Etyka administracyjna – zajęcia wprowadzające

Prezentacja na temat: "Etyka administracyjna – zajęcia wprowadzające"— Zapis prezentacji:

1 Etyka administracyjna – zajęcia wprowadzające
Kadry i etyka zawodowa Etyka administracyjna – zajęcia wprowadzające

2 Znaczenie pojęcia „kadry”:
Ludzie zatrudnieni w jakiejś organizacji, Pracownicy, Personel. systemy, struktury i funkcje zajmujące się/odpowiedzialne za zarządzanie kadrami,

3 Pojęcie „sektora publicznego”
Do sektora publicznego należą podmioty i instytucje, które pracują dla zaspokojenia potrzeb publicznych lub ich finansowanie pochodzi ze źródeł publicznych, bądź też podmioty, które stanowią własność publiczną.

4 Administracja publiczna
Zespół podmiotów, organów i instytucji państwowych, rządowych, samorządowych i innych, uprawnionych do realizacji w imię interesu publicznego zadań z zakresu administracji publicznej.

5 Zasoby w administracji
Administracja publiczna wyposażona jest w rozmaite zasoby: Władza, Centralne miejsce w społecznym systemie informacyjnym, Zasoby finansowe (pieniądze i ich substytuty), Organizacja (ludzki i rzeczowy substrat administracji).

6 Instrumenty działania AP
Instrumenty władcze, Instrumenty informacyjne, Instrumenty finansowe, Instrumenty organizacyjne.

7 Zasób administracji - kadry
Najważniejszym zasobem administracji publicznej są jej zasoby ludzkie – kadry. Nie sposób (poza czynnościami powtarzalnymi, które mają miejsce w wielu administracjach) zautomatyzować procesów koncepcyjnych , planistycznych, doradztwa czy podejmowania decyzji.

8 Opinia Organizacja jaką jest administracja publiczna, nie będzie funkcjonować prawidłowo, jeżeli dla posługiwania się wszystkimi wymienionymi wyżej zasobami nie będzie dysponować odpowiednio licznym, odpowiednio przygotowanym i odpowiednio zarządzanym personelem.

9 Praca w administracji - implikacje
Praca w administracji daje poczucie zatrudnienia/udziału w dużej organizacji, Praca w administracji jest pracą twórczą, Tajemnica dobrego administrowania tkwi w rozróżnianiu spraw rutynowych, od przypadków szczególnych wymagających wyobraźni i pomysłowości, Praca w administracji wymaga sumienności, dokładności i precyzji w formułowaniu myśli, Praca ma charakter służeby.

10 Służba cywilna – rozwiązania prawne i organizacyjne (przed 1989)
Polska ma bardzo długą tradycję służby cywilnej, która swoimi korzeniami sięga niepodległego państwa polskiego. Ustawa o państwowej służbie cywilnej z dn , Ustawa kodeks pracy z dn , Ustawa o pracownikach urzędów państwowych z dn

11 Służba cywilna (po 1989) Po 1989 roku można wyróżnić trzy okresy w budowaniu polskiej służby cywilnej. Lata to przede wszystkim budowanie potencjału gospodarczego i politycznego państwa. Założono wówczas budowanie państwa i sektora publicznego według idei profesjonalnej i neutralnej politycznie służby cywilnej, W 1996 roku uchwalono ustawę o służbie cywilnej, która wprowadziła podział stanowisk w SC na polityczne i neutralne politycznie,

12 Służba cywilna (po 1989) [2] - W 1998 roku uchwalono kolejną ustawę o służbie cywilnej, która wprowadziła korpus służby cywilnej złożony z pracowników SC zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz mianowanych urzędników pracujących w urzędach administracji rządowej i podległych im jednostkach, - Ustawa z 1998 roku wprowadziła okres tzw. konkursów

13 Służba cywilna (po 1989) [3] W 2006 roku uchwalono ustawę o Państwowym Zasobie Kadrowym tworząc tym samym zespół osób mających prawo do zajmowania kierowniczych stanowisk w administracji państwowej, Do PZK weszli mianowani urzędnicy, osoby zajmujące wyższe stanowiska kierownicze w chwili wejścia ustawy, osoby, które zdały egzamin organizowany przez KSAP oraz osoby ze stopniem naukowym doktora.

14 Służba cywilna (po 1989) [4] 21 listopada 2008 roku Sejm przyjął kolejną ustawę o służbie cywilnej, która weszła w życie roku i częściowo roku, Ustawa rozpoczęła kolejny okres w kształtowaniu polskiej SC, charakteryzujący się pragmatyzacją rozwiązań dotyczących SC, Wyższe stanowiska w AP obsadzane są w drodze konkursów wewnętrznych, zaś w nielicznych przypadkach organizowane będą konkursy zewnętrzne organizowane przez poszczególne ministerstwa i urzędy.

15 Systemy System mieszany(charakterystyczny dla Polski) polega na istnieniu służby przygotowawczej, stabilizacji zatrudnienia dla urzędników SC, automatycznej indeksacji płac oraz występującego związku pomiędzy stażem pracy i wysokością wynagrodzenia, System stanowisk – otwarty i konkurencyjny nabór, premiowanie kompetencji właściwych dla określonego stanowiska pracy oraz obsadzanie wyższych stanowisk w drodze konkursów, System kariery,

16 System wynagrodzeń w SC
Nieuzasadnione różnice poziomu wynagrodzeń w różnych urzędach i instytucjach, Rozpiętość wynagrodzeń wynosi 2:1, Podstawą wynagrodzeń jest kwota bazowa zwiększana corocznie o wskaźnik inflacji pomnażana przez mnożnik indywidualny, Wynagrodzenie może być powiększone o dodatek specjalny i dodatek za wysługę lat (5% do 20% podstawowego wynagrodzenia).

17 Odpowiedzialność urzędników SC [1]
Podstawowym rodzajem odpowiedzialności urzędniczej jest odpowiedzialność dyscyplinarna, Stosowana jest on w przypadku naruszenia obowiązków służbowych przez członków korpusu SC, urzędników państwowych mianowanych, pracowników samorządowych, przy czym pociągnięcie do odpowiedzialności dyscyplinarnej nie musi wynikać jedynie z pragmatyk służbowych, ale także przepisów innych aktów prawnych.

18 Odpowiedzialność urzędników SC [2]
Katalog kar dyscyplinarnych: upomnienie, Nagana, Nagana z ostrzeżeniem, Nagana z pozbawianiem przez określony okres możliwości awansowania do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko, Przeniesienie na niższe stanowisko, Pozbawienie możliwości awansowania na wyższy stopień służbowy, Obniżenie wynagrodzenia zasadniczego, Obniżenie stopnia służbowego, Wydalenie ze służby.

19 Odpowiedzialność urzędników SC [2]
Postępowanie: dwuinstancyjne, Orzekaniem zajmują się komisje dyscyplinarne, W polskiej SC: Komisje I instancji powoływane są spośród urzędników korpusu SC zatrudnionych w urzędzie przez Dyrektora Generalnego, Komisja II instancji – Wyższa Komisja Dyscyplinarna Służby Cywilnej- powoływana jest przez Prezesa RM (15 osób).

20 Odpowiedzialność urzędników SC [3]
Oprócz odpowiedzialności dyscyplinarnej osoby zatrudnione w administracji publicznej podlegają odpowiedzialności: Porządkowej, Materialnej, Karnej, Za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

21 Zewnętrzne oceny polskiego systemu SC [1]
(raport KE przed wejściem Polski do UE) – zbyt niski odsetek stanowisk obsadzanych w drodze konkursów, Upolitycznienie urzędników w niektórych urzędach administracji publicznej, Brak jednolitych standardów i zasad dla całej służby cywilnej , Służba cywilna podzielona na segmenty, w różnych instytucjach występują różne polityki kadrowe i programy strategiczne, Brak procedur egzekwowania odpowiedzialności urzędników

22 Zewnętrzne oceny polskiego systemu SC [2]
(według OECD SIGMA) polska SC miała właściwe ramy prawne, jednak tempo ich wdrażania było zbyt wolne i napotykało wiele przeszkód, Brak gwarancji politycznej bezstronności, Nieskuteczność mechanizmów stojących na straży uczciwości urzędników, Niespójny system zarządzania zasobami ludzkimi w administracji publicznej, Brak standardów naboru i awansu oraz jasnego systemu wynagrodzeń.

23 Służby Unii Europejskiej
Urzędnik UE jest charakteryzowany poprzez wymiar multinarodowy oraz mulituklutarlny, który determinuje znaczna ilość jego działań, Urzędnikem UE (Wspólnot) jest osoba, która wykonuje stałą pracę w jednej z instytucji unijnych i została nominowana do jej wykonywania na podstawie pisemnego aktu – umowy o pracę, wydanego przez tę instytucję.

24 Podstawa prawna zatrudnienia urzędników UE
Podstawą ich funkcjonowania jest regulamin zawarty w Rozporządzeniu Rady nr 259/68 z dn roku, W 1990 roku Regulamin zastąpiono Statutem Urzędnika, w polskiej wersji językowej – Regulamin pracowniczy – który podaje definicję urzędnika UE, określa prawa i obowiązki, formułuje proces rekrutacji, kryteria awansowania i kariery, Dodatkowym aktem jest EKDA z 2001 roku zawierający obowiązki urzędnika i prawa obywatela-klienta administracji.

25 Ścieżka kariery urzędnika UE [1]
osoba, która chce zostać urzędnikiem europejskim powinna przejść trzy etapy (tzw. ścieżki kariery): Rekrutację, Selekcję, Ocenę. Ważną rolę odgrywa parytet narodowościowy, który określa liczbę stanowisk zajmowanych przez obywateli jednego państwa, Rekrutacją urzędników zajmuje się Biuro Dobru Kadr Wspólnot Europejskich (EPSO), organ powołujący oraz Komitet Rekrutacyjny.

26 Ścieżka kariery urzędnika UE [2]
kompetencje, skuteczność, efektywność oraz postawa każdego urzędnika wspólnotowego podlegają ocenie raz na 2 lata, która to ocena może zaważyć na jego przyszłym awansie, W instytucjach UE funkcjonuje system rotacji zwiększający mobilność urzędników, kreatywność i efektywność wykonywanej pracy oraz przyczynia się do zmniejszenia zjawiska korupcji. Rotacji poddane są stanowiska „wrażliwe”, na których urzędnicy zmieniają się co 5 lat, oraz niektóre stopnie, gdzie urzędnik zmienia stanowisko co 7 lat.

27 Status urzędników Wspólnot
Statut Urzędnika wyróżnia pięć rodzajów statusu służbowego urzędnika, czyli sytuacji, w których urzędnik może się znaleźć, co ma także wpływ na funkcjonowania urzędnika w strukturach UE: Aktywne zatrudnienie, Oddelegowanie, Urlop z powodów osobistych, Tymczasowy stan spoczynku, Urlop na czas służby wojskowej.

28 Prawa i obowiązki urzędnika UE
Kierowanie się interesem wspólnotowym: bezstronność, Realistyczna ocena rzeczywistości, Niezależność od osobistych uprzedzeń czy upodobań, Na podejmowaną decyzję nie powinna mieć wpływu inna organizacja, rząd czy instytucja, Reprezentowanie instytucji z godnością, Zakaz przyjmowania wszelkich nominacji, tytułów, odznaczeń, wynagrodzeń (z zewnątrz) bez zgody instytucji powołującej, Przestrzeganie tajemnicy służbowej.

29 Odpowiedzialność [1] W przypadku niewykonania, niewłaściwego wykonania obowiązków służbowych lub ich zaniechania urzędnik może zostać poddany postępowaniu dyscyplinarnemu, Istnieje obowiązek poinformowania o korupcji, nadużyciach, naruszeniach interesu Wspólnoty oraz o przypadkach naruszenia obowiązków

30 Odpowiedzialność [2] urzędnik, który posiada informacje (j.w.) zawiadamia o tym bezpośredniego zwierzchnika albo dyrektora generalnego lub sekretarza generalnego. Może także powiadomić o tym Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), Organ powołujący, lub na wniosek OLAF, wszczyna postępowanie dyscyplinarne wobec urzędnika lub byłego urzędnika, Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego sporządza się raport.

31 Odpowiedzialność [3] Istnieją dwie możliwości ukarania urzędnika (na podstawie raportu): Karę wymierza organ powołujący w postaci nagany lub ostrzeżenia pisemnego, Występek był na tyle poważny, że zajmuje się nim Komisja Dyscyplinarna; przeprowadzone jest wówczas postępowanie dyscyplinarne oraz sporządzany jest raport – propozycja ewentualnej kary.

32 Odpowiedzialność [4] Urzędnik może podlegać następującym karom:
Upomnienie pisemne, Kara nagany, Czasowe zawieszenie przeniesienia na stopień wyższy od 1 do 23 miesięcy, Przeniesienie na stopień niższy, Tymczasowa degradacja na niższy stopień na okres 15 dni do 1 roku, Degradacja na niższy stopień w ramach tej samej grupy funkcyjnej, Zakwalifikowanie do niższej grupy funkcyjnej bez lub z przeniesieniem na niższy stopień, Usunięcie ze stanowiska.

33 Odpowiedzialność [5] Urzędnik obejmujący stanowisko w instytucjach unijnych może również podlegać karom za nieprzestrzeganie zasad etycznych zawartych w EKD. Nie wynika to bezpośrednio z zapisów Kodeksu, ponieważ EKDA zalicza się do soft law, czyli nie jest prawem wiążącym, Naruszenie zasad etyki może pociągać za sobą nie tylko odpowiedzialność wewnątrzorganizacyjną, ale również odpowiedzialność karną.

34 Zakończenie służby Urzędnik wspólnotowy może zakończyć służbę w wyniku: Rezygnacji, Zwolnienia z urzędu, Odwołania ze stanowiska w interesie słuzby, Zwolnienia z powodu nienależytego wykonywania obowiązków, Wydalenia ze służby, Przeniesienia w stan spoczynku, Śmierci.

35 Stan spoczynku W wieku 65 lat urzędnik osiąga wiek emerytalny i automatycznie przechodzi w stan spoczynku, Uprawnienia emerytalne urzędnikom przysługują po 10 latach służby, Po ukończeniu 63 lat urzędnik uprawniony jest do emerytury niezależnie od czasu przebytej służby, O wcześniejszą emeryturę może ubiegać się urzędnik po ukończeniu 55 lat, Po zezwoleniu instytucji powołującej urzędnik może pracować do osiągnięcia wieku 67 lat.

36 Etyka zawodowa

37 Etyka "Etyka" pochodzi od greckiego słowa ethikos, które nawiązuje do ethosu, czyli „charakteru". Ethos tłumaczy się czasami jako „zwyczaj", „obyczaj", gdyż słowo to odwołuje się do przyjętego w społeczności sposobu postępowania. Postępowanie etyczne to postępowanie zgodne z prawym charakterem.

38 Definicje ETYKA – to filozofia praktyczna zajmująca się analizą zjawisk moralnych, z których można zasadnie wyprowadzić normy ludzkiego postępowania. MORALNOŚĆ – to zespół przeświadczeń o tym, co dobre i złe, pociągający za sobą akceptację lub negatywną ocenę postępowania.

39 Moralność jako zjawisko społ.
Używając języka socjologii lub psychologii społecznej można powiedzieć, że moralność jest pewną formą świadomości społecznej, typem świadomości zbiorowej, rodzajem społecznej kontroli ludzkich zachowań. Według M. Ossowiskiej, nie ma możliwości zbudowania ścisłej definicji moralności w sensie neutralnym. Musimy zatem pozostawać przy intuicyjnym rozumieniu tego zjawiska.

40 Teorie etyczne – zakres obowiązywania norm moralnych
teorie obiektywistyczne - normy etyczne mają charakter uniwersalny i można je wywieść z ogólnych założeń, a następnie zastosować do wszystkich ludzi, teorie subiektywistyczne - normy etyczne są wytworem poszczególnych ludzi. Jeśli istnieją jakieś wspólne normy, to są one wynikiem podobnej zawartości umysłów większości ludzi, lub nawet że nie ma czegoś takiego jak wspólne normy i każdy posługuje się swoim prywatnym systemem nakazów moralnych,

41 Teorie etyczne – źródło pochodzenia norm moralnych
naturalizm - systemy takie próbują wywodzić normy moralne z nauk przyrodniczych i ew. społecznych, antynaturalizm - normy moralne muszą pochodzić z "góry", np. od Boga lub z przesłanek ściśle racjonalnych bez odnoszenia się do danych eksperymentalnych emotywizm - nakazy moralne jako wyraz i przedłużenie ludzkich emocji, lub bardziej ogólnie jako efekt działania ludzkiej psychiki

42 Teorie etyczne – ze względu na ocenę ludzkich zachowań
motywizm - o moralnej ocenie danego czynu decyduje przede wszystkim motyw, efektywizm - o moralnej ocenie danego czynu decyduje wyłącznie jego efekt, nominalizm - systemy takie abstrahują zarówno od motywu jak i efektu. Traktują one dobro i zło jako niedefiniowalne pojęcia pierwotne. Dobre w obrębie danego systemu moralnego jest po prostu to, co jest zgodne z nakazami tego systemu. Wobec tego ani motyw, ani efekt nie mają znaczenia w ocenie moralnej danego czynu, lecz po prostu zgodność tego czynu z nakazami moralnymi

43 Współczesne problemy etyczne
Kara śmierci Aborcja Eutanazja Samobójstwo Transplantacje Klonowanie Korupcja Nepotyzm Zawieranie związków małżeńskich i adopcja dzieci przez homoseksualistów Nadużywanie władzy

44 Etyki i etyka administracyjna
Etyki wyjaśniają logiczność i adekwatność wartości, które formułują świat, klasyfikują te wartości, które są pozytywne lub negatywne w stosunkach społecznych. Etyka wg B. Kudryckiej może być nazwana nauką o ludzkich intencjach. Etyka administracyjna wg D. Thompsona zawiera analizę zasad postępowania funkcjonariuszy publicznych w organizacji biurokratycznej. Jest ona częścią etyki politycznej, która uwzględnia bardziej ogólne, niż moralne reguły postępowania obowiązujące nie tylko w administracji, ale także w całym życiu politycznym.

45 Etyka administracyjna
zawiera analizę moralnych zasad postępowania funkcjonariuszy publicznych w organizacji biurokratycznej. Etyka administracyjna jest częścią etyki politycznej. Etyka polityczna natomiast uwzględnia bardziej ogólne, moralne reguły postępowania obowiązujące nie tylko w administracji, ale w całym życiu politycznym.

46 Etyka zawodowa spisane normy odpowiadające na pytanie, jak ze względów moralnych przedstawiciele danego zawodu powinni, a jak nie powinni postępować. Etyka zawodowa występuje w postaci norm zinstytucjonalizowanych (kodeksy, przysięgi, ślubowania) oraz norm formułowanych jako indywidualne propozycje, luźne lub stanowiące zespół postulatów.

47 Zadania etyki zawodowej
regulowanie stosunków wewnątrz środowiska zawodowego. Patologie w środowisku zawodowym: - Źle pojmowany charakter współżycia ludzi w tych środowiskach, - Źle pojmowane zjawisko solidarności wewnątrz zawodowej jako przejaw elementarnej życzliwości we wzajemnych stosunkach ludzi stykających się stałe na gruncie wspólnych celów i zainteresowań zawodowych, prowadzi to nierzadko do ukrywania błędów i nadużyć zawodowych, kamuflowania zjawisk zasługujących na przeciwdziałanie

48 Etyka a polityka Etyka, z punktu widzenia w/w relacji, jest pewną dyscypliną głoszącą, co jest dobre, a co jest złe moralnie, zalecającą co się powinno robić, a czego należy unikać. Wypowiedzi jakimi operuje ta dyscyplina nazywają się etycznymi. W takim jak wyżej ujęciu, każda ocena etyczna byłaby jednocześnie oceną moralną, ale nie na odwrót, ponieważ ocena etyczna funkcjonuje zawsze w jakimś skodyfikowanym systemie wartości, a ocena moralna nie zawsze.

49 Relacje pomiędzy etyką a prawem
Można oprzeć je (relacje) ma następujących poziomach etyki: Zasady. Reguły. Wskazówki i wskazania. Przepisy.

50 Dylemat moralny sytuacja, w której urzędnicy nie mogą w swym działaniu zadośćuczynić jednocześnie dwóm pozytywnym wartościom lub zasadom moralnym, będąc zmuszeni do wyboru tylko jednej z nich. U podłoża dylematu najczęściej leży niezgodność pomiędzy prawem a etycznością. Jako przykład niech posłużą działania dyrektorów szpitali, którzy kupowali konieczny sprzęt medyczny, łamiąc przepisy budżetowe.

51 Dylematy urzędnika [1] dylematy ról, które skutkują trudnościami z ustaleniem hierarchii ważności ról, które pełni urzędnik dylematy obowiązków, które skutkują konfliktem obowiązków (obowiązków prawnych, obowiązków organizacyjnych, wynikających z poleceń służbowych zwierzchników, zaleceń radnych i parlamentarzystów)

52 Dylematy urzędnika [2] dylematy, które skutkują konfliktem interesów (interesów osobistych, interesów organizacji administracyjnej, interesów petentów i interesu publicznego) dylematy lojalności, które powodują sprzeczności pomiędzy lojalnością wobec prawa, społeczeństwa, zwierzchników administracyjnych, profesjonalizmem działań, lojalnością polityczną i własną moralnością

53 Patologie w administracji
Łapówki, korupcja, defraudacja, opłacanie umów o prace publiczne, nepotyzm, nadużywanie władzy, wykorzystywanie stanowiska do celów prywatnych, traktowanie urzędu jako kamuflażu do prowadzenia prywatnej, profitowej działalności gospodarczej

54 Korupcja (łac. corruptio - zepsucie) - nadużycie stanowiska publicznego w celu uzyskania prywatnych korzyści. Poziom korupcji może być bardzo różny, od drobnych przypadków wykorzystania wpływu lub faworyzowania w celu wyświadczenia lub oddania przysługi, przez zinstytucjonalizowane łapówkarstwo aż do skrajnej postaci - kleptokracji (rządów złodziej), gdzie porzucone zostają nawet zewnętrzne pozory uczciwości.

55 Nepotyzm to nadużycie zajmowanego stanowiska przez faworyzowanie, protegowanie krewnych lub ulubieńców; ponad 30 proc. polskich urzędników, nie traktuje tego jako zło - wynika z badań przeprowadzonych w ramach Programu Przeciw Korupcji fundacji Batorego.

56 Defraudacja to malwersacja, sprzeniewierzenie, występek polegający na przywłaszczeniu cudzego mienia ruchomego powierzonego sprawcy; Należy zwrócić uwagę na to, że wszędzie tam, gdzie urzędnik państwowy zostaje postawiony w sytuacji, w której dochodzi do konfliktu jego interesu osobistego i interesu publicznego, istnieje zawsze prawdopodobieństwo defraudacji

57 „Przykazania” urzędnika [1]
Doskonal w sobie typ pracownika–obywaleta, mając dobro Ojczyzny na pierwszym planie. Nie zapominaj, że w organizacji jest miejsce tylko dla ludzi nieposzlakowanych i czystych. Popieraj oświatę i podnoś kulturę obywatelską wśród swego otoczenia. Ze służby kolegów czy społeczeństwa nie czyń osobistej kariery. Pogardzaj obłudą i hipokryzją i nie stawaj po stronie ludzi złych i przewrotnych

58 „Przykazania” urzędnika [2]
Nie krytykuj i nie poniżaj własnej organizacji w oczach obcych – jej braki i wady omawiaj tylko na zebraniach kolegów. Zamiast złośliwej krytyki, służ mądrą radą i świeć dobrym przykładem. Nie przyjmuj mandatu, jeśli nie będziesz umiał wywiązać się z obowiązków. Kolegom w potrzebie śpiesz z pomocą, a dla podwładnych i otoczenia bądź uprzejmym i życzliwym. Spełniaj rzetelnie obowiązki służbowe. Nie bierz darmo swego uposażenia, ale broń swych praw do słusznego wynagrodzenia za twoją pracę i służbę.