Bankowość w perspektywie historycznej

Prezentacja na temat: "Bankowość w perspektywie historycznej"— Zapis prezentacji:

1 Bankowość w perspektywie historycznej

2 Rodzajowy Spis treści Wybitne osobistości
Architektura Warszawy związana z bankowością Historia Bankowości Centralnej na Ziemiach Polskich Najstarsze instytucje finansowe

3 Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki Eugeniusz Kwiatkowski
Władysław Grabski Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki Eugeniusz Kwiatkowski St. Leopold Kronenberg Hipolit Wawelberg Stefan Starzyński S p i s t r e ś c i

4 Władysław Grabski ( ) Polski polityk narodowej demokracji, ekonomista i historyk, minister skarbu oraz dwukrotny premier II RP. Rektor SGGW. Niewątpliwie jedna z najwybitniejszych jednostek w dziejach finansów Polski Ogromnym sukcesem Grabskiego było doprowadzenie do skutku szeregu reform o podłożu finansowym oraz tzw. Reformy walutowej z roku Polska w tym czasie była jedynym krajem Europy Środkowej, który za pomocą własnych sił i środków zdołała przezwyciężyć hiperinflację i powojenny chaos gospodarczy . To on „stworzył” polską złotówkę, która przez wiele lat była jedną z bardziej stabilnych europejskich walut. Dzięki jego polityce nastąpił szybki wzrost płac a ceny w końcu się ustabilizowały. S p i s t r e ś c i

5 Franciszek K. Drucki-Lubecki (1778-1846)
Polski polityk, minister skarbu Królestwa Polskiego w latach 1821–30, założyciel Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i Banku Polskiego (1828r.) wprowadził politykę oszczędnościową, egzekwował bezwzględnie zaległości podatkowe, rozbudował monopol państwowy na sól i wyroby tytoniowe, a także wspierał program poszukiwań soli. W ten sposób zlikwidował deficyt budżetowy oraz zapewnił budżetowi nadwyżkę, która mogła być przeznaczana na inwestycje. Zapewnił także Polsce zewnętrzne rynki zbytu i zabezpieczył ją przed obcą konkurencją (wojna celna z Prusami). Prowadził politykę lojalizmu. Przyczynił się do zniesienia bariery celnej między Rosją i Polską, Rozbudował infrastrukturę techniczną ziem polskich. Po powstaniu listopadowym wyjechał do Rosji. S p i s t r e ś c i

6 Eugeniusz Kwiatkowski (1888-1974)
Polski wicepremier, minister skarbu, przemysłu i handlu. W okresie międzywojennym związany z obozem Piłsudskiego. Absolwent studiów chemicznych. Stworzył 4-letni plan inwestycyjny przewidujący rozbudowę infrastruktury, zwiększenie potencjału obronnego państwa polskiego, budowę portu w Gdyni. Inicjator budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego. W latach 1945–1949 przebywał za granicą, potem wrócił do kraju by objąć stanowisko kierownika Delegatury Rządu ds. Odbudowy Wybrzeża. Jego postać jest uznawana za jedną z najwybitniejszych pośród polskich ekonomistów. S p i s t r e ś c i

7 Stanisław Leopold Kronenberg (1812-1878)
Finansista, działacz gospodarczy i polityczny, który odegrał istotną rolę w rozwoju gospodarczym na terenie Królestwa Polskiego. Absolwent politechniki Hamburskiej. Zwolennik pracy organicznej. Inwestował m.in. w rozwój kolei, przemysł tytoniowy, przemysł ciężki, cukrowy. W 1870 r. założył działający nieprzerwanie do dziś – Bank Handlowy (obecnie – City Handlowy). Kronenberg założył również pierwszą na terenie KP uczelnię ekonomiczną, która w zasadzie działa do dzisiaj jako Szkoła Główna Handlowa. S p i s t r e ś c i

8 Hipolit Wawelberg ( ) Polski finansista pochodzenia żydowskiego, filantrop i działacz społeczny Współzałożyciel Domu Bankowego Hipolit Wawelberg w Warszawie i Petersburgu Brał udział w powstaniu styczniowym. Po Jego upadku udał się na studia w Akademii Handlowej w Berlinie. W 1875 r. współorganizował Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Ufundował (wraz z St. Rotwandem) Średnią Szkołę Mechaniczno-Techniczną w Warszawie (1895 r.). Wspierał rozwój kultury polskiej – związany był m.in. z B. Prusem, E. Orzeszkową oraz H. Sienkiewiczem. S p i s t r e ś c i

9 Stefan Starzyński ( ?) Polityk, ekonomista i publicysta. Studiował na Wyższych Kursach Handlowych (obecnie SGH). Związany z obozem Sanacji. Po przewrocie majowym najpierw pracował jako urzędnik, potem został wiceprezesem Banku Gospodarstwa Krajowego i generalnym komisarzem Pożyczki Międzynarodowej. W latach był prezydentem Warszawy. Bilans jego rządów w stolicy oceniany jest bardzo pozytywnie. Do użytku oddano wtedy wiele szkół, muzeów, szpitali itp. Warszawa bardzo się rozwijała. W kampanii wrześniowej z 1939 sprawował funkcję komisarza cywilnego przy Dowództwie Obrony Warszawy (odmówił jej opuszczenia). Prawdopodobnie został zamordowany przebywając w obozie koncentracyjnym (Dachau). S p i s t r e ś c i

10 Bank Hipolita Wawelberga
Bank Handlowy Bank Hipolita Wawelberga Bank Dyskontowy Towarzystwo Kredytowe Miejskie Towarzystwo Kredytowe Ziemskie Powszechna Kasa Oszczędnościowa Państwowy Bank Rolny Bank towarzystw spółdzielczych S p i s t r e ś c i

11 Bank Towarzystw Spółdzielczych
BTS powstał w roku 1910 jako spółka akcyjna z główną siedzibą w Warszawie (miał oddział również w Wilnie) Pierwszym jego prezesem był Zygmunt Chrzanowski. Kapitał założycielski banku wynosił milion rubli. Bank Dyskontowy Bank dyskontowy był bankiem kredytu krótkoterminowego. Założono go w w Warszawie. Był wtedy jednym z największych banków w Królestwie Polskim. W roku 1946 został postawiony w stan likwidacji. S p i s t r e ś c i

12 Bank Handlowy BH jest jedną z najwcześniej powstałych instytucji finansowych (1870 r.) oraz pierwszym bankiem komercyjnym na ziemiach polskich. Założony przez znanego bankiera St. Leopolda Kronenberga i grupę innych warszawskich finansistów. Później bank był prowadzony przez jego synów (obecnie jest spółką akcyjną). Przetrwał dwie wojny światowe. W okresie PRL BH zmonopolizował obsługę transakcji zagranicznych. Po 1989 musiał przystosować się do realiów gospodarki wolnorynkowej. Historyczna siedziba banku znajduje się na ul. Traugutta 7/9. S p i s t r e ś c i

13 Towarzystwo Kredytowe Ziemskie w Królestwie Polskim
TKZ w KP to pierwsza polska instytucja finansowa. Powstało jako stowarzyszenie właścicieli ziemskich w 1825 r. z inicjatywy Franciszka K. Druckiego-Lubeckiego. Działanie towarzystwa oparte było na udzielaniu długoterminowych kredytów oraz wspieraniu właścicieli ziemskich (oddłużanie i modernizowanie majątków ziemskich) Listami zastawnym spłacano długi hipoteczne majątków, oprocentowanie wynosiło 4%, do spłaty w ciągu 28 lat wraz z odsetkami. Jego członkami mogła być szlachta płacąca przynajmniej 100 zł podatku. Było niedostępne dla chłopów i biednej szlachty. Do towarzystwa przystąpił również rząd z częścią dóbr publicznych S p i s t r e ś c i

14 Powszechna Kasa Oszczędnościowa
Powstała w 1919 dekretem Naczelnika Państwa J. Piłsudskiego, jako Pocztowa Kasa Oszczędności. Jego pierwszym dyrektor został mianowany już w 1918 (Hubert Linde). Z czasem utworzono centralę Banku w Warszawie oraz pierwsze oddziały lokalne w innych miastach II RP. Głównym celem PKO było wprowadzenie do obiegu polskiego złotego zamiast marki polskiej. Od 1920 Bank posiada osobowość prawną, jako instytucja państwowa. W latach II WŚ funkcjonował pod zarządem niemieckim. W 1945 działalność Banku została wznowiona. Od 1975 do 1987 funkcjonował w strukturach NBP, zachowując swoją tożsamość. Pocztowa Kasa Oszczędnościowa została przekształcona w 1950 r. na Powszechną Kasę Oszczędnościową. Od roku 2000 bank stał się spółką akcyjną. S p i s t r e ś c i

15 Bank Hipolita Wawelberga
Dom bankowy został założony jeszcze przez Henryka Wawelberga w 1948 r Czas głębokiego rozwoju banku przypada na okres po przejęciu Firmy przez Hipolita Wawelberga (syna Henryka, który nieco przekształcił rodzinny interes) i Stanisława Rotwanda. Po 1912 roku bank podzielił się na dwie spółki akcyjne: Petersburski Bank Handlowy SA, oraz Bank Zachodni SA. Bank Zachodni był wtedy czwartym pod względem wielkości Bankiem w Królestwie Polskim. Działał do wybuchu II Wojny Światowej. Historyczna siedziba banku znajduje się przy ul. Fredy 6. Wzniesiony został w stylu eklektycznym. S p i s t r e ś c i

16 Państwowy Bank Rolny Bank powstał w 1919 r. jako Polski Bank Rolny, przemianowany w 1921r. na Państwowy BR. Przedmiotem jego działalności było udzielanie kredytów krótkoterminowych i długoterminowych drobnym i średnim rolnikom – w znacznym stopniu jego działalność była nakierowana na zabezpieczenie finansowe realizowanej w II RP reformy rolnej. PBR w czasie wojny poniósł najwyższe ze wszystkich polskich banków straty finansowe. W 1948 PBR został przekształcony w Bank Rolny, który de facto został likwidatorem PBR. Następcą prawnym Banku Rolnego (a tym samym PBR) jest Bank Gospodarki Żywnościowej powstały w roku 1975 r. (od 1994 – spółka akcyjna). S p i s t r e ś c i

17 Towarzystwo Kredytowe miejskie
Założycielami TKM byli m.in. T. Lubomirski, hr. J. Zamoyski i St. L. Kronenberg. Instytucja została powołana na mocy carskiej ustawy z lat Celem jej działalności było udzielanie długoterminowych pożyczek pod hipotekę. Towarzystwo udzielało pożyczek na zasadzie zeznania we właściwej księdze hipotecznej aktu przystąpienia do towarzystwa. Stowarzyszenia i dłużnicy mieli spłacać odsetki i kapitał w ratach półrocznych z góry. Towarzystwo przyczyniło się do rozwoju gospodarczego i przestrzennego Warszawy. Z niewielkimi przerwami działało do roku 1948, kiedy to uległo formalnemu rozwiązaniu w związku ze zmieniającym się modelem rynku w Polsce. S p i s t r e ś c i

18 Reduta Banku Polskiego
Rotunda PKO BP Pałac Blanka Gmach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego Plac bankowy Budynek Giełdu i Banku Polskiego Pałac ministrów skarbu Reduta Banku Polskiego Gmach Towarzystwa Kredytowego miejskiego Reduta Banku Polskiego Gmach Ministerstwa Finansów Pałac Blanca Dom pod Orłami Filharmonia narodowa Pałac Komisji Rządowei Przychodu i Skarbu Gmach Banku Rolnego Prudential S p i s t r e ś c i

19 Plac Bankowy Powstał w 1825 za czasów Królestwa Polskiego, jako plac reprezentacyjny, przy którym mieściły się budynki ważnych instytucji państwowych. Obecnie zaczyna się przy skrzyżowaniu alei "Solidarności", ulicy Marszałkowskiej i gen. Andersa, natomiast kończy się przy wlocie ulic Senatorskiej i Elektoralnej. Do dnia dzisiejszego skupia w sobie wiele siedzib instytucji bankowych. S p i s t r e ś c i

20 Pałac Blanka (ul. Senatorska 14)
Wzniesiony w latach 1762 – 64. Pierwotnie był drewnianym dworkiem w stylu barokowym. Swój klasycystyczny charakter zawdzięcza znanemu bankierowi Piotrowi Blance, który w 1777 r. znacznie go rozbudował. Od XIX w. najpierw pełnił funkcję kamienicy, komendy miejskiej, komendy policji państwowej. w okresie międzywojennym pełnił funkcję reprezentacyjnej siedziby prezydenta Starzyńskiego. W okresie II WŚ naziści zrabowali wszystkie dobra historyczne pałacu. Podczas powstania warszawskiego w jego obronie zginął K .K. Baczyński. Obecnie – Ministerstwo Sportu i Turystyki. S p i s t r e ś c i

21 Rotunda PKO BP ( ul. Marszałkowska)
Rotunda Banku PKO jest jednym z najbardziej charakterystycznych budynków w Warszawie. Według planów kierownictwa PKO, Rotunda ma zostać wyburzona. Na jej miejscu powstanie nowa. Kończy założenie urbanistyczne „Ściany Wschodniej”. Zaprojektował go Zbigniew Karpiński. Wzniesiony w latach o charakterze modernistycznym. W 1979 r. wybuch instalacji gazowej, który miał tu miejsce pogrzebał pierwotny budynek w ok.70 %. W wyniku zdarzenia zginęło 49 osób. S p i s t r e ś c i

22 Reduta Banku Polskiego (ul. Bielańska)
Budynek powstał w latach według projektu L. Benois. Od 1918 roku znajdowała się tu siedziba Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej. Od roku 1926 mieścił się tu Bank Polski. Zniszczony podczas II Wojny Światowej (był to rejon ciężkich walk podczas powstania warszawskiego 1944), jest również symbolem obrony starego miasta. Obecnie praktycznie nie istnieje – nie został odbudowany po wojnie. Na jego miejscu w najbliższej przyszłości ma zostać wybudowany nowoczesny biurowiec. S p i s t r e ś c i

23 Gmach Banku Rolnego (ul. Nowogrodzka 50/54)
Gmach dawnego BR powstał w latach Kosztował tyś, i był wtedy najkosztowniejszym gmachem bankowym w ówczesnej Europie. Zaprojektował go Rosjanin - Marian Lalewicz w stylu neoklasycyzmu akademickiego z elementami modernizmu. Wnętrza zostały bardzo bogato ozdobione (Art Deco), co miało świadczyć o zamożności instytucji BR. Budynek jest jednym z najcenniejszych przykładów polskiej architektury początku XIX w. W czasie II wojny należał do wermachtu – dzięki temu przetrwał ją bez większej szkody. S p i s t r e ś c i

24 Gmach Towarzystwa KZ w Królestwie Polskim (ul. Kredytowa 1)
Neorenesansowy gmach został wybudowany w 1853r. według projektu J. Góreckiego. Przepiękne fasady wykonane zostały w kolejnym etapie budowy (1856–1958; Henryk Marconi). Budynek uległ strasznemu zniszczeniu podczas II WŚ. W latach odbudowano skrzydło wschodnie, potem w pozostałą część budynku według projektu Czesława Wagnera. Gmach odwzorowany został bez większych zmian. Skrzydło środkowe otrzymało jednak nową, modernistyczną elewację.Od 1973 r. mieści się tu Muzeum Etnograficzne S p i s t r e ś c i

25 „Dom pod Orłami” (ul. Jasna 1)
Reprezentacyjna siedziba Banku Towarzystw Spółdzielczych. Budynek został ukończony w 1917 roku, a w 1923 fasadę wyłożono trybowaną blachą miedzianą. Z zniszczeń wojennych gmach odbudowano w nieco innej formie. Obecnie znajduje się tu siedziba Krajowej Rady Spółdzielczej. S p i s t r e ś c i

26 Gmach TK Miejskiego (ul. Czackiego)
Gmach powstał w latach według projektu Juliana Ankiewicza. Mówiono wówczas, że jest najpiękniejszym gmachem w mieście. Neobarokową fasadę ozdobiły piękne posągi alegoryczne autorstwa. Budynek spłonął podczas wojny. Odbudowano go w latach pod kierunkiem Z. Karpińskiego i T. Zielińskiego. Wygląda dziś bardzo okazale, mimo, że nie zrekonstruowano rzeźb stojących między oknami parteru. Obecnie zarządza nim Bank PKO SA. S p i s t r e ś c i

27 Gmach Ministerstwa Finansów (ul. Świętokrzyska 12)
Budynek MF zbudowany został w latach na wzór francuskiego pałacu „między dziedzińcem a ogrodem”, z otwartym na ulicę dziedzińcem paradnym. Gmach zawiera w sobie wiele elementów pałacowych- m.in. westybul, fontannę czy salę balową. Cały utrzymany w stylu socrealistycznym, w płaskorzeźbach Jana Ślusarczyka, (które zdobią supraporta) można doszukać się sztuki Art Deco. S p i s t r e ś c i

28 Pałac ministrów skarbu (pl. Bankowy 3/5)
Został zbudowany w latach według projektu Corazziego, w stylu włoskiego renesansu. Mieścił w sobie dawny pałac Wiśniowieckich. Pełnił funkcję rezydencji ministra skarbu F. K. Druckiego-Lubeckiego. Przebudowany w XIX w. W latach dokonano restauracji pałacu dla Ministerstwa Skarbu. Pałac zniszczony podczas powstania warszawskiego. Odbudowano go Obecnie zajmowany przez biura Urzędu miasta st. Warszawy. S p i s t r e ś c i

29 Pałac Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu (Pl. Bankowy 3/5)
Pałac został zbudowany w 1825 w stylu klasycystycznym dla KRPiS Królestwa Polskiego. (W latach pracował w nim J. Słowacki jako aplikant KRPiS). Pałac został zniszczony w 1939 r. Odbudowano go po wojnie Obecnie mieści się w nim siedziba Prezydenta Warszawy i Urząd Miasta St. Warszawy oraz Mazowiecki Urząd Wojewódzki. S p i s t r e ś c i

30 Filharmonia Narodowa (ul. Jasna 5)
Gmach Filharmonii Warszawskiej (od 1955 Filharmonii Narodowej) stanął w latach , na terenie ówczesnego centrum finansowego miasta. Autorami projektu byli K. Kozłowski i I. Pianka. Budowla wzorowana na europejskich filharmoniach i operach XIX wieku otrzymała bardzo bogaty wystrój eklektyczny, przesiąknięty wpływem neorenesansu i neobaroku. Głównymi fundatorami Filharmonii byli między innymi baron L. Julian Kronenberg i I. J. Paderewski. Razem finansiści warszawscy Przeznaczyli na jej budowę tonę złota. Podczas Wojny została spalona. Odbudowana w 1954 w stylu surowego socrealizmu. S p i s t r e ś c i

31 Budynek Giełdy i Banku Polskiego (pl. Bankowy 3)
Budynek powstał w latach Autorem projektu był A. Corazzi. Gmach składa się z dwóch pięter arkad, które otaczają narożny budynek oraz z niskiej kopuły przykrywającej salę operacyjną dawnego banku. Podczas przebudowy (druga z trzech) 1876 roku część arkad zamurowano część arkad. Po zniszczeniach wojennych gmach został odbudowany według projektu P. Biegańskiego. W czasie rekonstrukcji odsłonięto zamurowane arkady według pierwotnego stanu. Od 1990 r. mieści się tu Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II. Budynek jest jednym z najwybitniejszych przykładów klasycyzmu polskiego. S p i s t r e ś c i

32 Prudential (pl. Powstańców Warszawy 9)
Wieżowiec wybudowany w latach w stylu Art Déco, jako siedziba "Towarzystwa Ubezpieczeń Prudential„ (ang.). W momencie powstania był drugim w Europie drapaczem chmur. Budynek zaprojektował M. Weinfeld. W roku 1936 na dachu zbudowano kilkunastometrowy maszt eksperymentalnej stacji telewizyjnej. Profesor PW J. Groszkowski zbudował tu i uruchomił pierwszy w Europie nadajnik telewizyjny. Budynek został zniszczony podczas II WŚ. Odbudowany w stylu socrealistycznym (proj. Weinfelda). W 1954 otwarto w budynku Hotel Warszawa. Od 2010 r. trwa remont generalny wieżowca. S p i s t r e ś c i

33 Autor : Paulina Gąska, rok 2011 oraz strony internetowe:
B i b l i o g r a f i a Broszura informacyjna I Wiosennego Kongresu Bankowego VII LO im. J. Słowackiego „Banki i Bankowość - Perspektywa Historyczna i Współczesna” red. Elżbieta Rutka – Wierzejska, Warszawa 2011 Encyklopedia PWN , warszawa 2006 oraz strony internetowe: S p i s t r e ś c i