Astma epidemiologia definicja rozpoznanie diagnostyka leczenie

Prezentacja na temat: "Astma epidemiologia definicja rozpoznanie diagnostyka leczenie"— Zapis prezentacji:

1 Astma epidemiologia definicja rozpoznanie diagnostyka leczenie
Prof. Elżbieta Piontek Klinika Pediatrii Instytut „Pomnik - CZD”

2 Z Białej Księgi Alergii:
Objawy chorób alergicznych obserwuje się w 35% populacji Występowanie "gorączki siennej" na początku XX wieku wynosiło 1%. Obecnie w Europie wzrosło do 10%-20% Astma alergiczna w latach osiemdziesiątych wzrosła dwukrotnie Koszty bezpośrednie i pośrednie chorób alergicznych w krajach Europy Zachodniej sięgają 45 miliardów EURO Ocenia się, że w 2020 roku ilość osób wykazujących cechy uczulenia będzie większa niż osób zdrowych

3 Epidemiologia astmy milionów ludzi choruje na astmę na całym świecie Światowy wskaźnik zachorowań zwiększa się średnio o 50% co dziesięć lat1 Bilans kosztów ponoszonych na całym świecie przy leczeniu astmy jest większy niż w przypadku gruźlicy czy HIV / AIDS1 Główne czynniki powodujące ciężki przebieg astmy nierzadko ze skutkiem śmiertelnym to niepełna diagnoza i niewłaściwe leczenie2 Evidence from around the world shows that the prevalence of asthma is increasing Worldwide, the economic costs associated with asthma are estimated to exceed those of TB and HIV / AIDS combined Much can be done to improve both the diagnosis and treatment of asthma 1. WHO Bronchial Asthma Fact Sheet 2000 2. GINA Guidelines 1998

4 Zachorowalność w Europie
> 9% 6 do <9% 3 do 6% < 3% ISAAC Steering Committee, Lancet 1998

5 Astma w Polsce Astma: dzieci – 708 000 dorośli – 1 562 000
Ludność w Polsce w 2000 Astma: dzieci – dorośli –

6 Koszty leczenia astmy Koszty bezpośrednie Hospitalizacja
Intensywna terapia Pomoc w nagłych wypadkach Wizyty w P.O.Z. Leki Koszty pośrednie Opieka socjalna Zmniejszona wydajność pracy (chorobowe) Utrata dni szkolnych Wpływ na jednostkę / rodzinę / społeczeństwo GINA Guidelines 1998

7 Czynniki wpływające na rozwój chorób alergicznych
Zanieczyszczenie środowiska: spalanie węgla dym przemysłowy zanieczyszczenie motoryzacyjne (tlenek azotu, ozon, lateks) Atopia Ekspozycja na alergeny wziewne - pyłki roślin, pleśnie, roztocza, naskórki zwierząt długotrwałe przebywanie w zamkniętych, nie wietrzonych pomieszczeniach

8 Astma... Jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele komórek i substancji przez nie uwalnianych. Przewlekle zapalenie jest przyczyną nadreaktywności oskrzeli, prowadzącej do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, ściskania w klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w nocy lub nad ranem. Epizodom tym zwykle towarzyszy rozlana obturacja oskrzeli o zmiennym nasileniu, często ustępująca samoistnie lub pod wpływem leczenia.

9 Schematyczny podział na górne i dolne drogi oddechowe

10 Mechanizm reakcji alergicznej
ALERGEN Immunoglobulina E (IgE) Naczynia krwionośne Ziarnistości zawierające preformowane mediatory Komórka tuczna Degranulacja komórek tucznych Czynniki chemotaktyczne Mediatory generowane Inne Histamina Eozynofilowy czynnik chemotaktyczny Proteazy Hydrolazy Interleukiny Kwas arachidonowy PAF Prostaglandyny Leukotrieny Głównie białko zasadowe Eozynofilowe białko kationowe PAF Leukotrieny Migracja eozynofilów Degranulacja eozynofilów

11 Następstwa procesu zapalnego
Zwężenie światła oskrzeli Obrzęk i przekrwienie błony śluzowej Ubytki w nabłonku dróg oddechowych – złuszczanie nabłonka migawkowego Bezpośredni skurcz mięśni gładkich oskrzeli Śluzowe czopy Pośredni skurcz poprzez mechanizmy neurogenne Pogrubiała ściana oskrzeli (dwukrotnie) przekrwienie obrzęk śluzówki nacieki z komórek zapalnych odkładanie kolagenu przerost mięśni gładkich hiperplazja komórek kubkowych hiperplazja gruczołów śluzowych + czopy śluzowe

12 Normalne Astma Asthma is a chronic inflammatory disorder of the airways This bronchoscopic view of an airway shows the normal appearance of a healthy airway, contrasted with inflammation (reddening and swelling) and narrowing of the asthmatic airway Microscopic examination of biopsy and lavage samples taken through the bronchoscope has established that inflammatory changes are present in asthma of all grades of severity, including recently diagnosed asthma

13 Przebieg procesu zapalnego w astmie
Zapalenie przewlekłe Ostry stan zapalny Terapia sterydowa Czas Asthma is a chronic inflammatory disease with episodic attacks, involving acute inflammation on top of chronically persistent inflammation Acute inflammation in asthma is associated with bronchoconstriction, plasma exudation / oedema, vasodilatation and mucus hypersecretion Chronic inflammation in asthma is associated with subepithelial fibrosis, smooth muscle hyperplasia / hypertrophy, mucus gland hyperplasia and new vessel formation If asthma remains uncontrolled or poorly controlled, the underlying persistent inflammation in the airways leads to structural changes (remodelling) that reduce the extent of FEV1 response to short courses of steroids Zmiany strukturalne Barnes PJ

14 Wywiad – czy to jest astma?
Sezonowość w występowaniu objawów Atopia w rodzinie Kaszel w nocy lub po wysiłku Powtarzające się ‘infekcje układu oddechowego’ lub „świszczące zapalenie oskrzeli” Odmowa brania udziału w ćwiczeniach fizycznych, zajęciach sportowych

15 Diagnostyka astmy Wywiad Badanie przedmiotowe
Badanie radiologiczne klatki piersiowej Badania pod kątem alergii Eozynofilia w plwocinie i we krwi obwodowej Mediatory zapalne: histamina, cytokiny, leukotrieny Testy skórne punktowe IgE Swoiste przeciwciała IgE Testy ekspozycyjne

16

17 Badanie czynnościowe układu oddechowego
FEV1 – maksymalna objętość wydechowa w ciągu 1s Spirometria pomocna w diagnostyce, monitorowaniu choroby i odpowiedzi na leczenie PEF – szczytowy przepływ wydechowy – pikflometria służy do monitorowania przebiegu choroby

18 Pomiar FEV1 The most common method of assessing airflow obstruction is to measure the forced vital capacity (FVC) and forced expired volume in one second (FEV1) using a spirometer. The patient takes a full deep breath in and is then asked to breathe out as fast as possible and for as long as possible. FVC is the total volume of air breathed out; FEV1 is the volume breathed out during the first second

19

20

21 Pomiar szczytowego przepływu wydechowy (Peak Expiratory Flow)
The most simple test of respiratory function is a measurement of Peak Expiratory Flow (PEF), which is the maximum airflow achieved when an individual exhales as hard and fast as possible, after first taking a full deep breath The ‘best of three’ PEF measurements is compared with the normal predicted for that individual based on age, height and sex PEF measurements are particularly valuable in long-term follow up Home PEF recordings can be taken using one of a variety of inexpensive, portable devices To make a reliable assessment of long-term control of asthma, it is important for the patient to consistently use the same device

22 Astma - różnicowanie Wady rozwojowe układu oddechowego
Infekcje układu oddechowego Mukowiscydoza Ciało obce Refluks żołądkowo przełykowy i przepuklina rozworu przełykowego Dysplazja oskrzelowo-płucna Gruźlica Zaburzenia aparatu śluzowo-rzęskowego Ucisk oskrzeli z zewnątrz (guzy, powiększone węzły)

23 Zapobieganie Pierwotne – zapobieganie rozwojowi astmy
Wtórne – zapobieganie zaostrzeniom astmy NALEŻY: Zmniejszyć ekspozycję na alergeny Unikać dymu papierosowego Unikać infekcji Unikać zanieczyszczonego środowiska Unikać czynników drażniących (dymy, farby, lakiery) Jak najdłużej karmić niemowlę piersią Edukacja rodzin alergicznych Wczesne leczenie profilaktyczne przy objawach choroby

24 Leczenie Jest skuteczne u większości chorych dzieci
Cel: poprawa stanu klinicznego przy minimalnej ilości stosowanych leków NALEŻY: Ograniczyć i wyeliminować objawy przewlekłe Zapobiegać zaostrzeniom Utrzymać jak najlepszą funkcję płuc Utrzymać aktywność fizyczną dziecka Zmniejszyć lub wyeliminować krótko działające b- mimetyki

25 Leczenie Astma sporadyczna
Leki stosowane doraźnie, najczęściej krótko działające ß mimetyki wziewne, kromoglikan sodu Astma przewlekła lekka Leki przeciwzapalne tj. kromoglikan lub nedokromil sodu, leki antyleukotrienowe, glikortykosteroidy wziewne, rzadko długo działające leki rozszerzające oskrzela Astma przewlekła umiarkowana Leki przeciwzapalne tj. glikortykosteroidy wziewne, długo działające leki rozszerzające oskrzela, leki antyleukotrienowe Astma przewlekła ciężka Leki przeciwzapalne – glikortykosteroidy wziewne w dużych dawkach oraz długo działające leki rozszerzające oskrzela, czasem glikortykosteroidy doustnie

26 Czynniki zaostrzające przebieg choroby
Czynniki wyzwalające napad astmy Czynniki wyzwalające Zimne powietrze Zmiana temperatury Hiperwentylacja Wysiłek Stres lub silne emocje Aerozole chemiczne Leki blokujące receptory ß Leki (NSAIDs, ß-blokery) Czynniki emocjonalne Refluks przełykowy Wysiłek (śmiech) Infekcje wirusowe Dym papierosowy Czynniki zaostrzające przebieg choroby Alergeny (zwierzęta porośnięte sierścią lub futrem, roztocza w kurzu domowym, pyłki roślin (traw, drzew), grzyby i zarodniki) Czynniki uwrażliwiające w środowisku zawodowym Wirusowe zakażenia układu oddechowego Niesteroidowe leki przeciwzapalne (u niewielu chorych) Palenie tytoniu Zanieczyszczenie powietrza Ciężkie alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa Infekcyjne zapalenie zatok obocznych nosa

27 Program leczenia astmy
Edukacja chorych mająca na celu ich współpracę w leczeniu astmy. Ocena i monitorowanie ciężkości astmy – na podstawie objawów oraz wyników badań czynnościowych płuc Unikanie lub kontrolowanie czynników wyzwalających zaostrzenie astmy Opracowanie indywidualnych planów leczenia przewlekłego chorych dorosłych i dzieci Opracowanie indywidualnych planów leczenia zaostrzeń Zapewnienie stałej opieki z regularną kontrolna oceną chorych.

28 Edukacja chorych Dostarczenie zrozumiałej informacji nt. choroby i leczenia oraz konsekwencji nieleczenia Szkolenia – szkoły astmy, Samoedukacja pacjentów Umiejętność samodzielnej modyfikacji leczenia Utrzymanie zadowalającej jakości życia Partnerska - współpraca z lekarzem, pielęgniarką