Najczęstsze problemy okresu dojrzewania.

Prezentacja na temat: "Najczęstsze problemy okresu dojrzewania."— Zapis prezentacji:

1 Najczęstsze problemy okresu dojrzewania.
Andrea Horvath Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Akademii Medycznej w Warszawie

2

3 Problemy okresu dojrzewania
Uzależnienia Anoreksja, bulimia Otyłość Depresja

4 Uzależnienia

5 Uzależnienia 23% uczniów kontakt z amfetaminą
Popyt na środki odurzające wzrósł w ostatnich 4 latach 10x !!! 23% uczniów kontakt z amfetaminą 8% z heroiną 40% młodocianych doświadczenia z marihuaną

6 Uzależnienia Nałóg styl życia, który charakteryzuje przymus używania środków psychoaktywnych oraz zaangażowanie w jego zdobywanie nie musi towarzyszyć zależność fizyczna

7 Uzależnienia Zależność psychiczna Zależność fizyczna
uczucie zaspokojenia po zażyciu i pragnienie ponawiania przyjęcia środka w celu wywołania euforii lub uniknięcia złego samopoczucia Zależność fizyczna przystosowanie się organizmu do substancji, czemu towarzyszy rozwój tolerancji oraz objawy zespołu odstawienia

8 Uzależnienia Tolerancja Zespół abstynencyjny
konieczność stopniowego zwiększania dawki w celu osiągnięcia tego samego efektu Zespół abstynencyjny dokuczliwe objawy fizyczne, które pojawiają się po odstawieniu środka lub po podaniu specyficznego antagogonisty

9 Uzależnienia Zależność psychiczna Zależność psychiczna i fizyczna
kokaina marihuana amfetamina halucynogeny Zależność psychiczna i fizyczna

10 Przyczyny „sięgania” ???

11 Uzależnienia Przyczyny ciekawość presja kolegów i koleżanek
aspirowanie do dorosłości niezadowolenie z siebie i swojego życia konflikty i napięcia wewnętrzne problemy w szkole lub w domu robienie na przekór dorosłym brak atrakcyjnych sposobów spędzania wolnego czasu

12 Opiaty Silna zależność psychiczna Tolerancja
Zależność fizyczna (2-3 dni) Heroina - hera, hercia, helena, proszek, "kompot"

13 Opiaty Ostre zatrucie podwyższony nastrój zaczerwienienie twarzy
świąd skóry zwężenie źrenic senność bradypnoe, bradykardia, RR hipotermia

14 Opiaty Przewlekłe zatrucie wyniszczenie fizyczne i psychiczne
uszkodzenie narządów miąższowych zaparcia zaburzenia menstruacji zaawansowana próchnica zębów zmiany zapalne skóry zanik żył powierzchniowych

15 Opiaty „Pozytywne" efekty euforia i uczucie odprężenia
wewnętrzne zadowolenie

16 Opiaty Negatywne efekty
zmniejszenie uczucia głodu, bólu i potrzeb seksualnych niepokój ruchowy / senność odczuwanie ciepła przy niewielkim T ciała zmniejszenie czynników motywacyjnych apatia / wypalenie emocjonalne

17 Opiaty Zespół abstynencyjny 4-6 h / 2-3 dni narastający lęk
tachypnoe > 16’ ziewanie łzawienie „gęsia skórka” drżenia mięśni szerokie źrenice Metadon / Klonidyna

18 Opiaty Zewnętrzne oznaki używania opiatów zamroczenie
ślady wkłuć na ciele szklane, wodniste oczy zwężone źrenice brak apetytu krople krwi na rękawach katar

19 Opiaty Na „co” zwrócić uwagę igły, strzykawki
brązowe watki, kapsle, nakrętki, łyżki rurki do wdychania oparów naczynia pokryte brudnym nalotem osmalone sreberka torebki z brunatnawym proszkiem

20 Opiaty Przedawkowanie Ryzyko transmisji chorób zakaźnych (HIV, WZW)
depresja oddechowa wiotczenie mięśni szkieletowych - nienaturalne rozluźnienie bradykardia śpiączka i zgon Ryzyko transmisji chorób zakaźnych (HIV, WZW) Uzależnienie psychiczno-fizyczne

21 Anksjolityki Benzodiazepiny; barbiturany Objawy
oczopląs ataksja zamazana mowa próba Romberga dodatnia wąskie źrenice śpiączka Bardzo szybko zależność psychiczna

22 Marihuana Nie daje uzależnienia!
Metabolity (kannabinoidy) długo w moczu Konopie indyjskie (marihuana, haszysz) dżoint, skręt, blant, zielsko, zioło, grass, marycha, trawa, huana, marycha, maryśka, skun, gandzia, kolumbijka, gandzia, samosieja, afgan

23 Marihuana „Pozytywne" efekty działania
obniżenie się progu percepcji (słuchowej) - wzrost wrażliwości zmysłów odprężenie i poczucie spokoju zmiana poczucia mijającego czasu zwiększenie odczucia przyjemności seksualnych optymizm i podniesiona samoocena

24 Marihuana „Negatywne” efekty działania zagubienie
zwiększone napięcie / niepokój pogorszenie pamięci tachykardia zawroty głowy apatia / lęki / urojenia niemożność skupienia uwagi

25 Marihuana Zewnętrzne oznaki używania słodkawa woń oddechu
gadatliwość i wesołkowatość / stany euforyczne przekrwione oczy kaszel zwiększone łaknienie pobudzenie psychoruchowe zaburzenia orientacji przestrzennej

26 Marihuana Na „co” należy zwrócić uwagę zapach palonych liści
brązowo-szare nasionka w kieszeniach bibuła papierosowa zielony tytoń blade palce

27 Kokaina Kokaina uzależnia psychicznie (CRAC)
Kokaina - koka, koks, gram, śnieg, biała dama, witamina C

28 Kokaina „Pozytywne" efekty działania silna euforia
poczucie mocy wewnętrznej (siły fizycznej i umysłowej) pobudzenie ruchowe i podniecenie seksualne poczucie wyższości i odsunięcie poczucia lęku przyspieszone procesy myślowe zanik zdolności odczuwania przykrych wrażeń

29 Kokaina Negatywne efekty działania
brak krytycyzmu co do własnych możliwości i zachowań niepokój i napięcie bezsenność załamanie nerwowe urojenia o nieprzyjemnej treści

30 Kokaina Zewnętrzne oznaki używania nadpobudliwość i wzmożona aktywność
gadatliwość niepokój psychoruchowy / agresja rozszerzone źrenice, słabo reagujące na światło katar czerwony nos z krostkami i objawami egzemy (zaczerwieniona, łuszcząca się skóra, swędzenie)

31 Kokaina Szczególne zagrożenia
wyniszczenie organizmu (brak łaknienia i snu) psychoza pokokainowa (poczucie prześladowania i inwigilowania) zaburzenia osobowości / myśli samobójcze przedawkowanie

32 Amfetamina Zależność psychiczna / trwałe zmiany w EEG
Amfetamina - spid, proszek, proch, amfa, feta, setka, witamina A

33 Amfetamina „Pozytywne" efekty działania
zwiększenie wydolności psychomotorycznej polepszona koncentracja i możliwość maksymalnego skupienia uwagi (np. w czasie nauki) przypływ energii i gotowości do działania poczucie pewności i intensywne (subiektywne) poczucie mocy, euforia odsunięcie poczucia lęku

34 Amfetamina Negatywne efekty silne pobudzenie psychomotoryczne
brak łaknienia rozszerzenie źrenic tachykardia i tachypnoe podwyższone RR i zwiększone wydalanie moczu jadłowstręt suchość w ustach uszkodzenia szkliwa zębów

35 Amfetamina Zewnętrzne oznaki używania nerwowość, drażliwość
rozszerzone źrenice kłopoty ze snem wahania nastroju od euforii do depresji nadmierne poczucie pewności lub nieuzasadniony strach znaczne ubytki wagi ciała (przewlekle uzależnienie)

36 Ecstasy Ecstasy (MDMA) syntetyczny analog amfetaminy i meskaliny
działanie stymulujące układ nerwowy (amfetaminopodobne) + właściwości psychodeliczne (tj. meskalina) Ecstazy eska, bleta, piguła nazwy własne tabl.: UFO, Love, Superman, Vogel, Mitsubishi, Herz

37 Ecstasy „Pozytywne" efekty działania (zależne od nastroju!) euforia
uczucie przypływu energii pobudzenie seksualne uczucie silnej więzi z otoczeniem uczucie empatii w stosunku do innych intensyfikacja przeżyć emocjonalnych zaostrzenie percepcji otoczenia

38 Ecstasy Negatywne efekty działania napięcie emocjonalne
depersonalizacja panika nadwrażliwość na bodźce z zewnątrz poczucie utraty kontroli nieprzyjemne halucynacje i depresja

39 Ecstasy Zewnętrzne oznaki używania rozszerzenie źrenic pobudzenie
mało racjonalne i dziwne zachowanie brak koordynacji ruchowej kac po odstawieniu

40 Ecstasy Zagrożenia "złośliwy zespół neuroleptyczny" (spadek RR, wzrost T, drgawki, śpiączka) migotanie komór serca szczękościsk depresja, urojenia, psychozy / zmiany degeneracyjne OUN podniecenie seksualne

41 Uzależnienie od lotnych rozpuszczalników
Wdychanie rozpuszczalników przemysłowych i aerozoli Ostre zatrucie: zawroty głowy senność chwiejny chód labilność nastroju

42 Rozpuszczalniki / kleje
Zewnętrzne oznaki używania zapach rozpuszczalników zaburzenia mowy (mowa zamazana, bełkotliwa) zapalenie spojówek nieporadność ruchowa gadatliwość nadwrażliwość na światło katar lub krwawienie z nosa / kichanie i kaszel ożywienie i podniecenie

43 Problemy związane z żywieniem
% K : M Stosowanie diety 35% 1,5 : 1 Anorexia 0,4% 9 : 1 Bulimia 1% 30 : 1 Otyłość 7-10% 1,3 : 1

44 Anorexia nervosa

45 Zaburzenia łaknienia Fałszywe wyobrażenia
Rzeczywiste osłabienie łaknienia

46 Zaburzenia łaknienia Rzeczywiste osłabienie łaknienia
o / p schorzenia przewodu pokarmowego cukrzyca typu I o / p choroby zakaźne guz mózgu (podwzgórza) choroby układu krążenia zaburzenia wydzielania wewnętrznego (ch. Addisona, nad. przytarczyc, n. przysadki)

47 Problemy związane z żywieniem
Czynniki ryzyka: płeć żeńska stosowanie diety wczesne dojrzewanie perfekcjonizm nerwowość przy rozmowach o żywieniu niska samoocena brak celów życiowych zaburzenia funkcjonowania rodziny

48 Anorexia nervosa Nieświadome lub świadome nieakceptowanie własnego ciała, niezgoda na dojrzewanie Przymus psychiczny prowadzący do samozniszczenia organizmu

49 Anorexia nervosa Przyczyny:
genetyczne (rodzinne zaburzenia odżywiania) neurobiologiczne (zaburzenia w rozwoju autonomii i w procesach identyfikacji płciowej) psychologiczne czynniki społeczne i kulturowe

50 Anorexia nervosa Objawy prodromalne
narastające wprowadzane ograniczenia żywieniowe wybieranie pokarmów o niskiej wartości kalorycznej wzmożona ruchliwość, gimnastyka zainteresowanie tematyką żywieniową (przepisy, gotowanie dla innych) nadużywanie środków przeczyszczających

51 Anorexia nervosa Objawy psychiczne izolacja od rodziny i rówieśników
unikanie tematów związanych z dojrzewaniem płciowym skupianie się na osiągnięciach, ambicjach reagowanie agresją na próby nakłaniania do jedzenia, przy jednoczesnym nadmiernie układnym zachowaniu zmiana postrzegania własnego ciała brak poczucia choroby

52 Anorexia nervosa Objawy przedmiotowe: „meszek płodowy”
utrata masy ciała > 15%; wyniszczenie nietolerancja zimna „meszek płodowy” zanik lub brak miesiączki bradykardia niedociśnienie arytmia; nagły zgon prolaps zastawki dwudzielnej upośledzenie dojrzewania

53 Anorexia nervosa Odchylenia laboratoryjne: EKG:
białka, glukozy, leukocytów albuminy, AspAT, AlAT, bilirubina EKG: zaburzenia rytmu; bradykardia wydłużenie QT Zaburzenia endokrynologiczne: LH, FST T3, rT3 kory nadnerczy

54 Leczenie Hospitalizacja Psychoterapia (> 6 m-cy)
wskazania psychiatryczne (ryzyko samobójstwa) wskazania internistyczne (obrzęki, zaburzenia elektrolitowe, hipoglikemia, zakażenia) Psychoterapia (> 6 m-cy) terapia rodzinna Leczenie żywieniowe Leczenie przeciwdepresyjne

55 Rokowanie Wyleczenie 45% Poprawa 36% Zaburzenia odżywienia 20%
Śmiertelność – 15%

56 Bulimia nervosa

57 Bulimia nervosa „Chorobliwe odczuwanie głodu na tle nerwowym” Objawy
nawracające epizody żarłoczności brak kontroli nad ilością spożywanych pokarmów prowokowanie wymiotów nadużywanie środków przeczyszczających i moczopędnych

58 Bulimia nervosa Powikłania erozja szkliwa
zapalenie przełyku, pęknięcie przełyku rozstrzeń żołądka, pęknięcie żołądka zachłystowe zapalenie płuc hipokaliemia powiększenie ślinianek przyusznych

59 Anorexia / Bulimia Wskazania do hospitalizacji:
M < 75% należnej masy ciała ciężkie zab. metaboliczne: HR < 40 T < 36 RR < 70mmHg K < 2,5mEq/l ciężkie zaburzenia rytmu serca silna depresja; psychozy

60 Anorexia Bulimia duży spadek masy ciała wczesny początek
szybko objawy kliniczne rzadko szuka pomocy mogą chłopcy ostry / przewlekły brak wywiadu nerwica / depresja złe rokowanie - często normalna masa ciała późny początek objawy kliniczne późno czasami szuka pomocy zdecydowanie kobiety zaostrzenia / remisje anorexia w wywiadzie depresje / samookaleczenia ok. 60% odpowiada na leczenie

61 Otyłość prosta

62 Otyłość prosta WHO 1998 : Otyłość to choroba przewlekła

63 Otyłość BMI (Masa ciala/wysokość2) > 30 kg/m2
Wskaźnik Cole’a (BMI aktualne/BMI należne) nadmierne > 110 norma nieznaczne niedożywienie niedożywienie wyniszczenie < 75

64

65 Epidemiologia

66 Czynniki ryzyka Czynniki dziedziczne 20-70% Czynniki nabyte
wielogenowe (wszystkie chromosomy z wyjątkiem Y) Czynniki nabyte dieta niska aktywność fizyczna stres i zaburzenia emocjonalne leki (sterydy, p-depresyjne, neuroleptyki, B-blokery, insulina) uszkodzenie podwzgórza niska masa urodzeniowa

67 Powikłania Cukrzyca typu II Zespół metaboliczny
hiperinsulinizm + dyslipidemia + nadciśnienie Zespół policystycznych jajników Stłuszczenie wątroby Glomerulopatia Zaburzenia psychiczne niska samoocena, depresja, samobójstwa Bóle stawów Zaburzenia kardiologiczne, nowotwory

68 Leczenie Leczenie dietetyczne Wysiłek fizyczny Psychoterapia
Farmakoterapia dorośli Leczenie chirurgiczne

69

70 Depresja

71 Depresja Objawy: spowolnienie czynności życiowych zmęczony wygląd
smutny wyraz twarzy jednostajny sposób mówienia niepokój ruchowy

72 Depresja Objawy psychosomatyczne „zamknięcie się w sobie”
poczucie mniejszej wartości poczucie winy zanik stosunku emocjonalnego hipochondria zaburzenia snu, bóle głowy, utraty masy ciała

73 „Depresja zamaskowana”
Objawy psychosomatyczne napady płaczu i krzyku jadłowstręt, wymioty nietrzymanie stolca lęki nocne Zaburzenia zachowania niechęć do zabawy, przesadna nieśmiałość „unikanie wzroku”

74 Depresja Zaburzenia zachowania w wieku szkolnym izolacja z otoczeniem
napady płaczu niepokój zespół „piekielnego Piotrusia” zespół „kopciuszka” ucieczka z domu rozkojarzenie psychoruchowe

75 Depresja Przyczyny somatyczne: choroby metaboliczne i zwyrodnieniowe
niewydolność krążenia niewydolność oddechowa choroby nerek i wątroby cukrzyca guz mózgu niedokrwistość

76 Depresja Przyczyny psychiczne zaniedbywanie; sieroctwo
utrata zaufania do opiekunów uraz psychiczny przesadne wymogi wychowawcze lub intelektualne

77

78 Samobójstwo M : K Usiłowanie samobójstwa Dzieci < 15 r.ż. Młodzież > 15r.ż. 1 : 1 12 : 50 9 : 27

79 Zaburzenia społecznego dostosowania
Nadmierna ruchliwość m > k Tiki m > k Zaburzenia snu m = k Moczenie nocne m > k Zaburzenia apetytu m = k Chudnięcie m << k

80 Zaburzenia społecznego dostosowania
Obgryzanie paznokci m < k Manipulowanie przy włosach m < k Ssanie kciuka m < k Kradzieże m > k Agresywność m > k Wagary m > k

81

82 Dziękuję