Czy masz haka na raka?.

Prezentacja na temat: "Czy masz haka na raka?."— Zapis prezentacji:

1 Czy masz haka na raka?

2 Nowotwór – chorobą współczesności?
Choroba nowotworowa istnieje w świecie istot żywych od tysiącleci. Ślady tego schorzenia wykrywane są w kościach dinozaurów i mumiach egipskich. Jednak zapadalność na raka niewątpliwie wzrasta wraz z rozwojem cywilizacji.

3 Co to jest nowotwór? Nowotworem nazywamy nieprawidłową tkankę, która rozrasta się nadmiernie i w sposób nieskoordynowany z sąsiadującymi tkankami tworząc guza. Nowotwór nie jest więc tworem obcym organizmowi, a tkanką własną ustroju.

4 Większość guzów nie jest pochodzenia nowotworowego, jeżeli jednak nie zanika w ciągu kilku tygodni należy udać się do lekarza. Nowotwory łagodne to guzy otoczone dobrze odgraniczoną torebką. Nie naciekają tkanek otaczających i nie dają przerzutów.

5 Rak czy nowotwór? Rak to nowotwór złośliwy (naciekający otaczające tkanki, niszczący je i dający przerzuty) wywodzący się z tkanki nabłonkowej. Jednak nowotwór złośliwy to pojęcie szersze, obejmujące także inne złośliwe guzy takie jak mięsaki - z tkanki mięśniowej, chłoniaki – z tkanki chłonnej, glejaki - z tkanki nerwowej mózgu.

6 Na wczesnym etapie rozwoju nowotwór rzadko daje jakiekolwiek objawy, dopiero z biegiem czasu rośnie na tyle, że może zostać wykryty.

7 Rozprzestrzenianie się nowotworu
Rozprzestrzenianie się nowotworu złośliwego: drogą naczyń krwionośnych i limfatycznych.

8 Należy obserwować własne ciało
Należy obserwować własne ciało. Warto wiedzieć, że wystąpienie choćby jednego z podanych poniżej znaków powinno skłonić nas do natychmiastowej wizyty u lekarza .

9 wystąpienie nietypowego krwawienia lub wydzieliny z naturalnych otworów ciała ,
pojawienie się guzka lub zgrubienia w sutku, czy w innych miejscach, np. na skórze, wardze, języku , zmiana kształtu, wielkości lub koloru brodawek sutkowych, znamion albo brodawek na skórze, utrzymywanie się przez dłuższy czas nie gojących się owrzodzeń lub ran , utrzymujące się zaburzenia oddawania stolca lub moczu , długotrwałe zaburzenia trawienia, np. wzdęcia, odbijania, uczucie ciężkości w żołądku po jedzeniu lub trudności w połykaniu, utrzymujące się bez wyraźnej przyczyny chrypka, lub kaszel.

10 Kilka słów o statystyce- rok 2011 (dotyczy województwa śląskiego)
Struktura zarejestrowanych zachorowań i zgonów 10 najczęstszych umiejscowień nowotworów złośliwych wśród kobiet i mężczyzn ZACHOROWANIA ZGONY

11 MĘŻCZYŹNI – 2011rok zachorowania- 8948 osób zgony – 6485 osób

12 KOBIETY – 2011 rok zachorowania – 8924 osób zgony – 5162 osób

13 Nowotwory złośliwe występują częściej u mężczyzn niż u kobiet.
W 2011 roku w województwie śląskim zarejestrowano łącznie zachorowań na nowotwory złośliwe, w tym zachorowań u mężczyzn (50,1%) i u kobiet (49,9%) W porównaniu z liczbą zarejestrowanych zachorowań w 1999 roku liczba ta wzrosła o 13,4% (2113 więcej przypadków zachorowań). Więcej na stronie:

14

15 Najczęstsze nowotwory są w głównej mierze efektem „rakotwórczego” stylu życia:
- palenie tytoniu, - nieodpowiednia dieta, - nadwaga/ otyłość, - brak ruchu, - alkohol, - opalanie się, - infekcje wirusowe i bakteryjne. Więcej na stronie:

16 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
NIE PAL; JEŚLI JUŻ PALISZ, PRZESTAŃ. JEŚLI NIE POTRAFISZ PRZESTAĆ, NIE PAL PRZY NIEPALĄCYCH. Paleniu można przypisać 87-91% zachorowań na raka płuca u mężczyzn i 57-86% u kobiet oraz na raka przełyku, raka gardła raka jamy ustnej. Odsetek zachorowań w połączeniu z alkoholem wzrasta i wynosi 43-60%.

17 wiąże się przyczynowo z paleniem tytoniu.
Znaczna część zachorowań na: - raka pęcherza moczowego, raka trzustki, raka nerki, raka żołądka, raka szyjki macicy białaczkę szpikową wiąże się przyczynowo z paleniem tytoniu.

18 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
WYSTRZEGAJ SIĘ OTYŁOŚCI Otyłość na pewno sprzyja rozwojowi raka przełyku, jelita grubego, piersi (u kobiet po menopauzie), trzustki, nerki oraz trzonu macicy oraz prawdopodobnie również zwiększa ryzyko zachorowania na raka woreczka żółciowego.

19 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nadwaga BMI > 25 Otyłość BMI > 30

20 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
Nadmiar tkanki tłuszczowej sprzyja rozwojowi nowotworów przez: Przewlekły stan zapalny (komórki tłuszczowe produkują czynniki prozapalne), podwyższone stężenie kancerogennych estrogenów (3x więcej we krwi), zwiększoną oporność na insulinę, stresem oksydacyjnym, któremu towarzyszy powstawanie wolnych rodników.

21 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
BĄDŹ CODZIENNIE AKTYWNY RUCHOWO, UPRAWIAJ ĆWICZENIA FIZYCZNE. Aktywność fizyczna na pewno zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita grubego i prawdopodobnie raka piersi (po menopauzie) oraz trzonu macicy.

22 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
Niezbędny dla zdrowia WYSIŁEK FIZYCZNY „KARDIO”: 3 x w tygodniu, po 30 minut, tętno 130/min.

23 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
SPOŻYWAJ WIĘCEJ RÓŻNYCH WARZYW I OWOCÓW: JEDZ CO NAJMNIEJ 5 PORCJI DZIENNIE. Ogranicz spożycie produktów zawierających tłuszcze zwierzęce. Owoce, warzywa, orzechy, nasiona i zioła –wpływają na zmniejszenie ryzyka zachorowania na: raka jamy ustnej, krtani, gardła, przełyku, żołądka oraz raka płuca. Czosnek redukuje ryzyko zachorowania na raka jelita grubego i odbytnicy, natomiast warzywa cebulowe prawdopodobnie chronią przed rakiem żołądka. Więcej na :

24 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
Spożywanie produktów bogatych w błonnik prawdopodobnie redukuje ryzyko zachorowania na raka jelita grubego i odbytnicy, być może również raka przełyku. Do pokarmów roślinnych o najsilniejszym potencjale antynowotworowym zalicza się: warzywa kapustne (kapusty głowiaste, brokuły, kalafior, brukselka, jarmuż), czosnkowate (czosnek, cebula, por, szalotka, szczypior), owoce (borówka, żurawina, jeżyna, malina, poziomka), soja (i jej przetwory), kurkuma, zielona herbata .

25 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
·          Spożycie czerwonego mięsa oraz tzw. mięsa „przetworzonego”, czyli konserwowanego przy użyciu związków azotowych, soli, wędzenia, a także produkty typu frankfuterki, kiełbasy, szynki, parówki ,itp na pewno zwiększają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego / odbytnicy.

26 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
NIE PIJ; JEŚLI PIJESZ ALKOHOL – PIWO, WINO LUB NAPOJE WYSOKOPROCENTOWE – OGRANICZ JEGO SPOŻYCIE: mężczyźni do dwóch porcji dziennie, kobiety do jednej porcji dziennie. Spożycie alkoholu na pewno zwiększa ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej , krtani, gardła, przełyku, jelita grubego (mężczyźni), raka piersi . Prawdopodobnie przyczynia się również do raka wątroby i raka jelita grubego u kobiety. Limit dzienny dla mężczyzn nie powinien przekraczać 20 g etanolu (tj. około 2 szklanek piwa, 2 kieliszków wina lub 2 małych kieliszków mocnego alkoholu), a w przypadku kobiet – 10 g.

27 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
UNIKAJ NADMIERNEJ EKSPOZYCJI NA PROMIENIE SŁONECZNE. Szczególnie należy chronić dzieci i młodzież. Osoby mające skłonność do oparzeń słonecznych powinny przez całe życie stosować środki chroniące przed słońcem. Promieniowanie UV - czynnik kancerogenny, główny sprawca nowotworów skóry, w tym najgroźniejszego - czerniaka. Uszkadza materiał genetyczny komórek (DNA) oraz upośledza odporność naszej skóry.

28 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
Czerniak jest najbardziej agresywnym nowotworem skóry. Stanowi około 5% wszystkich przypadków nowotworów skóry, natomiast odpowiada za około 80% zgonów spowodowanych tymi złośliwymi zmianami . Dlatego kluczowe jest szybkie wykrycie i usunięcie rosnącego czerniaka oraz zapobieganie powstawaniu tego nowotworu. Manifestuje się bardzo dużą zdolnością inwazji oraz tworzenia przerzutów już na wczesnych etapach rozwoju czerniaka. Czasem zmiana grubości 1 mm może prowadzić do choroby rozsianej, a szanse przeżycia maleją z każdym kolejnym milimetrem zidentyfikowanej zmiany rosnącej w głąb skóry.

29 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
Jak zwiększyć szanse wczesnego wykrycia czerniaka? · Badać, co miesiąc skórę. · W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek zmian (rozmiar, barwa, kształt, swędzenie, krwawienie) w obrębie istniejącego znamienia lub w przypadku pojawienia się nowej zmiany (szczególnie powyżej 30 r. ż.) należy niezwłocznie udać się do dermatologa. · Osoby z grupy wysokiego ryzyka powinny być pod stałą kontrolą dermatologa. Więcej na stronie:

30 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
OSOBY Z GRUPY WYSOKIEGO RYZYKA : posiadające liczne znamiona (> 100), posiadające tzw. znamiona dysplastyczne/atypowe, z historią rodzinną czerniaka, z piegami, rudowłose, blond , których skóra nie wytwarza pigmentu („nie opala się”) oraz łatwo ulega oparzeniom.

31 Więcej na stronie: http://findamelanomapolish.blogspot.com

32

33

34

35 SOLARIUM Osoby, szczególnie młode, korzystające z łóżek opalających są na dobrej drodze do „wyhodowania” czerniaka. Liczne badania wskazują na ścisły związek między korzystaniem z solarium, a ryzykiem zachorowania na czerniaka. Ryzyko jest tym większe im częściej i szybciej zaczniemy oddawać się rekreacyjnemu opalaniu w solarium. U osób przed 30 rokiem życia ryzyko wzrasta o 70%.

36 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
Do biologicznych czynników kancerogennych zaliczamy : onkogenne wirusy takie jak : HBV, HCV - wirus zapalenia wątroby typu B, C powodujący raka wątroby, HPV- wirus brodawczaka ludzkiego, powodujący raka szyjki macicy, EBV- wirus Epsteina-Barra powodujący chłoniakia, HTLV-1- ludzki wirus limfotropowy komórek T typu 1 powodujący białaczkę; bakterie jak Helicobacter pylori - powodująca infekcję żołądka oraz prowadząca do raka tego narządu.

37 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
KOBIETY I MĘŻCZYŹNI POWINNI ROBIĆ BADANIA PRZESIEWOWE W KIERUNKU WYKRYCIA NOWOTWORÓW: - raka jelita grubego (po 50 r. życia), - raka piersi (kobiety po 50 r. życia), - raka szyjki macicy (kobiety po 25 r. życia),

38