Podstawy rolnictwa Ryszard Cymerman.

Prezentacja na temat: "Podstawy rolnictwa Ryszard Cymerman."— Zapis prezentacji:

1 Podstawy rolnictwa Ryszard Cymerman

2 Rolnictwo - jeden z działów gospodarki, którego głównym zadaniem jest dostarczenie żywności.
Rolnictwo uzyskuje produkty roślinne i zwierzęce dzięki uprawie roli i roślin oraz chowu i hodowli zwierząt.

3 Historia rolnictwa Rolnictwo należy do najstarszych dziedzin wytwórczości materialnej człowieka - jego początki datuje się na neolit do lat p. n. e. Przejście od łowiectwa i zbieractwa do uprawy roli doprowadziło do "rewolucji" w społecznościach ludzkich, przy czym często wymieniana fazą pośrednią był etap tworzenia ogrodów, które służyły jako tymczasowe zabezpieczenie dla społeczeństw zbieracko-łowieckich na wypadek nieurodzaju. Zmienił się ich tryb życia z koczowniczego na osiadły, co doprowadziło do powstania liczniejszych i bardziej złożonych form społecznych umożliwiających dalszą ewolucję umysłowości człowieka. Zmienił się też stosunek człowieka do przyrody, którą zaczął ją dostosowywać do własnych potrzeb.

4 Historia rolnictwa Pierwsza uprawa roli rozpoczęła się ok r. p. n. e. na Bliskim Wschodzie (żyzny półksiężyc, Mezopotamia, Egipt), a wkrótce niemal jednocześnie w trzech oddalonych od siebie częściach świata na obszarze współczesnych: Chin, Meksyku i Peru. Pierwszymi roślinami uprawnymi były różne rodzaje pszenicy i jęczmienia (Bliski Wschód). W Azji Południowo-Wschodniej były to groch, bób, ryż i proso, natomiast w Ameryce Środkowej i Południowej - dynia, fasola i kukurydza. I tak dzięki uprawie roślin mogły się rozwinąć wielki cywilizacje starożytne, nazywane niekiedy od głównych roślin uprawnych cywilizacją pszenicy, ryżu i kukurydzy. Nieco wcześniej doszło do udomowienia niektórych zwierząt: owiec i kóz - ok lat p. n. e., później bydło i świnie - ok lat p. n. e. Doszło do tego także na Bliskim Wschodzie, skąd, zarówno uprawa roślin, jak i hodowla zwierząt, rozprzestrzeniła się po całym Świecie.

5 Przestrzeń rolna Podstawowe pojęcia

6 Pojęcia dotyczące przestrzeni rolniczej
Ewidencja gruntów i budynków Ustawa o podatku rolnym Kodeks cywilny art.55 Kodeks cywilny Art.461 USTAWA o kształtowaniu ustroju rolnego Ustawa z r o ochronie gruntów rolnych i leśnych Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe Użytek rolny UR Grunt rolny GR Nieruchomość rolna NR Gospodarstwo rolne Gos.Rol.

7 Użytek rolny UR Rodzaje w grupie UR
Jedna z (7) grup użytków gruntowych wyodrębniona dla celów ewidencji gruntów Rodzaje w grupie UR R Grunty orne Ł Łąki Ps Pastwiska S/R Sady B/R Zabudowa zagrodowa Wsr Stawy rybackie W Rowy melioracyjne Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe

8 Do gruntów ornych zalicza się grunty:
ZALICZANIE GRUNTÓW DO POSZCZEGÓLNYCH UŻYTKÓW GRUNTOWYCH 1. Użytki rolne 1)  Grunty orne Do gruntów ornych zalicza się grunty:   a)  poddane stałej uprawie mechanicznej mającej na celu produkcję ziemiopłodów rolniczych lub ogrodniczych, w tym grunty, na których urządzone zostały ogrody działkowe oraz szklarnie i inspekty, b)    nadające się do uprawy, o której mowa pod lit. a), ale zajęte pod plantacje chmielu, wikliny, drzew (np. choinek) oraz szkółki drzew ozdobnych i krzewów, c)    ugory, odłogi.    Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe

9 ZALICZANIE GRUNTÓW DO POSZCZEGÓLNYCH UŻYTKÓW GRUNTOWYCH
1. Użytki rolne 2)  Sady Do sadów zalicza się grunty o powierzchni co najmniej 0,1000 ha zasadzone drzewami i krzewami owocowymi o zwartym nasadzeniu (minimum 600 drzew lub krzewów na 1 ha), szkółki drzew i krzewów owocowych oraz winnice  3)  Łąki trwałe Do łąk trwałych zalicza się grunty pokryte zwartą wieloletnią roślinnością, złożoną z licznych gatunków traw, roślin motylkowych i ziół, tworzących ruń łąkową, systematycznie koszoną, a w rejonach górskich - hale i połoniny z zasady koszone Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe 4)  Pastwiska trwałe Do pastwisk trwałych zalicza się grunty pokryte podobną jak na łąkach roślinnością, z reguły wypasane, a w rejonach górskich - hale i połoniny, które z zasady nie są koszone, lecz wypasane.

10 1. Użytki rolne 7) Grunty pod rowami
ZALICZANIE GRUNTÓW DO POSZCZEGÓLNYCH UŻYTKÓW GRUNTOWYCH 1. Użytki rolne 5)  Grunty rolne zabudowane   Do gruntów rolnych zabudowanych zalicza się grunty zajęte pod budynki mieszkalne oraz inne budynki i urządzenia budowlane służące produkcji rolniczej, nie wyłączając produkcji rybnej, oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu (kotłownie, komórki, garaże, szopy, stodoły, wiaty, spichlerze, budynki inwentarskie, place składowe i manewrowe w obrębie zabudowy itp.), a także zajęte pod ogródki przydomowe w gospodarstwach rolnych.  6)  Grunty pod stawami    Do gruntów pod stawami zalicza się grunty pod zbiornikami wodnymi (z wyjątkiem jezior i zbiorników zaporowych z urządzeniami do regulacji poziomu wód), wyposażonymi w urządzenia hydrotechniczne, nadającymi się do chowu, hodowli i przetrzymywania ryb, obejmujące powierzchnię ogroblowaną wraz z systemem rowów oraz tereny przyległe do stawów i z nimi związane, a należące do obiektu stawowego. Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe 7)  Grunty pod rowami Do gruntów pod rowami zalicza się grunty zajęte pod otwarte rowy pełniące funkcje urządzeń melioracji wodnych dla gruntów wykorzystywanych do produkcji rolniczej

11 Ustawa z 3.02.1995r o ochronie gruntów rolnych i leśnych
Grunt rolny GR Ustawa z r o ochronie gruntów rolnych i leśnych określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne, pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa, pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie do produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu, pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych, Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe

12 Ustawa z 3.02.1995r o ochronie gruntów rolnych i leśnych
Grunt rolny GR Ustawa z r o ochronie gruntów rolnych i leśnych parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi, pracowniczych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych, pod urządzeniami: melioracji wodnych, przeciwpowodziowych i przeciwpożarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wodę, kanalizacji oraz utylizacji ścieków i odpadów dla potrzeb rolnictwa i mieszkańców wsi, zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa, torfowisk i oczek wodnych, pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych. Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe

13 Ustawa z 3.02.1995r o ochronie gruntów rolnych i leśnych
Grunt rolny GR Ustawa z r o ochronie gruntów rolnych i leśnych Nie uważa się za grunty rolne gruntów znajdujących się pod parkami i ogrodami wpisanymi do rejestru zabytków. nie są traktowane jako grunty rolne: grunty pod jeziorami i wodami płynącymi, zbiornikami służącymi do zaopatrzenia ludności w wodę, wałami przeciwpowodziowymi; nieużytki; Z katalogu OCHRONA GRUNTÓW – z pliku Ustawa z 3 lutego ’95 r. 3

14 Nieruchomość rolna NR Kodeks cywilny art. 461 Nieruchomość służąca do działalności wytwórczej w rolnictwie do produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wykluczając produkcji warzywniczej, sadowniczej i rybnej Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe

15 Gospodarstwo rolne Gosp.Roln.
Kodeks cywilny art. 553 „to grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarcza oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego”. Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe

16 Gospodarstwo rolne Gosp.Roln.
Ustawa z dnia 15 listopada 1984r. o podatku rolnym art. 1 pkt. 2 „…..to obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz gruntów, sklasyfikowanych w ewidencji jako użytki rolne, pod zabudowaniami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, prawnej bądź jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej”. Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe

17 Gospodarstwo rolne Gosp.Roln.
USTAWA z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592) art. 2 pkt. 2 należy przez to rozumieć gospodarstwo rolne w rozumieniu Kodeksu cywilnego o obszarze nie mniejszym niż 1 ha użytków rolnych; Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe

18 Ustawa z dnia 19 października 1991 o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa
Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe (Tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128)

19 Dysponowanie nieruchomościami rolnymi
Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. RRM z dnia 29 marca 1994 r. (Dz.U. Nr 45,). RMSP z dnia 1sierpnia 2003 r. Dz. U. Nr 140, poz. 1350) Prywatne Komunalne Skarb Państwa ANR Sprzedaż Dzierżawa z k Zarząd Administrowanie Aport Nieodpłatne przekazanie S Dz P - + Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe S Dz A + - ++ -+ ++ + - + +

20 Agencja nieruchomości rolnych
ANR

21 Zakres działania Ustawa dotyczy
Ustawa z dnia 19 października 1991 o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa Zakres działania Ustawa dotyczy 1) nieruchomości rolnych w rozumieniu Kodeksu cywilnego położonych na obszarach przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele gospodarki rolnej, z wyłączeniem gruntów znajdujących się w zarządzie Lasów Państwowych i parków narodowych, 2) innych nieruchomości i składników mienia pozostałych po likwidacji państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej oraz ich zjednoczeń i zrzeszeń, Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe 3) lasów niewydzielonych geodezyjnie z nieruchomości, określonych w pkt 1 i 2.

22 Agencją kieruje Prezes
Oddziały Terenowe 11 Filii ANR 5 Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe

23 Gospodarowanie Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa
Agencja gospodaruje Zasobem w drodze: 1) sprzedaży mienia w całości lub jego części, 2) oddania na czas oznaczony do odpłatnego korzystania osobom prawnym lub fizycznym, 3) wniesienia mienia lub jego części do spółki, Z katalogu ROLNE – z pliku Stawki szacunkowe 4) oddania na czas oznaczony administratorowi,, 5) przekazania w zarząd, 6) zamiany nieruchomości.

24 USTAWA z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego
(Dz. U. Nr 64, poz. 592)

25 1) poprawy struktury obszarowej gospodarstw rolnych;
Zasady kształtowania ustroju rolnego państwa dotyczą: Art. 1. 1) poprawy struktury obszarowej gospodarstw rolnych; 2) przeciwdziałania nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych; 3) zapewnienia prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

26 Sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja Art. 3
prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy jej dzierżawcy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1) umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej i ma datę pewną oraz była wykonywana co najmniej 3 lata, licząc od tej daty; 2) nabywana nieruchomość wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy lub jest dzierżawiona przez spółdzielnie produkcji rolnej. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

27 Sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja
O treści umowy sprzedaży nieruchomości rolnej zawiadamia się dzierżawcę tej nieruchomości, jeżeli umowa dzierżawy trwała co najmniej 3 lata od dnia jej zawarcia. W przypadku braku uprawnionego do pierwokupu, albo niewykonania przez niego tego prawa, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy Agencji, działającej na rzecz Skarbu Państwa. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

28 Sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja
Zasad podanych wyżej nie stosuje się, jeżeli nabywcą nieruchomości rolnej jest: 1) spółdzielnia produkcji rolnej - w przypadku sprzedaży przez jej członka nieruchomości rolnej stanowiącej wkład gruntowy w tej spółdzielni; 2) osoba bliska zbywcy w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

29 osoba bliska to zstępni, wstępni, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonka, osoby przysposabiające i przysposobione oraz osobę, która pozostaje ze zbywcą faktycznie we wspólnym pożyciu,", Z katalogu OCHRONA GRUNTÓW – z pliku Ustawa z 3 lutego ’95 r. 1

30 Sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja
Jeżeli cena sprzedawanej nieruchomości rażąco odbiega od jej wartości rynkowej, wykonujący prawo pierwokupu może, w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, wystąpić do sądu o ustalenie ceny tej nieruchomości. Sąd ustala cenę nieruchomości, przy zastosowaniu sposobów jej ustalania przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

31 Gospodarstwo rodzinne
Art. 5 1. Za gospodarstwo rodzinne uważa się gospodarstwo rolne: 1) prowadzone przez rolnika indywidualnego oraz 2) w którym łączna powierzchnia użytków rolnych jest nie większa niż 300 ha. 2. Przy ustalaniu powierzchni użytków rolnych, będących przedmiotem współwłasności uwzględnia się powierzchnię nieruchomości rolnych odpowiadających udziałowi we współwłasności takich nieruchomości, a w przypadku współwłasności łącznej uwzględnia się łączną powierzchnię nieruchomości rolnych stanowiących przedmiot współwłasności. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

32 prowadzącą osobiście gospodarstwo rolne,
Rolnik indywidualny Art. 6 1. Za rolnika indywidualnego uważa się osobę fizyczną, będącą właścicielem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni użytków rolnych nieprzekraczającej 300 ha, prowadzącą osobiście gospodarstwo rolne, posiadającą kwalifikacje rolnicze, Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna. zamieszkałą w gminie, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa.

33 Rolnik indywidualny Art. 6 1. Osobiście prowadzi gospodarstwo rolne - jeżeli podejmuje wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej w tym gospodarstwie. Dowodem potwierdzającym osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego jest oświadczenie prowadzącego to gospodarstwo, poświadczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

34 Rolnik indywidualny Art. 6 2. Kwalifikacje rolnicze osoba fizyczna posiada, jeżeli: 1) uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zasadnicze lub wykształcenie średnie lub wyższe, lub 2) osobiście prowadziła gospodarstwo rolne lub pracowała w gospodarstwie rolnym przez okres co najmniej 5 lat. Dowodem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji rolniczych jest: 1) świadectwo lub dyplom ukończenia szkoły z uzyskanym tytułem zawodowym albo dyplom uzyskania tytułu zawodowego lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe; 2) oświadczenie poświadczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lub świadectwo pracy. (dopuszcza się również odpowiednie dokumenty wydane przez właściwe organy lub instytucje państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

35 Rolnik indywidualny Art. 6 Dowodem potwierdzającym zamieszkanie jest dokument określający zameldowanie na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

36 Podstawowe rośliny rolnicze

37 Rejestr roślin uprawnych- Unii Europejskiej
urzędowy wykaz gatunków roślin uprawnych w Europie, wpisanych do krajowego rejestru (2006 rok).

38 burak cukrowy, burak pastewny, Burak
Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

39 Rośliny pastewne - trawy
kostrzyca kostrzewa czerwona kostrzewa łąkowa kostrzewa owcza kostrzewa trzcinowa kupkówka pospolita mietlica pospolita mietlica psia mietlica rozłogowa rajgras wyniosły stokłosa uniolowata tymotka kolankowata tymotka łąkowa wiechlina błotna wiechlina gajowa wiechlina łąkowa wiechlina zwyczajna wyczyniec łąkowy życica mieszańcowa życica trwała życica wielokwiatowa

40 Rośliny pastewne- strączkowe:
łubin pastewny łubin wąskolistny łubin żółty wyka kosmata wyka siewna łubin biały bobik groch siewny

41 Rośliny pastewne: motylkowate drobnonasienne:
Esparceta siewna komonica zwyczajna koniczyna biała koniczyna krwistoczerwona, inkarnatka koniczyna łąkowa koniczyna perska koniczyna białoróżowa koniczyna szwedzka lucerna chmielowa lucerna nerkowata lucerna mieszańcowa lucerna siewna

42 Rośliny pastewne: inne
brukiew pastewna kapusta pastewna rzodkiew oleista

43 Rośliny oleiste: gorczyca biała gorczyca sarepska kminek zwyczajny
konopie siewne len zwyczajny mak rzepak rzepik soja

44 Rośliny zbożowe-zboża:
pszenica zwyczajna owies mozga kanaryjska pszenica twarda jęczmień kukurydza pszenica orkisz żyto pszenżyto

45 Ziemniaki Rośliny okopowe: burak cukrowy burak pastewny
Marchew pastewna Ziemniaki ,

46 Warzywa - cebulowate cebula zwyczajna cebula siedmiolatka
czosnek pospolity por cebula szalotka czosnek askaloński

47 Warzywa - dyniowate: dynia olbrzymia dynia zwyczajna arbuz, kawon
melon ogórek siewny

48 Warzywa - kapustne: brokuł jarmuż, kapusta liściasta kalafior kalarepa
kapusta brukselska, brukselka kapusta głowiasta biała kapusta głowiasta czerwona kapusta pekińska kapusta włoska

49 Warzywa - korzeniowe i liściowe
burak ćwikłowy burak liściowy cykoria marchew rabarbar ogrodowy szpinak sałata siewna seler zwyczajny

50 Warzywa - psiankowe oberżyna, bakłażan papryka pomidor

51 Warzywa - strączkowe: bób fasola wielokwiatowa groch siewny cukrowy
groch siewny łuskowy

52 Warzywa - inne: karczoch hiszpański karczoch zwyczajny koper włoski
szparag

53 Rośliny sadownicze - drzewa owocowe
brzoskwinia zwyczajna cytryna zwyczajna czereśnia grejpfrut jabłoń leszczyna pospolita grusza pospolita mandarynka migdałowiec zwyczajny pigwa pomarańcza słodka wiśnia pospolita śliwa japońska oliwka europejska orzech włoski morela zwyczajna

54 Podstawowe rośliny rolnicze

55 Pszenica zwyczajna Pszenica należy do najważniejszych roślin zbożowych świata. Jako zboże chlebowe towarzyszy człowiekowi od nie pamiętnych czasów. Najstarszy, na dzień dzisiejszy, ślad uprawiania pszenicy pochodzi z wykopalisk archeologicznych na Bliskim Wschodzie i jest datowany na rok ok p. n. e. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna. Do Europy dotarła w neolicie, tj. ok lat p.n.e. Na terenach Polski pojawiła się latach p.n.e.

56 pszenica ozima pszenica jara
Znaczenie gospodarcze Znaczenie strategiczne - jako surowiec chlebowy i paszowy. Powierzchnia światowych zasiewów sięga ok. 230 milionów ha,  W Polsce- 2,5 miliona ha Plony w Polsce: - średnio 3,5 t/ha ziarna w gospodarstwach dobrych - (8,5 t/ha) Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna. pszenica ozima  pszenica jara

57 Masa wysiewu wynosi 200-265 kg/ha, Siew: pszenica ozima
Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

58 ok. 23 q ziarna z ha. Żyto zwyczajne Znaczenie gospodarcze
Na świecie uprawia się ok.11 mln ha żyta co stanowi ok.1,5% powierzchni zasiewów wszystkich zbóż. Główni producenci to: Rosja, Szwecja, Polska, Niemcy i Białoruś. W Polsce uprawia się żyto na ok tys. ha, co stanowi ponad 26 % zasiewów wszystkich zbóż i uzyskuje się przeciętnie ok. 23 q ziarna z ha. Średnio   w Polsce uzyskuje się około 5500 tys. ton ziarna rocznie. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

59 Siew ok kg/ha Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

60 Jęczmień Plon - jęczmienia ozimego 3,05-3,3 t/ha.
Jęczmień stanowi ok. 10 % światowej powierzchni uprawy zbóż (68-71 mln ha). Największym producentem tego zboża jest Rosja, podczas gdy najwyższe zbiory uzyskuje się w Irlandii (6,0 t/ha) i Belgii (6,2 t/ha). Powierzchnia zasiewów jęczmienia w Polsce wynosi ok. 1,1-1,2 mln ha, w tym formy ozime zajmują tylko tyś. ha. Związane to jest z łatwym wymarzaniem jęczmienia u nas.  Plon - jęczmienia ozimego 3,05-3,3 t/ha. Krajowe zbiory ziarna jęczmienia wynoszą 3,3-3,7 mln t on, z czego 75 % przeznacza się na pasze, po 5 % na spożycie w formie kasz i płatków, na słód browarniany, ok. 10 % na materiał siewny a reszta to ubytki i straty. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

61 Owies zwyczajny  Na świecie uprawia  się owies na ok. 17,9 mln ha, co stanowi 3 % areału zajętego przez zboża. Średni plon z ha wynosi ok. 2 ton, najwyższe plony z 1 ha uzyskuje się w Irlandii (6t), Holandii (5,8t) i Anglii (5,5t). W Polsce uzyskuje się średnio plony rzędu 2,53 t/ha. Przed wojną powierzchnia upraw owsa  w Polsce wynosiła ok.1 mln ha, jednak w miarę rozwoju mechanizacji, gdy systematycznie zmniejszało się pogłowie koni, zmniejszał się też jego udział w strukturze zasiewów zbóż i teraz zajmuje ok.6 % (570 tys. ha).   Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

62 Pszenżyto Pszenżyto jest syntetycznym mieszańcem międzyrodzajowym pszenicy z żytem, łączącym w sobie cech obu gatunków. W stanie naturalnym nie występuje. Udanego krzyżowanie dokonano po raz pierwszy w 1875 roku, jednak otrzymane mieszańce były sterylne, pierwsze płodne przeżyto udało się uzyskać dopiero w roku 1889. Pszenżyto wprowadzono do uprawy stosunkowo niedawno, dzięki hodowli tzw. wtórnych mieszańców: które wyhodowano: pszenżyto ozime na Węgrzech w 1968,  natomiast forma jarą uzyskano w Kanadzie w 1970 roku. W Polsce Pierwszą wpisaną do Rejestru Odmian Oryginalnych uzyskano w Poznańskim Instytucie Roślin w roku 1982 i nadano jej nazwę Lasko.  Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

63 Rzepak Roślina olejodajna - pospolicie uprawiany w naszym kraju, jedna z najważniejszych roślin olejodajnych świata. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

64 siew - termin siewu dla rejonów o większym nasileniu uprawy rzepaku (zachodnia część kraju) mieści się między 15 a Tylko w północno-wschodniej części Polski siewy rzepaku trzeba zakończyć już przed Rzepak sieje się w rozstawie szerokorzędowej (co cm), wąskorzędowej (12-15 cm) lub zawężonej (20-25 cm). Ilość wysiewu (4-6 kg) powinna zapewnić po wschodach zagęszczenie 0,8-1,2 mln roślin na 1 ha. . Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

65 Ziemniak, kartofel jedna z najważniejszych roślin jadalnych świata, powszechnie uprawiana w klimacie umiarkowanym, rzadziej w ciepłym, dostarcza bulw skrobiowych, spożywczych, pastewnych lub przemysłowych (produkcja alkoholu, krochmalu itd). Krzaczasta bylina, kwiaty białe, różowe lub fioletowe, owoc - zielona jagoda. Największe uprawy w Rosji, Polsce, Stanach Zjednoczonych. Dzicy przodkowie uprawnych form ziemniaka występują w Andach i na sąsiednich terenach, od Meksyku po Chile. Ziemniaki uprawiane były od dawna przez Inków już ok lat temu, do Polski przywiózł je prawdopodobnie z wiedeńskiej wyprawy (1683) Jan III Sobieski. Uprawiane jako roślina jadalna od 2. połowy XVIII w. (początkowo ziemniaki hodowano jako rośliny ozdobne lub ciekawostki botaniczne Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

66 kukurydza pastewna Kukurydza należy do roślin o dużych wymaganiach klimatycznych. Polska znajduje się na północnym skraju europejskiego pasa uprawy kukurydzy. W okresie powierzchnia uprawy kukurydzy na ziarno wzrosła o blisko 150 tys. ha, tj. prawie trzykrotnie. Jako pasza energetyczna znajduje zastosowanie w żywieniu wszystkich gatunków zwierząt, zwłaszcza w żywieniu bydła i trzody chlewnej. Najlepsze warunki dla uprawy kukurydzy występują w południowo-zachodnim i południowo-wschodnim rejonie kraju. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

67 dwuletnia roślina uprawna z rodziny komosowatych
Burak dwuletnia roślina uprawna z rodziny komosowatych Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

68 burak cukrowy, Burak wiele form i odmian, takich jak:
burak liściowy (boćwina, botwina), o jadalnych liściach i zgrubiałych ogonkach liściowych (odmiana mało znana w Polsce, nazwą boćwina określa się młode liście buraka ćwikłowego), burak cukrowy, o dużej zawartości cukru w korzeniach, podstawowa roślina cukrodajna w klimacie umiarkowanym, Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

69 Burak  wiele form i odmian, takich jak: burak pastewny, o zgrubiałych korzeniach używanych na paszę, Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna. burak korzeniowy (ćwikła), o jadalnych, zgrubiałych, czerwonych korzeniach (młode liście jadalne).

70 Gryka, rodzaj z rodziny rdestowatych. Dwa gatunki roślin uprawnych:
Gryka siewna Gryka, rodzaj z  rodziny rdestowatych. Dwa gatunki roślin uprawnych: Gryka siewna, zwana hreczką pochodzi z Azji Wschodniej Centralnej, uprawiana Europie. Jadalne są trójgraniaste orzeszki zawierające skrobię, z  których wyrabia się kaszę lub mąkę. Używana także jako roślina pastewna, miododajna, lecznicza Gryka tatarka pochodzi z  Azji Środkowej, rzadziej uprawiana, pojawia się za to jako chwast w  uprawach gryki siewnej. Jest mniej plenna lecz odporniejsza na niekorzystne warunki siedliskowe niż gatunek poprzedni. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

71 Warzywa Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

72 Warzywa rośliny roczne, dwuletnie lub byliny (rzadko podkrzewy lub drzewa), w  całości lub w  części służące jako pokarm dla człowieka, spożywane w  postaci surowej, gotowanej albo w  przetworach. Niektóre warzywa są jednocześnie roślinami przyprawowymi. Warzywa są pożywieniem dodatkowym, ważnym źródłem witamin, soli mineralnych mikroelementów. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

73 Ze względu na użytkowaną część rośliny stosuje się podział na warzywa:
korzeniowe (np. marchew siewna, pietruszka zwyczajna, rzodkiew czarna, rzepa biała,) bulwowe (brukiew, czyli karpiel, burak ćwikłowy, rzodkiewka, selery zwyczajne, kalarepa), - cebulowe (cebula jadalna, por), Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

74 Ze względu na użytkowaną część rośliny stosuje się podział na warzywa:
- łodygowe (szparag lekarski, młode pędy bambusów, szczytowe pąki palm jako tzw. kapusta palmowa), - liściaste (rabarbar - ogonki liściowe, rzeżucha ogrodowa, cykoria endywia, sałata siewna, szpinak warzywny, szczaw zwyczajny, burak liściowy, jarmuż, kapusta chińska, pekińska i głowiasta, brukselka), Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

75 Ze względu na użytkowaną część rośliny stosuje się podział na warzywa:
kwiatostanowe (kalafior, brokuł), nasienne (kasztan jadalny), - owocowe (pomidor, bakłażan, papryka roczna, ogórek, dynia zwyczajna, tykwa). Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.

76 Łąka Łąka, zbiorowisko roślinne z  udziałem traw roślin zielnych, którego powstanie trwanie w  warunkach klimatu umiarkowanego uzależnione jest od gospodarki rolno-pasterskiej człowieka (zbiorowisko antropogeniczne). W  tym ujęciu jest to zbiorowisko półnaturalne. Z katalogu PLANOWANIE – z pliku Gospodarka Przestrzenna.