Zobowiązania. Wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią

Prezentacja na temat: "Zobowiązania. Wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią"— Zapis prezentacji:

1 Zobowiązania. Wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią
Zobowiązania. Wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią. Clausula rebus sic stantibus Zasada nominalizmu Fryderyk Zoll

2 Wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią
Art. 354. § 1. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. § 2. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.

3 Wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią
Art. 355. § 1. Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). § 2. (148) Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

4 Staranność i treść zobowiązania
Lekarz A zobowiązał się do poprawienia nosa B. Nos miał zostać dostosowany do upragnionego przez B kształtu. Mimo że A bardzo się starał, efekt ten nie został osiągnięty. B domaga się ponownego przeprowadzenia zabiegu. Czy zasadnie?

5 Staranność i treść zobowiązania
Rozwiązanie tego kazusu zależy od zakwalifikowania umowy między stronami. Czy jest to umowa o dzieło (art. 627 k.c.) czy jest to umowa o świadczenie usług (art. 750 k.c.), która byłaby umową starannego działania W tym pierwszym przypadku pojawiłaby się odpowiedzialność z tytułu rękojmi => Art. 637 k.c. W tym drugim, skoro lekarz dopełnił wszelkiej staranności, nie doszłoby do naruszenia zobowiązania

6 Staranność i treść zobowiązania
Relacja między art. 471 i 472 k.c. a art. 355 k.c. Staranność jako element treści zobowiązania czy jako element winy? Praktyczne konsekwencje tego rozróżnienia – ciężar dowodu? Niemożność przeprowadzenia ścisłej granicy między zobowiązaniami rezultatu a zobowiązaniami starannego działania

7 Zasada pacta sunt servanda
Obowiązek wykonania zobowiązania zgodnie z jego treścią jako podstawowa zasada systemu Różne przypadki osłabienia zasady – Konsumeckie prawa odstąpienia Prawo odstąpienia od umowy z powodu naruszenia zobowiązania itp.

8 Duża clausula rebus sic stantibus
Art. 3571.  Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.

9 Duża clausula rebus sic stantibus
Strony zawarły umowę o budowę autostrady. W umowie ustalono, że autostrada powinna być ukończona do czerwca 2012 r. W razie opóźnienia na wykonawcy ciążył obowiązek zapłaty wysokich kar umownych. Okazało się, że grunt wykazuje takie właściwości, że ukończenie prac w terminie wymagałoby ogromnych dodatkowych nakładów. Wykonawca domaga się przed sądem przesunięcia terminu ukończenia prac. Czy zasadnie?

10 Duża clausula rebus sic stantibus
Podstawą żądania mógłby być art. 3571 Przesłanki: Musiałoby istnieć zobowiązanie Nastąpiła nadzwyczajna zmiana stosunków Których strony nie przewidywały Spełnienie świadczenia jest połączone z nadmiernymi trudnościami lub grozi rażącą stratą Ryzyk tych nie przewidywano przy zawarciu umowy

11 Duża clausula rebus sic stantibus
Zasadniczym problemem tego kazusu jest fakt istnienia okoliczności, powodującej trudności w spełnieniu świadczenia już w chwili powstania zobowiązania. Istnieją silne argumenty za tym, aby uznać, że nie jest to okoliczność wyłączająca możliwość domagania się dostosowania umowy w rozumieniu art k.c.

12 Duża clausula rebus sic stantibus
II: Spółka A zobowiązała się dostarczać podmiotowi prowadzącemu rafinerię B ropę naftową przez trzy lata po niezmiennej cenie, która była nieco wyższa niż aktualna cena rynkowa. Wskutek konfliktów zbrojnych, które miały miejsce po powstaniu zobowiązania ceny ropy poszły znacząco w górę. A domaga się przed sądem znaczącego podniesienia wynagrodzenia. Czy zasadnie?

13 Duża clausula rebus sic stantibus
Przesłanki takie same jak w przypadku kazusu I. W kazusie tym należy zidentyfikować problem uzgodnienia niezmiennej ceny (która była w chwili zawarcia umowy wyższa niż rynkowa). Wynika stąd, że sprzedawca wziął na siebie ryzyko zmiany okoliczności. W ramach kryteriów zasad współżycia społecznego i interesów stron należy uwzględnić, że nowe okoliczności przede wszystkim obciążają sprzedawcę. To bardzo silny argument przeciwko możliwości ustalenia innej ceny przez sąd.

14 Zasada nominalizmu i mała clausula rebus sic stantibus
Art. 3581.) § 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. § 2. Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. § 3. W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. § 4. Z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. § 5. Przepisy § 2 i 3 nie uchybiają przepisom regulującym wysokość cen i innych świadczeń pieniężnych.

15 Mała clausula rebus sic stantibus
III: A zawarł z osobą fizyczną B umowę na podstawie której A sprzedał B nieruchomość z domem mieszkalnym. B zobowiązał się spłacać cenę tej nieruchomości (którą potrzebował na cele mieszkalne) w 20 rocznych ratach. Po pięciu latach doszło do kryzysu gospodarczego i pojawiła się znaczna inflacja. B spłacał raty w dotychczasowej wysokości, mimo że stanowiły jedynie ułamek wartości, pierwotnie uzgodnionej w umowie. W końcu A wystąpił do sądu żądając podniesienia wysokości rat, ale także ustalenia, że już zrealizowane spłaty po wystąpieniu inflacji nie stanowiły pełnego wykonania zobowiązania.

16 Mała klauzula rebus sic stantibus
Przesłanki: Istnienie pierwotnego zobowiązania pieniężnego Istotna zmiana siły nabywczej pieniądza Niewygaśnięcie zobowiązania Brak negatywnej przesłanki podmiotowej

17 Mała clausula rebus sic stantibus
Ad III. Główny problem tego kazusu dotyczy spełnionych świadczeń. Czy w ten sposób doszło do umorzenia zobowiązania. Gdyby tak było jego waloryzacja nie byłaby możliwa. Czy można przyjąć, że wierzyciel przyjął świadczenie ze skutkiem umorzenia zobowiązania? Czy są spełnione przesłanki art. 354 k.c. przy spełnieniu świadczenia?

18 Zasada walutowości Art. 358. (150) § 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej. § 2. Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana.