PREZENTACJA MULTIMEDIALNA „Bracia Lwie Serce” Autorstwa: Astrid Lindgren

„Mówił, że z Nangijali pochodzą wszystkie bajki, bo właśnie tam takie rzeczy się dzieją i ten, kto się tam znajdzie, ma przygody od rana do wieczora, a nawet w nocy.”

„Bracia Lwie Serce” (szw „Bracia Lwie Serce” (szw. ”Bröderna Lejonhjärta”) to powieść przygodowa z elementami baśni, napisana w 1973 roku, przez cieszącą się już wówczas międzynarodową sławą szwedzką pisarkę Astrid Lindgren.

Opis fabuły: Akcja książki rozgrywa się w dwóch światach, w rzeczywistości i w fantastycznej krainie Nangijali. Bohaterami są bracia, 9-letni Karol i 13-letni Jonatan Lew. Karol jest nieuleczalnie chory, a jego starszy brat opiekuje się nim i pociesza, że po śmierci trafia się do zaczarowanej Nangijali. Podczas pożaru domu, ratujący młodszego brata Jonatan ginie. Karol obwinia się o jego śmierć, niecierpliwie wyczekując chwili, kiedy będzie mógł dołączyć do Jonatana. Pewnego dnia do zapłakanego Karola przylatuje śnieżnobiała gołębica, zostawiając adres w Dolinie Wiśni w Nangijali, gdzie czeka na niego starszy brat. Podczas pewnej nocy Karol czuje się zupełnie inaczej niż zwykle. Zostawia więc przed snem kartkę dla swojej mamy: "Nie płacz mamusiu, zobaczymy się w Nangijali!" Pozostała część powieści rozgrywa się w zaczarowanej krainie. Chłopcy, szczęśliwi, że są znów razem, przeżywają tam miłe chwile i wiele przygód. Jednak nawet ta zaczarowana kraina nie jest wolna od zła. W Dolinie Dzikich Róż, sąsiadującej z Doliną Wiśni, rządzi okrutny władca Tengil, który z pomocą groźnej smoczycy Katli uczynił z jej mieszkańców niewolników. Jonatan wyrusza do Doliny Dzikich Róż, a następnie do Groty Katli z misją uwolnienia Orwara, przywódcy walki skierowanej przeciw rządom Tengila. Karol podąża w tajemnicy za bratem, obawiając się, że może go ponownie stracić. Wspólny wysiłek chłopców i mieszkańców kończy się sukcesem. Jonatan ponownie poświęca swoje życie, a Karol podejmuje decyzję, że zginą obaj, aby razem pojawić się w krainie Nangilimie.

Dalsze dzieje braci Lwie Serce: Po ukazaniu się „Braci Lwie Serce”, Astrid Lindgren otrzymała od swych czytelników wiele listów z prośbą o napisanie powieści o dalszych przygodach Jonatana i Karola w Nangilimie. Pisarka nie zamierzała jednak kontynuować opowieśći o braciach, ale nie chciała też pozostawiać małych wielbicieli bez odpowiedzi. Napisała więc list, w którym pokrótce przedstawiła dalsze życie bohaterów w Nangilimie. Zachęcam do jego przeczytania. 

Baśniowa rzeczywistość: Powieść Astrid Lindgren: „Bracia Lwie Serce” łączy w sobie elementy baśni, mrocznej średniowiecznej sagi rycerskiej oraz powieści przygodowej. Akcja utworu rozgrywa się w dwóch światach: w rzeczywistym, na Ziemi, w szwedzkim miasteczku w czasach współczesnych autorce oraz w fantastycznej krainie Nangijali, do której po śmierci przenoszą się tytułowi bohaterowie. Nangijala znajduje się w miejscu trudnym do określenia, na jednej z gwiazd, a czas jest tu odmierzany zupełnie inaczej niż na Ziemi. Życie jej mieszkańców jest proste i przyjemne. Do baśni przybliża powieść fantastyczność świata przedstawionego, obecność mitycznych potworów, Karma i Katli oraz motyw walki dobra ze złem, które ostatecznie zostaje pokonane. Narratorem dzieła jest jeden z głównych bohaterów, dziesięcioletni Karol Lew, a świat przedstawiony i wszystkie wydarzenia ukazane są wyłącznie z jego perspektywy. Narrator nie jest więc wszechobecny i wszechwiedzący – opowiada tylko o tych zdarzeniach, których jest świadkiem bądź uczestnikiem, pozostałe zaś relacjonuje w oparciu o to, co usłyszał od innych bohaterów. Zastosowanie narracji pierwszoosobowej umożliwiło autorce nakreślenie świata widzianego oczami dziecka i nacechowanego jego emocjami oraz odczuciami.

Baśniowa rzeczywistość: Bohaterowie powieści w dużej mierze charakteryzowani są w sposób bezpośredni – przez narratora oraz pośredni, poprzez swoje działania i wypowiedzi. Charakterystyka postaci jest pobieżna, ograniczona do podstawowych informacji o nich. Najpełniej przedstawieni są tytułowi bohaterowie: Karol i Jonatan Lwie Serce.  Wszystkie wydarzenia ukazane są chronologicznie. Język powieści Astrid Lindgren jest prosty i dostosowany do sposobu wypowiedzi dziecka. W sposób niezwykle plastyczny i barwny autorka opisuje malowniczą scenerię górską, oddając nastrój grozy i tajemniczości. „Bracia Lwie Serce” Astrid Lindgren to powieść o dzieciach i skierowana przede wszystkim do najmłodszych czytelników. To opowieść o niezwykłych przygodach w niezwykłej krainie, poruszająca kwestie niezwykle ważnych wartości w życiu człowieka: męstwa, umiłowania wolności, poświęcenia, miłości braterskiej i przełamywania własnych słabości. 

Podsumowanie: Powieść Astrid Lindgren: „Bracia Lwie Serce” ma charakter uniwersalny i ponadczasowy. Pisarska poruszyła w niej wiele zagadnień, podkreślając znaczenie ważnych wartości w życiu każdego człowieka i ukazując je z perspektywy dziecka. To piękna, wzruszająca i zaskakująca swym przesłaniem historia o braterskiej miłości, umiłowaniu wolności, poświęceniu, ludzkich słabościach, ludzkiej godności i honorze, walce dobra ze złem. Powieść Astrid Lindgren porusza temat samotności i lęku przed śmiercią, a także dotyka problemu odpowiedzialności oraz dorastania do marzeń. Jest jedną z niewielu książek skierowanych do dzieci, w której czytelnicy mogą znaleźć odpowiedź na pytanie o sprawy ostateczne. Historia o sile braterskiej miłości, która przezwyciężyła nawet śmierć, szybko zyskała uznanie najmłodszych wielbicieli twórczości pisarki i spotkała się z ostrą krytyką ze strony dorosłych, którzy zarzucili Astrid Lindgren kontrowersyjne podejście do tematu śmierci, rzadko poruszanego w literaturze dla dzieci.

Ekranizacje: Na podstawie książki nakręcono w 1977 roku film pod tym samym tytułem, w reżyserii Olle Hellboma, który tworzył też ekranizacje wcześniejszych powieści autorki.

PRZYGOTOWAŁ: Michał Kołaczewski