Elementy konstrukcyjne utworu.

Prezentacja na temat: "Elementy konstrukcyjne utworu."— Zapis prezentacji:

1 Elementy konstrukcyjne utworu.
Podtytuł, motto, apostrofa, puenta

2 Podtytuł Tekst podany pod tytułem czegoś, uzupełniający go o dodatkowe informacje. (Słownik języka polskiego, PWN) Wyraz lub wyrażenie uzupełniające tytuł właściwy dokumentu, występujące na stronie tytułowej lub jej odpowiedniku. (STERNIK słownik terminologiczny z zakresu bibliografii i katalogowania)

3 Podtytuł uzupełnia tytuł dzieła literackiego;
zawiera zwykle komentarz do tytułu; wyjaśnia, często celowo dwuznaczny, sens tytułu właściwego. Reduta Ordona Opowiadanie Adiutanta A. Mickiewicz Koncert życzeń Opowiadanie babuni z kraju chrześcijańskiego T. Różewicz

4 Ćwiczenie Do podanych tytułów zaproponuj podtytuły: Las liściasty …………………………………. Moje podróże ………………………………….. Kwiatem być

5 Motto Cytat umieszczony na początku utworu literackiego lub którejś z jego części (rozdziału, pieśni), stanowiący coś w rodzaju wprowadzenia w jego problematykę, będący komentarzem, objaśnieniem, myślą przewodnią. Motto stanowi zarazem odwołanie do przytaczanego autorytetu. (Słownik szkolny, Terminy literackie, WSiP)

6 Motto Poprzez umieszczenie motta autor daje często klucz do znaczeń swego utworu a równocześnie sygnalizuje fakt jego osadzenia w określonej tradycji myślowej i literackiej. There are more things in Heaven and Earth, Than are dreamt of in your philosophy. Shakespeare Są dziwy w niebie i na ziemi, o których ani śniło się waszym filozofom. (A. Mickiewicz, Dziady cz. II)

7 Ćwiczenie Który cytat mógłby stać się mottem autocharakterystyki?
Uzasadnij wybór. Tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono. (W. Szymborska) Znane są tysiące sposobów zabijania czasu, ale nikt nie wie, jak go wskrzesić. (A. Einstein) Nie zawsze to, co widzimy, jest prawdą. (Haruki Murakami)

8 Apostrofa Bezpośredni zwrot do adresata: osoby, upersonifikowanej idei, Boga, bóstwa, stosowany w przemówieniach lub podniosłych utworach poetyckich; odmianą apostrofy jest inwokacja, zwrot do bóstwa lub muzy, umieszczany głównie na początku utworu epickiego, np. Homer Iliada; A. Mickiewicz Pan Tadeusz. (Słownik szkolny, Terminy literackie, WSiP)

9 Apostrofa nadaje wypowiedzi podniosły, uroczysty ton;
Młodości! Ty nad poziomy wylatuj, a okiem słońca Ludzkości całe ogromy Przeniknij z końca do końca (A. Mickiewicz Oda do młodości) nadaje wypowiedzi podniosły, uroczysty ton; wyraża postawę emocjonalną mówiącego wobec adresata; pełni funkcję perswazyjną.

10 Ćwiczenie Napisz apostrofę skierowaną do: bóstwa ……………………………………..
przedmiotu członka rodziny …………………………………......

11 (Słownik szkolny, Terminy literackie, WSiP)
Puenta Z [franc. pointe = szpic, ostrze, dowcip], końcowy moment wypowiedzi literackiej zaskakujący i niedający się przewidzieć na podstawie jej przebiegu, a jednak uderzający trafnością sformułowania, ujawniający ukryty dotąd istotny sens całej wypowiedzi, często o charakterze paradoksu. (Słownik szkolny, Terminy literackie, WSiP)

12 Nową przypowieść Polak sobie kupi,
Puenta - jest jednym z najważniejszych elementów dowcipu; - ma pozycję finalną, zamykającą; - pełni funkcję znaku zawracania, zaskakując, każe jeszcze raz spojrzeć na utwór. Nową przypowieść Polak sobie kupi, Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi. (J. Kochanowski Pieśń V)

13 Ćwiczenie Wskaż puentę w wierszu: Jak można ją zinterpretować?
Nie widziałam cię już od miesiąca. I nic. Jestem może bledsza, trochę śpiąca, trochę bardziej milcząca, lecz można żyć bez powietrza! (Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Miłość) Jak można ją zinterpretować?