Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu

Prezentacja na temat: "Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu"— Zapis prezentacji:

1 Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2 AMERYKA POŁUDNIOWA – zagadnienia przyrodnicze
Justyna Drop

3 Ameryka Południowa – położenie geograficzne
Ameryka Południowa – kontynent o powierzchni 17,8 mln km², co daje jej czwarte miejsce wśród kontynentów świata. Jej powierzchnia stanowi 11,6% powierzchni lądowej naszej planety. Kontynent ten leży na półkulach południowej ( 4/5 powierzchni) oraz północnej ( 1/5 powierzchni) i zachodniej. Od wschodu graniczy z Oceanem Atlantyckim, a od zachodu z Oceanem Spokojnym. (Morze Karaibskie oblewające Amerykę Południową od północy jest częścią Oceanu Atlantyckiego). Od Antarktydy oddziela ją szeroka (950 km) Cieśnina Drakea. Od północy, przez Przesmyk Panamski, graniczy z Ameryką Północną. Oba te kontynenty nazywane są też przez Europejczyków Nowym Światem.

4 Skrajne punkty Ameryki Południowej
Najdalej wysunięte punkty kontynentu na stałym lądzie: na północy – Przylądek Gallinas (12°25'N) na południu – Przylądek Froward (55°54'S) na zachodzie – Przylądek Parinas (81°22'W) na wschodzie – Przylądek Branco (34°47'W) Rozciągłość południkowa Ameryki Południowej wynosi km, Rozciągłość równoleżnikowa – 5 170 km. Przylądek Gallinas Przylądek Parinas Przylądek Branco Przylądek Froward

5 Ukształtowanie powierzchni
 Kontynent ma słabo rozwiniętą linię brzegową i charakteryzuje się dużą zwartością. Średnia odległość od morza wynosi około 540 km, a maksymalna około km. Łączna długość linii brzegowej wynosi około 28,7 tys. km, w tym na wybrzeża atlantyckie przypada 20 tys. km. Półwyspy zajmują zaledwie 0,9% kontynentu, Największe półwyspy to: Brunswick, Taitao. Główne wyspy: Ziemia Ognista, Riesco, Santa Inés, Wyspy zajmują - około 1%. Największe wyspy występują w archipelagach Patagońskim, Falklandach i Galapagos. Największą wyspą kontynentu jest Ziemia Ognista zajmująca 71,5 tys. km2. W delcie Amazonki znajduje się największa aluwialna wyspa Ziemi (utworzona przez materiał niesiony przez rzekę) - wyspa Marajó. Zatoki Ameryki Południowej, poza estuariami wielkich rzek, są szerokie i niezbyt głęboko wcięte. W południowej części Chile występują niezwykle malownicze wybrzeża fiordowe, np. Messier Channel w Chile m – trzeci na świecie pod względem głębokości.

6 Rzeźba terenu Ameryka Południowa jest kontynentem
o przewadze terenów nizinnych, średnia wysokość 655 m n.p.m. Na obszary nizinne (do 200 m n. p. m.) przypada ponad 38% powierzchni, a na obszary położone ponad m n. p. m. zajmują prawie 8,5% obszaru kontynentu. Układ krain geograficznych ma charakter południkowy. Na zachodzie ciągnie się z północy na południe, na przestrzeni 9 tys. km, pasmo młodych gór fałdowych - Andów z najwyższym szczytem kontynentu - Aconcagua o wysokości m n. p. m. Są one przedłużeniem Kordylierów z Ameryki Północnej. Najniżej położonym terenem jest obszar Laguna del Carbon (105 m p.p.m.) na terenie Argentyny. Największe wyżyny Ameryki Południowej to: Wyżyna Gujańska, Wyżyna Brazylijska, Wyżyna Patagońska, Największe niziny to: Nizina Orinoko, Nizina Amazonki, Nizina La Platy,

7 Budowa geologiczna Ameryka Południowa jest częścią istniejącego na początku mezozoiku prakontynentu Gondwany, w skład którego wchodziły Afryka, Antarktyda, Ameryka, Madagaskar, półwysep Dekan i Półwysep Arabski. W mezozoiku nastąpił rozpad Gondwany, co umożliwiło powstanie Oceanu Atlantyckiego oraz kształtowanie się osobnego lądu - Ameryki Południowej. Głównymi jednostkami tektonicznymi Ameryki Południowej są: prekambryjska platforma zajmująca wschodnią i centralna część kontynentu, paleozoiczna płyta patagońska położona na południu kontynentu oraz kenozoiczny obszar Andów. Ruch starej płyty kontynentalnej w kierunku zachodnim doprowadził do "przykrycia" cienkiej płyty oceanicznej. W konsekwencji tego ruchu wypiętrzyły się Andy, a w miejscach zanurzania się wschodnich brzegów płyt oceanicznych wytworzył się Rów Atakamski. Na styku płyt zachodzą zjawiska trzęsienia ziemi, mające swe katastrofalne skutki w Chile, Peru i Ekwadorze. W miejscach pęknięć skorupy ziemskiej występują wylewy law wulkanicznych. W ten sposób powstały liczne wulkany, np. Cotopaxi w Ekwadorze, Ojos del Salado w Chile- najwyższy czynny wulkan Ziemi -  m n. p. m. Obszary fałdowań prekambryjskich Obszary fałdowań trzeciorzędowych ( alpidy) Trzeciorzędowe i czwartorzędowe pokrywy osadowe

8 Klimat Ameryki Południowej
Klimat Ameryki Południowej kształtowany jest przez masy powietrza równikowego i zwrotnikowego, a na południu również polarnego i antarktycznego. Ważną rolę klimatyczną pełni bariera górska Andów, silnie ograniczająca wilgotne (na południu i północy) i suche (w części środkowej) masy powietrza, napływające znad Oceanu Spokojnego. Na obszarze kontynentu występują wszystkie strefy klimatyczne - od równikowej po subpolarną. Największa cześć Ameryki Południowej leży w szerokościach międzyzwrotnikowych, gdzie panuje klimat równikowy i zwrotnikowy. Klimat równikowy i podrównikowy (z porą suchą i wilgotną) cechuje wielkie obszary północnej i częściowo środkowej części Ameryki Południowej. Dalej na południe występuje klimat zwrotnikowy. Na wybrzeżu zachodnim, w rejonie pustyni Atakama, średnia roczna suma opadów zbliża się do ok. 50 mm. Kolejne strefy klimatyczne - podzwrotnikowa i umiarkowana - obejmują coraz mniejsze obszary. Klimat subpolarny cechuje niewielki, południowy skrawek kontynentu. Na całym obszarze Ameryki Południowej występuje zjawisko piętrowości klimatycznej. W północnej części Ameryki Południowej (na Nizinie Amazonki) w ciągu całego roku panują wysokie temperatury (24-27°C) i występują obfite opady (na Nizinie Amazonki średnia roczna suma opadów wynosi do 4000 mm, w Kolumbii, na zachodnich stokach Kordyliery Zachodniej do 7000 mm), na południowych krańcach, na Ziemi Ognistej, średnie temperatury miesięczne wynoszą od 0° do 10°C.

9 Klimat Brazylia – Rio de Janeiro Argentyna - Buenos Aires

10 Roślinność Ameryki Południowej
  W Ameryce Południowej występuje stosunkowo regularny układ stref roślinnych. Główne zbiorowiska posiadają swoje lokalne nazwy. Wielkie obszary zajmuje wilgotny, wiecznie zielony las równikowy (selwas), który na obszarach górskich przechodzi w kolejne formacje leśne, krzewiaste i trawiaste (paramo). Roślinność wilgotnych lasów równikowych szacuje się na tys. gatunków. Roślinność strefy podrównikowej jest bardzo zróżnicowana. Na obszarach otrzymujących stosunkowo najwięcej wilgoci występują formacje wilgotnych lasów mezofitycznych. Na obszarach uboższych w wilgoć występują kolczaste lasy bezlistne (caatinga) oraz formacje sawannowe, aż po formacje trawiaste (Ilano, campos limpos i in.). W Andach występują formacje strefy zwrotnikowej - pustynie i półpustynie. Wśród nich ciekawą formacją są suche łąki górskie (puna).  W strefie podzwrotnikowej, na zachód od Andów, występują lasy i zarośla twardolistne, na wschodzie zaś suche stepy, lasy i zarośla, a w pobliżu wybrzeża atlantyckiego - wilgotny step wysokotrawiasty (pampa). W południowej części kontynentu, w strefie klimatu subpolarnego występuje roślinność tundrowa. Roślinność Ameryki Południowej na ogromnych obszarach zachowała swój pierwotny charakter. Dotyczy to zwłaszcza lasów równikowych i wysokich gór. Lasy zajmują ponad 50% powierzchni kontynentu.

11 Roślinność Tundra Roślinność wysokogórska
Lasy liściaste i mieszane strefy umiarkowanej Roślinność śródziemnomorska Lasy podzwrotnikowe iglaste Lasy podzwrotnikowe zrzucające liście W okresie bezdeszczowym Lasy podzwrotnikowe suche i kolczaste zarośla Wilgotne lasy równikowe Namorzyny Stepy Sawanny Pustynie Stepy górskie

12 Wilgotny, wiecznie zielony las równikowy - selva
Wilgotny las równikowy (las strefy równikowej, puszcza tropikalna, las deszczowy, las tropikalny) — charakterystyczna, wiecznie zielona formacja leśna strefy międzyzwrotnikowej. Występuje na ubogich glebach laterytowych, w klimacie przez cały rok jednostajnie gorącym i wilgotnym. Na skutek szybkiego rozkładu materii organicznej roślinność jest gęsta i bujna. Lasy te cechuje brak sezonowej rytmiki w życiu roślin, ogromne bogactwo gatunkowe drzew (na 1 hektarze lasu tropikalnego występuje ok. 200 gatunków drzew, podczas gdy w lesie strefy umiarkowanej dziesięciokrotnie mniej), wielowarstwowy układ drzewostanu oraz obfitość lian i epifitów. Drzewa mają proste, wysokie (do 80 m) pnie, dość pospolite jest zjawisko kauliflorii (kwiaty wyrastają bezpośrednio z pnia). Wnętrze lasu jest bardzo cieniste, wskutek czego słabo wykształca się warstwa krzewów i runa. Wilgotny las równikowy - Ekwador

13 Ameryka Południowa – kraj pochodzenia wielu smakołyków
Ameryka Południowa jest jednym z najważniejszych obszarów pochodzenia roślin uprawnych takich jak: kukurydza, ziemniaki, bataty, maniok, pomidory, papryka, kakaowiec, kauczukowiec brazylijski, ananasy. pomidory Pozyskiwanie soku z kauczukowca kakaowiec

14 Fauna Ameryki Południowej
Świat zwierzęcy Ameryki Południowej charakteryzuje się występowaniem niewielkiej liczby ssaków kopytnych i drapieżnych. Ciekawymi przedstawicielami drapieżnych kotów są puma i jaguar. Liczną grupę stanowią natomiast małpy szerokonose (wyjce, czepiaki) i gryzonie. Jednym z najciekawszych rzędów są szczerbaki z mrówkojadami, pancernikami i leniwcami. Z przedstawicieli wielbłądowatych na uwagę zasługuje dziko żyjący guanako, od którego wywodzi się prawdopodobnie lama domowa i alpaka. Kontynent południowoamerykański zamieszkują trzy spośród czterech występujących na świecie gatunków tapirów. W Andach Środkowych i Południowych żyje klika gatunków szynszyli. Wśród bogatego świata ptaków na uwagę zasługują kondory, strusie amerykańskie, kusaki i kolibry. Z gadów należy wymienić węże dusiciele - boa oraz wśród jaszczurek - legwany. Alpaka

15 Wody Ameryki Południowej
Ok. 85% powierzchni Ameryki Południowej należy do zlewiska Oceanu Atlantyckiego. Należą tu największe rzeki Ameryki Południowej. Dorzecze Oceanu Spokojnego zajmuje 7 % kontynentu. Obszary bezodpływowe zajmują 8%. Średni odpływ rzeczny wynosi około 11 tys. km3, co stanowi niemal 30% rocznego odpływu wszystkich rzek świata.  Najpotężniejszą rzeką naszej planety jest płynąca w Ameryce Południowej Amazonka, która ma (6 516 km długości), Oprócz Amazonki największymi rzekami kontynentu są: Paraná (4 700 km), Madeira ( km), So Francisco (2 900 km), Japurá (2 820 km), Tocantis (2 700 km), Paragwaj (2 550 km) i Orinoko (2 500 km). Najdłuższą rzeką zlewiska Oceanu Spokojnego jest Loa (440 km). Wśród niewielkiej liczby jezior wymienić należy: Maracaibo – największe jezioro Ameryki Południowej, położone w północno – zachodniej Wenezueli, Patos, Titicaca – największe wysokogórskie jezioro na Ziemi.

16 Najwyższy wodospad świata
(wpada do Río Churún, dopływu rzeki Caroni), Położony w Wenezueli, na wyżynie La Gran Sabana. Jego wody wypływają ze stoku Płaskowyżu Auyan Tepui. Wysokość wodospadu wynosi ok. 979 metrów. Dokładna wysokość została ustalona przez National Geographic Society w 1949. Wodospad Salto Ángel jest jedną z największych atrakcji wenezuelskiego Parku Narodowego Canaima.

17 Amazonka Jezioro Titicaca
Rzeka ta ma km długości, dorzecze zajmuje obszar 7,2 mln km2. Jest to największa rzeka świata. Rzeka ta niesie z sobą olbrzymie ilości wody. Mierzony przy jej ujściu przepływ wynosi 120 tys. m3/s, tj. trzykrotnie więcej niż Kongo - druga po Amazonce rzeka na świece pod względem przepływu Wody Amazonki wysładzają wody Oceanu Atlantyckiego na odległość 400 km od ujścia rzeki. Jezioro to położone jest w Andach, na terenie Peru i Boliwii. Jest to największe wysokogórskie jezioro świata. Jego powierzchnia wynosi ponad 8 tysięcy km 2. Titicaca jest także najwyżej położonym jeziorem żeglownym świata ( 3812 m n.p.m. ) Jego przeciętna głębokość wynosi od 140 do 180 m (maksymalna 281). Ma 190 km długości i 80 km w najszerszym miejscu. Zamieszkujący jego brzegi Indianie utrzymują się głównie z turystyki i rybołówstwa.