HISTORIA POLSKI - JAGIELLONOWIE

Prezentacja na temat: "HISTORIA POLSKI - JAGIELLONOWIE"— Zapis prezentacji:

1 HISTORIA POLSKI - JAGIELLONOWIE
1385 – 1572

2 WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO wspólny wróg – Krzyżacy;
nadzieje na chrystianizację Litwy; rozwój handlu; możliwość uzyskania przywilejów przez bojarów) 1385 – Krewo: unia personalna polsko-litewska

3 WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO Postanowienia UNII KREWSKIEJ 1385 R.:
ślub Jadwigi z Jagiełłą, chrzest Jagiełły i Litwy; odzyskanie przez Jagiełłę Pomorza

4 WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO 1401 – unia w Wilnie: Witold dożywotnim władcą Litwy w zamian za wierność Jagielle i udzielanie pomocy Polsce 1410 – bitwa pod Grunwaldem I ZWYCIĘSTWO JAGIEŁŁY nad krzyżakami

5 WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO 1411 – pierwszy pokój toruński: Polska odzyskała ziemię dobrzyńską a Litwa Żmudź do śmierci Witolda 1413 – unia w Horodle: WXL uznane za oddzielne i równorzędne państwo pod rządami wielkiego księcia – Sobór w Konstancji: Mikołaj Trąba, Zawisza Czarny i Paweł Włodkowic dowodzą, że krzyżacy łamią zasady chrześcijaństwa przemocą nawracając pogan.

6 KAZIMIERZ JAGIELLOŃCZYK
ucisk podatkowy w Prusach łamanie praw przez Krzyżaków, poczucie związku ludności Prus z kulturą i językiem polskim: poselstwo mieszczan pruskich (Jan Bażyński) do Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o przyłączenie Prus do Polski przyczyną wybuchu wojny z zakonem

7 KAZIMIERZ JAGIELLOŃCZYK
wojna trzynastoletnia - zwycięstwo krzyżaków pod Chojnicami - zdobycie Malborka przez Polaków - zwycięstwo Polaków pod Świecinem (Jezioro Żarnowieckie) i na Zalewie Wiślanym 1466 – II pokój toruński: Polska odzyskała Pomorze Gdańskie, ziemię chełmińską (Prusy Królewskie); tereny zatrzymane przez Krzyżaków – Prusy Zakonne (Krzyżackie) – stolica w Królewcu

8 POLSKA PO II POKOJU TORUŃSKIM

9 XV wiek – złota jesień polskiego średniowiecza:
rozkwit działalności artystów rzeźba gotycka – ołtarz Wita Stwosza w Krakowie (inicjatywa Zbigniewa Oleśnickiego – liczne dzieła gotyckie) Akademia Krakowska : Mikołaj Kopernik, Paweł Włodkowic, Jan Ostroróg – pisarze polityczni i prawnicy Jan Długosz (Dwór Kazimierza Jagiellończyka) – kronikarz – „ Roczniki czyli kroniki słanego królestwa Polskiego kultura stanowa – każdy stan miał własne obyczaje, zasady i wzorce postępowania

10 DEMOKRACJA SZLACHECKA
Przekształcanie się rycerstwa w szlachtę: stan posiadający herb, przywileje , równość wobec prawa Magnaci, szlachta średnia (folwarki pańszczyźniane), zagrodowa, zaściankowa

11 Przywileje POLITYCZNE:
CEREKWICKO – NIESZAWSKI: król nie zwoła pospolitego ruszenia, nie nałoży nowych podatków i praw BEZ ZGODY SZLACHTY 1505 – nihil novi – nic nowego – żadna ważna decyzja nie będzie podjęta bez zgody trzech stanów sejmujących tylko szlachcic może sprawować wyższe urzędy liberum veto na sejmie nietykalność osobista

12 Przywileje gospodarcze:
tylko jeden chłop rocznie może opuścić wieś tylko szlachcic może posiadać ziemię szlachcic ma gwarancję nietykalności majątkowej szlachcic może wycenić i wykupić majątek krnąbrnego sołtysa minimum pańszczyzny – 1 dzień w tygodniu zwolnienie z podatków i ceł

13 DEMOKRACJA SZLACHECKA
1493 – początek parlamentaryzmu

14 DEMOKRACJA SZLACHECKA
Sejmiki ziemskie: przedsejmowy: wybór posłów na sejm i sporządzenie dla nich instrukcji poselskich generalny: posłowie i senatorowie danej prowincji zbierali się, aby uzgodnić stanowisko prowincji na sejm walny. Instrukcje poselskie – wykaz postulatów, jakie należy przedstawić władcy i wskazówki, jak posłowie mają głosować

15 DEMOKRACJA SZLACHECKA
Rodzaje sejmów: sejm walny zwyczajny – co roku w Piotrkowie walny nadzwyczajny: w razie konieczności konwokacyjny – po śmierci króla, wyznacza czas i miejsce wolnej elekcji koronacyjny w Krakowie – kończy bezkrólewie rokoszowy – w czasie buntu przeciw królowi

16 DEMOKRACJA SZLACHECKA
Ruch egzekucyjny – uchwalenie ustaw, jadących na celu odebranie magnatom bezprawnie zagarniętych królewszczyzn; przeznaczenie ¼ dochodów z odzyskanych ziem na wojsko kwarciane (stała armia zaciężna 2,5 tys żołnierzy, mających chronić granice)

17 DEMOKRACJA SZLACHECKA
Szlachta bogaci się na folwarkach pańszczyźnianych i uprawie zboża (spławiane Wisłą do Gdańska) – dualizm w rozwoju Europy – spadek wartości pieniądza – wzrost pańszczyzny

18 STRÓJ SZLACHCICA

19 Folwark pańszczyźniany
Dworek szlachecki

20 DYNASTIA JAGIELLONÓW W EUROPIE
Koniec XV wieku – rządy dynastii Jagiellonów w Czechach, na Węgrzech, Litwie i w Polsce

21 Zygmunt Stary i królowa Bona
1515 rok śluby wiedeńskie – małżeństwa wnuków cesarza Maksymiliana Habsburga z dziećmi Władysława Jagiellończyka – skutek - trony Czech i Węgier w ręce Habsburgów w zamian za niepopieranie przez Habsburgów krzyżackich roszczeń do Pomorza

22 Zygmunt Stary i królowa Bona
Wojna polsko – litewska z Moskwą (zwycięstwo Konstantego Ostrogskiego pod Orszą 1514, ale utrata Smoleńska

23 ZYGMUNT STARY I BONA 1525 – hołd pruski: Albrecht Hohenzollern rozwiązał zakon krzyżacki, stał się świeckim, luterańskim władcą Prus Książęcych i złożył hołd lenny Zygmuntowo Staremu (Prusy Książęce lennem Polski)

24 Prusy po 1525 ROKU

25 Zygmunt August – ostatni Jagiellon
1561 – Inflanty lennem Polski wojna o Inflanty z Danią, Szwecją i Rosją: Polska zatrzymała całe płd Inflanty z Rygą. Szwecja – Estonię

26 Zygmunt August – ostatni Jagiellon
1569 – unia lubelska – realna – połączenie Polski i Litwy w RP Obojga Narodów

27 UNIA LUBELSKA Jan Matejko – unia lubelska

28 Polska i Litwa po unii lubelskiej
WSPÓLNE ODZIELNE król sejm polityka zagraniczna moneta wojsko prawa skarb urzędy

29 XVI WIEK - ZŁOTY czasy renesansu w Polsce: rozkwit nauki, sztuki, literatury: Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Mikołaj Kopernik, Andrzej Frycz Modrzewski;

30 XVI WIEK - ZŁOTY zamek na Wawelu , (arrasy) kaplica zygmuntowska
ratusz w Zamościu

31 Reformacja w Polsce Polska krajem tolerancyjnym,(państwo bez stosów)
luteranizm: gł. miasta pruskie, kalwinizm – Litwa i cz. Małopolski (Lublin), arianie – Raków (akademia). Królewiec – drukarnie wydające dzieła w języku polskim, także Nowy Testament

32 Reformacja w Polsce

33 KONFEDERACJA WARSZAWSKA
1573 rok – konfederacja warszawska równouprawnienie szlachty bez względu na wyznania, zakaz prześladowania ze względów wyznaniowych, wieczysty pokój między różnowiercami

34 KONTRREFORMACJA W POLSCE
zakon jezuitów: (Stanisław Hozjusz) jezuickie szkoły średnie – kolegia (Braniewo, Toruń, Gdańsk), ks. Piotr Skarga – mówca („Kazania sejmowe”) utrudnianie zajmowania stanowisk przez protestantów

35 UNIA BRZESKA 1596 r. – porozumienie części duchownych prawosławnych z katolikami – uznanie zwierzchnictwa papieża – unici lub grekokatolicy