Transformacja nowotworowa

Prezentacja na temat: "Transformacja nowotworowa"— Zapis prezentacji:

1 Transformacja nowotworowa
Małgorzata Łupińska

2 Powstanie nowotworu W normalnym, prawidłowo funkcjonującym organizmie współpracuje ze sobą kilkadziesiąt bilionów komórek. Komórki te kontaktują się, przesyłają sygnały, regulują wzajemnie swoje podziały i wzrost, a głównym celem ich istnienia jest przeżycie organizmu jako całości. W sytuacjach ekstremalnych komórki "poświęcają swoje życie" dla dobra wspólnoty. W pewnym momencie pojawia się komórka intruz. Jest jej całkowicie "obojętne", jakiego typu tkanki znajdują się wokół niej, a co więcej, jaką funkcję w organizmie sama powinna pełnić. Dla tej "egoistycznej" komórki priorytetem jest jej własne przetrwanie i namnażanie. Dobro całego organizmu staje więc pod znakiem zapytania. Komórka nie zważając na to kontynuuje namnażanie pomimo, że jej sąsiadki na różne sposoby dają jej do zrozumienia, że nie jest w porządku wobec wspólnoty. W końcu powstaje całe ugrupowanie "egoistycznych komórek", których celem staje się przetrwanie za wszelką cenę w organizmie. Ten groźny byt nazywany jest nowotworem. Modyfikuje on nieodwracalnie materiał genetyczny komórek nowotworowych, dając im możliwość nieograniczonych podziałów, a przede wszystkim niezależność na terenie organizmu. Niesie to ze sobą liczne niebezpieczeństwa.

3 Cechy komórek nowotworowych
Zdolność do nadmiernych, niekontrolowanych podziałów Brak zahamowania kontaktowego czyli charakterystycznego dla prawidłowych tkanek dystansu pomiędzy komórkami. Inwazyjność czyli zdolność do atakowania sąsiadujących komórek prawidłowych oraz zajmowania i przerastania ich terytoriów. Immortalizacja, czyli uzyskanie zdolności do nieograniczonego przeżywania i wzrostu, inaczej "nieśmiertelność" komórek (związane między innymi z brakiem reakcji na czynniki wywołujące apoptozę, czyli zaprogramowaną śmierć komórki)

4 Cechy komórek nowotworowych
Brak różnicowania się funkcjonalnego - komórka wskutek nadmiernej proliferacji (podziałów) oraz mutacji, które zaszły w DNA traci zdolność spełniania właściwych sobie funkcji, zaczyna produkować białka nieprawidłowe lub też prawidłowe, lecz w zdecydowanym nadmiarze Zdolność do tworzenia przerzutów (metastaz) czyli odłączanie się od nowotworu, wchodzenie do naczyń krwionośnych lub limfatycznych i krążenie w krwioobiegu, a następnie atakowanie innych tkanek i zapoczątkowanie nowych skupisk nowotworowych.

5 Czynniki rakotwórcze Czynniki kancerogenne (rakotwórcze) są to czynniki mogące indukować powstawanie nowotworów. Cechuje je zdolność do specyficznego oddziaływania i modyfikowania materiału genetycznego komórki. Czynniki zewnętrzne można podzielić na pewne grupy w zależności od ich typu lub też od miejsca występowania. Są trzy różne typy czynników zewnętrznych: - biologiczne – wirusy np. wirus typu B zapalenia wątroby. Wirus HPV – wywołujący raka szyjki mcicy - chemiczne – azbest, etanol, dym papierosowy, węglowodory aromatyczne, środki anaboliczne - fizyczne - promieniowanie rentgenowskie, UV

6 Etapy procesu nowotworowego
inicjacja. Faza ta dotyczy pojedynczej komórki danego organizmu i polega na zaindukowaniu przez czynniki kancerogenne nieodwracalnych zmian w materiale genetycznym komórki. Rezultatem tych zmian są niekontrolowane podziały oraz stopniowa utrata zróżnicowania funkcjonalnego danej komórki. promocja. Etap ten cechują nadmierne podziały komórkowe, uzyskanie pewnej ruchliwości komórek, a ponadto: - utrata zdolności funkcjonalnych właściwych prawidłowym komórkom danego typu (czyli np. zahamowanie produkcji prawidłowych białek enzymatycznych) utrata łączności z komórkami prawidłowymi oraz pojawienie się inwazyjności - zmiany w strukturze i liczbie chromosomów progresja. W tej fazie zachodzą bardzo intensywne podziały komórkowe, a ponadto komórki stają się praktycznie autonomiczne. Produkują substancje niezbędne do tworzenia naczyń krwionośnych tworzenie przerzutów W fazie tej dochodzi do odłączenia się komórek nowotworowych od głównego guza, następnie wędrówki przez naczynia limfatyczne i krwionośne do innych tkanek i narządów, osiedlanie się w nich i zapoczątkowywanie nowych guzów (przerzutów lub inaczej metastaz).

7 Metody leczenia nowotworów
Leczenie chrurgiczne – usuwa się nowotwór wraz z marginesem zdrowych tkanek Radioterapia polegająca na zastosowaniu promieni jonizujących Chemioterapia polega na podawaniu cytostatyków – substancji hamujących podziały komórkowe Hormonoterapia polega na podawaniu odpowiednich hormonów Immunoterapia polega na zastosowaniu środków zwiększających odporność organizmu Terapia genowa – raczkująca dziedzina

8 Objawy raka sutka Częste objawy: Guzek
Zmiany brodawki (wciągnięcie, uwypuklenie, zmiana koloru) Zmiany na skórze (wciągnięcie, zmiana koloru, niegojące się owrzodzenia) Wydzielina z gruczołu (czasem podbarwiona krwią) Powiększone węzły chłonne w dole pachowym Ryzyko zachorowania zwiększają: Rak sutka u matki lub siostry Otyłość Bezdzietność Wieloletnie stosowanie hormonalnych środków antykon cepcyjnych

9 Objawy raka płuc Częste objawy:
Kaszel utrzymujący się powyżej 1 miesiąca Nawracające zakażenia dolnych dróg oddechowych Duszność Ból w klatce piersiowej Krew w plwocinie Ryzyko zachorowania zwiększają: Palenie papierosów Narażenie zawodowe (kontakt z azbestem, związkami arsenu, chromu, niklu, rudami uranu i kobaltu, praca przy asfaltowaniu dróg i w rafineriach ropy naftowej) Przewlekłe zapalenie oskrzeli

10 Rak szyjki macicy Częste objawy: Nieregularne krwawienia miesięczne
Krwawienia po stosunku płciowym Upławy podbarwione krwią, często o nieprzyjemnym zapachu Ryzyko zachorowania zwiększają: Duża ilość porodów Wielu partnerów seksualnych Wieloletnie przyjmowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych

11 Rak gruczołu krokowego - prostaty
Częste objawy: Trudności w oddawaniu moczu (kroplami) Częste oddawanie moczu (także w nocy) Zatrzymanie oddawania moczu Bóle kręgosłupa (często pierwsza manifestacja nowotworu, niestety już z przerzutu) Ryzyko zachorowania zwiększa wiek powyżej 60 roku życia

12 Rak jelita grubego Częste objawy:
Zmiana w rytmie wypróżnień (biegunki lub zaparcia) Nieprawidłowe domieszki w stolcu (śluz, krew) Bóle w jamie brzusznej Krwawienie z odbytnicy Niedokrwistość Utrata masy ciała Ryzyko zachorowania zwiększają: Polipy gruczolakowate Rodzinna polipowatość okrężnicy Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

13 Rak pęcherza moczowego

14 Termogram obrazujący raka sutka – kolor niebieski wskazuje na podwyższoną temperaturę

15