Wykład IV POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE cz. III Przebieg śledztwa

Prezentacja na temat: "Wykład IV POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE cz. III Przebieg śledztwa"— Zapis prezentacji:

1 Wykład IV POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE cz. III Przebieg śledztwa
Wykład IV POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE cz. III Przebieg śledztwa. Przedstawienie zarzutów. Podejrzany. dr Karolina KREMENS, LL.M. Postępowanie Karne, SNP II stopnia Wydział Prawa, Administracji, Ekonomii, UWr

2 PRZEBIEG ŚLEDZTWA Cele, funkcje i zasady śledztwa
Organy uczestniczące w śledztwie Strony w śledztwie Czas trwania śledztwa Czynności dowodowe w śledztwie Przedstawienie zarzutów w śledztwie Uprawnienia podejrzanego

3 1. CELE, FUNKCJE I ZASADY ŚLEDZTWA
CELE ŚLEDZTWA ustalenie czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy zebranie danych stosownie do art. 213 i 214 k.p.k. wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody zebranie, zabezpieczenie i utrwalenie dowodów w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zasadności wniesienia aktu oskarżenia albo innego zakończenia postępowania, jak również do przedstawienia wniosku o dopuszczenie tych dowodów i przeprowadzenie ich przed sądem (art. 297 § 1 k.p.k.)

4 1. CELE, FUNKCJE I ZASADY ŚLEDZTWA
cel śledztwa – ustalenie czy zostało popełnione przestępstwo, kto je popełnił i czy sprawa powinna zostać skierowana do postępowania sądowego oraz zebranie materiału dowodowego dla celów postępowania sądowego zasady śledztwa: inkwizycyjność działanie z urzędu tajność

5 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
Organy prowadzące śledztwo Nadzór prokuratora nad śledztwem Udział sądu w czynnościach śledztwa

6 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
art. 298 § 1 k.p.k. – Postępowanie przygotowawcze prowadzi lub nadzoruje prokurator a w zakresie przewidzianym w ustawie przeprowadza je Policja. W wypadkach przewidzianych w ustawie uprawnienia Policji przysługują innym organom art. 298 § 2 k.p.k. – określone w ustawie czynności w postępowaniu przygotowawczym przeprowadza sąd (np. orzekanie w przedmiocie tymczasowego aresztowania)

7 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
ORGANY PROWADZĄCE ŚLEDZTWO śledztwo prowadzi prokurator (art. 311 k.p.k.) osobiście powierzając prowadzenie śledztwa lub jego czynności organy, którym można powierzyć śledztwo lub czynności: Policja inne organy (art. 312 k.p.k.): organy Straży Granicznej, ABW, Służby Celnej, CBA oraz Żandarmerii Wojskowej w zakresie ich właściwości inne organy przewidziane w przepisach szczególnych rozporządzenie MS z r. (zob. art. 325d k.p.k.) inne na podst. odrębnych przepisów (Straż Łowiecka)

8 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
ORGANY PROWADZĄCE ŚLEDZTWO powierzenie przez prokuratora śledztwa Policji (art. 311 § 2 k.p.k.): przeprowadzenia śledztwa w całości przeprowadzenia śledztwa w określonym zakresie przeprowadzenia tylko poszczególnych czynności śledztwa (np. w wypadkach określonych w art. 309 pkt 2 i 3 k.p.k.) prokurator powierzając śledztwo, może zastrzec, że niektóre czynności tylko on będzie mógł dokonać (art. 311 § 6 k.p.k.) – np. przesłuchanie świadka, powołanie biegłego, przeprowadzenie przeszukania

9 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
ORGANY PROWADZĄCE ŚLEDZTWO czynności, które może dokonać wyłącznie prokurator w śledztwie (nigdy Policja), np.: wydanie postanowienia o powołaniu biegłych psychiatrów (art. 202 § 1 k.p.k.) wydanie postanowienia o zastosowaniu większości środków zapobiegawczych (innych niż tymczasowe aresztowanie, bo o tym orzeka wyłącznie sąd), np. poręczenie majątkowe (art. 250 § 4 k.p.k.) złożenie wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania do sądu (art. 250 § 2 k.p.k.)

10 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
ORGANY PROWADZĄCE ŚLEDZTWO Policja, której powierzono śledztwo lub daną czynność śledztwa, może dokonać innych czynności jej nie powierzonych, jeżeli wyłoni się taka potrzeba (art. 311 § 4 k.p.k.), (oczywiście chyba że tylko prokurator może daną czynność dokonać)

11 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
NADZÓR PROKURATORA NAD ŚLEDZTWEM zasada: Prokurator sprawuje nadzór nad postępowaniem przygotowawczym w zakresie, w jakim go sam nie prowadzi (art. 326 § 1 k.p.k.) obowiązek prokuratora czuwania nad prawidłowym i sprawnym przebiegiem całego nadzorowanego przez siebie postępowania (art. 326 § 2 k.p.k.) konsekwencje niewykonania postanowienia, zarządzania lub polecenia wydanego przez prokuratora w trybie nadzoru – na żądanie prokuratora przełożony funkcjonariusza wszczyna postępowanie służbowe a o wyniku postępowania informuje się prokuratora (art. 326 § 4 k.p.k. )

12 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
NADZÓR PROKURATORA NAD ŚLEDZTWEM zaznajamianie się z zamierzeniami prowadzącego postępowanie, wskazywać kierunki postępowania oraz wydawać co do tego zarządzenia, żądanie przedstawienia sobie materiałów zbieranych w toku postępowania, uczestniczenie w czynnościach dokonywanych przez prowadzących postępowanie, osobiste ich przeprowadzanie albo przejmowanie sprawy do swego prowadzenia, wydawanie postanowień, zarządzeń lub poleceń oraz zmienianie i uchylanie postanowień i zarządzeń wydawanych przez prowadzącego postępowanie (art. 326 § 3 k.p.k.).

13 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
UDZIAŁ SĄDU W ŚLEDZTWIE art. 298 § 2 k.p.k. – określone w ustawie czynności w postępowaniu przygotowawczym przeprowadza sąd

14 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
UDZIAŁ SĄDU W ŚLEDZTWIE podejmowanie określonych czynności o charakterze dowodowym (np. 185a, 185b, 316 § 3 k.p.k.) podejmowanie określonych rozstrzygnięć wykraczających poza kompetencje prokuratora (np. postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, wydanie listu żelaznego, kary porządkowe, itp.) orzekanie jako instancja odwoławcza od orzeczeń prokuratora w I instancji (np. postanowienie o zastosowaniu środków zapobiegawczych innych niż TA, postanowienie o przeszukaniu)

15 2. ORGANY UCZESTNICZĄCE W ŚLEDZTWIE
UDZIAŁ SĄDU W ŚLEDZTWIE udział sądu w postępowaniu przygotowawczym uzasadniony jest przede wszystkim koniecznością weryfikacji decyzji prokuratora przez niezawisły organ oraz kontrolą instancyjną reguła: zaskarżalność postanowień postępowania przygotowawczego do sądu (art. 465 § 2 k.p.k.) posiedzenie, skład jednoosobowy, co do zasady sąd właściwy do rozpoznania sprawy (rejonowy lub okręgowy) – wyjątek np. sąd wydający postanowienie w przedmiocie TA (sąd rejonowy miejsca rozpoznania sprawy art. 250 § 2 k.p.k.)

16 3. STRONY W ŚLEDZTWIE POJĘCIE STRONY I UCZESTNIKA PROCESU
UCZESTNIK PROCESU – osoba fizyczna i prawna biorąca udział w postępowaniu karnym w roli określonej przez przepisy prawa

17 3. STRONY W ŚLEDZTWIE POJĘCIE STRONY I UCZESTNIKA PROCESU
UCZESTNICY PROCESU: organy procesowe strony przedstawiciele procesowi stron przedstawiciel społeczny osobowe źródła dowodowe (np. świadek) pomocnicy organów (np. tłumacze, protokolanci)

18 3. STRONY W ŚLEDZTWIE POJĘCIE STRONY I UCZESTNIKA PROCESU
STRONA – uczestnik procesu, który działa w procesie we własnym imieniu mając interes prawny w określonym rozstrzygnięciu o przedmiocie procesu prawo żądania przeprowadzenia czynności (przesłuchania) prawo udziału w czynnościach prawo zaskarżania decyzji procesowych

19 3. STRONY W ŚLEDZTWIE POJĘCIE STRONY I UCZESTNIKA PROCESU
w zależności od tego na jakim etapie postępowania się znajduje proces możemy mówić o różnych organach występujących w postępowaniu: postępowanie przygotowawcze – prokurator (oraz inne organy prowadzące postępowanie) postępowanie sądowe - sąd oraz różnych stronach postępowania: postępowanie przygotowawcze – podejrzany i pokrzywdzony postępowanie sądowe – oskarżony i oskarżyciel

20 3. STRONY W ŚLEDZTWIE ex lege stronami postępowania przygotowawczego jest podejrzany i pokrzywdzony (art. 299 § 1 k.p.k.) pokrzywdzonym jest się niezależnie od woli organów postępowania przygotowawczego (art. 49 k.p.k.) za podejrzanego uważa się osobę: co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów której bez wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego (zob. art. 71 § 1 k.p.k.) – 308 § 2 oraz 325g § 2 k.p.k.

21 3. STRONY W ŚLEDZTWIE prokuratorowi przysługują prawa strony w czynnościach sądowych w postępowaniu przygotowawczym (art. 299 § 3 k.p.k.), m.in.: złożenie wniosku o tymczasowe aresztowanie (art. 250 § 2 k.p.k.) złożenie wniosku o zastosowanie obserwacji w zakładzie leczniczym (art. 203 § 2 k.p.k.) zaskarżanie postanowień sądu wydawanych w postępowaniu przygotowawczym innymi uczestnikami śledztwa mogą być: protokolant, tłumacz, świadek, biegły, osoba przybrana do przeszukania

22 4. CZAS TRWANIA ŚLEDZTWA (art. 310 k.p.k.)
śledztwo powinno być ukończone w terminie 3 miesięcy śledztwo może zostać przedłużone na dalszy czas określony nie dłuższy niż rok uzasadnione wypadki organ: prokurator nadrzędny lub prokurator nadzorujący postępowanie przedłużenie na dalszy czas oznaczony szczególnie uzasadnione wypadki organ: prokurator nadrzędny

23 5. CZYNNOŚCI DOWODOWE W ŚLEDZTWIE
inicjatywa dowodowa w śledztwie – dowody przeprowadzane są przez organ procesowy prowadzący postępowanie; co nie wyłącza prawa do zgłoszenia wniosku dowodowego przez stronę (art. 167§ 2 k.p.k.) rodzaje czynności przesłuchania podejrzanych i świadków oględziny opinie biełgych przeszukania i zatrzymania oraz inne

24 5. CZYNNOŚCI DOWODOWE W ŚLEDZTWIE
UWAGA!!! nowy cel postępowania przygotowawczego określający ZAKRES czynności podejmowanych w śledztwie (także dochodzeniu) zebranie, zabezpieczenie i w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zasadności wniesienia aktu oskarżenia albo innego zakończenia postępowania, jak również do przedstawienia wniosku o dopuszczenie tych dowodów i przeprowadzenie ich przed sądem (art. 297 § 1 k.p.k.)

25 5. CZYNNOŚCI DOWODOWE W ŚLEDZTWIE
NOWA REGULACJA: utrwalenie przesłuchania świadków przez Policję następuje w formie protokołu ograniczonego do zapisu najbardziej istotnych oświadczeń osób biorących udział w czynności. Przepisu art. 148 § 2 zd. I nie stosuje się – art. 311 § 3 k.p.k. w sytuacji określonej w art. 311 § 4 Policja utrwala wypowiedzi świadka w formie notatki urzędowej – art. 174 k.p.k. (a w wypadkach niecierpiących zwłoki Policja może sporządzić protokół ograniczony) – art. 311 § 5 k.p.k. w toku powierzonego śledztwa, Policja występuje z wnioskiem do prokuratora o przesłuchanie świadka, jeżeli jego zeznania mogą mieć szczególne znaczenie dla procesu (art. 311 § 7 k.p.k.) – kontrowersyjny przepis!

26 6. PRZEDSTAWIENIE ZARZUTÓW W ŚLEDZTWIE
UWAGI OGÓLNE warunkuje uzyskanie statusu podejrzanego i w konsekwencji objęcie uprawnieniami dzięki przedstawieniu zarzutów podejrzany ma wiedzę co do zakresu, w jakim prowadzone jest postępowanie wobec niego, co umożliwia mu przygotowanie się do postępowania i czynny w nim udział ponadto przedstawienie zarzutów jest konieczne dla możliwości zastosowania środków zapobiegawczych wejście w fazę postępowania „ad personam” – „przeciwko osobie” art k.p.k.

27 6. PRZEDSTAWIENIE ZARZUTÓW W ŚLEDZTWIE
PRZESŁANKA PRZEDSTAWIENIA ZARZUTÓW „dostateczne uzasadnienie podejrzenia popełnienia przestępstwa przez określoną osobę” (art. 313 § 1 k.p.k.) podejrzenie uzasadnione w dostatecznym stopniu danymi uzyskanymi w chwili wszczęcia śledztwa lub zebranymi w toku śledztwa

28 6. PRZEDSTAWIENIE ZARZUTÓW W ŚLEDZTWIE
FORMA PRZEDSTAWIENIA ZARZUTÓW trzy czynności konstytuujące przedstawienie zarzutów: sporządzenie postanowienia o przedstawieniu zarzutów jeżeli dana osoba ukrywa się lub jest poza granicami kraju samo sporządzenie postanowienia konstytuuje nadanie statusu podejrzanego osobie wskazanej w postanowieniu niezwłoczne ogłoszenie postanowienia podejrzanemu przesłuchanie podejrzanego gdy nie można ogłosić wystarczy wydać postanowienie

29 6. PRZEDSTAWIENIE ZARZUTÓW W ŚLEDZTWIE
FORMA PRZEDSTAWIENIA ZARZUTÓW przedstawienie zarzutów następuje w formie POSTANOWIENIA elementy postanowienia o przedstawieniu zarzutów (art. 313 § 2 k.p.k.) art. 94 k.p.k. – wymogi formalne postanowienia wskazanie podejrzanego dokładne określenie zarzucanego czynu dokładne określenie kwalifikacji prawnej brak konieczności sporządzenia uzasadnienia (a contrario z art. 313 § 3 k.p.k.)

30 6. PRZEDSTAWIENIE ZARZUTÓW W ŚLEDZTWIE
FORMA PRZEDSTAWIENIA ZARZUTÓW uzasadnienie postanowienia (art. 313 § 3 i 4 k.p.k.) brak obowiązku wydania uzasadnienia prawo żądania przez podejrzanego podania ustnie podstaw zarzutów oraz sporządzenia uzasadnienia na piśmie (wniosek) termin na złożenie żądania: do czasu zawiadomienia o terminie zapoznania się z materiałami postępowania pouczenie podejrzanego o prawie do żądania uzasadnienia doręczenie postanowienia podejrzanemu i ustanowionemu obrońcy w terminie 14 dni treść uzasadnienia: w szczególności należy wskazać, jakie fakty i dowody zostały przyjęte za podstawę zarzutów uzasadnienie postanowienia:

31 6. PRZEDSTAWIENIE ZARZUTÓW W ŚLEDZTWIE
ZMIANA I UZUPEŁNIENIE ZARZUTÓW W ŚLEDZTWIE art. 314 k.p.k. zmiana i uzupełnienie zarzutów następuje w formie POSTANOWIENIA zmiana zarzutów – dotychczasowy zarzut ulega zmianie np. w zakresie opisu czynu czy kwalifikacji uzupełnienie zarzutów – oprócz dotychczasowych zarzutów wprowadza się dodatkowe zarzuty te same wymogi formalne co w postanowieniu o przedstawieniu zarzutów (art. 94, 313 § 3 i 4 k.p.k.) uzasadnienie postanowienia:

32 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
POUCZENIA PODEJRZARNEGO (art. 300 § 1 k.p.k.) dostosowywanie polskiego procesu karnego w zakresie pouczeń podejrzanego (także pokrzywdzonego) do standardów wyznaczonych przez UE nowy wzór pisemnego pouczenia dla podejrzanego uwzględniający najnowszą nowelizację z 20 lutego 2015 r. pouczenie o uprawnieniach pouczenie wręczane na piśmie jeszcze przed pierwszym przesłuchaniem wręczenie pouczenia podejrzany potwierdza własnoręcznym podpisem

33 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
KATALOG POUCZEŃ (art. 300 § 1 k.p.k.) – w szczególności do składania wyjaśnień i do odmowy składania wyjaśnień i do odmowy odpowiedzi na pytania do informacji o treści zarzutów i ich zmianach do składania wniosków dowodowych do korzystania z pomocy obrońcy, w tym z urzędu (obrona ubogiego podejrzanego) do końcowego zapoznania się z materiałami postępowania przygotowawczego uprawnieniach wynikających z art. 23a § 1, 72 § 1, 301 k.p.k. o możliwościach wynikających z 59a k.k., 335, 3387, 388a k.p.k. i inne obowiązkach i konsekwencjach wynikających z art. 74, 75, 133 § 2, 138 i 139 k.p.k.

34 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
IDENTYCZNE UPRAWNIENIA JAK PODEJRZANEGO DOTYCZĄ TAKŻE OSKARŻONEGO oskarżony – za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu, a także osobę, co do której prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania (art. 71 § 2 k.p.k.) tam gdzie k.p.k. używa określenia oskarżony w znaczeniu ogólnym przepisy mają zastosowanie także do podejrzanego (art. 71 § 3 k.p.k.)

35 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY art. 6 k.p.k. – ZASADA PRAWA DO OBRONY pouczenie – zob. art. 300 § 1 i 16 § 1 k.p.k. rodzaje obrony: materialna – formalna fakultatywna – obligatoryjna z wyboru – z urzędu

36 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY OBRONA MATERIALNA – działania podejmowane w toku postępowania mające na celu odparcie zarzutu lub uzyskanie rozstrzygnięcia zgodnie ze stopniem zawinienia sprawcy OBRONA FORMALNA – prawo do korzystania z pomocy obrońcy

37 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY OBRONA MATERIALNA – rozwinięcie uczestnictwo w czynnościach inicjatywa dowodowa składanie wyjaśnień i oświadczeń prawo do zapoznania się z materiałami postępowania zaskarżanie decyzji procesowych prawo do milczenia i biernego zachowania oskarżonego stanowi formę obrony materialnej

38 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY OBRONA MATERIALNA – rozwinięcie art. 175 k.p.k. zasada nemo se ipsum accusare tenetur – nie ma obowiązku dowodzenia swojej niewinności ani dostarczania dowodów na swoją niekorzyść pouczenie – art. 175 § 1 k.p.k. in fine problem prawa do składania fałszywych wyjaśnień (art. 233 k.k. nie przewiduje karalności za fałszywe wyjaśnienia – wyłącznie zeznania) wyjaśnienia pisemne (art. 176 k.p.k.)

39 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY OBRONA FAKULTATYWNA – można, ale nie trzeba korzystać z pomocy obrońcy (decyzja podejrzanego) OBRONA OBLIGATORYJNA – równoznaczna z obowiązkiem posiadania obrońcy obligatoryjna ze względów podmiotowych obligatoryjna ze względów przedmiotowych obligatoryjna z uwagi na okoliczności utrudniające obronę

40 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY obrona obligatoryjna ze względów podmiotowych tj. ze względu na osobę podejrzanego art. 79 § 1 k.p.k. nie ukończył 18 lat głuchy, niemy, niewidomy uzasadniona wątpliwość co do poczytalności w chwili popełnienia czynu zabronionego uzasadniona wątpliwość czy stan zdrowia psychicznego pozwala na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny

41 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY obrona obligatoryjna ze względów przedmiotowych tj. ze względu na rodzaj przestępstwa art. 80 k.p.k. oskarżony musi mieć obrońcę w postępowaniu przed sądem okręgowym, jeżeli zarzucono mu zbrodnię dotyczy dopiero postępowania sądowego udział obrońcy w rozprawie głównej jest obowiązkowy

42 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY obrona obligatoryjna ze względu na okoliczności utrudniające obronę art. 79 § 2 k.p.k. nieporadność życiowa upośledzenie umysłowe inne niż w art. 79 § 1 pkt 4 k.p.k. udział obrońcy na rozprawie i tych posiedzeniach, gdzie jest obowiązkowy udział oskarżonego (np. 341 § 1 k.p.k.) – art. 79 § 3 k.p.k.

43 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY obrona z wyboru – samodzielny wybór obrońcy przez oskarżonego obrona z urzędu – wybór obrońcy przez sąd lub prezesa sądu w przypadku: zaistnienia przesłanki obrony obligatoryjnej w przypadku obrony ubogiego podejrzanego (art. 78 § 1 k.p.k.) gdy zachodzi okoliczność z art. 80a k.p.k. – obrona na żądanie w postępowaniu sądowym – NOWA INSTYTUCJA

44 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY OBRONA Z WYBORU art. 83 k.p.k. uprawnienie każdego podejrzanego i oskarżonego procedura: własny wybór wybór innej osoby gdy podejrzany/oskarżony pozbawiony wolności (zob. art. 83 k.p.k.) ograniczenie ilości obrońców – art. 77 k.p.k

45 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY OBRONA Z WYBORU obrońca - tylko osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury lub ustawy o radcach prawnych legitymacja do ustanowienia obrońcy z wyboru: oskarżony podejrzany – art. 83 § 1 k.p.k. pełnomocnictwo tymczasowe – art. 83 § 2 k.p.k. przedstawiciel ustawowy lub opiekun oskarżonego – art. 76 k.p.k. upoważnienie do obrony na piśmie lub do protokołu uprawnienie do działania w całym postępowaniu (art. 84 § 1 k.p.k.)

46 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY OBRONA Z URZĘDU procedura: prezes sądu właściwy dla rozpoznania sprawy wyznacza obrońcę z urzędu (art. 81 k.p.k.) cofnięcie obrony z urzędu (zob. art. 78 § 2 k.p.k.) uwaga!!! wyrok TK z dnia 8 października 2013 r. pokrycie obrońcy z urzędu przez Skarb Państwa – art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k zwolnienie z kosztów obrony: 624 § 1 k.p.k. i 632 k.p.k.

47 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY OBRONA Z URZĘDU (art. 80a k.p.k.) zupełnie nowa instytucja – wyłącznie w postępowaniu sądowym na wniosek oskarżonego , który nie ma obrońcy z wyboru, prezes sądu, sąd lub referendarz sądowy wyznacza w postępowaniu sądowym obrońcę z urzędu, chyba że ma zastosowanie art. 79 § 1 lub 2 albo art. 80 stosuje się także odpowiednio do wyznaczenia obrońcy w celu dokonania określonej czynności procesowej w toku postępowania sądowego możliwość obciążenia oskarżonego kosztami

48 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO OBRONY czynności dokonywane przez obrońcę działa tylko na korzyść oskarżonego (art. 86 § 1 k.p.k.) brak zaufania – podstawa do zmiany obrońcy (zob. art. 81 § 2 k.p.k.) obrona kilku osób (art. 85 § 1 k.p.k.) oskarżony może działać osobiście (art. 86 § 2 k.p.k.) uprawnienia obrońcy szersze od oskarżonego art. 185a k.p.k. art. 185b k.p.k. art. 351 § 2 k.p.k

49 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO KORZYSTANIA Z POMOCY TŁUMACZA art. 72 k.p.k. jeżeli oskarżony nie włada językiem polskim w wystarczającym stopniu WAŻNE: tłumacza należy wezwać do czynności z udziałem oskarżonego a także (na wniosek) w celu porozumienia się z obrońcą w związku z czynnością do której jest uprawniony tłumaczenie postanowień o przedstawieniu zarzutów, uzupenieniu i zmianie, akt oskarżenia, orzeczeniu podlegającym zaskarżeniu lub kończącym postępowanie bezpłatnie !!! prawo do rzetelnego procesu

50 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
PRAWO DO SWOBODNEGO POROZUMIEWANIA SIĘ Z OBROŃCĄ art. 73 k.p.k. prawo do porozumiewania się tymczasowo aresztowanego podejrzanego lub oskarżonego ze swoim obrońcą pod nieobecność innych osób oraz korespondencyjnie ograniczenia: pierwsze 14 dni tymczasowego aresztowania postępowanie przygotowawcze szczególnie uzasadniony przypadek kontrola korespondencji i obecność osoby trzeciej przy rozmowie z obrońcą

51 7. UPRAWNIENIA PODEJRZANEGO
OBOWIĄZKI PODEJRZANEGO art. 74 § 1 pkt 1 i 3 k.p.k. otwarty katalog nie ma obowiązku wykazywania się aktywnością inne: stawianie się na każde wezwanie (art. 75 k.p.k.) zawiadamianie organu prowadzącego postępowanie o każdej zmianie miejsca zamieszkania lub pobytu powyżej dni 7 (art. 75 k.p.k.) konsekwencje nieusprawiedliwionego niestawiennictwa – zatrzymanie i przymusowe sprowadzenie