MORFOLOGIA ROŚLIN – poradnik dla początkującego florysty

Prezentacja na temat: "MORFOLOGIA ROŚLIN – poradnik dla początkującego florysty"— Zapis prezentacji:

1 MORFOLOGIA ROŚLIN – poradnik dla początkującego florysty
Przy oznaczaniu roślin niezbędna jest znajomość specjalistycznych terminów, opisujących zewnętrzną budowę organów roślinnych. Niniejszy poradnik ilustruje najbardziej typowe określenia stosowane w kluczach do oznaczania roślin, sprawiające jednocześnie największe problemy – i to nawet wytrawnym znawcom roślin… W podpisach do rysunków zastosowałam tylko te terminy, które nie budzą wątpliwości (z pominięciem nazw niejednoznacznych i/lub rzadko używanych). Nie uwzględniłam nazewnictwa dotyczącego elementów kwiatów oraz nazw typów kwiatostanów i owoców, ponieważ terminologia ta jest ustalona i powszechnie akceptowana (odpowiednie definicje i rysunki można znaleźć w rozdziale wstępnym każdego niemal klucza do oznaczania roślin i we wszystkich pozycjach Literatury uzupełniającej). Poradnik jest kompilacją rycin pochodzących z różnorodnych źródeł z rysunkami mojego autorstwa. Halina Galera

2 Podstawowe źródła ilustracji Literatura uzupełniająca
Krüssmann G., Handbuch der Laubgehölze. T P.Parey Verl., Berlin, Hamburg. Rutkowski L Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. Futak J. (red.) Flora Slovenska. T. 1. Vydav. Slovenskej akademie vied, Bratislava. Literatura uzupełniająca Kupidłowska E., Sudnik-Wójcikowska B Terminy i pojęcia botaniczne. WSiP, Warszawa. Polakowski B Botanika. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa (rozdział Organy roślin nasiennych) Szweykowska A., Szweykowski J (lub inne wydania). Botanika Tom 1. Morfologia. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa (rozdziały: Ukształtowanie i budowa korzenia, Ukształtowanie i budowa pędu oraz Rozmnażanie płciowe i przemiana pokoleń u roślin telomowych – Rośliny okrytozalążkowe).

3 poprzecznie okrągławy
Zarys blaszki liściowej (lub innego 2-wymiarowego symetrycznego elementu) proporcje długość : szerokość 12:1 6:1 3:1 2:1 3:2 6:5 1:1 5:6 2:3 1:2 1:3 1:6 1:12 n a j s z e r s z y n a ś r o d k u ELIPTYCZNE eliptyczny okrągławy okrągły poprzecznie okrągławy poprzecznie eliptyczny PODŁUGOWATE (boki równol, rogi mogą być zaokrąglone) odwrotnie linearny równowąski = linearny = taśmowaty podługowaty kwadrat. ROMBOIDALNE (boki mogą być lekko zaokrąglone) romboidalny JAJOWATE i LANCETOWATE n a j s z e r s z y d o ł e m lancetowaty jajowaty ODWROTNIE DELTOIDALNE (boki mogą być lekko zaokrąglone) odwr. deltoid. TRÓJKĄTNE (szczyt ostry, nasada może być zaokrąglona) ościsty trójkątny ODWROTNIE JAJOWATE i LANCETOWATE n a j s z e r s z y g ó r ą odwr. lancetow. odwr. jajowaty DELTOIDALNE („latawce”, boki mogą być lekko zaokrąglone) deltoidalny KLINOWATE = ODWROTNIE TRÓJK. (nasada wąska, rogi na szczycie mogą być zaokrąglone) klinowaty =odwr. trójkątny

4 Kształt wierzchołka blaszki liściowej Wcięcia blaszki liściowej
(blaszka liściowa wcinana) zaokrąglony wykrojony ucięty słabo zaostrzony różne nazwy różne nazwy (wycięty) = tępy = ostry np. nagle np.sztyletowato zaostrzony zaostrzony Kształt nasady blaszki liściowej liść dłoniasto- wrębny klapowany dzielny sieczny zaokrąglona sercowato wycięta uszkowata klinowata ucięta różne nazwy różne nazwy oszczepowata strzałkowata asymetryczna np. zwężona np. wąska liść pierzasto- wrębny klapowany dzielny sieczny Typy liści złożonych (blaszka liściowa podzielona na listki) 3-listkowy listkowy dłoniasto parzysto nieparzysto przerywano podwójnie stopowaty z listkami ze środkowym złożony pierzasto pierzasto pierzasto pierzasto siedzącymi listkiem na ogonku złożony złożony złożony złożony

5 – ułożona równolegle do podłoża
Sposób osadzenia liścia na łodydze Ustawienie pąków na łodydze (analogicznie: ustawienie liści = typy ulistnienia) w i d o k z b o k u na ogonku siedzący obejmujący obrastający zbiegający liście łodygę łodygę po łodydze zrośnięte nasadami Układ łodygi w stosunku do podłoża widok z góry naprzeciwległy = nakrzyżległy okółkowy naprzemianległy skrętoległy = spiralny wspinająca się: Typy rozgałęzienia łodygi podnosząca się pokładająca się wyprostowana = wzniesiona pionowo wzniesiona ukośnie wijąca się (szczyt łodygi owija się) za pomocą korzeni czepnych za pomocą wąsów czepnych łodyga płożąca się – ułożona równolegle do podłoża skrętoległe sympodialne okółkowe widlaste Typy korzeni Łodyga na przekroju poprzecznym przybyszowe wyrastające z kłącza system system wiązkowy palowy wiązkowe bulwiasto zgrubiałe palowe palowe burakowato wrzecionowato zgrubiałe zgrubiałe przybyszowe czepne obła = okrągła kanciasta oskrzydlona żebrowana

6 Brzeg blaszki liściowej
gładki orzęsiony falisty karbowany piłkowany ząbkowany kolczasto podwójnie podwójnie podwójnie ząbkowany karbowany piłkowany ząbkowany Podstawowe kształty kwiatów Typy włosków wyprostowane = proste wyprostowane ze zgrubiałą nasadą przylegające haczykowate kółkowy lejkowaty dzwonkowaty flaszkowaty maczugowaty rurkowaty Specyficzne kwiaty grzbieciste brodawkowate gruczołowe gruczoł. parzące „mączyste” dwuramienne czteroramienne wieloramienne =gwiazdkowate kutnerowate, wełniste, filcowate (na rysunku różnice nie do uchwycenia) motylkowy wargowy poczwarowaty storczykowaty języczkowaty (z ostrogą) (z ostrogą)