„Bądź odważny – idź!” Biskup Bolesław Kominek wielki nauczyciel narodów IV Archidiecezjalna Pielgrzymka Nauczycieli, Wychowawców i Pracowników Oświaty.

Prezentacja na temat: "„Bądź odważny – idź!” Biskup Bolesław Kominek wielki nauczyciel narodów IV Archidiecezjalna Pielgrzymka Nauczycieli, Wychowawców i Pracowników Oświaty."— Zapis prezentacji:

1 „Bądź odważny – idź!” Biskup Bolesław Kominek wielki nauczyciel narodów
IV Archidiecezjalna Pielgrzymka Nauczycieli, Wychowawców i Pracowników Oświaty Piekary Śląskie 6 październik 2007 Biografie wybitnych Górnoślązaków

2 Lord Acton - historyk brytyjski
„Dzieje nie są tkaniną utkaną przez niewinne ręce. Namiętności i szaleństwa, resentymenty i fanatyzm będą nam zawsze towarzyszyć. Trzeba zrozumieć ich naturę i zdobyć się na odwagę sprzeciwu. Wobec zbiorowego sprzeciwu naganiacze milkną” Lord Acton - historyk brytyjski

3 „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” - Orędzie biskupów polskich i odpowiedź niemieckiego Episkopatu z 1965 roku - geneza – kontekst - spuścizna Inicjatorem i głównym autorem listu był arcybiskup Bolesław Kominek. Realizację inicjatywy ułatwił Sobór Watykański II ( ), który po raz pierwszy po II wojnie światowej dał niemieckim i polskim biskupom okazję do nawiązania intensywnych kontaktów. Orędzie było w zamierzeniu kardynałów Bolesława Kominka i Stefana Wyszyńskiego elementem kampanii na rzecz powrotu Polski do Europy. Świadczą o tym zapiski źródłowe z 1965 roku, których autorem był Bolesław Kominek.

4 „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” - Orędzie biskupów polskich i odpowiedź niemieckiego Episkopatu z 1965 roku - geneza – kontekst - spuścizna „Sposób mówienia nie może być nacjonalistyczny, lecz musi być europejski w najgłębszym znaczeniu tego słowa. Europa to przyszłość - nacjonalizmy są wczorajsze.(…) Pogłębienie dyskusji o organizacji rozwiązania federacyjnego dla wszystkich narodów Europy, m.in. poprzez stopniową rezygnację z narodowej suwerenności w kwestiach bezpieczeństwa, gospodarki i polityki zagranicznej”

5 Bolesław Kominek – przybliżenie postaci
r. - dzień urodzin Bolesława Kominka Dzieciństwo i wczesna młodość w wielodzietnej, górniczo- rolniczej rodzinie Szkoła powszechna (niemiecka) w Radlinie Gimnazjum w Rybniku Matura w języku polskim, gdy Rybnik po plebiscycie i III powstaniu śląskim w 1922 roku znalazł się w Macierzy Śląskie Seminarium Duchowne w Krakowie

6 Bolesław Kominek – przybliżenie postaci
Przyjęcie święceń kapłańskich w 1927 roku Studia w Instytucie Katolickim w Paryżu, zakończone doktoratem z licencjatem w czerwcu 1930 roku Powrót do Kraju, dekretowany wikarym w Katowicach Dębie i objęcie jeszcze w 1930 roku na zlecenie ordynariusza katowickiego opieki nad Akcją Katolicką Pełnienie funkcji referenta kościelnego przy Kurii w Katowicach. Nieoficjalnie prowadzenie tajnej akcji charytatywnej na rzecz uwięzionych Objecie funkcji administratora kościelnego w Opolu w 1945 roku przez Prymasa Augusta Hlonda Powołanie opolskiej Kurii, drukarni, wydawnictwa diecezjalnego, seminarium duchownego i dwóch niższych seminariów duchownych Wizytacja we wszystkich parafiach opolskich

7 Bolesław Kominek – przybliżenie postaci
Usunięcie Księdza Bolesława Kominka z Opola w 1951 roku i jego deportacja do klasztoru benedyktyńskiego w Lubiniu, potem do Krakowa i Sierczy pod Wieliczką do sióstr Urszulanek Przyjęcie sakry biskupiej roku, w tajemnicy w rezydencji biskupa przemyskiego Objęcie diecezji wrocławskiej i rozpoczęcie pracy duszpasterskiej we Wrocławiu w 1956 roku Mianowanie biskupa Kominka arcybiskupem tytularnym w 1962 roku Przyjęcie godności arcybiskupa w 1964 roku

8 Bolesław Kominek – przybliżenie postaci
Papież Paweł VI mianuje arcybiskupa Bolesława Kominka metropolita archidiecezji wrocławskiej roku. Włożenie arcybiskupowi kapelusza kardynalskiego 5 marca 1973 roku. Śmierć Kardynała 10 marca 1974 roku we Wrocławiu i pochowanie Jego doczesnych prochów w podziemiach Katedry Wrocławskiej z udziałem ponad 150 tysięcy osób.

9 Bolesław Kominek – przybliżenie postaci
Credo życiowe: „Verbum crucis- Dei verbus” „Krzyż to siła, to moc”

10 Biskup Bolesław Kominek o swoim powołaniu i posłudze duszpasterskiej
„Pasterz zaślubia powierzoną mu oblubienicę Katedrę, a poprzez nią Diecezję. Ukochani diecezjanie wrocławscy ślubuję Wam dzisiaj miłość wierną i gorliwą służbę oraz ofiarne i pełne poświęcenia staranie się o świętość i wieczne Wasze zbawienie” „Biskupem być to znaczy być ciągłą i całopalną ofiarą w służbie Boga, Kościoła i dusz nieśmiertelnych. Biskupstwo, to nie szukanie siebie i zaszczytów, ale stawianie ponad wszystko dobro powierzonych sobie dusz”. Tak! Krzyż to siła- krzyż to moc” „Święty Stanisławie Patronie najstarszych świątyń polskich, wyjednaj nam łaskę, byśmy Ojczyznę i bliźnich zawsze gorąco po bożemu miłowali”

11 Biskup Bolesław Kominek o swoim powołaniu i posłudze duszpasterskiej
„Święci Pańscy Śląskiej Ziemi - Święta Jadwigo, Święty Jacku, Błogosławiony Czesławie i Bronisławo módlcie się za nami, abyśmy wszyscy uczciwie i dobrze spełniali nasze zadania Boże i narodowe na tej starej piastowskiej ziemi - byśmy byli prawdziwym ludem Bożym - aby zarówno pasterz, jak i jego kapłan, zakony i lud wierny okazali się godnym obietnic Chrystusowych” „Dziękuję Bożej Opatrzności za możliwość długoletniej i bardzo odpowiedzialnej pracy na Ziemiach Odzyskanych” „Gdzie by była moja siedemdziesiątka gdybym ja od nich ten order przyjął”

12 Bolesław Kominek

13 O Bolesławie Kominku powiedzieli: Ksiądz Edward Górecki
„Robotnik akcji - nie mylić z aktywistą” „Znał go każdy kleryk i podziwiał jego esprit, jego błyskotliwe powiedzenia, riposty i różne bon - mots, a przede wszystkim jego pogodę ducha i humor” „Dla niego humor był postawą życiową, ustawicznym wyzwaniem, chrześcijańską filozofią życia, narzędziem apostolskiej pracy, parafrazą aquinowskiego powiedzenia, że służył Bogu z weselem. Słowem humor to rzecz poważna „Jego posługa była bogata i wzbudzającą podziw, wyjątkowa i niepowtarzalna” „Pasterz w każdym calu” „Pogoda ducha i humor” „Towarzyszył wiernym zawsze gdy tego potrzebowali”

14 O Bolesławie Kominku powiedzieli: Papież Jan Paweł II
„Widziany z Krakowa, ale także z Warszawy, Rzymu, Paryża, Kolonii, Ziem Zachodnich, ze Śląska, z Katowic, Wrocławia. Historia lubi wracać w te same miejsca” „Arcybiskup Kominek był jedną z głównych dramatis personae historycznego procesu naszej współczesności” „Ten autentyczny do szpiku kości Ślązak czuł się Polakiem i Europejczykiem pełnego formatu. Kraków zasadniczo mu w tym dopomógł. I Kardynał zawsze dochował mu wdzięczności za to” „W Krakowie bardzo ceniono ks. Infułata Kominka. Kardynał Sapieha chętnie Go zapraszał z konferencjami do księży o tematyce duszpasterskiej, prowadził długie rekolekcje. W Krakowie i Wieliczce był bardzo lubiany. Udzielał się nie tylko duszpastersko, ale i towarzysko. Gdy znalazł się w towarzystwie, wszyscy się od razu rozpogadzali. Miał szczególny dar pogodnego obcowania z ludźmi. Nawet w sytuacjach niełatwych i przygnębiających”

15 O Bolesławie Kominku powiedzieli: Papież Jan Paweł II
„Było to cztery dni przed Jego śmiercią, kiedy Go odwiedziłem we Wrocławiu. Kardynał Kominek jakkolwiek śmiertelnie chory zachowywał pełną świadomość i dał dowody słowne na to, że powinien być widziany z Krakowa, ponieważ on w szczególny sposób widział Kraków. To widzenie sięgało lat dziecięcych i młodzieńczych. 7 maja 1966 roku na spotkaniu Milenijnym na Wawelu. Mówił o tym pokoleniu Ślązaków, któremu było dane doczekać jeszcze w swej młodości wolnej Polski. Dobrze, że była rodzina i Kościół. Śląsk patrzył w tym długim procesie na Jasną Górę i w stronę Krakowa. Poprzez Jasną Górę i Kraków widział Polskę „Mówił z taką świeżością, jakby te procesy widział wczoraj a z niego wynika dzisiaj Narodu i Kościoła. Mówca głęboko utożsamiał się z tym „wczoraj”

16 Bolesław Kominek

17 O Bolesławie Kominku powiedzieli: Papież Jan Paweł II
„Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego wiele zawdzięcza Ślązakom” „Myśl zespolona wokół tej uczelni (UJ), prawdziwej Alma Mater przyszłych kapłanów śląskich… była zaiste opatrznościowa” „Tak więc, jest tych wspomnień niemało. Poprzez wszystkie powraca do mnie Jego postać, wyrazista, dynamiczna, kapłańska, biskupia, zaangażowana, odważna - człowiek szerokich horyzontów, pionier polskości, hierarcha Kościoła, sługa Boga i ludzi. Postać jednoznaczna, wyrazista, historyczna, niezwykła. Stale modlę się za Jego duszę. Pozostał mi bliski”

18 O Bolesławie Kominku powiedzieli: Kardynał Stefan Wyszyński
„Wyborne ziarno pszeniczne ziemi piastowskiej…”. „Świat górniczy jest światem przedziwnej mistyki religijnej: to są ludzie pracy i wiary, modlitwy i miłości” „Religia i miłość do Ojczyzny, Kościół i naród zespoliły się w kształtowaniu serca młodego chłopięcia” „Wyniósł on z domu rodzinnego, patrząc ciekawymi oczami na trud ojca i najbliższych sąsiadów szczególną wrażliwość na sprawy społeczne, robotnicze, obywatelskie” „Miał duszę na wskroś społeczną: nie byłby szczęśliwy, gdyby był tylko osobiście zadowolony. Jemu potrzebna była społeczna radość, bo miał usposobienie na wskroś społeczne, wrażliwość społeczną. Zagłębiał się niekiedy w rozważaniach nad drogami, nad sposobami przyjścia z pomocą doli robotniczej”

19 O Bolesławie Kominku powiedzieli: Kardynał Stefan Wyszyński
„Bodajże najboleśniejszą dla Niego, chociaż najbardziej owocną, najbardziej ujawniającą Jego kapłańską i apostolską duszę była praca na Śląsku Opolskim” „Przeszedł więc przez Opolszczyznę i przez osobiste doświadczenie jak przez nowicjat” „To wszystko, co przeżył było dla Niego błogosławieństwem” „Nie słyszałem nigdy z Jego ust w trudnych chwilach i później słowa żalu, krytyki, niezadowolenia z tego, co było. Bo dla ludzi Kościoła kierujących się wiarą, wszystko jest miłością, wszystko jest błogosławieństwem. Przez trudną drogę kapłan musi iść pod górę za Chrystusem, jak sam polecił: wziąć krzyż na ramiona swoje i naśladować Go”

20 O Bolesławie Kominku powiedzieli: Ksiądz Józef Strugarek
„Dobry Pasterz, dla którego pasterzowanie we Wrocławiu, w czasach zmagań z komunistycznym totalitaryzmem było wezwaniem i wyzwaniem do rzucania pomostów zgody i przebaczania nie tylko miedzy ludźmi, ale i miedzy narodami” „Pokorny wobec człowieka i jego spraw, stanowczy wobec zagrożenia najwyższych wartości Kościoła i Narodu” „Człowiek i Biskup odważnie patrzący w przyszłość świata, a zarazem pełen ufności” „W każdym rozmówcy widział cenę człowieka, czasem i uwikłanego w Jaksie komplikacje, ale człowieka, którego trzeba rozumieć i przede wszystkim szanować”. „Wszystkie rozmowy z gośćmi odbywały się zawsze w atmosferze wielkiego zrozumienia, tolerancji i życzliwości”. „Msza Święta była dla Niego centrum życia religijnego, kapłańskiego i źródłem mocy w trudach duszpasterskiego posługiwania, których życie mu nie oszczędziło”.

21 Bolesław Kominek

22 O Bolesławie Kominku powiedzieli: Ksiądz Arcybiskup Henryk Gulbinowicz i Hansjakob Stehle
„Książę Kościoła, Wielki Pasterz, Wielki Polak, całuję Jego płytę nagrobną na znak hołdu dla autentycznych wartości w życiu mojego wielkiego poprzednika” „Biskup Bolesław Kominek zawsze widział się w roli budowniczego mostów”

23 Ostatni dzień Kardynała Bolesława Kominka
„Pielgrzymi szli ulicami Wrocławia, bo był to dzień początku jubileuszowego roku odkupienia” „Odchodzenie Kardynała było bardzo świadome na długo przed 10 marca 1974 r” „Cóż by wszystko było warte, gdyby nie było Jego” „Modlił się różaniec trzymając go w prawej dłoni” „Na twarzy widać było mocowanie się z cierpieniem” „Wiatyk przyjął według obrządku sprzed Soboru, czyli poprzez namaszczenie wszystkich zmysłów i wypowiadanie odpowiednich modlitw. Umierał pogodzony ze śmiercią po 45 minutach po ostatnim namaszczeniu”

24 Bolesław Kominek – pożegnanie
Ostatnia droga Bolesława Kominka

25 Bolesław Kominek – pożegnanie
Epitafium Bolesława Kominka Ostatnia droga Bolesława Kominka

26 List do Biskupów Niemieckich Geneza listu
1 września 1965 roku odbyły się we Wrocławiu uroczystości dwudziestolecia obecności Kościoła polskiego na Ziemiach Zachodnich i Północnych 4 października 1965 roku doszło do spotkania polskich biskupów przebywających w Rzymie z biskupami niemieckimi. Rozmawiano wspólnie o potrzebie chrześcijańskiego porozumienia i pojednania. Powołano nieformalny pięcioosobowy zespół w skład którego, wchodzili Biskup Bolesław Kominek i Biskup Karol Wojtyła i trzech biskupów niemieckich (Drezna, Essen, Eichstadt)

27 List do Biskupów Niemieckich Geneza listu
27 października 1965 roku tekst był napisany i przekazany do uzgodnienia. Wniesiono do niego uwagi Kiedy list przybrał formę uroczystego, szerokiego zaproszenia do udziału w obchodach Millenium chrztu Polski, biskupi polscy skierowali podobne zaproszenia do Episkopatów 56 krajów Do zaproszeń dołączono: „ historyczny i równocześnie bardzo aktualny komentarz” będący streszczeniem relacji polsko- niemieckich Biskupi opierali się na tezach historyka emigracyjnego Oskara Haleckiego

28 Historyczne, polityczne i religijne znaczenie listu
Wyprzedzał epokę, był nowatorski i bardzo odważny Stał się początkiem wielkiego procesu integracji Polski z Europą Zachodnia jeszcze przed 40 laty Budował pomost między narodami i rządzącymi Burzył propagandę PRL, która kreowała obraz Niemca jako odwiecznego wroga Polski Przyczynił się do uwolnienia Władysława Gomułki i Konrada Adenauera z bycia zakładnikami historii Zapoczątkował proces odprężenia w Europie Stał się polem i bardzo dobra okolicznością do dla dialogu polsko- niemieckiego Pozwolił na wspólne wystąpienie o beatyfikację Ojca Maksymiliana Kolbego

29 Historyczne, polityczne i religijne znaczenie listu
Tworzył atmosferę aktywności wspólnego dialogu polsko- niemieckiego na wielu płaszczyznach Dokonał nowego otwarcia w polityce europejskiej Za sprawą listu nastąpił proces normalizacji stosunków polsko- niemieckich i podpisanie układu w grudniu 1970 roku Ostatecznie w 1972 roku Papież Paweł VI uregulował status Kościoła na Ziemiach zachodnich i Północnych tworząc tam nowe diecezje Słowa o pojednaniu i przebaczaniu stały się trwałym elementem myślenia i działania wielu Polaków i Niemców na następne lata Wprowadził duch dialogu we współczesnej Europie za sprawą polskiego Kościoła

30 Historyczne, polityczne i religijne znaczenie listu
Słowa „przebaczamy … ” zostały wyrwane z kontekstu. Po raz pierwszy cały tekst został przetłumaczony i opublikowany dopiero w 1995 roku Wersja oryginalna brzmiała: „W tym jak najbardziej chrześcijańskim, ale i bardzo ludzkim duchu wyciągamy do Was siedzących na ławach kończącego się Soboru nasze ręce oraz udzielamy wybaczenia i prosimy o nie”

31 Bolesław Kominek

32 Arcybiskup Damian Zimoń o Biskupie Kominku i liście
Arcybiskup w jednym z artykułów zamieszczonych w Gościu Niedzielnym pisze, że jeśli list podpisali wszyscy biskupi, to musieli wiedzieć, co robią. To był prorocki akt, zmienił przyszłość narodów polskiego i niemieckiego, ale tez całej Europy. Pokłosiem tego aktu jest pojednanie polsko - ukraińskie w które angażuje się kardynał Lubomyr Huzar. W tekście pojednania polsko – ukraińskiego, jak zauważa Arcybiskup Damian Zimoń, Huzar używa tych samych sformułowań jakie znaleźć można w liście z 1965 roku do biskupów niemieckich. Przyszłość, zdaniem arcybiskupa Zimonia domaga się bezwzględnego pojednania. Wybaczenie nie równa się zapomnieniu. Nie wolno nam zapominać, że Niemcy zostali z Polski „przepędzeni”, a Polacy „przypędzeni”. Tylko Ewangelia oczyszcza atmosferę zatrutą przez wojnę i krzywdy.

33 Bolesław Kominek o filozofii listu: „Sposób mówienia nie może być nacjonalistyczny, lecz musi być europejski w najgłębszym znaczeniu tego słowa. Europa to przyszłość - nacjonalizmy są wczorajsze”

34 „Bądź odważny – idź!” Biskup Bolesław Kominek wielki nauczyciel narodów
Dziękuję Państwu za uwagę i zapraszam do refleksji na temat Tego wybitnego Górnoślązaka mgr Joanna Grajewska - Wróbel doradca metodyczny historii, wiedzy o społeczeństwie, edukacji regionalnej