Czarownica – wizerunek kulturowy i koncepcje odnośnie czarownic

Prezentacja na temat: "Czarownica – wizerunek kulturowy i koncepcje odnośnie czarownic"— Zapis prezentacji:

1 Czarownica – wizerunek kulturowy i koncepcje odnośnie czarownic
Opracowała: Aleksandra Stangreciak Koło Naukowe Antopologów Literatury

2 Proszę państwa, oto miotła…
latanie na miotle: ślady pogańskiego obrzędu płodności narzędzie oczyszczania, ‘wymiata’ złe energie; ustawiona za drzwiami nie wpuszcza do domu nikogo ‘brudnego’.

3 Czarownica zna się na ziołach…
…a szczególnie na mandragorze, czarnym lulku, bieluniu (zwanym diabelskim zielem), wilczej jagodzie, szaleju pospolitym (czyli sławnej cykucie). Waży z nich tajemnicze mikstury, trujące lub chociażby halucynogenne. Również robi maści.

4 Kocioł symbol miejsca kreacji, kobiecego brzucha, płodności
miejsce przemian magicznych – zmywania złego brama do innego świata

5 Nieco etymologii, zanim przejdziemy dalej
‘czarownica’ = ‘czyniąca czary’, od słowa ‘czar’ ‘wiedźma’ = ‘ta, która wie’, ‘ta, która posiada wiedzę’, od słowa ‘wiedza’ [psł. *vĕdĕti, *vĕmь (czasownik)]

6 Płaszcz Zwiewny płaszcz jest niezbędny dla osoby pochodzenia magicznego. Posiadają go magowie, czarodzieje, czarownice i czarnoksiężnicy. Zwykle wyobrażany jako wyhaftowany wszelkiego rodzaju symbolami, znakami zodiaku, pentagramami. Pozwala na niewidzialność, sugeruje też kapłaństwo, strój w pewnej mierze liturgiczny.

7 Kapelusz (tiara) Stożkowaty kształt kapelusza czarownicy kojarzy się ze średniowiecznymi heretykami i „oczyszczającym ogniem” auto da fe. Również budził w wiekach wcześniejszych proste skojarzenie z diabłem: róg diabła = stożek = czarownica

8 Chowańce Chowaniec to zwierzę domowe czarownicy.
Familiarem mógł być czarny kot, ale też ropucha, sowa lub nawet koza. Wiele z tych zwierząt uznawano za magiczne… lub za demony wcielone, co może być prawdą, jak się spojrzy na koty.

9 Kot Zwierzę magiczne, symbol śmierci, ale też płodności, dobrych i złych mocy. Wielokrotnie uznawany w kulturze za towarzysza boga, a raczej: bogini. Vide: Bastet, skandynawska Freya (jeździła rydwanem zaprzężonym w dwa czarne koty).

10 Inne zwierzęta

11 Sabat Spotkanie czarownic, na którym miały wymieniać doświadczenia, czcić diabła (z obowiązkowym całowaniem go pod ogonem) oraz oddawać się zakazanym uciechom.

12 Ale kłopot z tymi wiedźmami…
Główne tezy dotyczące historycznego istnienia czarownic: Czarownice to efekt histerii ludu w czasach płonących stosów. Nie istniały i nie istnieją. Czarownicami nazwano guślarki, szeptuchy, wiejskie akuszerki i inne Mądre Kobiety. Istnieją do dzisiaj. Czarownice były kontynuatorkami przedchrześcijańskich religii natury, wierzyły w Boginię oraz Rogatego Boga. Przez niezrozumienie i identyfikację Rogatego Boga z diabłem uznawane za satanistki i palone na stosach. Istnieją do dzisiaj. To satanistki, bez wyjątków. Czasami jeszcze ta zaraza z kątów wyłazi… Weźmy chociaż feministki…

13 Guślarstwo i szeptuchy
Magia ludowa, ziołolecznictwo, akurszerki – kobiety znające się na tych sprawach były traktowane jako pewnego rodzaju wiedźmy. Przy czym w większości nie łączyło się to z odejściem od wiary chrześcijańskiej.

14 Sir James Frazer i Margaret A. Murray
„Złota gałąź” – pierwsze studium naukowe o związkach magii i religii autorstwa Sir Frazera 1921 „The Witch-cult in Western Europe” – czerpiąca z dzieła Frazera pozycja, w której autorka jako pierwsza uznaje czarownice jako kontynuatorki pogańskich kultów. Następną książką Murray z tej tematyki „God of the Witches”

15 Gerard Gardner i spółka
W latach 30. XX wieku będący już na emerturze Gerard Gardner odkrywa w okolicach New Forest w Anglii konwen czarownic, wyznawców pogańskiej, przedchrześcijańskiej religii. Doreen Valiente Alex Sanders Stewart i Janet Farrar Scott Cunningam Starhawk

16 Wicca, neopogańskie czarownictwo i „białoświatełkowcy”
Wicca to współczesna misteryjna i inicjacyjna religia wywodząca się z Wielkiej Brytanii. Czarostwo (albo neopogańskie czarownictwo) to zwykle indywidualna ścieżka eklektyczna danego człowieka. Jedynym punktem wspólnym tych czarownic jest wiara w Naturę. Białoświatełkowcy (ang. fluffy bunnies) – pogardliwa nazwa określająca eklektyków zafascynowanych zewnętrznymi „gadżetami” związanymi z czarostwem bądź wicca.

17 Wiedźmy jako powszechna histeria
Stanowisko historyków oraz Kościoła. Uznanie czarownic jako wytworu wyobraźni zabobonnego ludu. W okresie Inkwizycji po prostu nazwa kozła ofiarnego.

18 Popkultura, czyli misz-masz
Obecnie czarownice i wiedźmy są wszędzie: od popularnych książek dla młodzieży oraz tych z gatunku fantasy do seriali animowanych, fabularnych i filmów inspirowanych ezoteryką i New Age.

19

20 Koniec 