Wypowiedzenie umowy o pracę Orzecznictwo Sądu Najwyższego.

Prezentacja na temat: "Wypowiedzenie umowy o pracę Orzecznictwo Sądu Najwyższego."— Zapis prezentacji:

1 Wypowiedzenie umowy o pracę Orzecznictwo Sądu Najwyższego

2 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Zawiera wytyczne dotyczące wykładni art. 45 k.p. i praktyki stosowania tego przepisu w zakresie zasadności wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony.

3 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Ocena zasadności wypowiedzenia umowy o pracę w ramach art. 45Kp powinna być dokonana z uwzględnieniem słusznych interesów zakładu pracy oraz przymiotów pracownika związanych ze stosunkiem pracy. Inne okoliczności dotyczące pracownika, nie związane ze stosunkiem pracy, mogą w wyjątkowych wypadkach stanowić podstawę uznania na zasadzie art. 8 k.p., że wypowiedzenie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

4 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Okoliczności przemawiające za ochroną pracownika przed wypowiedzeniem uwzględnia się w stosunku do pracowników sumiennie i starannie wykonujących obowiązki pracownicze i przestrzegających dyscypliny pracy.

5 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Dla uznania zasadności wypowiedzenia decydujące znaczenie ma rodzaj i ciężar gatunkowy przyczyny wypowiedzenia. Waga tej przyczyny może przesądzać o bezskuteczności powoływania się pracownika na okoliczności dotyczące jego interesu.

6 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 W stosunku do pracowników na stanowiskach kierowniczych i samodzielnych należy stosować ostrzejsze kryteria oceny przyczyn uzasadniających wypowiedzenie.

7 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Nienależyte wykonywanie obowiązków pracowniczych stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia nie tylko wtedy, gdy jest zawinione, lecz także gdy jest niezawinione przez pracownika. Jednakże jednorazowe drobne uchybienie obowiązkom z reguły nie uzasadnia wypowiedzenia.

8 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Zastosowanie wobec pracownika kary porządkowej za określone przewinienie nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że uzasadnia ono wypowiedzenie umowy o pracę, jeżeli waga tego przewinienia jest znaczna.

9 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Przyczynę wypowiedzenia mogą stanowić również okoliczności niezależne od pracownika, jeżeli przemawia za tym uzasadniony interes zakładu pracy.

10 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Zmniejszenie stanu zatrudnienia w zakładzie pracy stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia. Organ rozpatrujący spory pracownicze nie jest powołany do badania zasadności i celowości zmniejszenia stanu zatrudnienia. Okoliczności jednak przemawiające za ochroną pracownika mogą powodować, że wypowiedzenie umowy konkretnemu pracownikowi jest nieuzasadnione lub sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

11 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Zasadność wypowiedzenia nie jest uzależniona od uprzedniego zaoferowania pracownikowi przez zakład pracy innej odpowiedniej pracy, którą dysponuje zakład pracy, chyba że obowiązek taki wynika z przepisu.

12 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Przyczyna wypowiedzenia powinna być prawdziwa i konkretna.

13 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Okoliczności uzasadniające wypowiedzenie powinny istnieć przed zawiadomieniem właściwego organu związku zawodowego o zamiarze wypowiedzenia (art. 38 § 1 k.p.), a gdy współdziałanie ze związkiem zawodowym nie jest wymagane lub możliwe - najpóźniej w dacie złożenia pracownikowi oświadczenia woli o wypowiedzeniu.

14 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Wypowiedzenie nie jest ograniczone terminem od ujawnienia przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Jeżeli jednak okoliczność uzasadniająca wypowiedzenie na skutek upływu czasu stała się nieaktualna ze względu na cel wypowiedzenia, może być ono uznane za nieuzasadnione.

15 Uchwała SN z 27.06.1985 r. III PZP 10/85 Wypowiedzenie warunków pracy i płacy może być uzasadnione zarówno przyczynami stanowiącymi podstawę wypowiedzenia umowy o pracę, jak i innymi przyczynami adekwatnymi do wypowiedzenia warunków pracy i płacy.

16 Wyrok z 17.11.1998 r. I PKN 331/98 Sąd Najwyższy stwierdził, że „(…) przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie powinna być wskazana "w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu", ale nie oznacza to, że oświadczenie o wypowiedzeniu należy ograniczać tylko do jednego dokumentu (pisma).

17 Wyrok z 17.11.1998 r. I PKN 331/98 Funkcją regulacji zawartej w art. 30 § 4 KP jest by pracownik dowiedział się od pracodawcy jaka jest przyczyna wypowiedzenia. Funkcję tę w pełni realizuje doręczenie pracownikowi pisma wypowiadającego umowę o pracę i drugiego pisma informującego o przyczynie wypowiedzenia. Pismo wskazujące przyczynę wypowiedzenia powinno być doręczone wcześniej lub równocześnie z pismem wypowiadającym umowę o pracę.

18 wyrok SN z 14.05.1999 r. I PKN 47/99 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że wskazanie przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę może nastąpić w pismach dołączonych do wypowiedzenia np. w formie załączników, protokołów, oświadczeń itp., pod warunkiem jednak, że z każdego dołączonego pisma będzie wynikać konkretna i zrozumiała przyczyna wypowiedzenia.

19 Wyrok z 05.05.1999 r. I PKN 679/98, Przepis 30 Kp stanowi, że przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie ma być wskazana w oświadczaniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie określony, a ponieważ oświadczenie to powinno nastąpić na piśmie, to wobec tego powinno być ujęte w piśmie skierowanym do pracownika. Nie może zastąpić tego wymagania - jak tego bezzasadnie chce strona pozwana - to, iż powodowi znana była (według jej twierdzeń) przyczyna wypowiedzenia warunków pracy

20 wyrok SN z 14.05.1999 r. I PKN 47/99 W orzecznictwie SN i w piśmiennictwie prawniczym utrwalił się pogląd, według którego, jeżeli dla dokonania określonej czynności wymagana jest przyczyna uzasadniająca tę czynność, to powinna być ona wskazana w taki sposób, by możliwe było sprawdzenie jej istnienia i zasadności. W związku z tym nie czyni zadość obowiązkowi podania przyczyny określonemu w art. 30 § 4 KP użycie ogólnikowych zwrotów wymagających dookreślenia i przytoczenie wyrażeń ustawowych.

21 wyrok SN z 14.05.1999 r. I PKN 47/99 Za spełnienie tego warunku należy uznać wskazanie faktów i rzeczowych okoliczności dotyczących osoby pracownika, jego zachowania lub postępowania w procesie pracy, zdarzeń - także niezależnych od niego - mających wpływ na decyzję pracodawcy.

22 wyrok SN z 14.05.1999 r. I PKN 47/99 W rozpatrywanej przez sąd sprawie, uznał on za niewystarczające podanie jako przyczyny jedynie „utraty zaufania”. Przyczyna taka powinna bowiem wynikać z „konkretnie postawionych zarzutów”.

23 Wyrok z 10.05.2000 r. I PKN 641/99 Sąd Najwyższy wskazał, że w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie. Naruszenie tego przepisu ma miejsce wówczas, gdy pracodawca nie wskazuje w ogóle przyczyny wypowiedzenia bądź gdy wskazana przez niego przyczyna jest niezrozumiała, niejasna, niedostatecznie konkretna.

24 Wyrok z 10.05.2000 r. I PKN 641/99 Ocena wskazanej przyczyny pod kątem jej należytego skonkretyzowania dokonywana jest z perspektywy adresata oświadczenia pracodawcy. To pracownik ma wiedzieć i rozumieć, z jakiego powodu pracodawca dokonał wypowiedzenia umowy o pracę.

25 wyrok z 13.09.1999 r. I PKN 304/99, Sąd Najwyższy stwierdził, że podanie pozornej przyczyny jest równoznaczne z jej nieprzytoczeniem. Tym samym wypowiedzenie umowy o pracę zawierające oświadczenie z pozorną przyczyną traktuje się na równi z brakiem uzasadnienia dla wypowiedzenia.

26 Wyrok z 17.11.1998 r. I PKN 447/98 SN wskazał, że wskazanie przez pracodawcę błędnego przepisu na podstawie którego zostaje dokonane wypowiedzenie, gdy ustalenia faktyczne wskazują na zasadność dokonanego wypowiedzenia, nie może być podstawą do uznania wypowiedzenia za wadliwe. Pracodawca bowiem nie jest obowiązany podawać podstawy prawnej wypowiedzenia.

27 wyrok z 29.03.2001 r. I PKN 325/00 W myśl art. 45 § 1 KP, warunkiem skutecznego wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę jest między innymi istnienie rzeczywistej przyczyny tego wypowiedzenia. Przyczyną rzeczywistą jest zaś nie tylko ta, która istnieje w chwili złożenia pracownikowi oświadczenia woli, ale także i zamierzona, która ma się spełnić w nieodległym terminie, a tym bardziej taka, która się w tym terminie spełnia.

28 wyrok z 29.03.2001 r. I PKN 325/00 Gdyby bowiem przyjąć, że przyczyna wypowiedzenia, np., likwidacja stanowiska pracy, powinna istnieć już w momencie wypowiedzenia umowy, to zakład pracy musiałby zatrudniać pracownika jeszcze przez okres wypowiedzenia, wynoszący niejednokrotnie 3 miesiące, mimo że nie istniałoby już jego stanowisko pracy, a co więcej - mimo że nie byłoby już dla niego pracy. W takiej też sytuacji pracodawca musiałby zwolnić pracownika z jej świadczenia, płacąc mu jednak wynagrodzenie do upływu okresu wypowiedzenia albo odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia.

29 Wyrok z 18.04.2001 r. I PKN 370/00 W Kp istnieje rozróżnienie pomiędzy formalnym wskazaniem przyczyny (art. 30 § 4) a jej zasadnością (art. 45 § 1).

30 Wyrok z 19.02.1999 r. I PKN 571/98 Pracodawca nie może wykazać zasadności wypowiedzenia umowy o pracę w oparciu o inną przyczynę niż wskazaną w wypowiedzeniu.

31 Wyrok z 10.01.2006 r. I PK 96/05 Wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślony korzysta z domniemania zgodności z prawem.

32 Wyrok z 4.12.1997 r. I PKN 419/97 Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę musi być konkretna i rzeczywista. Nie musi jednak mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości, skoro wypowiedzenie jest zwykłym sposobem rozwiązania bezterminowego stosunku pracy. Brak oczekiwanej przez pracodawcę dbałości, staranności i uwagi w wykonywaniu obowiązków pracowniczych uzasadnia jej wypowiedzenie.

33 Wyrok z 6.12.2001 r. I PKN 715/00 To że przyczyna wypowiedzenia nie musi mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości nie oznacza przyzwolenia na arbitralne, dowolne i nieuzasadnione lub sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wypowiedzenie umowy o pracę.

34 Wyrok z 18.04.1997 r. I PKN 101/97 Trudna sytuacja materialna, rodzinna i osobista z reguły nie może powodować oceny bezzasadności wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi zaniedbującemu swoje obowiązki.

35 Przyczyny wypowiedzenia w wyroku z dnia 12.12.2001 r. I PKN 733/00 SN wskazał, że likwidacja stanowiska pracy stanowi rzeczywistą przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli jest na tyle zaawansowana, że nie ma wątpliwości co do jej wykonania. Także powierzenie obsługi prawnej podmiotowi zewnętrznemu uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę radcy prawnemu, choćby jego stanowisko nie zostało formalnie zlikwidowane przez zmianę regulaminu organizacyjnego

36 Przyczyny wypowiedzenia w wyroku z 06.12.2001 r. I PKN 449/00 SN wskazał, że pracodawca, który jest przedsiębiorcą, powinien organizować swą działalność gospodarczą, biorąc pod uwagę nieuchronność nieobecności pracowników, spowodowanych chorobami, urlopami i innymi usprawiedliwionymi przyczynami. Wypowiedzenie umowy o pracę z uwagi na nieobecności pracownika spowodowane chorobą może być uznane za uzasadnione tylko wówczas, gdy pracodawca wykaże ich związek z naruszeniem jego istotnych interesów.

37 Przyczyny wypowiedzenia w wyroku z 12.07.2001 r. I PKN 539/00 SN wskazał, że niemożność porozumienia się i współpracy przełożonego z pracownikiem, wynikająca z ich odmiennej wizji prowadzenia zakładu pracy, wyrażająca się dezaprobatą pracownika dla zmian organizacyjnych i przejawiającą się w sposobie wykonywania obowiązków pracowniczych, może stanowić przyczynę utraty do niego zaufania pracodawcy i uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę

38 Przyczyny wypowiedzenia w wyroku z 21.10.1999 r. I PKN 323/99 Sąd Najwyższy wskazał, że w przypadku, gdy absencje w pracy pracownika są częste i długotrwałe nie można od pracodawcy wymagać, by brał pod uwagę możliwość poprawy zdrowia pracownika i od tego uzależniał wypowiedzenie mu umowy o pracę

39 Przyczyny wypowiedzenia w wyroku z 04.12.1997 r. I PKN 422/97 SN wskazał, że nieprzewidziane, długotrwałe i powtarzające się nieobecności pracownika w pracy, wymagające podejmowania przez pracodawcę działań natury organizacyjnej (wyznaczenia zastępstw) i pociągające za sobą wydatki na zatrudnienie pracowników w godzinach nadliczbowych lub innych osób na podstawie umów zlecenia, są uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, chociażby były niezawinione przez pracownika i formalnie usprawiedliwione

40 Przyczyny wypowiedzenia w wyroku z 25.10.1995 r. I PRN 77/95 SN wskazał, że zarówno zawinione umyślnie przez pracownika uchybienie obowiązkom pracowniczym, jak i ich naruszenie z winy nieumyślnej stanowi przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę. Wymierzenie pracownikowi kary porządkowej nie wyklucza możliwości uznania tego samego nagannego zachowania się pracownika, stanowiącego przesłankę ukarania, za przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę

41 Przyczyny wypowiedzenia w wyroku z 02.03.1983 r. I PRN 25/83 SN wskazał, że w stosunku do pracownika materialnie odpowiedzialnego, któremu powierzono mienie o znacznej wartości, jednorazowe nawet uchybienie w wykonywaniu rzetelnego i dokładnego wydawania towarów może - na tle konkretnych okoliczności - podważyć zaufanie zakładu pracy do tego pracownika i uzasadniać wypowiedzenie mu umowy o pracę

42 Przyczyny wypowiedzenia w wyroku z 12.08.1977 r. I PRN 105/77 Sąd Najwyższy wskazał, że nie tylko poważne uchybienia pracownika mogą uzasadniać wypowiedzenie mu umowy o pracę, ale także liczne mniej poważne uchybienia, jeżeli są następstwem niedbałości pracownika

43 Przyczyny wypowiedzenia W wyroku z 10.09.1997 r. I PKN 244/97 wskazano że bezkrytyczne wykonywanie przez pracownika bezprawnych poleceń przełożonych może uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę.

44 Przyczyny wypowiedzenia Częsta absencja w pracy spowodowana chorobą, która dezorganizuje sprawne funkcjonowanie zakładu pracy;Częsta absencja w pracy spowodowana chorobą, która dezorganizuje sprawne funkcjonowanie zakładu pracy; Liczne, mniej poważne uchybienia w pracy, będące następstwem niedbalstwa ze strony pracownika;Liczne, mniej poważne uchybienia w pracy, będące następstwem niedbalstwa ze strony pracownika;

45 Przyczyny wypowiedzenia Naruszanie przez pracownika materialnie odpowiedzialnego obowiązku rzetelnego wydawania i przyjmowania towarów;Naruszanie przez pracownika materialnie odpowiedzialnego obowiązku rzetelnego wydawania i przyjmowania towarów; Naruszenie obowiązku dbałości o dobro pracodawcy przejawiające się na przykład poprzez popieranie przez tego pracownika szkodzących pracodawcy działań zmierzających do ogłoszenia jego upadłości, a zwłaszcza do przejęcia maszyn i urządzeń przez spółkę, której pracownik jest udziałowcem;Naruszenie obowiązku dbałości o dobro pracodawcy przejawiające się na przykład poprzez popieranie przez tego pracownika szkodzących pracodawcy działań zmierzających do ogłoszenia jego upadłości, a zwłaszcza do przejęcia maszyn i urządzeń przez spółkę, której pracownik jest udziałowcem;

46 Przyczyny wypowiedzenia Utrata zaufania do niekompetentnego zawodowo pracownika, który obiektywnie nie radzi sobie z wymaganiami niezbędnymi do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku;Utrata zaufania do niekompetentnego zawodowo pracownika, który obiektywnie nie radzi sobie z wymaganiami niezbędnymi do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku; Niezawiniony przez pracownika brak umiejętności pracy w zespole;Niezawiniony przez pracownika brak umiejętności pracy w zespole; Likwidacja miejsca pracy – dobór pracowników wyrok z 15.12.2004 r. I PK 97/04Likwidacja miejsca pracy – dobór pracowników wyrok z 15.12.2004 r. I PK 97/04

47 Przyczyny wypowiedzenia Osiągnięcie wieku emerytalnegoOsiągnięcie wieku emerytalnego Niejednolite orzeczenia: wyrok SN z 29.09.2005 II PK 19/05 Wyrok z 4.11. 2004 r. I PK 7/04

48 Przyczyny wypowiedzenia Możliwość ponownego wypowiedzenia umowy o pracę (po przywróceniu pracownika do pracy) na podstawie tej samej przyczyny.Możliwość ponownego wypowiedzenia umowy o pracę (po przywróceniu pracownika do pracy) na podstawie tej samej przyczyny. Wyrok z 19.07.2005 r. II PK 372/04.

49 Przyczyny wypowiedzenia Przyczyna niewystarczająca do uzasadnionego rozwiązania umowy w trybie BW (art. 52 Kp) może być uzasadniona przyczyną wypowiedzenia umowy o prace za wypowiedzeniem (po uprzednim prawomocnym przywróceniu do pracy). Wyrok z 13.04. 2005 r. II PK 230/04.