Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu

Prezentacja na temat: "Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu"— Zapis prezentacji:

1 Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2 PRZEMYSŁ PRZETWÓRCZY W POLSCE
Justyna Drop

3 Funkcje i czynniki lokalizacji przemysłu
produkcyjna (pozyskiwanie i przetwarzanie) – jest to podstawowa funkcja przemysłu, społeczna (miejsca pracy, rozwój techniki produkcji, polepszenie warunków życia), przestrzenna (rozwój miast, przyspieszenie procesów urbanizacyjnych, przekształcenie środowiska), ekonomiczna (produkcja różnorodnych dóbr, energii lub wydobywanie surowców mineralnych), CZYNNIKI LOKALIZACJI : Czynniki produkcyjne – bliskość pozyskiwania surowców, istniejąca już sieć transportu, woda, a także zasoby siły roboczej decydowały przede wszystkim o lokalizacji przemysłu w pierwszym okresie jego tworzenia, Czynniki dystrybucyjne – dostęp do rynków zbytu, giełd towarowych, sieci handlowej, magazynów. Czynniki organizacyjne – korporacje i specjalizacje powstałych zakładów, obniżające koszty wytwarzania, oraz występujące między zakładami powiązania finansowe, prowadzące do powstania koncernów, spółek akcyjnych, holdingów i innych struktur organizacyjnych, Czynniki specjalne – regulacje prawne ułatwiające napływ obcego kapitału, ulgi podatkowe, politykę miejscowej administracji, kadrę specjalistów.

4 Podział przemysłu W przemyśle mamy do czynienia z różnymi rodzajami prac, dlatego ten sektor gospodarki dzielimy na działy i gałęzie, które dzielą się jeszcze na branże. PRZEMYSŁ PRZETWÓRCZY chemiczny WYDOBYWCZY górnictwo metalurgiczny Drzewno -papierniczy energetyczny elektromaszynowy lekki spożywczy mineralny

5 Podział przemysłu przetwórczego
Gałąź przemysłu Branża Mineralny Ceramiczna Budowlana Szklarska Paliwowo -energetyczny Energetyczna Paliw płynnych Chemiczny Rafineryjna Chemiczna Tworzyw sztucznych Celulozowo- papierniczy Papierniczy, Drzewny Elektromaszynowy Elektroniczny Elektrotechniczny Maszynowy Metalowy Środków transportu Precyzyjny Metalurgiczny Hutnictwo Lekki Odzieżowa Włókiennicza Skórzana Spożywczy Wszystkie działy produkcyjne w przemyśle spożywczym

6 Ośrodkiem przemysłowym nazywa się miasta, w których rozwija się dana gałąź przemysłu, na przykład Starachowice, Bydgoszcz; Kilka ośrodków przemysłowych tworzy okręg przemysłowy; Okręgiem przemysłowym jest to skupisko wielu ośrodków i zakładów przemysłowych na silnie zurbanizowanych terenach. W tych rejonach szczególnie rozwinięty jest przemysł; np. Górnośląski Okręg przemysłowy ( GOP), Łódzki Okręg Przemysłowy; Cechy okręgu przemysłowego: -składa się z kilku zakładów przemysłowych; -posiada znaczny odsetek ludności zatrudnionej w przemyśle; -skupia znaczny potencjał wytwórczy na niewielkim obszarze; -zakłady przemysłowe wykazują powiązania produkcyjne. Regionem przemysłowym nazywa się zespół kilku okręgów przemysłowych.

7 Charakterystyka wybranych okręgów przemysłowych
1. ŁÓDZKI OKRĘG PRZEMYSŁOWY ( ŁOP) Słynie z włókiennictwa, produkcji włókien sztucznych, barwników, odzieży i maszyn włókienniczych. W przeszłości największe skupisko przemysłu włókienniczego w Polsce i jedno z największych na świecie. Łódzki Okręg Przemysłowy oprócz Łodzi obejmuje również pobliskie ośrodki miejskie, takie jak: Pabianice, Zgierz, Aleksandrów Łódzki, Konstantynów Łódzki, Ozorków, a także Tomaszów Mazowiecki, Zduńską Wolę i Sieradz. Podstawą przemysłu w Łódzkim Okręgu Przemysłowym były zakłady przemysłu: włókienniczego; elektromaszynowego; chemicznego; skórzano-obuwniczego. W toku rozbudowy Łódzki Okręg Przemysłowy ulegał dużym przekształceniom, lecz największe zmiany nastąpiły po 1990 r. w okresie gruntownej restrukturyzacji przemysłu regionu. W tym czasie wzrosło znaczenie przemysłu maszynowego. Na terenie ŁOP-u swoje zakłady ulokowały wielkie koncerny produkujące sprzęt AGD, Philips, Bosch, Siemens AG, General Electric i Indesit. Dodatkowo, wokół Łodzi rozwijał się przemysł poligraficzny i spożywczy, dla którego głównym rynkiem zbytu jest samo miasto.

8 2. GÓRNOSLĄSKI OKRĘG PRZEMYSŁOWY ( GOP)
Górnośląski Okręg Przemysłowy znajduje się na Wyżynie Śląskiej oraz Kotlinie Oświęcimskiej, GOP jest regionem o ogromnej koncentracji przemysłu. Dominuje tu: przemysł górniczy (kilkanaście czynnych kopalń węgla kamiennego), przemysł hutniczy (kilkanaście czynnych hut żelaza i metali nieżelaznych), przemysł transportowy (fabryki samochodów Opel w Gliwicach i Fiat w Tychach, producent pojazdów szynowych Konstal w Chorzowie, Bumar Łabędy), przemysł energetyczny (kilkanaście elektrowni i elektrociepłowni), przemysł maszynowy, przemysł chemiczny. Miasta należące do GOPu. Najważniejsze i największe to Katowice.

9 3. OPOLSKI OKRĘG PRZEMYSŁOWY
Opolski Okręg Przemysłowy położony jest na południu Polski, na Nizinie Śląskiej i Wyżynie Śląskiej, od wschodu graniczy z GOP, Ośrodki przemysłowe i ich największe zakłady przemysłowe Opole – przemysł cementowy, elektromaszynowy, mleczarski, odzieżowy, Blachownia Śląska – przemysł chemiczny, Kędzierzyn Koźle – przemysł chemiczny ( nawozy azotowe), Zawadzkie – przemysł metalurgiczny, Zdzieszowice – przemysł koksowniczy, Górażdże, Strzelce Opolskie- przemysł cementowy. Czynniki lokalizacji przemysłu: Wapienie- przemysł mineralny, cementowy, materiałów budowlanych, Dogodne zaopatrzenie w węgiel – sąsiedztwo GOP – przemysł chemiczny, hutniczy Lasy – przemysł celulozowo-papierniczy, Rynek zbytu – przemysł lekki elektromaszynowy.

10 4.POZNAŃSKI OKRĘG PRZEMYSŁOWY
Poznański Okręg przemysłowy - jeden z najlepiej rozwiniętych okręgów przemysłowych w Polsce. Poznański Okręg Przemysłowy tworzy miasto Poznań i otaczające je 17 gmin powiatu poznańskiego: Buk, Czerwonak, Dopiewo, Kleszczewo, Komorniki, Kostrzyn, Kórnik, Luboń, Mosina, Murowana Goślina, Pobiedziska, Puszczykowo, Rokietnica, Stęszew, Suchy Las, Swarzędz i Tarnowo Podgórne. Główne gałęzie przemysłu w POP: produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, ( MAN Bus, Volkswagen Poznań) produkcja artykułów spożywczych i napojów ( np. „Amino”, „Helman’s”, „Knorr”, „Wrigley” - marki: Airvawes, Extra, Freedent, Orbit, Winterfresh, „Goplana”, Lech, Redd's), produkcja wyrobów chemicznych, produkcja wyrobów gumowych i z tworzyw sztucznych , produkcja maszyn i urządzeń, produkcja maszyn i aparatury elektrycznej, produkcja masy włóknistej i papieru, działalność wydawnicza, poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji.

11 Ogólna charakterystyka wybranych okręgów w Polsce
Okręg przemysłowy Branże Główne ośrodki Krakowski Hutnictwo żelaza i stali, hutnictwo metali nieżelaznych, przemysł mineralny, p. maszynowy, p. elektrotechniczny Kraków, Bochnia, Skawina, Trzebinia, Myślenice, Wieliczka, Olkusz Bielski Przemysł: maszynowy, włókienniczy, samochodowy, metalurgiczny Andrychów, Bielsko-Biała Cieszyn Czechowice-Dziedzice Kęty Pszczyna Skoczów Żywiec Sudecki Przemysł: włókienniczy, energetyczny, drzewny, mineralny- branża ceramiczna Wałbrzych, Świdnica, Jelenia Góra, Dzierżoniów, Bielawa, Bolesławiec, Lubań, Kłodzko, Nowa Ruda, Zgorzelec, Bogatynia Wrocławski Przemysł: maszynowo-metalowy, środków transportu, spożywczy, elektrotechniczny, metalowy, odzieżowy i chemiczny Wrocław, Kąty Wrocławskie, Sobótka, Jelcz, Brzeg, Gdański Przemysł: stoczniowy, chemiczny, elektromaszynowy, rafineryjno – petrochemiczny, spożywczy, kosmetyczny, Gdańsk, Gdynia, Sopot, Elbląg, Malbork, Starogard Gdański Warszawski Przemysł: elektroniczny, precyzyjny, elektrotechniczny, farmaceutyczny, środków transportu, kosmetyczny, odzieżowy Warszawa, Ursus, Piaseczno, Pruszków, Żyrardów, Skierniewice, Konstancin - Jeziorna Staropolski Przemysł: metalurgiczny, środków transportu, maszyn, materiałów budowlanych, ceramiki szlachetnej oraz hutnictwa żelaza Kielce, Końskie, Ostrowiec Świętokrzyski, Starachowice i Skarżysko-Kamienna

12 Charakterystyka wybranych gałęzi przemysłu
PRZEMYSŁ METALURGICZNY Branże: Hutnictwo żelaza ( surówka żelaza, stal surowa, wyroby walcowane, rury i blachy stalowe), Hutnictwo metali nieżelaznych: miedzi, cynku i ołowiu, aluminium, Główne ośrodki: Najważniejsze ośrodki hutnictwa żelaza: Miasta GOP, Kraków, Częstochowa, Ostrowiec Świętokrzyski, Warszawa, Zawiercie, Stalowa Wola. Najważniejsze ośrodki hutnictwa metali nieżelaznych: Głogów, Legnica – miedź, Bukowno, Trzebinia – cynk i ołów, Konin - aluminium

13 2. PRZEMYSŁ CHEMICZNY Branże Produkowane wyroby
Ośrodki i obszary koncentracji Przemysł chemii nieorganicznej Siarka, kwas siarkowy, sól, soda kaustyczna i kalcynowana, chlor Tarnobrzeg, Inowrocław, Janików, Kraków Przemysł nawozów sztucznych Nawozy azotowe, nawozy fosforowe Gdańsk, Police, Luboń, Wrocław, Włocławek, Puławy, Kędzierzyn-Koźle i Tarnów-Mościce, Przemysł chemii organicznej Produkty petrochemiczne, pestycydy organiczne, barwniki organiczne Płock, Gdańsk, Czechowice – Dziedzice, Gorlice, Jasło, Trzebnia Przemysł farmaceutyczny leki Warszawa, Warszawa-Tarchomin, Poznań, Łódź, Kraków, Pabianice, Jelenia Góra, Rzeszów, Starogard Gdański, Kutno, Grodzisk Mazowiecki, Lublin, Wrocław, Bolesławiec, Przemysł chemiczno - kosmetyczny Artykuły chemii gospodarczej, kosmetyki Poznań, Bydgoszcz (Unilever), Nowy Dwór Mazowiecki (Benckiser), Racibórz i Helenów (Henkel), Warszawa (Procter&Gamble) Przemysł gumowy Opony i inne wyroby z gumy Olsztyn, Dębica, Poznań, Łódź, Grudziądz, Stargard Szczeciński, Sanok

14 3. PRZEMYSŁ MINERALNY Branże Produkowane wyroby
Główne Ośrodki koncentracji Przemysł minerałów budowlanych Cement, wapno, gips, cegły, prefabrykaty betonowe, ceramika budowlana Cementowy: Górażdże, Strzelce Opolski, Małogoszcz, Nowiny, Chełm, Ożarów, Wierzbica i Działoszyn, wapniowy: Tarnów Opolski, Bukowa, Bielawy, gipsowy: Gacki Przemysł szklarski Szkło płaskie, szkło gospodarcze, opakowania szklane Sandomierz (szkło budowlane), Tomaszów Mazowiecki, Jarosław i Krosno (szkło gospodarcze i opakowania), Wołomin (szkło laboratoryjne i wyroby żaroodporne), Jelenia Góra (szkło optyczne, szkło kryształowe), Stronie Śląskie (szkło kryształowe) Przemysł ceramiczny Porcelana stołowa, wyroby fajansowe, wyroby sanitarne z porcelany. Porcelana elektroniczna i techniczna Tułowice (naczynia stołowe i wyroby dekoracyjne), Pruszków, Chodzież, Krasnystaw, Koło (porcelana sanitarna), Bolesławiec (wyroby kamionkowe użytkowe i dekoracyjne, wyroby sanitarne), Opoczno (płytki ścienne i podłogowe), Ćmielów (zastawy stołowe)

15 4.PRZEMYSŁ LEKKI Branże Produkowane wyroby Główne ośrodki koncentracji
Przemysł włókienniczy Przędza, tkaniny bawełniane, wełniane, lniane, wyroby pończosznicze Łódź, Bielsko-Biała, Toruń, Dzierżoniów, Andrychów, Milanówek, Jarosław, Zambrów Przemysł odzieżowy Okrycia i ubiory z tkanin Białystok, Szczecin, Warszawa, Łódź, Kraków, Wrocław Przemysł futrzarski futra Przemysł skórzany Skóry i wyroby skórzane, w tym obuwie Nowy Targ, Chełm, Słupsk, Gniezno, Warszawa Fabryka włókiennicza, Łódź

16 5. PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY Branże Produkowane wyroby
Główne ośrodki koncentracji Przemysł mięsny Mięso z uboju, drób, tłuszcze zwierzęce, przetwory mięsne Giżycko, Ełk, Sokołów Podlaski, Łuków, Krotoszyn, Grudziądz Przemysł mleczarski Mleko, sery, masło, jaja Garwolin, Mława, Łowicz, Ostrołęka Przemysł tłuszczowy Tłuszcze roślinne Przemysł rybny Ryby, produkty rybne Ustka, Władysławowo, Świnoujście i Kołobrzeg Przemysł młynarsko-piekarniczy Mąka i kasze, pieczywo, wyroby cukiernicze Lublin, Rzeszów, Wedel (Warszawa), Goplana (Poznań), Olza (Cieszyn) Przemysł cukrowniczy Cukry i melasa Przemysł ziemniaczano-spirytusowy Mąka ziemniaczana, wyroby spirytusowe Łódź, Poznań, Gorzów Wielkopolski, Lublin Przemysł owocowo-warzywny Soki owocowe Ryki, Tymbark, Jędrzejów, Leżajsk Przemysł piwowarski piwo Żywiec, Elbląg, Braniewo, Gdańsk i Brzesku (Okocim) Przemysł tytoniowy Papierosy, tytoń Kraków, Poznań, Augustów i Radom

17 6. PRZEMYSŁ ELEKTROMASZYNOWY
Branże Produkowane wyroby Główne ośrodki koncentracji Przemysł środków transportu Statki Tabor kolejowy Samoloty Samochody, Szczecin, Gdynia, Gdańsk, Wrocław, Chorzów, Świdnica, Ostrów Wielkopolski, Zielona Góra Mielec,Świdnik (helikoptery)Bielsko-Biała(szybowce), Warszawa, Bielsko –Biała, Tychy, Lublin, Nysa, Jelcz, Sanok, Starachowice Przemysł maszynowy Obrabiarki, maszyny górnicze, maszyny włókiennicze, maszyny energetyczne, maszyny dla rolnictwa Poznań, Pruszków, Warszawa, Poręba, Łódź, Bielsko –Biała, GOP, Elbląg, Wrocław Płock, Poznań, Brzeg, Słupsk, Strzelce Opolskie Przemysł metalowy Maszyny do szycia, odkurzacze, miksery, gwoździe, szyny, naczynia Radom, Rzeszów, Kraśnik, GOP, Kraków, w pobliżu hut żelaza Przemysł precyzyjny Komputery, urządzenia automatyki przemysłowej, maszyny biurowe, zegarki Warszawa, Błonie, Milanówek, Wrocław, Łódź, Poznań, Bydgoszcz Przemysł elektrotechniczny i elektroniczny Przemysłowe maszyny, urządzenia elektryczne, akumulatory, odbiorniki RTV, telefony, żarówki Bielsko- Biała, Sosnowiec, Ożarów, Piła, Gdańsk, Wrocław, Kraków, Łódź, telewizory - Piaseczno, Warszawa, Gdańsk, Białystok, Mława, Pruszcz Gdański, komputery - Wrocław, Warszawa, Nowy Sącz

18 Rodzaje działalności firm
Górnictwo Energetyka Hutnictwo Wielkość przychodu firmy w mln Produkcja maszyn i urządzeń 20 15 10 5 Produkcja wyrobów chemicznych Produkcja budowlana Produkcja drewna i wyrobów z drewna Okręg przemysłowy Przetwórstwo artykułów spożywczych

19 Produkcja niektórych wyrobów przemysłowych w wybranych latach
Produkt przemysłowy 1980 1990 2000 2008 Wędliny[w tyś ton] 811 714 857 899 Cukier [ w tyś ton] 1067 1971 2009 1397 Nawozy azotowe [w tyś ton] 1290 1303 1576 1715 Włókna chemiczne [w tyś ton] 256 150 110 59,3 Obuwie [w mln par] 162 105 48,7 37,7 Chłodziarki i zamrażalki typu domowego [w tyś sztuk] 409 343 57,4 - Odkurzacze domowe [w tyś sztuk] 961 913 1674 Aparaty telefoniczne [w tyś sztuk] 1520 1589 357 610 Telewizory [w tyś sztuk] 900 748 6287 17618 Samochody osobowe [w tyś sztuk] 351 266 532 842

20 Restrukturyzacja przemysłu
W ostatniej dekadzie XX w, w polskim przemyśle rozpoczęły się istotne zmiany: Od roku 1989 wprowadza się inne, bardziej opłacalne technologie przemysłowe, Następuje prywatyzacja wielu zakładów przemysłowych. Do końca 2004 roku różnymi formami przekształceń własnościowych objęto ok. 82% państwowych firm działających w momencie rozpoczęcia procesu prywatyzacji. Dotyczy to gównie małych i średnich zakładów. Sektor prywatny zasilają także nowe firmy, zakładane od podstaw. Na polski rynek napływa kapitał zagraniczny. Zagraniczny kapitał, lokowany na początku głównie w przemyśle spożywczym i elektromaszynowym ( zwłaszcza samochodowym), oraz sektorze bankowym i handlu, stopniowo zaczęto inwestować w przemyśle zaawansowanych technologii. Powoływanie Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE), które przyciągały zagraniczny kapitał. Rozwój małych i średnich firm. Firmy te zmieniają organizację przez co są sprawniej zarządzane, wprowadzają innowacje i najnowsze rozwiązania techniczne; korzystają z dofinansowań z Unii na własny rozwój i dostosowanie się do sytuacji i potrzeb rynku. Przemysł koncentruje się w dużych, zwłaszcza wielkomiejskich okręgach, a upada w małych i średnich miastach, Rozwija się przemysł lekki, elektromaszynowy, a coraz mniejsze znaczenie ma przemysł ciężki. .

21 Specjalne strefy ekonomiczne
W 2009 roku na obszarze Polski działało czternaście SSE i zajmujmowały one łącznie ponad 11 tys. ha. Po wejściu naszego kraju do UE, zasady, na których opiera się funkcjonowanie SSE, zostały dostosowane do unijnych przepisów prawnych. Inwestujący w nich przedsiębiorcy mają zapewnione znacznie korzystniejsze niż gdzie indziej warunki działalności gospodarczej. Są to m.in. Zwolnienia i ulgi podatkowe, pomoc w załatwianiu niezbędnych formalności i możliwość zakupu w pełni uzbrojonych działek. Otrzymanie tych przywilejów było możliwe po spełnieniu kilku warunków: Minimalnej wielkości zainwestowanego kapitału lub utworzeniu i utrzymaniu nowych miejsc pracy. Strefy utworzono zwłaszcza na obszarach dotkniętych recesją gospodarczą i zagrożonych bezrobociem. W SSE powstało ponad 98 tysięcy miejsc pracy. Pierwsza powołana w Polsce strefa to: SSE Euro –Park Mielec. SSE, Mielec

22 SSE, Polska Specjalne Strefy Ekonomiczne zostały stworzone w celu:
przyspieszania rozwoju gospodarczego polskich regionów, rozwoju i wykorzystania nowych rozwiązań technicznych i technologicznych w gospodarce narodowej, zwiększenia konkurencyjności produktów i usług, zagospodarowania majątku poprzemysłowego i infrastruktury, tworzenia nowych miejsc pracy.

23 Parki przemysłowe i Technologiczne
Parki przemysłowe i technologiczne to miejsca, w których dzięki zgromadzeniu firm z jednej branży oraz wspierających je placówek badawczo-naukowych możliwy jest szybki ich rozwój. Park technologiczny to zespół wyodrębnionych nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, utworzony w celu dokonywania przepływu wiedzy i technologii pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami. Przedsiębiorcom, wykorzystującym nowoczesne technologie, są tam oferowane usługi w zakresie: doradztwa w tworzeniu i rozwoju przedsiębiorstw, transferu technologii, przekształcania wyników badań naukowych i prac rozwojowych w innowacje technologiczne, tworzenia korzystnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Za pierwszy polski park technologiczny można uznać Poznański Park Naukowo -Technologiczny powołany w maju 1995 roku. Powstawaniu parków technologicznych w Polsce patronuje Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości z siedzibą w Poznaniu Park przemysłowo - technologiczny jest to natomiast zespół wyodrębnionych nieruchomości wraz ze znajdującą się na nich infrastrukturą pozostałą po restrukturyzowanych lub likwidowanych przedsiębiorstwach oraz inne dołączone do nich nieruchomości. Tego typu parki tworzone są przy udziale władz samorządowych w celu zapewnienia preferencyjnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw. Cele wyznaczane parkom przemysłowo - technologicznym to przede wszystkim: zapełnienie oferowanej powierzchni rynkowo skutecznymi firmami wykorzystującymi nowoczesne technologie, przyciąganie inwestorów, tworzenie miejsc pracy.