W poszukiwaniu odpowiedzi na współczesne wyzwania ( z pomocą cybernetyki rozwoju)

Prezentacja na temat: "W poszukiwaniu odpowiedzi na współczesne wyzwania ( z pomocą cybernetyki rozwoju)"— Zapis prezentacji:

1 W poszukiwaniu odpowiedzi na współczesne wyzwania ( z pomocą cybernetyki rozwoju)

2 Lesław Michnowski Wieloletni (1993-2011) członek Komitetu Prognoz Polska 2000 Plus przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk Prezes Klubu Twórców Ekorozwoju przy LTN-K http://www.kte.psl.pl leslaw.michnowski@gmail.com http://www.kte.psl.pl leslaw.michnowski@gmail.com http://www.kte.psl.pl leslaw.michnowski@gmail.com

3 (…) budować razem, jeśli chce się uniknąć zagłady wszystkich. Jan Paweł II (SRS. p. 26, 1987).

4 EKOHUMANIZM: partnerskie współdziałanie dla dobra wspólnego/win-win – wszystkich ludzi (bogatych i biednych, społeczności wysokorozwiniętych i w rozwoju opóźnionych), ich następców oraz środowiska przyrodniczego – POWSZECHNIE WSPOMAGANE nauką i wysoką techniką oraz KULTURĄ INFORMACYJNĄ.

5 ROZWINIĘCIE podstawowych TEZ POPRZEDNICH WYSTĄPIEŃ w KDWPP, w tym referatu pt: Bezpieczeństwo społeczno-rozwojowe, - 16 grudnia 2011 http://ilw.org.pl/download/419/Pan%20Les%C5%82aw%20Michnowski.pdf oraz głosu w dyskusji nt:Niepewność i niestabilność w gospodarce - 29 marca 2012 r. http://ilw.org.pl/download/496/stenogram29032012.pdf http://ilw.org.pl/download/419/Pan%20Les%C5%82aw%20Michnowski.pdf http://ilw.org.pl/download/496/stenogram29032012.pdf http://ilw.org.pl/download/419/Pan%20Les%C5%82aw%20Michnowski.pdf http://ilw.org.pl/download/496/stenogram29032012.pdf

6 MONITORING DYNAMICZNY (GW) stanu Świata ok. 1970 roku - ujawniający KRYZYS GLOBALNY – jako PODSTAWA antykryzysowego WNIOSKOWANIA

7 l Meadows, D.H., …Granice wzrostu (1972) MD – prognoza ostrzegawcza

8 Zerowy wzrost jako patologiczny – neo-socjaldarwinistyczny - sposób przeciwdziałania globalnej katastrofie

9 J. W. Forrester 1971/95

10 SOCJAL-DARWINIZM TRADYCYJNY – ery nadmiaru dostępnych zasobów życia (energii, surowców naturalnych, czystego powietrza) – SILNIEJSI PODPORZĄDKOWUJĄ SŁABSZYCH (w tym narody) czyniąc z nich NARZĘDZIA dostępu do – i przetwarzania - zasobów życia, aby w ten sposób (kosztem pracy słabszych) zwiększać szanse długotrwałego życia.

11 NEO-SOCJALDARWINIZM (1) (ery kryzysu ekologicznego oraz narastającego deficytu zasobów) m.in.: (1) radykalne, tajną wojną, ZMNIEJSZANIE ILOŚCI UŻYTKOWNIKÓW deficytowych – naturalnych i przyrodniczych - ZASOBÓW ŻYCIA; (2) eliminowanie w Peryferiach wszelkich form struktur obronnych i rozwojowych (państwo, nauka, edukacja, silne organizacje religijne, i in.)

12 NEO-SOCJALDARWINIZM (2) (3) obniżanie zdolności rozrodczych oraz zwiększanie śmiertelności – jakoby, w znacznym stopniu, zbędnych - Peryferii/słabszej części światowej społeczności (ŚS);

13 NEO-SOCJALDARWINIZM (3) (4) eliminowanie w Peryferiach zdolności buntu społecznego, m.in. poprzez powszechne minimum socjalne, w tym minimalne emerytury (utrzymywanie przy życiu bez umożliwiającej taki bunt mocy swobodnej). (5) pogarszanie w Peryferiach: wyżywienia, ochrony zdrowia, edukacji oraz dostępności do innych osiągnięć rozwoju nauki i techniki (np. mieszkań);

14 NEO-SOCJALDARWINIZM (4) (6) powiększające bezrobocie schładzanie gospodarki; (7) zastępowanie eliminowanej siły roboczej automatyzacją i sztuczną inteligencją; (8) wzmacnianie zdolności obrony i samoobrony Centrum/silniejszej części ŚS.

15 UNEP Report - 12 maja 2011 (1) By 2050, humanity could consume an estimated 140 billion tons of minerals, ores, fossil fuels and biomass per year – three times its current appetite –(…) is "far beyond what is likely sustainable if realized at all given FINITE WORLD RESOURCES (…).

16 UNEP Report (2) Scenario 3: tough contraction of consumption in developed countries, converging with others. Industrialized nations reduce per capita consumption by two thirds and other nations remain at current rates, resulting in a global per capita consumption rate (…) the same as in year 2000. Humanity Can and Must Do More with Less: UNEP Report

17 Raport UNEP (2011) ukazuje nieskuteczność dotychczasowych – typu zerowego wzrostu – działań antykryzysowych (Chiny!)

18 Rozwój społeczeństwa: proces wzrostu trwałości i jakości w nim życia Warunkiem rozwoju jest przewaga konstrukcji nad destrukcją

19

20 CZYM WYŻSZY POZIOM ROZWOJU nauki i techniki, tym WIĘKSZE: 1) inercja i TEMPO ZMIAN w uwarunkowaniach życia; 2) NATĘŻENIE MORALNEJ DESTRUKCJI do niedawna poprawnych form życia; 3) NATĘŻENIE DEGRADACJI ŚRODOWISKA, w tym wyczerpywania aktualnie dostępnych źródeł zasobów naturalnych; 4) ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACĘ MĄDRĄ - EKOSPOŁECZNIE UŻYTECZNĄ POZNAWCZO-INNOWACYJNĄ AKTYWNOŚĆ TWÓRCZĄ.

21 Stan Zmian i Ryzyka (SZiR): TAK SZYBKO ZACHODZĄCE zmiany w uwarunkowaniach życia, oraz tak znaczna organizacyjna bezwładność, iż moralna destrukcja stanowi główną formę destrukcji, zaś dla eliminowania jej negatywnych konsekwencji istnieje KONIECZNOŚĆ ANTYCYPATYWNOŚCI (w tym feedforward), a zarazem występuje znaczne ryzyko błędów prognostyczno-adaptacyjnych (konieczność REZERWOTWÓRCZOŚCI)

22 GŁÓWNĄ PRZYCZYNĄ globalnego (dotyczącego także środowiska przyrodniczego) kryzysu BRAK MOŻLIWOŚCI - w ramach socjal-darwinistycznych stosunków społecznych - WYPRZEDZAJĄCEGO ELIMINOWANIA NEGATYWNYCH NASTĘPSTW MORALNEJ DESTRUKCJI postępującej coraz szybciej wraz z rozwojem nauki i techniki

23 ISTOTA KRYZYSU GLOBALNEGO NIEDOSTOSOWANIE współczesnych stosunków społecznych, w tym EKONOMIKI, DO ŻYCIA w Stanie Zmian i Ryzyka

24 Przekroczenie granicy zdolności środowiska przyrodniczego do odtwarzania jego postaci w sposób zgodny z potrzebami życia Człowieka jako istotna konsekwencja NIEDOSTOSOWANIA światowej społeczności DO ŻYCIA w STANIE ZMIAN I RYZYKA

25 Tezy podstawowe (1): 1. Dwa sposoby przezwyciężania kryzysu globalnego, w istocie KRYZYSU CYWILIZACYJNEGO (Capra, JPII, Franciszek), za pomocą: a) neo-darwinizmu społecznego/EKOLOGICZNEGO HOLOKAUSTU. b) eliminującej społeczny darwinizm EKOHUMANISTYCZNEJ PRZEMIANY cywilizacyjnej; Tezy podstawowe (1): 1. Dwa sposoby przezwyciężania kryzysu globalnego, w istocie KRYZYSU CYWILIZACYJNEGO (Capra, JPII, Franciszek), za pomocą: a) neo-darwinizmu społecznego/EKOLOGICZNEGO HOLOKAUSTU. b) eliminującej społeczny darwinizm EKOHUMANISTYCZNEJ PRZEMIANY cywilizacyjnej;

26 Tezy podstawowe (2): 2. Obecne KRYZYSY: PAŃSTWA, ZADŁUŻENIA, finansowy, dostępności zasobów, bezrobocia, służby zdrowia, edukacyjny, demograficzny, głodu, i in. stanowią JAWNĄ FAZĘ KRYZYSU GLOBALNEGO oraz są SKUTKIEM BŁĘDNEJ, NEO- DARWINISTYCZNEJ STRATEGII ANTYKRYZYSOWEJ.

27 Tezy podstawowe (3): 3. Dla trwałego przezwyciężenia globalnego kryzysu, niezbędność EKOHUMANIZMU w miejsce SPOŁECZNEGO DARWINIZMU Apel Warszawski - O ekorozwój http://www.kte.psl.pl/apelw.htm http://www.kte.psl.pl/apelw.htm

28 HOLOCAUSTUM: ofiara całopalna, dar ofiarny, złożony w całości Bogu przez spalenie - patrz: Encyklopedia Katolicka, t. 2, Lublin 1985, s. 1285. HITLEROWSKI HOLOKAUST polegał na podziale światowej społeczności na nadludzi i podludzi, a następnie RADYKALNYM JAWNYM OGRANICZENIU ILOŚCI PODLUDZI. Plan Himmlera-Generalplan Ost przewidywał ZLIKWIDOWANIE 85% POLAKÓW.

29 Ostrzeżenia potwierdzające hipotezę o zagrożeniu holokaustem ekologicznym

30 (1) We desperately need for POPULATION, energy use, material use, and pollution streams TO BE REDUCED. (…) If you want everyone to have the full potential of mobility, adequate food and self- development, then IT IS 1 OR 2 BILLION. (1-2 mld Ziemian – Dennis Meadows 2009)

31 (2) Tragically, in every period of history there are Herods' who PLOT DEATH, wreak havoc, and mar the countenance of men and women. [w przekładzie z uwzględnieniem kontekstu]: W każdej epoce dziejów (zwłaszcza obecnie) są budzący grozę Herodowie (czyli patologiczne ośrodki, KTÓRE zamiast pełnić służbę na rzecz wszystkich ludzi i środowiska przyrodniczego, dla utrzymania władzy), ŚMIERCIONOŚNIE SPISKUJĄ (zwłaszcza przeciwko słabszym), sieją (społeczne) spustoszenie oraz pozbawiają człowieczeństwa mężczyzn i kobiety (degradują człowieka)]. (Franciszek 2013)

32 (3) the financial crisis (..) to be found in a PROFOUND HUMAN CRISIS (…) the dictatorship of an ECONOMY which (…) REDUCES men and women TO (…) CONSUMPTION (…) HUMAN BEINGS (…) are nowadays considered as consumer goods which CAN BE USED and THROWN AWAY (…) POPE TO NEW AMBASSADORS: FINANCIAL CRISIS ROOTED IN REJECTION OF ETHICS Vatican City, 16 May 2013 (VIS)

33 (4) (…) niepohamowany pęd nielicznej GRUPY UPRZYWILEJOWANYCH do PRZYWŁASZCZENIA sobie dóbr ziemi i do ich eksploatacji staje się przyczyną NOWEGO RODZAJU ZIMNEJ WOJNY (…) co każe się obawiać HOLOKAUSTU EKOLOGICZNEGO (…) coraz liczniejszych ataków na życie ludzkie. (JPII 1993) (5) zdumiewający SPISEK PRZECIW ŻYCIU, który zwielokrotnia się i wyraża coraz ostrzejszymi zagrożeniami osób i NARODÓW (JPII 1996)

34 (6) FORMY DEGRADACJI osoby ludzkiej oraz wartości życia ludzkiego stały się BARDZO SUBTELNE (JPII 1997). (7) model społeczeństwa zapewniający DOMINACJĘ SILNYM częściom światowej społeczności, zaś wykluczający, a nawet ELIMINUJĄCY SŁABSZYCH (JPII 1999)

35 EKOHUMANISTYCZNA PRZEMIANA CYWILIZACYJNA (EPC) jako ALTERNATYWA ekologicznego holokaustu

36 Trwałe przezwyciężenie kryzysu globalnego – cywilizacyjnego, szczególnie wymaga:

37 (1) zbudowania INFORMACYJNYCH PODSTAW POLITYKI I GOSPODARKI TRWAŁEGO ROZWOJU ŚS, w tym POWSZECHNEGO DOSTĘPU DO WIEDZY O prawdopodobnych kompleksowych SKUTKACH LUDZKIEJ AKTYWNOŚCI i innych ZMIAN w uwarunkowaniach życia, (1) zbudowania INFORMACYJNYCH PODSTAW POLITYKI I GOSPODARKI TRWAŁEGO ROZWOJU ŚS, w tym POWSZECHNEGO DOSTĘPU DO WIEDZY O prawdopodobnych kompleksowych SKUTKACH LUDZKIEJ AKTYWNOŚCI i innych ZMIAN w uwarunkowaniach życia,

38 (Albowiem CZYM WIĘCEJ PRACY, a mniej bezrobocia i biedy, BEZ WIEDZY O KOMPLEKSOWYCH SKUTKACH PRACY, TYM SZYBCIEJ wyczerpanie źródeł aktualnie dostępnych zasobów naturalnych i zdegradowanie przyrody. A wraz z tym - GLOBALNA KATASTROFA)

39 (2) radykalnej PRZEBUDOWY SYSTEMU EKONOMICZNEGO, oparcia go na kompleksowym rachunku korzyści i kosztów gospodarowania (uwzględniającym społeczne i przyrodnicze jego składniki) i PRZEKSZTAŁCENIA W STYMULATOR POWSZECHNEJ EKOSPOŁECZNIE UŻYTECZNEJ AKTYWNOŚCI TWÓRCZEJ.

40 METODA BACKCASTING/WIZYJNEGO PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO jako warunek skuteczności takiej niezbędnej – odrzucającej socjal-darwinizm na rzecz ekohumanizmu – wieloetapowej, sukcesywnie korygowanej, przemiany cywilizacyjnej (por.: program Apollo).

41 Metoda G. Nadlera (projektowania idealnego) w kształtowaniu strategii EPC Wizja backcasting wypracowana m.in. za pomocą KONCEPTUALNEJ ANALIZY SYSTEMOWEJ z zastosowaniem MODELU System Życia oraz realizowana (w miarę możliwości) ze wspomaganiem monitoringiem dynamicznym Michnowski L.: - Analiza zmienności w kształtowaniu strategii trwałego rozwoju: http://www.kte.psl.pl/analizazmiennosci.pdf - Społeczeństwo przyszłości a trwały rozwój: http://www.kte.psl.pl/spolprzyszl.pdf http://www.kte.psl.pl/analizazmiennosci.pdf http://www.kte.psl.pl/spolprzyszl.pdf http://www.kte.psl.pl/analizazmiennosci.pdf http://www.kte.psl.pl/spolprzyszl.pdf

42 WIZJA ekonomiki ekohumanistycznej/trwałego rozwoju (sustainable development)

43 Gospodarka bez zanieczyszczeń – na wzór przyrody Śmiecie czynnikiem życia i rozwoju środowiska społeczno- przyrodniczego.

44 Fey, Willard R. Lam, Ann C. W., 2001, The Bridge To Humanitys Future: A System Dynamics Perspective on the Environmental Crisis and its Resolution, Michnowski, L., HOW TO AVOID THE GLOBAL CATASTROPHE?, SDS, Oxford 2004. Por. Michnowski, L., Jak żyć? Ekorozwój albo …, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995

45 STYMULOWANIE powszechnej, EKOSPOŁECZNIE UŻYTECZNEJ AKTYWNOŚCI POZNAWCZO- INNOWACYJNEJ, jako podstawowy sposób generowania antykryzysowej formy WZROSTU GOSPODARCZEGO

46 PRZEBUDOWA SYSTEMU FINANSOWEGO: POLITYKA MONETARNA - w miejsce SPEKULACYJNEJ, EKOHUMANISTYCZNA. EKOSPOŁECZNIE UŻYTECZNE POZNAWCZO-INNOWACYJNE STYMULOWANIE KONSUMPCJI SPRAWNOŚCIOWEJ, przy ograniczaniu konsumpcji HEDONISTYCZNEJ i PRESTIŻOWEJ.

47 LIKWIDACJA RAJÓW PODATKOWYCH oraz TAJEMNICY BANKOWEJ, przy globalnym UJEDNOLICENIU SYSTEMU PODATKOWEGO i WPROWADZENIU – wymuszającego ekospołecznie użyteczną aktywność twórczą – PODATKU AKTYWIZACJI MAJĄTKÓW.

48 SPRAWIEDLIWE SPOŁECZNIE STOSUNKI PODZIAŁU według EKOSPOŁECZNEJ UŻYTECZNOŚCI dojrzałych podmiotów życia społeczno-gospodarczego =============================== (…) zasada sprawiedliwości (…) nakazuje oddać każdemu to, co mu się należy. Jan Paweł II (CA, p. 10, 1991).

49 W ramach ekohumanistycznej przebudowy systemu ekonomicznego: system finansowy INACZEJ DEFLACYJNY, stymulujący: a) racjonalnie oszczędne gospodarowanie; b) INNOWACYJNY POPYT; (c) rezerwotwórczość; (d) ekohumanistyczne upodmiotowianie.

50 Banki – wyspecjalizowane i odpowiednio poinformowywane – zaoszczędzonymi (poprzez ograniczanie zbędnej konsumpcji) i im powierzanymi) pieniędzmi, STYMULUJĄ KREDYTAMI EKOSPOŁECZNIE UŻYTECZNĄ aktywność poznawczo-innowacyjną.

51 RZĄDY I STRUKTURY PONADPAŃSTWOWE a) dokonują WYPRZEDZAJĄCEJ PRZEBUDOWY społeczno-gospodarczej INFRASTRUKTURY (Kotarbiński); b) inicjują i finansują WIELKIE, DALEKOSIĘŻNE, PROJEKTY NAUKOWO-TECHNICZNE I INFRASTRUKTURALNE; c) budują SYSTEM REZERW intel.-mater., oraz d) wspomagają społeczności słabsze w osiąganie przez nie dojrzałości

52 MIĘDZYNARODOWA, lecz konkurencyjna (Apollo), SPECJALIZACJA naukowo-wytwórcza INNOWACYJNY BARTER MIĘDZYNARODOWY (szczególnie niezbędny w okresie przebudowy systemu ekonomicznego)

53 ANTYKRYZYSOWA PRZEBUDOWA ŚS SZCZEGÓLNIE WYMAGA REALIZACJI – dotyczących dalekowzroczności polityki i informacyjnej infrastruktury – WNIOSKÓW zawartych w LIŚCIE DO PREZYDENTA RP wystosowanym w 2011 roku przez Forum Społeczeństwo Informacyjne Trwałego Rozwoju http://www.pte.pl/pliki/2/12/ListKPrp.pdf http://www.pte.pl/pliki/2/12/InformacyjneUWARUNKOWANIA.pdf http://www.pte.pl/pliki/2/12/ListKPrp.pdf http://www.pte.pl/pliki/2/12/InformacyjneUWARUNKOWANIA.pdf http://www.pte.pl/pliki/2/12/ListKPrp.pdf http://www.pte.pl/pliki/2/12/InformacyjneUWARUNKOWANIA.pdf

54 Dziękuję za uwagę www.kte.psl.pl/ksiazlm.htm www.kte.psl.pl/wpubllm.htm leslaw.michnowski@gmail.com www.kte.psl.pl/ksiazlm.htm www.kte.psl.pl/wpubllm.htmleslaw.michnowski@gmail.com www.kte.psl.pl/ksiazlm.htm www.kte.psl.pl/wpubllm.htmleslaw.michnowski@gmail.com