GRUŹLICA.

Prezentacja na temat: "GRUŹLICA."— Zapis prezentacji:

1 GRUŹLICA

2 Gruźlica

3 CZYNNIKI ETIOLOGICZNE
Mycobacterium tuberculosis Mycobacterium bovis Mycobacterium africanum Mycobacterium microti zatenuowany rodzaj Mycobacterium bovis BCG Określane wspólnym mianem jako drobnoustroje z grupy Mycobacterium tuberculosis complex

4 EPIDEMIOLGIA ZAKAŻEŃ PRĄTKAMI
GRUŹLICY W POLSCE Rok zapadalność 24 (na ) - umieralność ok. 813 osób rocznie (na ) - zapadalność mężczyzn 2-krotnie wyższa niż kobiet

5 Gruźlica - drogi zakażenia
Najczęściej droga wziewna (oddechowa) Bardzo rzadko inne: - pokarmowa - błony śluzowe - skóra - wertykalna

6 Gruźlica lokalizacja 1. Gruźlica układu oddechowego >96% 2. Gruźlica układu moczowo - płciowego 3.Gruźlica węzłów chłonnych obwodowych 4. Gruźlica kości i stawów Gruźlicze zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych i mózgu - ok. 25 przypadków rocznie

7 Gruźlica - postacie Gruźlica płucna 91.2%
Gruźlica pozapłucna (w Polsce 8.8%) wszystkich przypadków gruźlicy opłucna węzły chłonne 143 układ moczowo – płciowy 111 kości 87 rozsiana OUN 19 (2 zachorowania wśród dzieci) jama brzuszna

8 ZAKAŻENIE a ZACHOROWANIE
30 % populacji w Polsce miało kontakt = uległo zakażeniu prątkami gruźlicy U 7 % zakażonych w ciągu całego życia rozwinie się choroba.

9 Ryzyko zachorowania Kontakt z osobą obficie prątkującą -/preparat bezpośredni (+)/ Czas ekspozycji - stałe kontakty z osobą zakażoną Ryzyko zakażenia rośnie z wiekiem Duże zbiorowiska ludności - np. domy opieki, więzienia. Predyspozycje genetyczne Zaburzenia odporności (np. zakażenie HIV, chemioterapia) Wirulencja szczepu

10 Gruźlica płuc - rozwój Faza I - fagocytoza prątków przez makrofagi płucne (7 dni po zakażeniu) Faza II - „symbiozy” - logarytmiczne namnażanie prątków - aktywacja monocytów - rozsiew prątków wraz z krwią i chłonką dni Faza III - wczesne stadium martwicy serowatej - wczesna odpowiedź DTH (2 - 3 tygodnie) - rozpad niezaktywowanych makrofagów - zahamowanie wzrostu prątków Faza IV - tworzenie ziarniniaków gruźliczych - cell mediated immunity Faza V - upłynnienie ogniska serowatego z wytworzeniem jamy

11 POSTACIE GRUŹLICY PŁUC
Gruźlica pierwotna - wysiewy krwiopochodne, prosówka, zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych, inne zmiany pozapłucne - perforacje węzłowo - oskrzelowe - rozsiew drogą oskrzeli - wysiękowe zapalenie opłucnej (młodzi dorośli) Gruźlica popierwotna - najczęściej endogenna infekcja - płaty górne i segmenty szczytowe płatów dolnych - rozszerzenie, perforacja zmian serowatych i wytworzenie jamy

12 Gruźlica popierwotna płuc
Lokalizacja: - szczytowo – tylne segmenty górnych płatów - segmenty szczytowe płatów dolnych WYBRANE POSTACIE GRUŹLICY UKŁADU ODDECHOWEGO Gruźlica guzkowa i włóknisto-guzkowa Gruźlica płuc rozsiana Gruźlica płuc naciekowa Serowate zapalenie płuc Gruźlica płuc włóknisto – jamista Gruźlica oskrzeli Gruźlicze zapalenie opłucnej Gruźliczy ropniak opłucnej

13 OBJAWY - RÓŻNIE NASILONE
Gruźlica płuc - objawy OBJAWY - RÓŻNIE NASILONE NIE ZAWSZE WYSTĘPUJĄ

14 Gruźlica płuc - objawy OBJAWY OGÓLNE OBJAWY – UKŁAD ODDECHOWY
podwyższona ciepłota ciała ubytek masy ciała osłabienie nocne poty OBJAWY – UKŁAD ODDECHOWY Kaszel (suchy, produktywny) Krwioplucie Ból Duszność ARDS (prosówka, serowate zapalenie płuc, wysięk opłucnowy) PRZEDMIOTOWO Trzeszczenia (szczyty płuc) Świst (zwężenie oskrzela) Szmer oskrzelowy (jama, zmiany marskie) Cechy wolnego płynu (wysięk) Badanie prawidłowe

15 Gruźlica płuc - testy skórne
OT - old tuberculin - test historyczny PPD - purified protein derivative 5 TU - śródskórnie w środkowej części przedramienia Odczyt po godzinach Ocena średnicy nacieku zapalnego a nie zaczerwienienia

16 Gruźlica płuc - testy skórne - interpretacja
0 - 4 mm wynik ujemny 5 - 9 mm wynik wątpliwy > 10 mm wynik dodatni Test mało swoisty Duży odsetek wyników fałszywie dodatnich i ujemnych Booster efect

17 Gruźlica płuc - diagnostyka
Materiały bogatoprątkowe - plwocina, popłuczyny oskrzelowe, BAL Materiały ubogoprątkowe - płyn z jamy opłucnej, mocz, płyn stawowy, płyn mózgowo-rdzeniowy, płyn z jamy otrzewnej Czas transportu materiałów bogatoprątkowych do laboratorium - max. 5 dni

18 Gruźlica płuc - diagnostyka
Bakterioskopia bezpośrednia Posiew na podłoża L-J, Middlebrook 7H10, 7H11 Bactec, MB/BacT Alert, MGIT Metody biologii molekularnej: PCR, nested PCR, RT-PCR, LCR, MTD, RFLP - PCR, HPLC Metody in vitro: Quantiferon, Ellispot Metody serologiczne - mało swoiste Próba biologiczna - test historyczny

19 Gruźlica płuc

20 Gruźlica płuc

21 Gruźlica płuc

22 Gruźlica płuc

23 Gruźlica - prosówka

24 Gruźlica płuc - rozpoznanie
Pewne - potwierdzone mikrobiologiczne Wysoce prawdopodobne - ziarnina gruźlicza w badaniu hist.-pat. Pomocnicze znaczenie: - wywiad, zmiany radiologiczne, OT Leczenie empiryczne tylko w wyjątkowych sytuacjach

25 Gruźlica płuc - leczenie
DOT – directly observed chemotherapy 2 m-ce intensywne leczenie – 4 leki 4 m-ce leczenie podtrzymujące – 2 leki (terapia ciągła lub przerywana)

26 Gruźlica płuc - leczenie
Isoniazyd (5 mg/kg mc) max. 300 mg (INH) Rifampicyna (10mg/kg mc) max 600 mg (RFP) Pyrazynamid (25 mg/kg mc) max. 2 g (PZA) Streptomycyna (15mg/kg mc) 1 g (SM) Etambutol (15mg/kg mc) (EMB) Inne leki: etionamid (ETA), cykloseryna (CS), kapreomycyna (CAP), kwas para – aminosalicylowy (PAS), chinolny, makrolidy

27 Gruźlica płuc – kontynuacja leczenia
Lek Codziennie 3 razy w tygodniu 2 razy w tygodniu Izoniazyd 5 mg/kg mc (300 mg/24h) 10 mg/kg mc (900 mg/24h) 15 mg/kg mc Ryfampicyna 10mg/kg mc (600 mg/24h)

28 Gruźlica płuc - leczenie
INH – uszkodzenie wątroby, obwodowa neuropatia, niedokrwistość hemolityczna, agranulocytoza, bóle stawów, wzrost miana p.ciał p. jądrowych RFP – zaburzenia żołądkowo – jelitowe, objawy bardziej nasilone u osób leczonych w sposób przerywany – bóle kostno stawowe, bóle głowy, gorączka, małopłytkowość, niedokrwistość hemolityczna, przyspieszenie metabolizmu wielu leków EMB – pozagałkowe zapalenie n. wzrokowego, nefrotoksyczność PZA – nudności, wymioty, wzrost stężenia kw. moczowego w surowicy SM – uszkodzenie n. przedsionkowego i narządu słuchu, nefrotoksyczność ETA – bóle brzucha, nudności, wymioty, hepatotoksyczne, teratogenne

29 Gruźlica płuc – leczenie a ciąża
Zalecany schemat leczenia INH, RFP, EMB, INH, RFP, EMB, PZA, CS, PAS – nie powodują wad u płodu Nie wolno stosować: SM, CAP, ETA

30 Gruźlica płuc - szczepienia
BCG - żywe zatenuowane prątki szczep Bacille - Calmette - Guerin 1 m-c życia Ochrona przed ciężkimi, krwiopochodnymi postaciami gruźlicy – tylko dzieci Nie chroni przed zakażeniem Nie chroni przed wznową

31 Gruźlica płuc - BCG powikłania
Powiększenie węzłów chłonnych nie jest powikłaniem Miejscowe przyśpieszony odczyn poszczepienny duże owrzodzenie > 20 mm ropień, ropień podskórny Regionalne powiększenie węzłów chłonnych i ich zropienie Zmiany uogólnione uogólniony rozsiew prątka osteitis BCG zmiany narządowe Keloid Rumień guzowaty

32 Gruźlica wielolekooporna
MDR – TB: multi drug resistant tubrculosis Jednoczesna oporność na izoniazyd i ryfampicynę Gruźlica wielolekooporna – oporność na inne leki przeciwprątkowe Leczenie na podstawie antybiogramu. Leczenie długotrwałe. Bardzo wysoki koszt leczenia

33 MDR –TB czynniki ryzyka
Leczenie przeciwprątkowe w przeszłości Kontakt z osobą z potwierdzoną MDR-TB Zakażenie HIV Brak klinicznej poprawy w czasie leczenia Dodatni wynik badania plwociny lub dodatni wynik hodowli pomimo leczenia (prep. bezpośredni po 4 miesiącach, hodowla po 5 miesiącach leczenia)