Epidemiologia Udar mózgu jest 3-cią co do częstości przyczyną zgonów na świecie, a I w Azji Południowo – Wschodniej oraz Środkowej. W Polsce zajmuje IV.

Prezentacja na temat: "Epidemiologia Udar mózgu jest 3-cią co do częstości przyczyną zgonów na świecie, a I w Azji Południowo – Wschodniej oraz Środkowej. W Polsce zajmuje IV."— Zapis prezentacji:

1 Epidemiologia Udar mózgu jest 3-cią co do częstości przyczyną zgonów na świecie, a I w Azji Południowo – Wschodniej oraz Środkowej. W Polsce zajmuje IV miejsce pod względem śmiertelności i I jeżeli chodzi o trwałe inwalidztwo, zwłaszcza u osób po 60 r ż. Jest on chorobą ludzi zwłaszcza wieku podeszłego.

2 Częściej na udar zapadają mężczyźni, jednak śmiertelność na to schorzenie jest wyższa wśród kobiet.
Około 18-25% wynosi śmiertelność wczesna tzn. do 28 dnia od początku wystąpienia objawów (w krajach Europu Zachodniej i Ameryki Północnej). W Polsce wynosi ona około 40%.

3 Czynniki ryzyka udaru Aby zwalczać udary i ograniczać związane z nimi obciążenia, trzeba pamiętać o modyfikowalnych czynnikach ryzyka wpływających na ich występowanie: nadciśnienie, choroby serca, migotanie przedsionków, chromanie przestankowe, cukrzyca, wcześniejsze udary, TIA (przemijające incydenty niedokrwienne mózgu), palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, hipercholesterolemia, dodawanie soli do produktów żywnościowych.

4 Do czynników niemodyfikowalnych zaliczamy:
wiek – ryzyko wzrasta wraz wiekiem, 2/3 udarów występuje u osób po 65 roku życia, płeć – 25% częściej u mężczyzn niż u kobiet rasa – występowanie udaru różni się u różnych ras, Warunki socjalne, takie jak styl życia środowisko również mogą grać rolę. rodzinne lub indywidualne uwarunkowania.

5 Bezpośrednie przyczyny udarów mózgowych
Najczęstszą przyczyną udaru mózgu jest miażdżyca prowadząca do zwężenia światła naczyń doprowadzających krew do mózgu. Inną przyczyną może być również obniżenie (znaczne) ciśnienia krwi, co powoduje zmniejszony jej napływ do mózgu, nadciśnienie tętnicze sercowopochodne zatory mózgu.

6 Jak powstaje udar ? Najczęstszą przyczyną udarów jest niedokrwienie, gdy jedno z naczyń doprowadzających krew do mózgu zostaje nagle zamknięte lub przepływ krwi jest niewystarczający, a także krwawienie z nagle pękniętego naczynia krwionośnego.

7 Do udaru może dojść w różny sposób:
przez zakrzep – tętnica zostaje zamknięta przez skrzeplinę, która powstaje w naczyniu krwionośnym doprowadzającym krew do mózgu. Zamknięcie naczyń powstaje w naczyniach mózgowych uszkodzonych, np. przez miażdżycę, przez zator tętnicy mózgowej – powstająca w sercu skrzeplina dostaje się przez krwiobieg do mózgu i tam zamyka ważne naczynia krwionośne, przez krwotok śródmózgowy – powstaje w wyniku pęknięcia naczynia krwionośnego i krew rozlewa się do mózgu, przez krwotok podpajęczynówkowy – powstaje przy pęknięciu wrodzonego workowatego rozszerzenia naczynia tzw. tętniaka, w wyniku czego duża ilość krwi dostaje się do przestrzeni między oponami mózgowymi.

8 Przyczyny udarów mózgowych: a ­ krwotok mózgowy b ­zakrzep c - zator tętniczy d - ucisk tętniczy e - skurcz tętnic mózgowych

9

10 Dokładna charakterystyka udarów
Typy udarów: Niedokrwienne (ok.80%) spowodowane zmianami zakrzepowymi w dużych naczyniach szyjnych i mózgowych (ok.30%) spowodowane zmianami w małych tętnicach mózgowych (ok.20%) spowodowane zatorem (ok.30%) Krwotoczne (ok.20%) krwotoki śródmózgowe (ok.15%) krwotoki podpajęczynówkowe (ok.5%)

11

12 Udar niedokrwienny mózgu
– to udar spowodowany gwałtownym zatrzymaniem dopływu krwi do mózgu. Może być wynikiem niedrożności tętnicy zaopatrującej lub niewystarczającym przepływem krwi przez dany obszar mózgu. Do powstawania zatorów mózgowych przyczyniają się niektóre choroby serca np: wady zastawek, ostry zawał serca, zaburzenia rytmu serca (zator kardiogenny).

13 Inne rzadkie przyczyny udaru mózgu to:
zaburzenia krzepnięcia choroby krwi zmiany zapalne naczyń uszkodzenie ściany tętnic (rozwarstwienie): pourazowe lub samoistne zakrzep zatok żylnych mózgu i żył mózgowych

14

15 Ze względu na przebieg kliniczny niedokrwienia mózgu (czas trwania objawów) wyróżniono:
Przejściowy atak niedokrwienny (ang. TIA, Transient Ischemic Attack) - objawy ogniskowych lub uogólnionych zaburzeń czynności mózgu trwające poniżej 24 godzin. Udar niedokrwienny z objawami odwracalnymi - objawy zaburzeń czynności mózgu trwające powyżej 24 godzin, wycofujące się przed upływem 21 dni. Dokonany udar niedokrwienny - objawy trwałego zaburzenia funkcji mózgu utrzymują się powyżej 21 dni, choć mogą ulec osłabieniu. Udar postępujący - narastające objawy zaburzeń funkcji mózgu spowodowane przyczynami naczyniowymi.

16 Ze względu na umiejscowienie udary niedokrwienne dzielimy na:
Udar półkulowy, który charakteryzuje się ostrym początkiem. Występują tu objawy ogniskowe, czyli zaburzenia ruchu, czucia, czasem wzroku oraz afazja wskutek uszkodzenia ośrodków mowy w korze mózgowej. TK przed upływem 4 godzin jest bez zmian. 2. Udar podkorowy, który również ma ostry początek. Występują w nim ruchowo- czuciowe zaburzenia połowicze. Nie zaobserwowano objawów korowych. TK bez zmian. 3. Udar pniowy, tak jak powyższe udary charakteryzuje się ostrym początkiem. Występują w nim zawroty głowy, dwojenia, dysfagia, a w ciężkich przypadkach porażenie czterokończynowe oraz zaburzenia świadomości.

17 Udar krwotoczny mózgu, czyli krwotok mózgowy
- udar spowodowany przedostaniem się krwi poza naczynie mózgowe. W konsekwencji doprowadza do niszczenia tkanki przez wynaczynioną krew. Najczęściej dochodzi do niego wskutek pęknięcia drobnych tętnic mózgowych w przebiegu nadciśnienia tętniczego. Inną przyczyną mogą być nieprawidłowości naczyń (tak zwane malformacje naczyniowe, naczyniaki).

18

19 Krwotok ten może przebiegać w 3 postaciach:
ostrej ( 50%) dochodzi tu do nagłej utraty przytomności, porażenia połowiczego, zwrotu gałek ocznych w kierunku ogniska krwotocznego, szybko postępuje niedomoga pniowa ( wahania ciśnienia tętniczego krwi, oddechu)- po kilku godzinach dochodzi do zgonu, podostrej ( ok.30%) charakterystyczne jest wystąpienie silnego bólu głowy, wymioty oraz deficytem neurologicznym. Na początku następuje poprawa, jednak po kilku dniach dochodzi do pogorszenia i następuje zgon, przewlekłej ( ok %) często jest mylona z udarem niedokrwiennym, różnic widoczna jest na obrazie TK. Większość chorych przeżywa ten udar.

20 Krwotok podpajęczynówkowy (podpajęczy)
- to krwotok do przestrzeni płynowych otaczających mózg. Najczęściej jest spowodowany pęknięciem tętniaka, czyli nieprawidłowego poszerzenia dużych tętnic przebiegających na podstawie i powierzchni mózgu. W zależności od umiejscowienia tętniaka może z nim współistnieć krwotok mózgowy. Krwotok ten może mieć różny przebieg: piorunujący – chory umiera zaraz po wystąpieniu krwotoku, śmiertelny – od początku stan chorego jest ciężki, po kilku dniach, tygodniach następuje zgon, najczęściej na skutek ponownego krwawienia, ciężki – objawy są nasilone, ale cofają się po pewnym czasie.

21 Najczęstszymi objawami udaru mózgu jest nagłe wystąpienie:
Objawy udaru mózgu Najczęstszymi objawami udaru mózgu jest nagłe wystąpienie: niedowładu lub porażenia mięśni twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała Uczucie drętwienia jednej połowy ciała i/lub osłabienie kończyn po jednej stronie

22 Nagłe zaburzenia mowy i/lub trudności w rozumieniu mowy
"znieczulenia" twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała, zaburzeń mowy, z trudnościami w zrozumieniu słów oraz w wypowiadaniu się. Nagłe zaburzenia mowy i/lub trudności w rozumieniu mowy

23 Nagłe zaburzenia widzenia, szczególnie w jednym oku i/lub dwojenie
zaburzeń widzenia w jednym lub obu oczach zaburzeń chodzenia z utratą równowagi i zawrotami głowy Nagłe zaburzenia widzenia, szczególnie w jednym oku i/lub dwojenie Nagłe zawroty głowy, zaburzenia równowagi, niepewny chód, upadki, zaburzenia świadomości

24 silnego bólu głowy bez znanej przyczyny
nieświadomość i zła ocena sytuacji. Osoba po udarze może mieć problemy z krytyczną oceną, zachowywać się w sposób niebezpieczny nie zdając sobie z tego sprawy Nagły, silny ból głowy

25 problemy z przełykaniem (dysfagia).
Może to przyczynić się do upośledzonego odżywiania jak również do aspiracji treści pokarmowej do płuc. problemy z kontrolą oddawania moczu i stolca. Może istnieć potrzeba noszenia pieluch lub zacewnikowania pacjenta. szybka męczliwość, nagłe wybuchy emocji takie jak płacz, śmiech, gniew, depresja.

26 Krwotoki widoczne na tomografie mózgu

27 Tomogram z widocznym krwotokiem w tylnym dole czaszki

28 PIERWSZA POMOC PRZY UDARZE MÓZGU
Zagrożenie życia spowodowane jest najczęściej zaburzeniem funkcji oddychania, której często towarzyszy utrata świadomości poszkodowanego. Zaburzenia funkcji oddychania mogą doprowadzić do śpiączki. Ośrodek oddychania może również być zagrożony na skutek wzrostu ciśnienia krwi w obrębie czaszki. Główne zadanie ratownika polega na podtrzymaniu podstawowych funkcji życiowych, ponieważ z samym udarem nie może on, niestety, sobie poradzić.

29 Powinien więc postępować w następujący sposób:
Pacjenta nieprzytomnego ułożyć w stabilnej pozycji. zapobiec w ten sposób ewentualnemu zapadaniu się języka lub zachłyśnięciu wymiocinami. W przypadku ustania oddechu zastosować sztuczne oddychanie. Przytomnego pacjenta ułożyć w bezpiecznej pozycji z lekko uniesionym tułowiem. Jak najszybciej wezwać lekarza pogotowia ratunkowego

30 Pierwsza pomoc w udarze mózgu
1. Wezwanie pomocy 2. Ocena drożności dróg oddechowych i funkcji życiowych - oddechu i krążenia. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa. 3. Badanie poszkodowanego. Badanie porównawcze napięcia mięśniowego, czucia i funkcji kończyn górnych i dolnych (poruszanie, ściskanie dłoni). 4. Ułożenie w pozycji bezpiecznej poszkodowanego nieprzytomnego. Zasadą jest ułożenie na porażonej stronie. 5. Kontrola drożności dróg oddechowych i funkcji życiowych - oddechu i krążenia. 6. Nie zaleca się podawania pokarmów i płynów.

31 Najlepiej, jeżeli chory po udarze mózgu jest leczony w szpitalu.
Jeżeli natomiast pozostaje w domu, to wymaga on starannego pielęgnowania i właściwego postępowania leczniczego, aby nie doszło do powikłań płucnych i zakażenia pęcherza oraz odleżyn i przykurczów!

32 Chorego układamy wygodnie
Chorego układamy wygodnie. Dajemy płaską poduszeczkę pod głowę którą skręcamy lekko na bok. Porażoną kończynę górną układamy w odwiedzeniu do 90° na dość dużej poduszce podsuniętej aż pod pachę, zginając łokieć pod kątem prostym, a nadgarstek z lekkim zgięciem (5°) w stawie kolanowym, ze stopą zwróconą prostopadle ku górze pod kątem 90°. Skręceniu jej na zewnątrz zapobiegamy przez ułożenie koca zwiniętego w wałek lub worków z pia­skiem wzdłuż zewnętrznej strony uda i podudzia. Przy skłonności do nadmiernego wyp­rostu w stawie kolanowym - umieszczamy pod kolanem małą poduszeczkę.

33 Oprócz opisanego ułożenia, zapobiegają przykurczom - szczególnie w stawie barkowym i nadgarstkowym oraz w stawie skokowym - ruchy bierne porażonymi kończynami. Chorego po udarze mózgu staramy się uruchomić jak najwcześniej, tzn. gdy wróci do przytomności i ustąpią zaburzenia ze strony krążenia i oddychania. W udarze zakrzepowym uruchamiamy zwykle chorych po godzinach. W przypadku krwotoku lub przedłużających się zaburzeń krążenio­wo-oddechowych aktywniejsze uruchamianie rozpoczynamy później, przeważnie po 3 lub 4 tygodniu. Jeśli przedłuża się stan nieprzytomności, to mimo tego stanu po 3-4 dniach leżenia stosujemy ostrożnie ćwiczenia bierne, które podtrzymują pełny zakres ruchów w stawach i zapobiegają powstawaniu przykurczów.

34 UŁOŻENIE PO UDARZE

35

36 Pionizacja i nauka chodu chorego po udarze

37 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

38 Bibliografia: Adamczyk. K: Pielęgnowanie chorych po udarach mózgowych. Wydawnictwo CZELEJ Sp. z o. o, Lublin 2003 Adamczyk K.: Opieka pielęgniarska w wybranych stanach neurologicznych. Choroby naczyniowe centralnego układu nerwowego./w/ Adamczyk K.: Pielęgniarstwo neurologiczne., Wydawnictwo Czelej, Lublin 2000. Kozubski W.: Choroby naczyniowe układu nerwowego. /w: Kozubski W., Liberski P.P. (red): Choroby układu nerwowego. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2004