JHP KABA - WSTĘP.

Prezentacja na temat: "JHP KABA - WSTĘP."— Zapis prezentacji:

1 JHP KABA - WSTĘP

2 DEFINICJE ŹRÓDŁO: Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych / oprac. Bożenna Bojar. – Warszawa : SBP, 2002. JĘZYK HASEŁ PRZEDMIOTOWYCH (JHP): język informacyjno-wyszukiwawczy o notacji paranaturalnej, którego jednostki nazywane są tematami i określnikami, a gramatykę stanowią reguły budowy haseł przedmiotowych. Za najważniejszą cechę relewantną dokumentu jhp przyjmuje temat, odwzorowując go w takim zakresie i z taką szczegółowością, z jaką występuje w dokumencie. KARTOTEKA HASEŁ WZORCOWYCH (KHW, KARTOTEKA WZORCOWA) – forma prezentacji w większości zautomatyzowanych systemów informacyjno-wyszukiwawczych języka opisu bibliograficznego i/lub języka informacyjno-wyszukiwawczego oraz organizacji, kontroli ich poprawności i spójności. Podstawową jednostką khw jest rekord kartoteki haseł wzorcowych powiązany w odpowiedni sposób z rekordem bibliograficznym

3 DEFINICJE –cd. TEMAT: elementarna jednostka leksykalna języka haseł przedmiotowych, będąca wyrażeniem autosyntaktycznym (tj. wyrażeniem mogącym samodzielnie stanowić zdanie danego poziomu struktury języka), stojąca na pierwszym miejscu hasła przedmiotowego. OKREŚLNIK: elementarna jednostka leksykalna języka haseł przedmiotowych, będąca wyrażeniem synsyntaktycznym (tj. wyrażeniem nie mogącym samodzielnie stanowić zdanie danego poziomu struktury języka), stojąca w haśle przedmiotowym po temacie. GRAMATYKA POZYCYJNA: gramatyka języka, w którym relacje syntagmatyczne (między elementami tekstu) wyznaczane są przez pozycje wyrażeń elementarnych w wyrażeniu złożonym.

4 DEFINICJE –cd. FORMAT DANYCH (schemat rekordu): struktura tekstu spójnego przyjęta w danym systemie informacyjno-wyszukiwawczym. MARC (MACHINE READABLE CATALOGING): grupa formatów wymiennych mających na celu umożliwienie prawidłowej wymiany danych między różnymi systemami. Cechuje je zmienna długość (tak rekordu, jak i jego elementów), podział na jednoznacznie identyfikowane pola, obecność wskaźników na początku pola, powtarzalność pól, podział pól na jednoznacznie identyfikowane podpola, powtarzalność podpól. Najpopularniejszy z tej rodziny formatów jest MARC21 (poprzednio USMARC). W skład rekordu MARC wchodzą: etykieta rekordu (na początku rekordu, składa się z 24 znaków), tablica adresów (automatycznie generowana przez system) i pola danych (stałej i zmiennej długości; oznaczone są trzyznakowymi etykietami).

5 JHP KABA Uniwersalny język haseł przedmiotowych Katalogów Automatycznych Bibliotek Akademickich, w założeniu kompatybilny (w różnym stopniu) z jhp RAMEAU, LCSH i RVM. Prace nad koncepcją tego języka zaczęły się w 1991 r., nad słownictwem – w Prezentowany w postaci kartoteki haseł wzorcowych będącej integralną częścią Centralnej Kartoteki Haseł Wzorcowych NUKAT (Narodowego Uniwersalnego Katalogu). Obejmuje tematy i określniki (swobodne i związane). W kartotece wzorcowej są też hasła złożone i rozwinięte. Zadania jhp KABA: - oznaczenie przedmiotu dokumentu - oznaczenie cech pozatreściowych (formy, cechy użytkownika)

6 JHP KABA: Ma uniwersalny charakter
Służy do opracowania przedmiotowego dokumentów wydanych na różnych nośnikach Umożliwia katalogowanie przedmiotowe wyszczególniające Pozwala na swobodne wyszukiwanie w katalogu (pomocne są tu liczne hasła odrzucone) Jest kontrolowany kartoteką wzorcową Kompatybilny z LCSH i RAMEAU Ma prekoordynowaną skłądnię Tworzony jest w toku katalogowania przedmiotowego Tworzony i prezentowany jest w formacie MARC21 Kartoteka wzorcowa tworzona jest w systemie Virtua Wyrażany jest w języku polskim Dostępny jest on-line, posiada jedynie wersję elektroniczną.

7 Typy rekordów haseł wzorcowych stosowanych w katalogowaniu przedmiotowym w jhp KABA
Rekord hasła osobowego (100) Rekord hasła korporatywnego – instytucja (110) Rekord hasła korporatywnego – impreza (111) Rekord tytułu ujednoliconego (130) Rekord hasła tytułu czasopisma (130) Rekord hasła typu „autor.tytuł” (100) Rekord hasła przedmiotowego - nazwa „pospolita” (150) Rekord hasła przedmiotowego - nazwa geograficzna (151) Rekord hasła przedmiotowego formalnego (155) Rekord określnika rzeczowego (180) Rekord określnika geograficznego (181) Rekord określnika chronologicznego (182) Rekord określnika formy (185) Rekord odsyłacza orientacyjnego całkowitego

8 Elementy struktury rekordu khw (dla jhp KABA) w formacie MARC21
Etykieta rekordu 008 [Dane kontrolne] 073 [Kod listy określników] 1XX [Hasło rekordu] 260 [Odsyłacz orientacyjny całkowity, „zob.”] 360 [Odsyłacz orientacyjny uzupełniający, „zob. też”] 4XX [Tropy „zob.”] 472 [Ekwiwalent z RAMEAU, LCSH, RVM] 5XX [Tropy „zob. też”] 667 [Uwaga ogólna nie przeznaczona do prezentacji publicznej] 670 [Źródło, w którym znaleziono informację; informacja] 680 [Uwaga ogólna przeznaczona do prezentacji publicznej] 681 [Trop do rekordu, w którym hasło zostało użyte jako przykład]

9 Hasło przedmiotowe w rekordzie bibliograficznym
POLA: 600 – nazwa osobowa 610 – nazwa korporatywna 611 – impreza, konferencja 630 – tytuł ujednolicony 650 – nazwa pospolita 651 – nazwa geograficzna 655 – hasło formalne

10 Hasło przedmiotowe w rekordzie bibliograficznym (format MARC21) - przykłady
001     vtls 003     NUKAT 005     008     s1975 pl a f |000 0dpol c 035     \a xx 039   9 \a \b vmck \c \d VLOAD \c \d qas \y \z vmck 040     \a KR 303/TS \c KR 303/TS \d KR 303/TS \d KR 303/TSs 100 1   \a Sławecki, Ryszard. \a Manewr, który ocalił Kraków / \c Ryszard Sławecki. 250     \a Wyd. 3 popr. i rozsz. 260     \a Kraków : \b Wydaw. Literackie, \c 1975. 300     \a 425 s. : \b il. ; \c 17 cm. 440   0 \a Cracoviana. \n Seria 2, \p Ludzie i Wydarzenia 504     \a Bibliogr. s 610 1   \a Związek Radziecki. \b Raboče-Krest'ânskaâ Krasnaâ Armiâ \v biografie. 650     \a Kraków, Bitwa (1945). 650     \a Wojna światowa ( ) \x kampanie i bitwy \z Polska \z Kraków (region). 977     \a KR_303

11 Hasło przedmiotowe w rekordzie bibliograficznym (format karty katalogowej - ISBD) - przykład
Autor: Sławecki, Ryszard. Tytuł: Manewr, który ocalił Kraków / Ryszard Sławecki. Wydanie: Wyd. 4 popr. i uzup. Adres wydawniczy: Kraków : Wydaw. Literackie, 1976. Opis fizyczny: 425 s. : il., mapy, portr. ; 17 cm. Seria: (Cracoviana. Seria 2, Ludzie i Wydarzenia) Uwaga: Bibliogr. s Przedmiot – KABA: Związek Radziecki. Raboče-Krest'ânskaâ Krasnaâ Armiâ -- biografie. Przedmiot – KABA: Kraków, Bitwa (1945). Przedmiot – KABA: Wojna światowa ( ) -- kampanie i bitwy -- Polska -- Kraków (region).

12 HASŁO PRZEDMIOTOWE ROZWINIĘTE W KHW – PRZYKŁAD 1
001  vtls   NUKAT005   008  050215n||aa nnbabn |a ana |c 010  \a s 039 9\a \b VLOAD \c \d pam \c \d VLOAD \c \d par \y \z vaski 040  \a KIEL 010/MC \c KIEL 010/MC 110 1 \a Związek Radziecki. \b Raboče-Krest'ânskaâ Krasnaâ Armiâ \v biografie

13 HASŁO PRZEDMIOTOWE ROZWINIĘTE W KHW – PRZYKŁAD 2
001  vtls   NUKAT 005   008  050218n||aa nnbabn |a ana |d 010  \a s 039 9\a \b VLOAD \c \d pkk \y \z vaski 040  \a KIEL 010/MC \c KIEL 010/MC 150  \a Wojna światowa ( ) \x kampanie i bitwy \z Polska \z Kraków (region).

14 HASŁO PRZEDMIOTOWE PROSTE W KHW – PRZYKŁAD
001  vtls   NUKAT 005   008   ||a| nnbabn |a ana |c 010  \a s 039 9\a \b VLOAD \c \d pbw \c \d VLOAD \y \z pbr 040  \a KIEL 010/MC \c KIEL 010/MC 150  \a Kraków, Bitwa (1945). 450  \a Bitwa o Kraków (1945). 450  \a Wyzwolenie Krakowa (1945). 550  \w g \a Wojna światowa ( ) \x kampanie i bitwy \z Polska ( ). 667  \a Kraków został wyzwolony 19 stycznia 1945 roku przez wojska 1 Frontu Ukraińskiego. 670  \a NEP 670  \a KABA

15 WZÓR REKORDU ZAMÓWIENIA -http://www.nukat.edu.pl
O NAS JHP KABA HASŁA: NOWE, W OPRACOWANIU, MODYFIKACJE PROCEDURA WPROWADZANIA REKORDU KHW JHP KABA WZÓR REKORDU ZAMÓWIENIA