Naród i tożsamość narodowa.

Prezentacja na temat: "Naród i tożsamość narodowa."— Zapis prezentacji:

1 Naród i tożsamość narodowa.

2 Naród Naród jest to duża grupa społeczna, powstała w wyniku procesu dziejowego jako wspólnota terytorialna o podłożu gospodarczym, politycznym, społecznym i kulturowym, występująca w świadomości swych członków.

3 Naród – podejście teoretyczne
Biologiczna koncepcja narodu opiera się na tezie Wiliama Hamiltona. W tym ujęciu naród jest definiowany jako zespół więzi opierających się na poznawczo postrzeganych cechach wspólnych, a nie na instynktownym popędzie. Co prawda skłonności do ksenofobii i agresji są uwarunkowane biologicznie, jednak sam przedmiot ich ekspresji należy już do sfery definiowanej kulturowo. Polityczna koncepcja narodu wprowadzona przez Ernesta Gellnera, skupia się na opisie relacji pomiędzy narodem a nacjonalizmem. Gellner uważał, że to idea nacjonalizmu była pierwotna, a powstanie narodu jest jej ekspresją. W tym ujęciu naród definiujemy poprzez nacjonalizm rozumiany jako postulat pokrywania się granic etnicznych i państwowych.

4 Naród a państwo Większość istniejących narodów tworzy niezależne państwa. Ich powstanie wiąże się ze wzrostem nastrojów nacjonalistycznych w XVIII i XIX wieku, kiedy to powstała idea, że każdy naród powinien tworzyć niezależne państwo. Wzajemne oddziaływanie pomiędzy państwem a narodem można określić dwoma terminami: narodotwórcza rola państwa – młode państwo za pomocą działań politycznych, ekonomicznych czy oświatowych doprowadza do zjednoczenia różnych grup etnicznych w jeden zintegrowany naród. Może się to także odbywać na drodze podbojów terytorialnych danego państwa, państwotwórcza rola narodu – naród jako grupa społeczna dąży za pomocą określonych działań do stworzenia przez niego własnego i suwerennego państwa.

5 Narodowość Narodowość – pochodzenie określane w naszym kręgu kulturowym zwykle zgodnie z pochodzeniem rodzica bądź też jego przodka, przynależność do określonego narodu (np. polskiego, niemieckiego, rosyjskiego), poczucie przynależności do narodu. W Polsce odróżnia się narodowość od obywatelstwa. Chociaż preambuła Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej posługuje się zwrotem my, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, to jednak zwrot Naród Polski należy traktować szerzej niż obywatele Rzeczypospolitej. W języku polskim słowo narodowość oznacza przynależność lub pochodzenie narodowościowe i etniczne. W większości państw zachodnich, w szczególności we Francji, pojęcie narodowości jest równoznaczne z obywatelstwem zarówno formalno – prawnie, jak i w potocznym znaczeniu.

6 Symbole narodowe Symbole narodowe , są to symbole, które wizualnie i werbalnie prezentują wartości i ciągłość historii narodów, państw, regionów. Pod tymi symbolami gromadzą się członkowie społeczności z okazji patriotycznych uroczystości. Do symboli narodowych należą m.in.: barwy narodowe, flaga państwowa, sztandary i bandery wojskowe, hymn i pieśni uroczyste, herb państwowy, mundur wojskowy, różnorodne emblematy związane z tradycją narodową, ojcowie – założyciele państwa, mity i legendy narodowe, stolica, siedziba głowy państwa, patron, święty opiekun państwa.

7 Polskie symbole narodowe – godło
Godłem Polski jest wizerunek orła białego zwróconego w prawo, ze złotą koroną, złotym dziobem i złotymi szponami, na tarczy herbowej o barwie czerwonej.

8

9 Polskie symbole narodowe – barwy narodowe
Barwy biała i czerwona nawiązują do kolorystyki herbu. Pas biały oznacza orła, a pas czerwony pole tarczy herbowej. Jako barwy państwowe zostały wprowadzone w 1831 roku.

10 Polskie symbole narodowe - Hymn
Polskim hymnem narodowym jest Mazurek Dąbrowskiego, który powstał w 1797 roku we Włoszech jako pieśń Legionów Polskich. Autorem słów jest Józef Wybicki. Za hymn narodowy Mazurek został uznany w 1927 roku. Gen. Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów Polskich we Włoszech

11 Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy
Jeszcze Polska nie zginęła, Kiedy my żyjemy. Co nam obca przemoc wzięła, Szablą odbierzemy. Marsz, marsz Dąbrowski, Z ziemi włoskiej do Polski. Za twoim przewodem Złączym się z narodem. Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, Będziem Polakami. Dał nam przykład Bonaparte, Jak zwyciężać mamy. Marsz, marsz... Jak Czarniecki do Poznania Po szwedzkim zaborze, Dla ojczyzny ratowania Wrócim się przez morze. Marsz, marsz... Już tam ojciec do swej Basi Mówi zapłakany - Słuchaj jeno, pono nasi Biją w tarabany. Marsz, marsz...

12 Tożsamość narodowa Utożsamianie się z historią narodu
Tożsamość narodowa to poczucie odrębności wobec innych narodów ukształtowana pod wpływem czynników narodowotwórczych. Przejawy tożsamości narodowej Utożsamianie się z historią narodu Poczucie dumy z przynależności Identyfikacja z symbolami narodowymi

13 Czynniki narodowotwórcze
Organizacja polityczna – ułatwia przekształcenie się zborowości w naród, gwarantuje suwerenność Wspólne pochodzenie etniczne – np. język, obyczaje Integracja gospodarcza – więzi ekonomiczne między przedstawicielami mniejszych grup

14 Czynniki narodowotwórcze
Integracja społeczna – zacieśnianie się więzów społecznych między przedstawicielami małych grup etnicznych Wspólna kultura – najważniejszy czynnik narodowotwórczy, wyróżnia dany naród spośród innych Wspólne terytorium – naród formuje się na określonym terytorium, z którym jego członkowie odczuwają więź emocjonalną

15 Charakter narodowy Charakter narodowy to cechy występujące u znacznej części członków narodu. Są to najczęściej wzory kulturowe, system wartości i hierarchia potrzeb, które mają wpływ na postępowanie jednostek. Stereotyp narodowy to pojęcie związane z problemem charakteru narodowego. Stanowi uproszczony obraz jakiegoś narodu funkcjonujący w świadomości przedstawicieli innej nacji.

16

17 Postawy wobec narodu Patriotyzm oznacza umiłowanie tego co ojczyste, umiłowanie historii, tradycji, języka i dziedzictwa narodowego. Nacjonalizm jest ideologią, która uznaje własny naród i jego interes za dobro najwyższe, nadrzędne wobec interesów jednostki i innych grup społecznych. Szowinizm jest skrajną formą nacjonalizmu. Charakteryzuje się przekonaniem o wyższości własnego narodu, połączonym z wrogością wobec innych narodów.

18 Postawy wobec narodu Kosmopolityzm to postawa, która opiera się na założeniu, że ojczyzną człowieka jest cały świat, a tradycje lokalne i narodowe nie mają znaczenia. Ksenofobia to postawa charakteryzująca się wrogością i niechęcią wobec przedstawicieli innych ras, religii i kultur. Rasizm to teoria głosząca, że rasy ludzkie nie są sobie równe – istnieją rasy lepsze i gorsze - a wartość człowieka zależy od przynależności do konkretnej rasy.

19 Megalomania narodowa Megalomania narodowa jest to twierdzenie o wyższości oraz niezwykłości danego narodu, a przez to jego szczególnej misji dziejowej i posłannictwa wobec innych narodów. Wyraża się ona w takich opiniach jak: przekonanie o zajmowaniu centralnego miejsca w świecie (etnocentryzm), przekonanie o pochodzeniu od sławnych ludów historycznych (np. pochodzenie Polaków od Sarmatów), przekonanie o wyższości własnej kultury, języka, obyczajów itp., przekonanie o szczególnym stosunku Boga do danego narodu (żydowski naród wybrany, polski mesjanizm), przypisywanie swojemu narodowi wyłącznie cech pozytywnych.

20 Antypatriotyzm Pojęcie antypatriotyzmu pojawiło się prawdopodobnie w czasie rewolucji francuskiej, kiedy w znaczeniu pejoratywnym zaczęli się nim posługiwać jakobini (podobnie jak określeniem „anarchista”). W sensie pozytywnym termin był używany od drugiej połowy XIX w., kiedy ta postawa zaczęła być wyraźnie artykułowana przez anarchistów i socjalistów w odpowiedzi na rozpowszechnianie się w Europie wzorów pruskiego militaryzmu i nacjonalizmu (po wygranej Prus w wojnie z Francją oraz upadku Komuny Paryskiej). Antypatriotyzm może wiązać się z poglądami na konflikty i podziały społeczne. Według różnego rodzaju socjalistów u podstaw konfliktów społecznych leży podział na klasy, a nie na państwa czy narody. Podział ze względu na narodowość, jak pisał Michał Bakunin w „Listach o patriotyzmie”, podobnie jak podział klasowy, jest szkodliwy: „patriotyzm jest niedobrym, ciasnym i zgubnym nawykiem, jest on bowiem zaprzeczeniem równości i solidarności ludzkiej”, uznał go ponadto za „religię państwa” oraz „solidarny interes” klasy uprzywilejowanej, która tym państwem rządzi. Michał Aleksandrowicz Bakunin

21 Państwo wielonarodowe
Państwo wielonarodowe to państwo, w którym żadna z grup etnicznych nie ma znaczącej przewagi liczebnej nad pozostałymi. Spośród nich można wyróżnić stare państwa wielonarodowe (np. Wielka Brytania, Belgia, Szwajcaria, Hiszpania) oraz młode państwa narodowe z okresu kolonialnego (np. państwa afrykańskie). Natomiast w krajach postkolonialnych, gdzie granice zostały narzucone sztucznie, a wśród miejscowej ludności trudno mówić o poczuciu odrębności narodowej, często dochodzi do konfliktów i wojen domowych. W okresie międzywojennym Polska była typowym przykładem państwa wielonarodowego.

22 Polacy na świecie Główne fale emigracji Polaków
Emigracja polityczna po klęskach powstań narodowych – koniec XVIII i XIX w. (do Francji, Włoch, Wielkiej Brytanii, Turcji i Niemiec) Emigracja zarobkowa od II połowy XIX w. do wybuchu i w czasie II wojny światowej (do Francji, Belgii, Danii, Niemiec, Stanów Zjednoczonych, Brazylii, Kanady) Emigracja w okresie PRL-u z przyczyn politycznych i ekonomicznych. Emigracja zarobkowa po 1989 r. głównie do Europy Zachodniej i Ameryki Północnej. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej to zjawisko się nasiliło.

23 Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.