Racjonalność w ekonomii M. Blaug, Metodologia ekonomii, 1995 rozdz. Założenie o racjonalności Grzegorz Kopij.

Prezentacja na temat: "Racjonalność w ekonomii M. Blaug, Metodologia ekonomii, 1995 rozdz. Założenie o racjonalności Grzegorz Kopij."— Zapis prezentacji:

1 Racjonalność w ekonomii M. Blaug, Metodologia ekonomii, 1995 rozdz. Założenie o racjonalności Grzegorz Kopij

2 Czym jest racjonalność w jezyku potocznym – jest to działanie wykorzystujące wiele informacji, aby osiągnąć dobrze określony cel dla ekonomistów – jest dokonywaniem wyboru zgodnego ze zbiorem preferencji, które są zupełne i tranzytywne, w warunkach doskonałego i bezkosztowego dostępu do informacji czyli oznacza maksymalizację oczekiwanej użyteczności

3 Rozwinięcie hipotezy racjonalności ekonomiści klasyczni zachowanie racjonalne to preferowanie większej ilości nad mniejsza kierując się tylko własnym interesem interpretacja teorii użyteczności wg Hicksa-Allena maksymalizacja spójnej hierarchii preferencji przy braku ryzyka i przy pełnej informacji

4 Rozwinięcie hipotezy racjonalności Neuman i Morgenstorm dążenie do oczekiwanej użyteczności w warunkach niepewności makroekonomia neoklasyczna doskonała informacja w warunkach niepewności jako rozkład prawdopodobieństwa przyszłych cen racjonalność ma tworzyć stabilny zbiór preferencji przy nieograniczonej informacji o przyszłych zdarzeniach gospodarczych

5 Racjonalność, a teorie ekonomiczne Nie można zbudować teorii ekonomicznej nie opartej na maksymalizacji użyteczności – fałsz, np.: stałość cen w ekonomi keynesowskiej popyt na pieniądz ekonomia: marksistowska radykalna

6 Racjonalność zawsze prawdziwa? szkoła neoaustriacka – Lionel Robbins i Ludwig von Misesa: racjonalność – celowy wybór – jako twierdzenie a priori, zawsze prawdziwe neoklasycy – Lawrence Boland: racjonalność – twardy rdzeń każdego programu badawczego, a próby jej obalenia są bezpodstawne

7 Racjonalność zawsze prawdziwa? grzech adhokerii, Hands, Sargent i Lucas: model ekonomiczny bez parametrów dobranych wg motywu dążenia do indywidualnej optymalizacji, jest typu ad hoc, czyli do doraźnych, nieuzasadnionych szerzej celów Caldwell i 5 testów racjonalności wyboru każdy test jest sprawdzianem racjonalności i stabilności preferencji przy pełnej informacji o różnych możliwościach, nie może więc być konkluzja samej racjonalności

8 Racjonalność nie - zawsze prawdziwa? brak zastosowania we wszystkich działaniach ekonomicznych, czy instytucjach gospodarczych działania: instynktowne, pod wpływem impulsu, nawykowe brak często możliwości przetworzenia wszystkich informacji – irracjonalna pasja do racjonalnych wyliczeń J. M. Clark bardziej możliwe zaspokojenie potrzeb w stopniu zadowalającym niż maksymalizującym użyteczność – H. Simon – inne prognozy

9 Racjonalność zawsze prawdziwa? racjonalność wg Karla Poppera: logika sytuacyjna lub metoda zero podstawa procesu badawczego założenie uznane za fałszywe, lecz bronione dzięki owocnym skutkom jakie wywołało jego zastosowanie w przeszłości odnosił ją do całości zagregowanego rynku, a nie, jak powinien, do jednostek i ich preferencji

10 Racjonalność zawsze prawdziwa? Dla skuteczności hipotezy o racjonalności potrzebne są dodatkowe założenia: jednorodność działających podmiotów utrzymany stan równowagi doskonała konkurencja itp.

11 Krytyka założenia o racjonalności anomalie zachowań jednostek przeczące racjonalności ignorowane lub bagatelizowane przez ekonomistów w badaniach laboratoryjnych – wynik sztucznych warunków oceniane jako rozkład przypadkowy, dzięki czemu niwelują się nawzajem oceniane, że rynek konkurencyjny sam je wyeliminuje (Frey, Eichenbereger, 1989)

12 Krytyka założenia o racjonalności przykład anomalii rynków finansowych – Thaler, 1978 wg założenia o racjonalności, ceny giełdowe powinny mieć rozkład przypadkowy, natomiast zyski wyraźnie odbiegają od norm na przełomach: lat, miesięcy, dni itd. czyli założenie o racjonalności jest fałszywe na rynkach finansowych, wniosek: może ono być fałszywe na innego rodzaju rynkach

13 Racjonalność - wnioski przez anomalie nie rezygnujemy z programu badawczego jeśli nie ma programu alternatywnego alternatywa: teoria perspektyw – Tversky, Kahneman, 1968; teoria postepowania zadowalającego – Simon, nie dają one jednak tak dokładnych wniosków problemem może też być sposób interpretacji informacji, konkurencji itp., a nie same założenie o racjonalności nie można jej odrzucić przez ultra-empiryzm – niechęć do teorii, która nie poddaje się bezpośredniej obserwacji