Neuroinfekcje Dr hab. n.med. Ewa Majda-Stanisławska

Prezentacja na temat: "Neuroinfekcje Dr hab. n.med. Ewa Majda-Stanisławska"— Zapis prezentacji:

1 Neuroinfekcje Dr hab. n.med. Ewa Majda-Stanisławska
Katedra Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi

2 Meningitis Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

3 Pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego zawierającego bakterie

4 Szukanie czynnika powodującego zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego

5 Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest jednostką chorobową objętą obowiązkiem hospitalizacji

6 Podział zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych w zależności od charakteru płynu mózgowo-rdzeniowego
Ropne (bakteryjne) Nieropne (bakteryjne, wirusowe, grzybicze) Septyczne Aseptyczne

7 Streptococcus pneumoniae
(paciorkowiec zapalenia płuc) Gram dodatnie ziarenkowce układające się w paciorki Neisseria meningitidis (dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych) Gram ujemne ziarenkowce układające się w dwoinki

8 Diagnostyka bakteriologiczna
Hodowla bakterii na podłożach płynnych posiew krwi posiew płynu mózgowo-rdzeniowego

9 Diagnostyka bakteriologiczna
Antybiogram

10 Diagnostyka bakteriologiczna
Aglutynacyjne testy lateksowe

11 Badanie ogólne płynu-mózgowo rdzeniowego

12 Bakteryjne zapalenie opon mózgowo –rdzeniowych:
Pneumokoki (Streptococcus.pneumoniae) Meningokoki (Neisseria meningitidis) Haemophilus influenzae Nosicielstwo Transmisja

13 Meningokoki, Pneumokoki, Haemophilus influenzae
Nosicielstwo w jamie nosowo-gardłowej Przedostanie się do krwi, krążenie (bakteriemia) Rozsiew bakterii do różnych miejsc ciała Ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych Krwiopochodne zapalenie płuc Posocznica

14 Choroby wywołane przez S. pneumoniae

15 Ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

16 Ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

17 Objawy ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u dorosłych
bóle głowy, nudności, wymioty światłowstręt, nadwrażliwość na dźwięki niepokój potem postępujące zaburzenia świadomości, splątanie, śpiączka zaburzenia rytmu snu i czuwania w badaniu przedmiotowym: sztywność karku oraz zespół dodatnich objawów oponowych (Brudzińskiego, Kerniga)

18 Objawy ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u niemowląt
objawy oponowe są zwykle nieobecne napięte i uwypuklone ciemiączko przednie przeczulica skóry niepokój stękanie drgawki

19 Ropne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych: leczenie
Antybiotyki: Podawane dożylnie Szerokie spektrum Przenikające do PMR Penicylina krystaliczna, cefalosporyny III generacji, aminoglikozydy, wankomycyna Glikokortykosterydy Immunoglobuliny Heparyna, osocze w przypadku zaburzeń krzepnięcia krwi

20 Czynniki etiologiczne nieropnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych
wirusy grzyby (Cryptococcus neoformans) pierwotniaki (Naegleria, Acanthamoeba) niektóre bakterie: Mycobacterium tuberculosis Borrelia Treponema Leptosopira Listeria monocytogenes

21 Wirusy powodujące zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu w Polsce
Paramyksowirusy: (wirus świnki, odry) Enterowirusy (polio, echo, coxackie) wirusy Herpes (HSV typ 1 i 2, VZV, CMV, wirus Epsteina-Barr) wirus wścieklizny wirus KZM (TBE)

22 Epidemiologia wirusowych ZOMR
zachorowania w miesiącach letnich i wczesną jesienią dotyczą ludzi młodych do 40 roku życia bardzo rzadko u niemowląt zazwyczaj przebieg łagodny, bez trwałych następstw niekiedy towarzyszy im zapalenie mózgu (encephalomeningitis,meningoencephalitis)

23 Podział neuroinfekcji w zależności od umiejscowienia stanu zapalnego
Meningitis (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) Encephalitis (zapalenie mózgu) Myelitis (zapalenie rdzenia kręgowego)

24 Zapalenie mózgu - objawy
Typowy zespół oponowy (gorączka, bóle głowy, nudności i wymioty) - nie zawsze występuje Zaburzenia świadomości senność, splątanie, stupor, śpiączka Okresy senności na przemian z okresami pobudzenia Objawy ogniskowe Niedowłady, porażenia Osłabienie siły mięśniowej, wygórowane odruchy ścięgniste Obrzęk tarczy nerwu wzrokowego

25 Wirusowe zapalenia mózgu - czynniki etiologiczne
Wirusy pierwotnie neurotropowe: wirus wścieklizny, arbowirusy (egzotyczne zapalenia mózgu) Choroby zakaźne powikłane zapaleniem mózgu: odra, świnka, różyczka, ospa wietrzna, półpasiec, grypa Inne: adenowirusy, rotawirusy, enterowirusy

26

27

28 Zapalenie mózgu wywołane przez wirusy Herpes simplex: opryszczkowe zapalenie mózgu Herpes simplex encephalitis (HSE) Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego: zmiany jak w LZOMR W nie leczonym HSE śmiertelność 60-80%, powrót do zdrowia bez trwałych następstw 2,5% pacjentów Lek z wyboru : acyklowir (Zovirax ) 10 mg/kg mc. co 8 godzin

29

30 HSE - atrofia pokrwotoczna prawego płata skroniowego

31 KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU (KZM, TBE)
* 07/16/96 KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU (KZM, TBE) *

32 Gatunki wirusów KZM występujące w Europie
Wirus podtypu zachodniego – większość krajów europejskich, w tym Polska – środkowoeuropejskie zapalenie mózgu. Przenoszone przez Ixodes ricinus Wirus podtypu wschodniego – Ukraina, Białoruś , Rosja – rosyjskie wiosennoletnie zapalenie mózgu. Przenoszone przez Ixodes persculatus. Cięższy przebieg choroby Wirus Louping ill – Wielka Brytania, atakuje przede wszystkim owce, u ludzi daje łagodne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Przenoszone przez Ixodes ricinus

33 Obszary rozprzestrzenienia KZM w Europie

34 Zapadalność na KZM w Europie

35 Średnia zapadalność na 100 000 mieszkańców w latach 2000 – 2010 (ogółem 2680 przypadków)

36 Postacie kliniczne i następstwa KZM
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (postać oponowa) powrót do zdrowia po około 2 tygodniach Zapalenie mózgu (postać mózgowa) trwa kilka do kilkunastu tygodni, pozostawia trwałe następstwa neurologiczne i psychiczne: u około 20% pacjentów: bóle głowy, zaburzenia koncentracji, porażenie kończyn dolnych Zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego (postać mózgowo – rdzeniowa) dodatkowo objawy uszkodzenia rdzenia kręgowego, porażenia mięśni karku, obręczy piersiowej i kończyn górnych. U 70% chorych trwałe niedowłady. Śmiertelność 2%.

37 Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu - leczenie
Leczenie przyczynowe - w zakażeniach spowodowanych przez wirusy Herpes: acyklowir (Zovirax)10 mg/kg mc/dawkę co 8 godzin W zakażeniach CMV: gancyklowir (Cymevene) 5 mg/kg/dawkę co 12 godzin Leki przeciwobrzękowe: 20% Mannitol 200 ml (dzieci 10ml/kg/dobę) co 8-12 godzin, Dexamethasone 8 mg (dzieci 0,6-1 mg/kg/dobę) co 6-8 godzin Leki przeciwdrgawkowe (Luminal, Relanium) Leki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe

38 Gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
Czynnik etiologiczny: Mycobacterium tuberculosis Źródło zakażenia: chory człowiek Droga zakażenia: krwiopochodna, zwykle z pierwotnego ogniska w płucach, węzłach chłonnych lub gruźlica narządowa Pierwotne ognisko w oponach i mózgu u 25% pacjentów Szczyt zachorowań między rokiem życia Zawsze zachorowania sporadyczne Częściej u osób z obniżoną odpornością