dr Aleksandra Sołtysińska

Prezentacja na temat: "dr Aleksandra Sołtysińska"— Zapis prezentacji:

1 dr Aleksandra Sołtysińska
System źródeł prawa dr Aleksandra Sołtysińska

2 Pojęcie źródeł prawa acquis communautaire
prawo pozytywne – akty wiążące i niewiążące zasady ogólne orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości

3 Hierarchia źródeł prawa
prawo pierwotne zasady ogólne prawa umowy międzynarodowe prawo wtórne: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje

4 Prawo pierwotne Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wraz z 37 protokołami, 2 załącznikami, 65 deklaracjami i Kartą Praw Podstawowych UE Traktat o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej Umowy akcesyjne

5 Zasady ogólne prawa dotyczące systemu prawa, w tym zasady procesowe (np. pewność prawa, niedziałanie wstecz, proporcjonalność, ochrona praw nabytych, legitymowanych oczekiwań, ne bis id idem), dotyczące prawa UE jako specyficznego systemu prawnego (pierwszeństwo, bezpośrednia skuteczność, autonomia) podstawowe prawa jednostki

6 Umowy międzynarodowe – stan poprzednio obowiązujący
umowy zawierane przez WE umowy mieszane umowy zawarte przez państwa członkowskie na mocy traktatów, art. 293 TWE

7 Umowy międzynarodowe art. 3 ust. 2 i art. 216 TFUE
UE ma prawo zawierania umów: gdy przewidują to Traktaty, gdy zawarcie umowy jest niezbędne do osiągnięcia, w ramach polityk UE, jednego z celów, o których mowa w Traktatach, gdy zawarcie umowy jest przewidziane prawnie wiążącym akcie UE, gdy może mieć wpływ na wspólne zasady lub zmienić ich zakres

8 Akty prawa wtórnego art. 288 TFUE
rozporządzenia - środek unifikacji prawa, dyrektywa – środek harmonizacji, decyzja – akt indywidualny lub generalny, akty niewiążące – zalecenia, opinie, komunikaty, itd.

9 Prawo wtórne akty ustawodawcze – przyjęte w drodze procedury prawodawczej (zwykłej i specjalnej) akty nieustawodawcze – akty delegowane, wykonawcze i pozostałe akty delegowane (władza wykonawcza działająca w charakterze ustawodawczym) akty wykonawcze (realizacja władzy wykonawczej)

10 Akty delegowane art. 290 TFUE
upoważnienie do wydania wynika z aktu ustawodawczego mają przymiotnik „delegowany” wydawane w celu uzupełnienia lub zmiany niektórych, mniej istotnych elementów aktu ustawodawczego kontrola

11 Akty wykonawcze art. 291 TFUE – kompetencja wykonawcza należy do państw członkowskich akty unijne są wydawane, gdy konieczne są jednolite warunki wykonywania prawnie wiążących aktów UE przymiotnik „wykonawczy” upoważnienie w akcie prawnie wiążącym (również innym niż ustawodawcze)

12 Inne akty nieustawodawcze
porozumienia międzyinstytucjonalne, akty wydawane przez Radę na podstawie traktatów – głównie decyzje np. art. 31 TFUE cła wspólnej taryfy celnej decyzje Komisji na podstawie traktatów np. art TFUE – prawo konkurencji, art. 108 TFUE pomoc publiczna rozporządzenia Komisji na podstawie traktatów – art TFUE prawo konkurencji

13 Instrumenty prawne z dawnego III filara
WSPÓLNE STANOWISKA DECYZJE RAMOWE DECYZJE KONWENCJE UMOWY MIĘDZYNARODOWE – art. 38 i 24 TUE REZOLUCJE, UCHWAŁY, ZALECENIA POPRZEDNIO OBOWIĄZUJĄCE AKTY: wspólne stanowiska wspólne działania

14 Wybór instrumentu prawnego
wybór aktu – przesądza TFUE w przypadku możliwości wyboru – pierwszeństwo dla dyrektyw (Protokół do TA) obowiązek uzasadniania aktów – 296 TFUE obowiązek publikacji aktów – 297 TFUE

15 Zasada pomocniczości Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności rola parlamentów krajowych

16 Miejsce orzecznictwa TS w systemie źródeł prawa
formalnie nie należy do źródeł prawa, rola w tworzeniu zasad prawa UE, zasady wykładni prawa UE zakres obowiązywania

17 Definicje unijne wykładnia wyrażeń prawnych stosowanych w instrumentach unijnych wskazówki zawarte w preambule wykładnia dokonana przez ETS w ramach orzeczeń wstępnych

18 Dostępność www.europa.eu http://eur-lex.europa.eu/pl/legis/index.htm
Dziennik Urzędowy UE

19 Instrument prawa pochodnego dyrektywy
dyrektywy skierowane są do państw członkowskich i wiążą tylko co do celu, jaki należy osiągnąć, pozostawiając swobodę wyboru form i metod dwustopniowy proces stanowienia prawa termin implementacji

20 Wdrażanie prawa UE implementacja dyrektyw
dyrektywy skierowane są do państw członkowskich i wiążą tylko co do celu, jaki należy osiągnąć, pozostawiając swobodę wyboru form i metod dwustopniowy proces stanowienia prawa termin implementacji

21 Zasada pierwszeństwa prawa unijnego
deklaracja nr 17 o pierwszeństwie obowiązki sądów i organów administracji wpływ na trwałość orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych obowiązek stosowania prawa UE z urzędu

22 Bezpośrednia skuteczność prawa UE
bezpośrednie stosowanie bezpośredni skutek: - przepisy traktatowe, przepisy rozporządzeń, przepisy dyrektyw, przepisy decyzji.

23 Warunki bezpośredniego skutku dyrektyw
brak prawidłowej implementacji przepis dyrektywy jest wystarczająco precyzyjny i bezwarunkowy przepis dyrektywy przyznaje prawa jednostce

24 Bezpośrednia skuteczność dyrektyw
w układzie wertykalnym w układzie horyzontalnym w układzie triangularnym

25 Obowiązek wykładni prounijnej
wykładnia „zgodna” z dyrektywą domniemanie zamiaru pełnej implementacji zakaz wykładni niekorzystnej dla jednostek

26 Roszczenia odszkodowawcze
przepisy dyrektywy przyznają prawa jednostce przepisy dyrektywy nie zostały prawidłowo implementowane związek przyczynowy pomiędzy naruszeniem obowiązku implementacji, a powstaniem szkody