Warszawa, 11 grudnia 2015 r. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa

Prezentacja na temat: "Warszawa, 11 grudnia 2015 r. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa"— Zapis prezentacji:

1 Warszawa, 11 grudnia 2015 r. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa
Mieszkania na wynajem o umiarkowanych czynszach – nowe zasady finansowania Zmiany zakresu i poziomu wsparcia JST w realizacji budownictwa gminnego ze środków Funduszu Dopłat Warszawa, 11 grudnia 2015 r. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa

2 NOWA FORMUŁA WSPARCIA SPOŁECZNEGO BUDOWNICTWA CZYNSZOWEGO - podstawy prawne
Ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1582) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków i trybu finansowania zwrotnego w ramach realizacji przez Bank Gospodarstwa Krajowego rządowego programu popierania budownictwa mieszkaniowego oraz minimalnych wymagań dotyczących lokali powstałych przy udziale tego finansowania (Dz. U. poz. 1720)

3 Zakres zmian w ustawie o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (UNFP)
1. 2. 3. 4. 5. Rządowy program wsparcia (instrumenty finansowania, model interwencji finansowej budżetu państwa, kwalifikowani inwestorzy, podstawy prawne realizacji programu) Zasady użytkowania mieszkań w zasobach TBS (czynsze, limity dochodowe) Uwarunkowania finansowania inwestycji TBS (wysokość partycypacji, zasady waloryzacji zwrotu partycypacji) Zasady działalności TBS (procedury administracyjne, modyfikacja przedmiotu działalności) Zmiany doprecyzowujące / redakcyjne

4 Wsparcie społecznego budownictwa czynszowego - podstawowe założenia
4 Okres realizacji: 10 lat ( ) Efekty rzeczowe w ramach określonych ustawą ram finansowania: co najmniej 30 tys. lokali mieszkalnych na wynajem 4,5 mld zł środków własnych BGK (450 mln zł rocznie) + 751,9 mln zł środków budżetowych Pierwszy nabór wniosków o finansowanie zwrotne: od 1 listopada 2015 r. do 29 lutego 2016 r.

5 Wsparcie społecznego budownictwa czynszowego - podstawowe założenia
5 Charakter instrumentu: finansowanie preferencyjne społecznego budownictwa czynszowego przez BGK do wysokości nie większej niż 75% kosztów przedsięwzięcia inwestycyjno- budowlanego (preferencyjny kredyt, oprocentowany w formule stopy zmiennej wg stawki WIBOR trzymiesięczny bez marży; opcjonalnie organizacja przez BGK emisji obligacji + gwarancja nabycia na preferencyjnych dla emitenta zasadach / koszt pozyskania środków analogiczny do oprocentowania kredytu/); okres kredytowania do 30 lat (karencja + spłata) Forma wsparcia ze środków publicznych: dopłata dla BGK pozwalająca na zachowanie preferencyjnych warunków finansowania, pokrywająca różnicę pomiędzy oprocentowaniem nominalnym a preferencyjnym

6 Prognozowane wydatki Funduszu Dopłat - rozliczenie dopłat do oprocentowania wobec BGK (mln zł)
1 edycja 2 edycja 3 edycja 4 edycja 5 edycja 6 edycja 7 edycja 8 edycja 9 edycja 10 edycja RAZEM  2015/2016 1,5 0,0 2016/2017 5,7 7,2 2017/2018 5,6 12,8 2018/2019 5,4 18,2 2019/2020 62,7 66,4 70,1 73,8 73,2 346,2 2020/2021 2021/2022 2022/2023 2023/2024 2024/2025 Łącznie 80,9 79,2 77,3 75,3 751,9

7 Kwalifikowani inwestorzy
obok towarzystw budownictwa społecznego i spółdzielni mieszkaniowych, możliwość uczestnictwa w nowym programie spółek gminnych (udział głosów w dyspozycji JST na ZW / WZA na poziomie 50% +) decydujące o udziale w programie przede wszystkim stosowanie jednolitych zasad i warunków najmu, a nie forma organizacyjna podmiotu realizującego inwestycję, większa możliwość wykorzystania programu, jako instrumentu lokalnej polityki mieszkaniowej (spółki gminne inne niż TBS; inne warunki ustawy).

8 Warunek finansowania – umowa z gminą
Zawarcie przez kredytobiorcę umowy z gminą właściwą miejscowo dla planowanego przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego (art. 15a ust. 3 UNFP): przewidywane formy partycypacji finansowej gminy w kosztach realizacji przedsięwzięcia, planowana liczba lokali mieszkalnych, których najemcami będą osoby wskazane przez gminę, minimalna liczba lokali, których najemcami będą osoby wychowujące przynajmniej jedno własne lub przysposobione dziecko (ważne: odesłanie do ustawy MdM), nie mniej jednak niż 50% wszystkich utworzonych lokali .

9 Limity dochodowe uprawniające do najmu mieszkania w zasobach wybudowanych w ramach nowego programu wsparcia celem wypełnienie luki zakresu adresatów programów polityki mieszkaniowej, gospodarstwa domowe osiągające dochód odpowiadający VI, maksymalnie VII decylowi rozkładu wynagrodzeń, w szczególnym stopniu rodziny z dziećmi, główna zmiana: obniżenie maksymalnej wartości dochodów gospodarstwa domowego o ok. 30% w stosunku do poprzedniego programu KFM, uprawniających do ubiegania się o najem lokali mieszkalnych w zasobach wybudowanych w ramach rządowego programu wsparcia (art. 30 ust. 1 UNFP).

10 Limity dochodowe uprawniające do najmu mieszkania w zasobach wybudowanych w ramach nowego programu wsparcia jako procent przeciętnego wynagrodzenia „Nowy” limit dochodów w lokalu powstałym ze środków b. KFM przy wykorzystaniu partycypacji w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia brutto (GUS) Nowy limit dochodów w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w innych przypadkach (lokale zrealizowane w ramach nowego programu, lokale powstałe ze środków b. KFM bez wykorzystania partycypacji) Aktualny limit dochodów w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia Gospodarstwa domowe 1-osobowe 156,0% 96,0% Gospodarstwa domowe 2-osobowe 234,0% 144,0% Gospodarstwa domowe 3-osobowe 286,0% 198,0% Gospodarstwa domowe 4-osobowe 338,0% 240,0% Gospodarstwa domowe 5-osobowe 390,0% 288,0%

11 Okresowa weryfikacja dochodów najemców / sankcje
zmiana terminu, do którego najemca obowiązany jest złożyć deklarację o miesięcznym dochodzie przypadającym na gospodarstwo domowe w roku poprzednim, z 30 kwietnia na 31 maja, korekta wysokości czynszów (złożenie przez najemcę fałszywej informacji o dochodach, niewypełnienie zobowiązania do przedstawiania w terminie deklaracji o dochodach, przekroczenie przez gospodarstwo domowe dochodów uprawniających do najmu mieszkań na warunkach preferencyjnych, uzyskanie tytułu prawnego do innego lokalu mieszkalnego w tej samej miejscowości), skutek złożenia przez najemcę fałszywej informacji o dochodach – wypowiedzenie umowy najmu bez zachowania terminu wypowiedzenia, skutek niezłożenia deklaracji w terminie – możliwość wypowiedzenia umowy w części dotyczącej czynszu, skutek przekroczenia dochodów – proporcjonalne podniesienie wysokości czynszu, uzyskanie tytułu prawnego do innego lokalu w tej samej miejscowości – wypowiedzenie umowy w części dotyczącej czynszu lub wypowiedzenie umowy najmu, w przypadku podwyższenia czynszu z uwagi na przekroczenie limitu dochodów istnieje możliwość kolejnej weryfikacji dochodów najemcy w okresie krótszym niż 2 lata (możliwość obniżenia czynszu ponownie do poziomu pierwotnej preferencji), wykazanie w trzech kolejnych deklaracjach przekroczenia ustawowej wysokości dochodów, a w trzeciej przekroczenie o 50% – wypowiedzenie umowy najmu, stosowanie aktualnych przepisów do umów najmu zawartych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, okresowa weryfikacja dochodów niestosowana do mieszkań czynszowych TBS wybudowanych na zasadach komercyjnych, bez pomocy państwa.

12 Modyfikacja zasad użytkowania mieszkań TBS-ów (partycypacja, czynsz)
obniżenie maksymalnej kwoty partycypacji własnej lokatora z 30% do 25% w przypadku mieszkań wybudowanych przy wykorzystaniu finansowania udzielonego w ramach nowego rządowego programu wsparcia drugi stosowany limit czynszu - 5% będzie dla mieszkań wybudowanych przy wykorzystaniu finansowania udzielonego w ramach nowego programu limit 4% nadal w przypadku lokali mieszkalnych wybudowanych przy wykorzystaniu kredytu udzielonego przez BGK „na podstawie wniosków o kredyt złożonych do dnia 30 września 2009 r.”

13 Maksymalny czynsz najmu mieszkań w zasobach wybudowanych w ramach programu wsparcia (w oparciu o 5% aktualnej wartości odtworzeniowej) Miasto WO Maksymalna stawka czynszu w bud. społecznym = 5% wartości odtworzeniowej, zł/m2 Przeciętna wysokość stawki czynszu rynkowego, zł/m2 Maksymalna wysokość czynszu w budownictwie społecznym w zł (mieszkanie – 50 m2) Przeciętna wysokość czynszu rynkowego w zł Wrocław 4 779,00 19,9 32,2 996 1610 Bydgoszcz 4 362,00 18,2 32,3 909 1615 Lublin 4 227,02 17,6 27,0 881 1350 Zielona Góra 4 051,00 16,9 15,3 844 765 Łódź 3 887,00 16,2 25,9 810 1295 Kraków 4 817,00 20,1 29,1 1 004 1455 Warszawa 5 776,94 24,2 41,9 1 204 2095 Opole 3 858,00 28,2 804 1410 Rzeszów 4 319,00 18,0 26,0 900 1300 Gdańsk 4 628,00 19,3 32,1 964 1605 Katowice 4 333,00 24,8 903 1240 Kielce 4 315,81 21,2 899 1060 Olsztyn 4 699,00 19,6 24,1 979 1205 Poznań 5 386,00 22,4 1 122 Szczecin 4 106,00 17,1 24,6 855 1230 Dane Narodowego Banku Polski za I kwartał 2015 r. (przeciętne stawki czynszu na rynku komercyjnym)

14 Zastosowanie przepisów nowelizacji UNFP – termin zawarcia umowy lub realizacji przedsięwzięcia (podsumowanie) Stare zasady w odniesieniu do: umów najmu zawartych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, umów w sprawie partycypacji zawartych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, umów w sprawie partycypacji zawartych po dniu wejścia w życie nowelizacji, dotyczących mieszkań z b. KFM (za wyjątkiem waloryzacji), limitów dochodowych w przypadku kolejnych umów najmu mieszkań z b. KFM, z budową których była związana partycypacja, czynszu w mieszkaniach z b. KFM. Nowe zasady w odniesieniu do: umów najmu zawartych po dniu wejścia w życie nowelizacji, umów w sprawie partycypacji zawartych po dniu wejścia w życie nowelizacji, waloryzacji partycypacji na gruncie umów w sprawie partycypacji zawartych po dniu wejścia w życie nowelizacji, dotyczących mieszkań z b. KFM, limitów dochodowych w przypadku kolejnych umów najmu mieszkań powstałych z udziałem finansowania zwrotnego lub z b. KFM, z budową których nie była związana partycypacja, czynszu w mieszkaniach powstałych z udziałem finansowania zwrotnego.

15 Zmiany w funkcjonowaniu TBS-ów
rezygnacja z obowiązku zatwierdzania w drodze decyzji przez organ administracji statutów lub umów TBS-ów oraz wszelkich zmian w tych dokumentach rozszerzenie oraz doprecyzowanie przedmiotu działalności TBS-ów (m. in. rezygnacja z ograniczeń w zakresie zarządzania nieruchomościami niemieszkalnymi, możliwość budowy i nabywania budynków w celu sprzedaży znajdujących się w nich mieszkań lub lokali o innym przeznaczeniu) uelastycznienie zasad prowadzenia działalności przez TBS-y wskutek ograniczenia stosowania warunków dotyczących m. in. wysokości czynszu jedynie do mieszkań wybudowanych w ramach rządowych programów wsparcia zmiany w zasadach użytkowania mieszkań na wynajem znajdujących się w zasobach TBS-ów

16 UNFP a budownictwo mieszkaniowe realizowane poza rządowymi programami wsparcia
Podstawa prawna funkcjonowania towarzystw budownictwa społecznego – rozdział 4 UNFP. Poniższe przepisy rozdziału 4 nie mają zastosowania w odniesieniu do przedsięwzięć inwestycyjno-budowlanych realizowanych poza rządowymi programami wsparcia: maksymalna wysokość czynszu na poziomie 5% lub 4% (art. 28 ust. 2 UNFP), partycypacja w kosztach budowy lokalu mieszkalnego, w tym maksymalna wysokość wkładu na poziomie 25% oraz zasady waloryzacji partycypacji (art. 29 i 29a UNFP), maksymalny poziom dochodów gospodarstwa domowego uprawniający do najmu lokalu w zasobach TBS-u (art. 30 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 UNFP), zakaz posiadania tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego w tej samej miejscowości (art. 30 ust. 1 pkt 1 i ust. 1a UNFP), obowiązek składania deklaracji przez najemcę na zasadach określonych w ustawie i sankcje z tym związane (art. 30 ust. 3-7 UNFP).

17 Miejsce rządowego programu popierania budownictwa mieszkaniowego w realizacji lokalnych polityk mieszkaniowych JST Lokator Mieszkaniowy zasób gminy Lokator wskazany przez JST Lokator w ramach kwalifikacji TBS „uwolniony” zasób (obecne przypadki „renty sytuacyjnej”) Mieszkania czynszowe wybudowane w ramach nowego programu wsparcia (partycypacja gminy w kosztach budowy lokalu z prawem wskazywania najemców) JST Uprawniony inwestor (aport) (inne formy wsparcia – jeśli przewiduje umowa) (zawarta umowa) Mieszkania wybudowane ze środków KFM/BGK w ramach „starego programu”

18 BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE INTERWENCYJNE
Problem braku odpowiednich zasobów mieszkaniowych zaspokajających potrzeby mieszkaniowe „problemowo” określonych grup społecznych osoby zagrożone utratą mieszkania z przyczyn ekonomicznych oraz które mają utrudnioną możliwość otrzymania mieszkania (w tym osoby i rodziny, które otrzymały wyrok eksmisyjny, a ich dochód jest niższy od dochodu określonego w ustawie o pomocy społecznej); grupy i osoby dotknięte lub zagrożone trwałą marginalizacją i wykluczeniem społecznym, w tym: osoby trwale bezdomne, uchodźcy, osoby opuszczające placówki opiekuńczo – wychowawcze (domy dziecka, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, rodzinne domy dziecka, młodzieżowe ośrodki socjoterapii), osoby opuszczające rodziny zastępcze, osoby zagrożone przemocą w rodzinie i skutkami uzależnień w rodzinie; inne osoby uzasadniające otrzymywanie pomocy w formie mieszkania chronionego (m.in. osoby starsze). Program wsparcia realizowany od 2007 r. – wprowadzenie rozwiązań systemowych poprzedzone pilotażem w latach

19 Wsparcie budownictwa socjalnego / komunalnego (edycje 2007- wiosna 2015)
W latach * dofinansowano budowę ok. 15,4 tys. mieszkań i ok. 1,1 tys. miejsc w noclegowniach / domach dla bezdomnych Województwo Liczba wniosków Liczba lokali / miejsc Przyznana kwota wsparcia (tys. zł) Udział w łącznej kwocie wsparcia DOLNOŚLĄSKIE 94 1 466 54 781,5 9,3% KUJAWSKO-POMORSKIE 85 1 577 45 790,8 7,8% LUBELSKIE 36 755 25 487,9 4,3% LUBUSKIE 26 517 14 976,0 2,5% ŁÓDZKIE 35 505 17 030,8 2,9% MAŁOPOLSKIE 32 525 16 854,4 MAZOWIECKIE 89 2 361 93 538,9 15,9% OPOLSKIE 38 466 16 632,8 2,8% PODKARPACKIE 43 558 17 296,3 PODLASKIE 21 501 19 277,1 3,3% POMORSKIE 72 1 166 61 841,0 10,5% ŚLĄSKIE 151 1 997 64 691,8 11,0% ŚWIĘTOKRZYSKIE 31 586 17 852,2 3,0% WARMIŃSKO-MAZURSKIE 47 766 21 125,8 3,6% WIELKOPOLSKIE 80 960 33 071,0 5,6% ZACHODNIOPOMORSKIE 1 843 68 691,2 11,7% Łącznie 974 16 549 ,6 100% *W ramach edycji jesiennej 2015 r. złożono 125 wnioski na utworzenie 1901 lokali/ miejsc noclegowych na kwotę ok. 96, 2 mln zł. Obecnie wnioski przechodzą ocenę pod wglądem formalnym.

20 Wsparcie budownictwa socjalnego / komunalnego
Inwestycje we współpracy z TBS (edycje wiosna 2015) Edycja Liczba przedsięwzięć Liczba lokali Powierzchnia użytkowa mieszkań - m2 Planowany koszt przedsięwzięcia w mln PLN Koszt w przeliczeniu na 1 m2 2007-2 1 6 320,98 0,90 2 819,24 2008-1 31 962,72 2,57 2 673,70 2009-1 18 571,09 1,51 2 645,94 2009-2 3 52 2 677,06 7,25 2 709,07 2010-1 4 258,80 0,52 2 012,64 2010-2 22 1 090,70 4,03 3 690,76 2011-1 5 139 7 635,33 29,16 3 819,07 2011-2 2 58 3 233,38 9,20 2 844,97 2012-1 50 2 065,32 8,35 4 044,77 2012-2 9 317 14 761,50 51,79 3 508,57 2013-1 89 4 213,68 16,30 3 868,18 2013-2 7 201 10 135,15 30,74 3 033,36 2014-1 11 266 10 930,17 49,00 4 482,77 2014-2 9 168,17 30,07 3 280,06 2015-1 10 248 11 485,81 47,33 4 120,40 Razem 66 1 702 79 509,86 288,73 3 631,39

21 Programu wsparcia budownictwa gminnego – projekty realizowane przez JST we współpracy z TBS wg. województw (edycje wiosna 2015) Województwo Liczba przedsięwzięć Tworzone lokale/miejsca Przyznane wsparcie w mln PLN DOLNOŚLĄSKIE 2 30 1,88 KUJAWSKO-POMORSKIE 5 150 7,29 LUBUSKIE 53 3,77 ŁÓDZKIE 66 3,87 MAZOWIECKIE 10 229 18,35 OPOLSKIE 1 8 0,73 PODKARPACKIE 0,11 POMORSKIE 15 417 32,79 ŚLĄSKIE 3 77 7,86 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 27 1,42 WIELKOPOLSKIE 6 125 7,03 ZACHODNIOPOMORSKIE 18 518 27,14 Razem 1 702 112,25

22 Najwięksi beneficjenci programu wsparcia budownictwa socjalnego
Biorąc pod uwagę kwotę udzielonej pomocy z budżetu państwa największymi beneficjentami programu są województwa: mazowieckie (16 % udziału w kwocie wsparcia ogółem), zachodniopomorskie (12%), oraz śląskie i pomorskie (11 %). Udział ww. województw w ogólnej puli środków przeznaczonych na finansowe wsparcie budownictwa socjalnego z budżetu państwa wyniósł ok. 50%. Najwięcej lokali mieszkalnych/miejsc noclegowych przy udziale finansowego wsparcia z budżetu państwa utworzono w województwach: mazowieckim (14% zasobu), śląskim (12%) oraz województwie zachodniopomorskim (11%).

23 Zmiany zasad realizacji programu wsparcia wprowadzone w 2015 r.
Nowelizacja ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych z dnia 25 września 2015 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 1815) Wprowadzenie możliwości nabywania przez gminy / spółki gminne lokali stanowiących byłe mieszkania zakładowe, jako forma pomocy lokatorom tych mieszkań (problem byłych mieszkań zakładowych, związany z przekształceniami własnościowymi w okresie do początków 2001 r.) Zmiany systemowe: uelastycznienie warunku utworzenia przez JST zasobu mieszkań określanych jako tzw. ekwiwalent (dotychczas koniunkcja warunków liczba / powierzchnia), wysokość dofinansowania, zakres podmiotowy uprawnionych inwestorów.

24 Finansowe wsparcie – wysokość dofinansowania, typy przedsięwzięć, uprawnieni inwestorzy
Przedsięwzięcie lokale socjalne mieszkania chronione noclegownie i domy dla bezdomnych lokale komunalne inne niż lokal socjalny lokale komunalne dla powodzian byłe mieszkania zakładowe Inwestor    Rodzaj przedsięwzięcia Gmina/ Spółka Gminna Gmina, powiat Gmina, związek międzygminny, organizacje pożytku publicznego Gmina/ Spółka gminna Gmina Gmina/Spółka Gminna budowa, w tym rozbudowa lub nadbudowa budynku 30% / 35% 30% / 35% 40% / 45% 40% / 45% - remont lub przebudowa budynku lub jego części 40% / 45% 50% / 55% 50% / 55% zmiana sposobu użytkowania budynku lub jego części 40% / `45% kupno lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego 30% / 35% 30% kupno lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego połączone z remontem lokale mieszkalne realizowane przez TBS*** dofinansowanie partycypacji w kosztach inwestycji TBS 40% / 45%** remont lub przebudowa 50%** 50% zmiana sposobu użytkowania **lub związek międzygminny, *** wysokość dofinansowania nie może przekroczyć połowy udziału (partycypacji) gminy, związku międzygminnego albo powiatu w kosztach przedsięwzięcia TBS

25 Kryteria preferencji przy ocenie wniosków
koszt realizacji przedsięwzięcia stopa bezrobocia intensywność finansowego wsparcia standard powierzchniowy lokali energooszczędność potrzeby gminy w zakresie lokali socjalnych

26 dziękuję za uwagę Stanisław Kudroń Departament Mieszkalnictwa Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa