google oraz z książki „Warszawa nieodbudowana”