J. Wilkin, Ekonomia Rola państwa w gospodarce Wykład 4 WNE UW.

Prezentacja na temat: "J. Wilkin, Ekonomia Rola państwa w gospodarce Wykład 4 WNE UW."— Zapis prezentacji:

1 J. Wilkin, Ekonomia Rola państwa w gospodarce Wykład 4 WNE UW

2 J. Wilkin, Ekonomia Pojęcie państwa w ekonomii Państwo jako podmiot gospodarczy; Państwo i rynek jako komplementarne i substytucyjne regulatory gospodarki; Państwo minimalne, państwo aktywne, państwo socjalne (państwo dobrobytu); Wpływ keynesizmu na zwiększenie roli państwa w gospodarce; Rola państwa w socjalizmie i kapitalizmie

3 J. Wilkin, Ekonomia Państwo wobec zjawiska niesprawności rynku Sfera niesprawności rynku Sfera interwencji państwa Przykłady narzędzi polityki państwa Nieefektywność: -monopolizacja -efekty zewnętrzne -dobra publiczne -interwencja na rynku -subsydiowanie niektórych form działalności -ustawodawstwo antymonopolowe -regulacje dotyczące ochrony środowiska -finansowanie obrony narodowej, sądów, opieki zdrowotnej itp..

4 J. Wilkin, Ekonomia Państwo wobec zjawiska niesprawności rynku (2) Nierówność: - nadmierne zróżnicowanie dochodów i bogactwa - redystrybucja dochodów -progresywne opodatkowanie -wspieranie dochodów niektórych grup ludności Niestabilność: -inflacja -bezrobocie -wahania wzrostu gosp. -kształtowanie polityki makroekonomicznej -polityka monetarna -polityka fiskalna -inne formy polityki

5 J. Wilkin, Ekonomia Dobra publiczne Konieczność wytwarzania dóbr publicznych jako efekt zawodności rynku Dobra prywatne (wykluczalność i konkurencyjność) a dobra publiczne (niewykluczalność i niekonkurencyjność) Dobra publiczne a zjawisko gapowicza (free rider) Zerowy koszt krańcowy i zerowa cena dóbr publicznych Czy sektor prywatny może być zaangażowany w wytwarzanie i dostarczanie dóbr publicznych? Czy dobra publiczne mogą być zastąpione dobrami prywatnymi?

6 J. Wilkin, Ekonomia Wydatki państwa, jako odsetek PKB Kraj 18701913192019371960198019901996 Francja Japonia Niemcy Szwecja USA 12,6 8,8 10,0 5,7 3,9 17,0 8,3 14,8 6,3 1,8 27,6 14,8 25,0 8,1 7,0 29,0 25,4 42,4 10,4 8,6 34,6 17,5 32,4 31,0 27,0 46,1 32,0 47,9 60,1 31,8 49,8 31,7 45,1 59,1 33,3 54,5 36,2 49,0 64,7 33,3 średnio8,39,115,420,727,942,644,845,9

7 J. Wilkin, Ekonomia Państwo i rynek w różnych modelach gospodarki Państwo socjalistyczne (ZSRR, PRL) Państwo rozwojowe (np. Tajwan, Korea Płd.) Państwo praw socjalnych (np. Szwecja) Państwo stabilizacji makro- ekonomicznej (Keynesizm) Państwo dóbr publicznych wysokapaństwowa kontrola gospodarkiniska niskarola rynkuwysoka

8 J. Wilkin, Ekonomia Opinie Polaków na temat roli państwa w gospodarce Zgadzam się z opinią, że: Rok badań 19911997 - Rząd powinien kontrolować ceny - Rząd powinien zapewnić mieszkania tym, których na nie nie stać - Elektrownie powinny być własnością państwa - Transport kolejowy powinien być własnością państwa - Poczta powinna być własnością państwa - Huty powinny być własnością państwa - Rząd powinien zmniejszać różnice dochodów między bogatymi a biednymi 85,0 80,6 77,4 77,3 75,9 73,7 72,1 79,6 80,4 77,4 75,7 75,0 70,4 69,7

9 J. Wilkin, Ekonomia Nawrót liberalizmu w gospodarce Zjawiska wpływające na ograniczenie roli państwa w gospodarce: -Reaganomics -Thatcheryzm -Kryzys koncepcji państwa dobrobytu -Upadek systemu socjalizmu typu radzieckiego Od państwa rządzącego do państwa zarządzającego (governing vs. governance)

10 J. Wilkin, Ekonomia Dyskusja o roli państwa w transformującej się, polskiej gospodarce Jaki model gospodarki kapitalistycznej? Rola państwa w kształtowaniu fundamentów nowego systemu (kreacjonizm vs spontaniczność) Zakres i tempo prywatyzacji Państwo opiekuńcze czy państwo produktywne? Rola państwa w integrowaniu Polski z UE

11 J. Wilkin, Ekonomia Zasady dobrego państwa Symbioza państwa i rynku Komplementarność rynku i demokracji Dominacja mechanizmu rynkowego w regulowaniu gospodarowania Surowy paternalizm państwa Ekonomizacja funkcjonowania sfery publicznej Poszerzanie samorządności i decentralizacji Zapewnienie stabilności, która nie demobilizuje Przejrzystość i dezalienacja państwa

12 J. Wilkin, Ekonomia Rodzaje polityki państwa Polityka kształtowania ładu gospodarczego i społecznego – Ordnungspolitik Polityka makroekonomiczna: -Fiskalna -Monetarna -Kursu walutowego Polityka sektorowa (mikroekonomiczna): -Rolna -Przemysłowa Polityka regionalna, socjalna, spójności itp..