Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl.

Prezentacja na temat: "Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl."— Zapis prezentacji:

1 Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2 Die Welt der Gewürze – Teil 1 Świat przypraw – część 1 Arkadiusz Więzowski

3 Die Welt der Gewürze świat przypraw Die Gewürze waren für die Menschen immer sehr bedeutungsvoll. Die Menschen haben für die Gewürze die ganze Welt bereist, sie haben sich um sie gestritten und auch die Kriege geführt. Sie waren im Stande, echte Reichtümer zu bezahlen, um sie zu besitzen. Die erste Erwähnung von Gewürzen stammt aus Peru. In Peru wurden die Reste von Gewürzen in Gräbern aus dem Jahr 5000 v. Chr gefunden. Man vermutet, dass die Indianer mit diesem Gewürz ihre Häuptlinge balsamiert haben. Die Gewürze wurden von Ägypter und Chinesen bereits 2000 - 3000 v. Chr. benutzt. Die Hinweise auf Verwendung von Gewürzen wurden auch in Pakistan gefunden. Przyprawy zawsze były dla ludzi bardzo istotne. Ludzie podróżowali za przyprawami po całym świecie, kłócili się o nie, a nawet prowadzili wojny. Byli w stanie zapłacić prawdziwy majątek żeby je tylko posiadać. Pierwsza wzmianka o przyprawach pochodzi z Peru. Resztki przypraw zostały znalezione w Peru w grobach z 5000 roku p.n.e. Przypuszcza się, że Indianie balsamowali tymi przyprawami swoich przywódców. Przez Egipcjan i Chińczyków przyprawy używane były już w 2000 -3000 roku p.n.e. Wskazówki dotyczące stosowania przypraw znaleziono również w Pakistanie.

4 Die Welt der Gewürze świat przypraw Die exotischen Gewürze, die aus dem Fernen Osten stammen, waren wie Gold begehrt und sie wurden nach Europa transportiert. Mit dem Handel von Gewürzen begannen die Araber. Griechen und Römer benutzten die Gewürze nicht nur zur Verfeinerung von Speisen, sondern auch als ein Heil- und Liebesmittel. Sie benutzten die Gewürze auch zur Balsamierung und zur Konservierung. Die Gewürze aus Indien und Indonesien wurden mit Schiffen transportiert. Die Portugiesen entdeckten 1480 den Seeweg um Afrika. Die Spanier entdeckten in Amerika und Westindien im Jahre 1492 die neuen Gewürze Chili, Vanille und Piment. Przyprawy egzotyczne, które pochodzą z Dalekiego Wschodu, były pożądane tak jak złoto i transportowane do Europy. Handel przyprawami zaczęli Arabowie. Grecy i Rzymianie używali przypraw nie tylko do doprawiania żywności, ale również jako środka leczniczego oraz afrodyzjaku. Używali przypraw również do balsamowania oraz konserwowania. Przyprawy z Indii i Indonezji były przewożone drogą morską. Portugalczycy odkryli w 1480 roku drogę morską wokół Afryki. Hiszpanie odkryli w Ameryce i w Indiach Zachodnich w 1492 roku nowe przyprawy chili, wanilię oraz ziele angielskie.

5 Die Welt der Gewürze świat przypraw Die getrockneten Kräuter und Gewürze, die zermahlen werden, können sehr schnell an Geschmack verlieren. Volles und intensives Aroma haben nur die frisch zermahlenen Gewürze. Wenn wir aromatische Öle aus den Gewürzen freisetzen möchten, müssen wir die Gewürzen zerstampfen und mahlen. Um die Gewürzen zu zerstampfen und zu mahlen, benutzen wir den Mörser. Die besten Materialien dabei sind Keramik und Stein, weil sie sauber, hart und robust sind. Nach dem Zerstampfen verlieren die Gewürzen sehr leicht ihr Aroma. Es ist sehr wichtig, die bereits gemahlten Gewürze dicht zu verschließen. Die dicht verschlossenen Gewürze sollten nicht länger als ein Jahr gelagert werden. Suszone zioła oraz przyprawy, które zostały zmielone, mogą bardzo szybko stracić swój smak. Pełny i intensywny smak mają wyłącznie świeżo zmielone przyprawy. Jeśli chcemy wydobyć aromatyczne olejki z przypraw, musimy stłuc i zmielić przyprawy. Do tłuczenia i mielenia używamy moździerza. Najlepszym materiałem jest tu ceramika oraz kamień, ponieważ są one czyste, twarde i trwałe. Po rozdrobnieniu przyprawy bardzo łatwo tracą smak. Bardzo ważne jest aby szczelnie zamknąć zmielone już przyprawy. Szczelnie zamknięte przyprawy nie powinny być przechowywane dłużej niż jeden rok.

6 Die Welt der Gewürze świat przypraw Mitte des 19. Jahrhunderts wurde die Pfeffermühle erfunden. Die Pfeffermühle ist bis heute verwendet und ihre Konstruktion wurde bis heute beibehalten. Ursprünglich bestand das Mahlwerk aus Stahl. Man musste jedoch eine Mühle mit dem Mahlwerk aus Kunststoff einsetzen, weil Salz (insbesondere Meersalz) das Mahlwerk aus Stahl korrodieren (rosten) kann. Man produzierte zunächst die Mühlen mit Mahlwerk aus Nylon. Im Laufe der Zeit begann man die Mahlwerke aus Keramik produziert. Als man der nichtrostende Stahl erfunden hat, produzierte man die Mahlwerke aus Edelstahl, die sich für alle Arten von Salz und Pfeffe eignen. Połowie XIX Wieku wynaleziono młynek do mielenia pieprzu. Młynek do mielenia pieprzu jest wciąż używany a jego konstrukcja została zachowana do dzisiaj. Pierwotnie młynek (przemiałownia) była ze stali. Trzeba było jednak zastosować młynek z przemiałownią z tworzywa sztucznego, ponieważ sól (w szczególności Sól Morska) mogła doprowadzić do korodowania (rdzewienia) przemiałowni ze stali. Początkowo produkowano młynki z przemiałownią z Nylonu. Z biegiem czasu zaczęto produkować przemiałownie z ceramiki. Gdy odkryto stal nierdzewną, produkowano przemiałownie ze stali szlachetnej, które nadają się do wszystkich rodzajów soli i pieprzu.

7 Der Anis anyż Der Anis stammt ursprünglich aus dem östlichen Mittelmeerraum. Südrussland ist das Hauptanbaugebiet von Anis. Anisfrüchte wurden erstmals bei Ausgrabungen im römischen Kolosseum gefunden. Ein feuchter Boden wirkt sich günstig auf die Wachstumsperiode aus. Wenn die Stängel gelblich werden, erfolgt die Ernte (meist im August und September). Der Anis ist eine einjährige Pflanze. Er wächst bis zu 50 cm hoch. Auf den zarten Stängeln wechseln rundliche, ungeteilte Grundblätter mit stark geschlitzten weiter oben stehenden Blättern ab. Aus den zahlreichen kleinen weißen Blüten entstehen graugrüne, etwa 2 mm große Früchte. Anyż pochodzi ze wschodniego obszaru Morza Śródziemnego. Głównym terenem uprawny anyżu jest Rosja Południowa. Anyż po raz pierwszy znaleziony został podczas wykopalisk w rzymskim Koloseum. Wilgotna gleba ma korzystny wpływ na okres wzrostu anyżu. Gdy łodygi są żółtawe, zaczynają się zbiory (zwykle w sierpniu i we wrześniu). Anyż jest rośliną jednoroczną. Dorasta do 50 cm wysokości. Na delikatnych łodygach występują na przemian okrągłe niepodzielne liście położone niżej oraz liście pierzastosieczne znajdujące się wyżej. Z wielu małych białych kwiatów powstają szaro-zielone, ok. 2 milimetrowe owoce.

8 Der Anis anyż Aus den zerkleinerten, reifen Früchten bekommt man das Anisöl. Das Anisöl wird mit Wasserdampf destilliert. Das Anisöl kann man auch durch Wasserdampdestillation aus Sternanis gewinnen. Das ätherische Öl aus den reifen Früchten und die reifen getrockneten Früchte werden für medizinische Zwecke verwendet. Das Anisöl wird in vielen Arzneimittelpräparaten und als Bestandteil für medizinische Bäder verwendet. Das Öl von Sternanis ist viel billiger als das von Anis, hat aber ein geringeres Aroma. Der billigere Sternanis hat eine ähnliche Wirkungsweise wie Anis. Z rozdrobnionych, dojrzałych owoców otrzymuje się olejek anyżowy. Olejek anyżowy destyluje się z parą wodną. Poprzez destylacje z parą wodną olejek anyżowy można otrzymać również z "anyżu gwiazdkowego". Olejek eteryczny z dojrzałych owoców oraz dojrzałe suszone owoce są wykorzystywane do celów leczniczych. Olejek anyżowy jest wykorzystywany w wielu preparatach farmaceutycznych oraz jako dodatek do kąpieli leczniczych. Olejek z anyżu gwiazdkowego jest o wiele tańszy od olejku anyżowego, lecz ma słabszy aromat. Tańszy Anyż Gwiazdkowy ma podobny sposób działania do Anyżu.

9 Der Anis anyż Der Anis ist ein beliebtes Gewürz. Er ist durch sein charakteristisches Aroma sehr leicht zu erkennen. Anis können wir in Nahrungsmitteln wie z.B. eingemachte Früchte, in Brot und Brotwaren, und in Getränken finden. Anis findet sich auch in vielen Likören und Spirituosen (z.B. in Raki, Pernod, Mastika und Ouzo). Anis wird heute oft durch den aus Asien stammenden "Sternanis" ersetzt. Der Sternanis kann man sehr leicht mit Illicium anisatum verwechseln! Dessen Früchte sind giftig und können zu Todesfällen führen. Anyż to populara przyprawa. Bardzo łatwo go rozpoznać dzięki jego charakterystycznemu aromatowi. Anyż możemy znaleźć w artykułach spożywczych takich jak na przykład przetwory owocowe, chleb i pieczywo, oraz w napojach. Znajduje się on również w wielu likierach i napojach alkoholowych (np. Raki, Pernod, Mastika i Ouzo). Anyż jest dziś bardzo często zastępowany pochodzącym z Azji "anyżem gwiazdkowym". Anyż gwiazdkowy można bardzo łatwo pomylić z dadianem japońskim! Jego owoce są trujące i mogą doprowadzić do przypadków śmiertelnych.

10 Das Basilikum bazylia Basilikum stammt ursprünglich aus Indien. Basilikum wurde in alter Zeit als Heilmittel gegen fast alle Krankheiten verwendet. In Indien galt es als heiliges Kraut. Im Mittelalter glaubte man, dass die Basilikumwurzeln als Abwehrmittel gegen Skorpione dienen. Man glaubte auch, dass Basilikum ein Medikament gegen Depressionen, Kopfschmerzen, Melancholie, Erkältungen und Herzbeschwerden ist. Basilikumstengel galt als Talisman, der bei anderen Liebe und Sympathie erweckte. Das Basilikumöl wird heute z.B. zur Herstellung von Branntweinen und Likören oder zur Zubereitung von Parfüms verwendet. Basilikumtee ist bei Erkältungskrankheiten hilfreich. Bazylia pochodzi z Indii. W starożytności używana była jako środek leczniczy na prawie wszystkie choroby. W Indiach uchodziła za święte zioło. W średniowieczu wierzono, że korzenie bazylii służą jako obrona przed skorpionami. Wierzono również, że bazylia jest lekiem na depresję, bóle głowy, melancholię, przeziębienia i problemy sercowe. Łodyga bazylii uważana była za talizman, który wzbudzał u innych miłość oraz sympatię. Olejek bazyliowy jest dziś wykorzystywany do produkcji wódki i likierów oraz do przygotowania perfum. Herbatka bazyliowa jest pomocna przy przeziębieniach.

11 Das Basilikum bazylia Basilikum wurde als Gewürz bereits in der Antike verwendet. Es wird besonders in der französischen und italienischen Küche sehr geschätzt. Basilikum ist eine einjährige Pflanze. Es wird bis zu 50 cm hoch. Als Würze dienen sowohl frische als auch getrocknete Basilikumblätter. Unterschiedliche Basilikum-Arten (etwa 40 Arten) zeigen verschiedene Aromen. Das bekannteste Basilikum hat einen aromatischen, leicht pfeffrigen und starken Geschmack. Es ist auch leicht kühlend. Getrocknete Basilikumblätter verlieren an Aroma. Już w Starożytności bazylia używana była jako przyprawa. Jest szczególnie ceniona w kuchni francuskiej oraz włoskiej. Bazylia to roślina jednoroczna. Ma do 50 cm wysokości. Zarówno świeże jak i suszone liście bazylii używane są jako przyprawa. Różne rodzaje bazylii (około 40 gatunków) wykazują różne smaki. Najbardziej znana bazylia ma aromatyczny, lekko pieprzny i silny smak. Jest również nieco chłodząca. Suszone liście bazylii tracą na smaku.

12 Das Basilikum bazylia Basilikum wird gerne in Kombination mit Tomatensosse, oft zusammen mit Knoblauch, serviert. Es eignet sich auch als Gewürz bei Tomatengerichten, Fleisch, Fisch, Suppen, Nudeln und Salaten. Ein bekanntes Beispiel für die Anwendung des Basilikum ist insalata caprese (Capri-Salat) aus Tomatenscheiben. Sie werden mit Basilikum und Mozzarella belegt. Die Basilikumblätter passen auch zu Joghurt, Kräuterbutter oder zu Hummersalat. Überhaupt wird Basilikum in klassischen Kombinationen mit Knoblauch und Tomaten verwendet (natürlich auch für Pizza). Bazylia jest chętnie podawana w połączeniu z sosem pomidorowym, często w połączeniu z czosnkiem. Nadaje się również jako przyprawa w potrawach pomidorowych, mięsie, rybach, zupach, makaronach i sałatkach. Znanym przykładem wykorzystania bazylii jest Insalata caprese (sałatka Capri) z plastrami pomidorów. Są one pokryte mozzarellą i bazylią. Liście bazylii pasują również do jogurtu, masła ziołowego oraz sałatki z homara. W każdym razie bazylia wykorzystywana jest w klasycznych kombinacjach z czosnkiem i pomidorami (oczywiście również do pizzy).

13 Der Bockshornklee (Griechisch Heu) Kozieradka pospolita Der Bockshornklee kann man in den Mittelmeerländern frei in der Natur finden. Er wächst auf steinigen Hügeln. Er wird bei uns als Heil- und Futterpflanze angebaut. Der Bockshornklee wird unter anderem in Indien, China, Nord-Afrika, Kleinasien und Frankreich kultiviert. Indien, China und Türkei sind die Hauptlieferländer von Bockshornklee. Der Bockshornklee ist eine einjährige Pflanze. Er wächst bis zu 60 cm hoch. Die Blättchen sind keilförmig. Der getrocknete Bockshornklee riecht wie Kräuterkäse. In geschlossenen Räumen behält er diesen Geruch sehr lang. Kozieradkę pospolitą dziko rosnącą można znaleźć w Krajach Śródziemnomorskich. Rośnie na skalistych wzgórzach. U nas jest uprawiana jako roślina lecznicza oraz roślina pastewna. Kozieradka jest uprawiana m. in. w Indiach, Chinach, Afryce Północnej, Azji Mniejszej i Francji. Indie, Chiny i Turcja są głównymi dostawcami kozieradki. Kozieradka jest rośliną jednoroczną. Dorasta do 60 cm wysokości. Liście mają klinowaty kształt. Suszona kozieradka pachnie jak ser ziołowy. W zamkniętych pomieszczeniach bardzo długo zachowuje swój zapach.

14 Der Bockshornklee (Griechisch Heu) Kozieradka pospolita Der Bockshornklee ist in Indien ein wichtiger Bestandteil von Curry-Gerichten und Chutneys. In Ägypten wird er zum Würzen von Fisch- Fleischgerichten und Gemüsegerichten, verwendet. Breispeisen werden in Nordafrika mit Bockshornkleesamenpulver gewürzt. In Russland wird er als Zusatz zu Kartoffel-, Zwiebel- und Pilzsuppen benutzt. Er wird auch als Zusatz zu Backwaren verwendet. Die frischen Blätter werden im Iran als Bestandteil von Kräutereintöpfen verwendet. Die getrockneten Blätter werden als Würzmischungen für Fleisch benutzt. In Ägypten isst man die frischen Blätter allein als Gemüse. In Türkei, China und Indien werden die gerösteten, gemahlenen Samen als Kaffeeersatz oder Kaffeezusatz verwendet. Mit dem Kraut würzt man im Mittelmeerraum auch Käse-, Quark und Jogurtspeisen. Kozieradka jest w Indiach ważnym składnikiem potraw Curry oraz Chutney. W Egipcie używana jest do przyprawiania dań rybnych, mięsnych oraz warzywnych. Papki w Afryce Północnej są przyprawiane proszkiem z nasion kozieradki. W Rosji jest używana jako dodatek do zup ziemniaczanych, cebulowych oraz grzybowych. Jest również stosowana jako dodatek do pieczywa. Świeże liście używane są w Iranie jako składnik potraw ziołowych. Wysuszone liście są używane jako przyprawa do mięsa. W Egipcie je się same świeże liście jako warzywo Prażone, zmielone Nasiona używane są w Turcji, Chinach oraz Indiach jako substytut bądź dodatek do kawy. W obszarze Morza Śródziemnego ziołem tym przyprawia się również dania serowe, dania z twarogu oraz dania z jogurtu.

15 Der Cayennepfeffer Pieprz cayenne Der Cayennepfeffer besteht aus getrockneten und gemahlenen Chilischoten oder Peperonis. Der Grundbestandteil des Cayennepfeffers ist Cayennechili (eine spezielle Chilisorte). Cayennepfeffer unterscheidet sich vom Chili kaum durch seine Farbe. Den Cayennepfeffer ist von hellem Orange bis zum dunkelsten Rot zu kaufen. Die Farbe des Cayennepfeffers entspricht nicht immer dem Schärfegrad. Den Cayennepfeffer benutzen wir ncht nur zum Speisen. Er wird auch als Medikament verwendet (Cayennepfeffer Kapseln). Aus Cayennepfeffer macht man auch Salben oder auch Tinktur. Pieprz cayenne składa się z wysuszonych i zmielonych papryczek Chili lub Pepperoni Podstawowym składnikiem pieprzu cayenne jest papryka cayenne (specjalna odmiana papryki chili). Pieprz cayenne prawie nie różni się kolorem od papryki Chili. Pieprz cayenne można kupić w kolorze od jasnej pomarańczy do najciemniejszej czerwieni. Kolor pieprzu nie zawsze odpowiada stopniowi ostrości. Pieprzu cayenne używamy nie tylko do potraw. Jest również stosowany jako lekarstwo (kapsułki pieprzu cayenne). Z pieprzu cayenne robi się również maści oraz nalewki.

16 Der Cayennepfeffer Pieprz cayenne Die Verwendung des Cayennepfeffers in Wärmepflastern ist eine der bekanntesten medizinischen Anwendungen. Eine Pfeffersalbe wird auch als Notfallmittel bei einem Herzinfarkt verwendet, weil sie die Durchblutung in Brust- und Herzbereich erhöht. Cayennepfeffer in Speisen kann wie ein Aphrodisiakum wirken. Neben Zucker und Salz ist der Cayennepfeffer eines der am Häufigsten verwendeten Gewürze in der europäischen Küche. Der Cayennepfeffer ist in der asiatischen Küche auch ein wichtiger Bestandteil. Zastosowanie pieprzu cayenne w plastrach rozgrzewających jest jednym z najbardziej popularnych zastosowań medycznych. Maść pieprzowa jest stosowana również jako środek w nagłych przypadkach przy zawale serca, ponieważ zwiększa przepływ krwi w klatce piersiowej i okolicy serca. Pieprz cayenne może działać jak afrodyzjak. Pieprz cayenne jest obok cukru i soli jedną z najczęściej używanych przypraw w kuchni europejskiej. Pieprz cayenne jest ważnym składnikiem również w kuchni azjatyckiej.

17 Die Chili (die Chilischote) papryka Chili Die Chilischote stammt aus Mexiko. Heute wird sie in vielen Tropenländern angebaut, vor allem Indien und Thailand. Sie wurde in alter Zeit nur als Heilmittel verwendet. Sie war damals auch als natürliche Droge bekannt. Die Chilischote gehört der Familie der Paprika an. Die Chilischote ist Angehörige der Nachtschattengewächse. Wir bezeichnen die Chilischote sehr oft nur als "Chili". Heutzutage wird Chili nicht nur als Heilpflanze eingesetzt. Chili wird auch als Gewürz verwendet. In Mexiko ist die Chilischote ein wichtiger Speisenbestandteil. Sie wird zu fast allen Gerichten benutzt. Chili pochodzi z Meksyku. Dziś uprawiana jest w wielu krajach tropikalnych, przede wszystkim w Indiach i Tajlandii. W dawnych czasach była używana tylko jako środek leczniczy. Znana wtedy była również jako naturalny narkotyk. Papryka chili należy do rodziny papryki. Chili jest członkiem rodziny psiankowatych. Paprykę chili bardzo często nazywamy po prostu tylko "chili". W dzisiejszych czasach chili nie jest używana tylko jako roślina lecznicza. Chili jest również używana jako przyprawa. W Meksyku papryka chili jest ważnym składnikiem potraw. Jest ona używana do niemal każdej potrawy.

18 Die Chili (die Chilischote) papryka Chili Es gibt verschiedene Chilisorten. Sie unterscheiden sich vor allem in der Schärfe. Für die Schärfe der Chili ist der Stoff "Capsaicin" verantwortlich. Je mehr Capsaicin in einer Chili ist, umso schärfer ist sie. Je kleiner auch die Frucht ist, desto schärfer ist sie. Die frischen und die getrockneten Chilis können sich auch in der Schärfe unterscheiden. Eine der schärfsten Chilisorten ist braune Habanero, die für "Hot Sauces" (sehr scharfe Soßen) verwendet wird. Die Bhut-Jolokia gilt jedoch als schärfste Chili der Welt. Sie wird auch Naga-Jolokia genannt. Istnieją różne rodzaje chili. Różnią się one przede wszystkim ostrością. Za ostrość chili odpowiedzialna jest substancja "kapsaicyna". Im więcej kapsaicyny w chili, tym jest ona ostrzejsza. Również im mniejszy owoc, tym ostrzejszy. Świerze i suszone chili mogą mieć również różną ostrość. Jedną z najostrzejszych odmian chili jest brązowe Habanero, które jest używane do "gorących sosów" (bardo ostre sosy). Jednak to Bhut- Jolokia jest uważana za najostrzejszą paprykę chili na świecie. Nazywana jest również Naga-Jolokia.

19 Das Curry curry Eigentlich ist Curry (Currypulver) kein reines Gewürz. Curry ist eine Mischung aus bis zu 12 verschiedenen Gewürzen. Es besteht meist aus Pfeffer, Ingwer, Zimt, Muskat, Nelken, Piment, Kurkuma, Kardamom und Koriander. Auf der Welt gibt es jedoch viele verschiedene Currymischungen. Curry wird als typische indische Mischung angesehen. Es wird zwar in Indien hergestellt, aber nur für den Export. Curry bezeichnet in Indien ein Fleischgericht (im Tamilischen bedeutet kari Soße). Die Engländer verwendeten den Begriff Curry einfach als Gewürzbezeichnung. Die Inder nennen ihre Gewürzmischungen "Masalas". Curry nie jest właściwie czystą przyprawą. Curry jest mieszanką nawet 12 różnych przypraw. Zwykle składa się z pieprzu, imbiru, cynamonu, gałki muszkatołowej, goździków, ziela angielskiego, kurkumy, kardamonu i kolendry. Na świecie istnieje jednak wiele różnych mieszanek curry. Curry jest uważane za typową indyjską mieszkankę. W prawdzie jest produkowane w Indiach, ale tylko na eksport. Curry oznacza w Indiach potrawę mięsną (w języku tamilijskim oznacza sos kari). Brytyjczycy używali terminu "curry" po prostu jako nazwę potrawy. Indianie nazywają swoje mieszanki przypraw "Masalas".

20 Das Curry curry Kurkumawurzel ist ein wichtiger Bestandteil des Currys. Kurkuma ist für den charakteristischen Geschmack und die gelbe Farbe des Currypulvers verantwortlich. Je nachdem für welches Gericht wir Curry verwenden möchten, können wir die verschiedenen Bestandteile (wie z.B. Macis, Muskat, Knoblauch oder Piment) mischen. Curry sollte man in dunklen gut schließenden Gefäßen aufbewahren. Um das volle Aroma zu entfalten, muss Curry bei milder Hitze angebraten werden. Curry kann nach einem halben Jahr sein Aroma verlieren. Die durchschnittliche Haltbarkeit fertiger Curry-Mischungen liegt jedoch bei etwa einem Jahr. Korzeń kurkumy jest głównym składnikiem curry. Kurkuma jest odpowiedzialna za charakterystyczny smak oraz żółty kolor curry. W zależności od tego do jakiej potrawy chcemy używać curry, możemy pomieszać różne składniki (jak na przykład kwiat muszkatołowy, gałka muszkatołowa, czosnek albo ziele angielskie). Curry należy przechowywać w ciemnych, dobrze zamkniętych pojemnikach. Aby curry rozwinęło swój pełny aromat, trzeba je podsmażyć na średnim ogniu. Curry może stracić swój smak po sześciu miesiącach. Średni okres przechowywania gotowych mieszanek curry wynosi jednak około roku.

21 Das Curry curry In der Küche können wir Curry zu vielen Fleisch-, Fisch- und Gemüsegerichten zufügen. Curry eignet sich auch als Aromageber in Saucen. Es passt zu zahlreichen orientalischen Gerichten mit Hühnchen und Reis. Curry als Gewürz ist in Deutschland schon seit langem sehr beliebt. In Deutschland wird Currypulver meist für die Currywurst verwendet. Es wird auch als Currygewürzketchup gerne zu Pommes Frites gegessen. W kuchni curry możemy dodać do wielu mięsnych, rybnych oraz warzywnych dań. Curry nadaje się również jako środek aromatyczny do sosów. Pasuje do wielu orientalnych potraw z kurczaka i ryżu. Curry jako przyprawa jest w Niemczech już od dawna bardzo popularna. W Niemczech używa się jej przeważnie do pieczonej kiełbaski curry. To Jest również chętnie spożywane z frytkami jako ketchup curry.

22 Das Curryblatt liść curry Der Currybaum stammt aus Südwestasien (aus dem südlichen Himalaya). Er ist immergrün. Der Currybaum ist mit den Zitrusbäumen eng verwandt. Die frischen Curryblätter erinnern leicht an das Aroma von Mandarinen. Das Curryblatt ist bei uns kaum bekannt. Es wird häufig in der asiatischen Küche verwendet. Curryblätter sind in der indischen Küche ein wichtiges Gewürz. Die frischen oder getrockneten Curryblätter werden zum Würzen von Gemüsespeisen, Suppen und Reis-pilaws verwendet. Sie werden auch zum Würze von Rindfleisch oder Hühner benutzt. Curryblätter (besonders frisch) sind bei uns nicht so leicht zu kaufen. Drzewo Curry pochodzi z Południowo-Zachodniej Azji (z południowych Himalajów). Jest zawsze zielone. Drzewo Curry jest blisko spokrewnione z drzewami cytrusowymi. Świeże listki curry przypominają trochę w zapachu mandarynki. Liść curry jest u nas mało znany. Jest często używany w kuchni azjatyckiej. Liście Curry są bardzo ważną przyprawą w kuchni indyjskiej. Świeże lub wysuszone liście curry wykorzystywane są do przyprawiania dań warzywnych, zup oraz pilaw ryżowych. Są one również wykorzystywane do przyprawiania mięsa wołowego lub kurczaka. Nie jest łatwo kupić u nas liście curry (szczególnie świeże).

23 Der Dill (auch Hexenkraut) koper Dill ist eine einjährige krautige Pflanze und gehört zur Familie der Doldenblütler. Dill wird meist bis zu 1,20 m hoch. Die Dillpflanze kannte man bereits in Ägypten aber es ist schwer zu sagen, woher Dill kommt. Vermutlich stammt er aus Gebieten mit heißem, trockenem Klima. Heute wird Dill so gut wie überall in Europa angebaut. Eine große Bedeutung hat er vor allem in der Küche Nordeuropas. Dill hat auch eine Anwendung in der Heilkunde, weil die Dillsoßen beruhigend und verdauungsfördernd wirken. Koper jest jednoroczną rośliną zielną i należy do rodziny selerowatych. Koper ma głównie do 1,20 m wysokości. Rośliny kopru były znane już w Egipcie ale ciężko jest powiedzieć skąd pochodzi koper. Prawdopodobnie pochodzili z obszarów o gorącym, suchym klimacie. Dziś koper jest uprawiany w prawie całej Europie. Ma duże znaczenie szczególnie w kuchni Europy Północnej. Koper ma także zastosowanie w medycynie, ponieważ sosy koperkowe działają uspokajająco i mają korzystny wpływ na układ trawienny.

24 Der Dill (auch Hexenkraut) koper Dill ist auch "Hexenkraut" genannt. Ein altes Sprichwort sagt uns: "Ich hab' Senf und Dill, mein Mann muss tun, was ich will, wenn ich rede, schweig du still". Die Frau sollte am Hochzeitstag Senf- und Dillsamen auf die Sachen des Mannes streuen und diesen Satz (diesen Fluch) aussprechen. Man glaubte auch, dass Dill vor Gewitter und vor bösen Hexen schützen soll. Dill kann man auch über die Haustür hängen. Er soll dafür sorgen, dass keiner, der böse ist, das Haus betritt. Man glaubte auch, dass Dill als Badezusatz unwiderstehlich macht. Koper jest nazwany również "zielem czarownic". Stare przysłowie mówi: Mam gorczyce oraz koper, mój facet musi robić to, co chcę, gdy ja mówię, ty milczysz. Kobieta powinna w dniu ślubu rozsypać nasiona gorczycy oraz kopru na rzeczy męża oraz wypowiedzieć to zdanie (tą klątwę). Wierzono również, że koper powinien bronić przed burzami oraz złymi czarownicami. Koper można również powiesić nad drzwiami domu. Powinien zapewnić, że nikt, kto jest zły, nie wejdzie do domu. Wierzono również, że koper jako dodatek do kąpieli może uczynić kogoś urzekającym.

25 Der Dill (auch Hexenkraut) koper Dill riecht sehr aromatisch. Er hat ein frisches, kümmelartiges Aroma und einen milden bis würzigen Geschmack. In der Küche verwenden wir sowohl die Blättchen als auch die ausgereiften Samen. Die Samen eignen sich besonders zum Bestreuen von Brot, für Kohl und Fleischeintöpfe. Mit frischem oder auch getrocknetem Dill können wir Saucen, Fisch, Suppen (z.B. Gurkensuppe), Gemüse wie Gurken, Zucchini und Bohnen, Kartoffeln und auch Salaten würzen. Frischen Dill sollten wir im Kühlschrank (am besten im Plastikbeutel) aufbewahren. Die getrockneten Blätter und Samen sollten wir luftdicht verschliessen. Sie sollten kühl und dunkel gelagert werden. Koper pachnie bardzo aromatyczne. Ma świeży, kminkowy zapach oraz łagodny do ostrego Smak. W kuchni używamy zarówno liści jak i dojrzałych nasion. Nasiona nadają się w szczególności do posypania na chleb, do kapusty oraz dań mięsnych. Świeżym lub suszonym koprem możemy przyprawić sosy, ryby, zupy (np. zupę ogórkową), warzywa takie jak ogórki, cukinię, fasolę, ziemniaki oraz sałatki. Świeży koperek, należy przechowywać w lodówce (najlepiej w torebce foliowej). Suszone liście i nasiona powinniśmy szczelnie zamknąć. Powinny być przechowywane w chłodnym i ciemnym miejscu.

26 Der Estragon estragon Der Estragon ist in Asien und Südeuropa heimisch. Bereits in der Antike war Estragon ein sehr beliebtes Kraut. Eine Unterart des Estragons wächst auch in Russland. Diese Unterart ist jedoch weniger aromatisch. Der Estragon wird heute meist in Italien und Frankreich angebaut. Der Estragon gehört zur Gattung namens "Artemisia". Er wächst bis zu 1,20 m hoch. Manchmal kann er aber über 2 m hoch werden. Er ist eine mehrjährige Pflanze (Staude). Im Frühling treibt er mehrere Triebe aus dem Boden. Die Stängel wachsen sehr schnell. An den Stängel sprießen längliche, schmale Blätter. Estragon pochodzi z Azji oraz Europy Południowej. Już w starożytności estragon był bardzo popularnym ziołem. Podgatunek estragonu rośnie również w Rosji. Podgatunek ten jest jednak mniej aromatyczny. Estragon uprawia się przeważnie we Włoszech oraz we Francji. Estragon należy do gatunku zwanego "Astrowate". Rośnie do 1,20 m wysokości. Czasami może mieć nawet ponad dwa metry wysokości. Jest rośliną wieloletnią (byliną). Wiosną wypuszcza z ziemi wiele pędów. Łodygi rosną bardzo szybko. Na łodygach kiełkują długie, wąskie liście.

27 Der Estragon estragon In der Küche verwenden wir zum Würzen vor allem junge Triebe und Blätter. Estragon bildet mit Essig, Wein und Senf eine ideale Geschmacksverbindung. Er ist auch Bestandteil von verschiedenen Gewürzmischungen, wie zum Beispiel "herbes de Provence" oder "bouquet garni". Estragon sollten wir sehr vorsichtig verwenden, weil er andere Zutaten leicht übertönen kann. Er ist in der französischen und italienischen Küche sehr beliebt. Estragon ist einer der Hauptbestandteile von sauce béarnaise. Estragon würzt auch die berühmte Sauce Vinaigrette. Estragonblätter eignen sich für alle Salate. Estragonbutter ist auch sehr beliebt. Auch Reis, Geflügel und roher Fisch bekommen mit dem Estragon einen angenehmen Geschmack. Er eignet sich für Speisen, die Tomaten als Hauptbestandteile haben. W kuchni do przyprawiania używamy przede wszystkim młodych pędów i liści. Estragon tworzy idealne połączenie smaku z octem, winem oraz musztardą. Jest również składnikiem różnych mieszanek przyprawowych, takich jak "zioła prowansalskie" lub "Bukiet Garni". Estragonu powinniśmy używać bardzo ostrożnie, ponieważ może on łatwo zagłuszyć smak innych składników. Jest on bardzo popularny w kuchni francuskiej oraz włoskiej. Estragon jest jednym z głównych składników sosu bearneńskiego Estragon przyprawia również słynny sos vinaigrette. Liście estragonu nadają się do wszystkich sałatek. Bardzo popularne jest również masło estragonowe. Również ryż, drób oraz surowa ryba zyskują w połączeniu z estragonem przyjemny smak. Nadaje się do potraw, których głównymi składnikami są pomidory.

28 Der Estragon estragon Estragon hat auch mehrere Heilwirkungen. Er wird jedoch von der Schulmedizin nicht zu oft verwendet, weil im Estragon ein Stoff "Estragol" enthalten ist. Er wird aber von Volksheilkunde gern benutzt, vor allem in Frankreich. Estragon kann Verdauungsorgane verstärken. Er kann auch die Bildung der Magensäfte anregen. Das ätherische Estragonöl und Estragontee helfen gegen Blähungen. Estragontee regt auch den Appetit an. Das Kauen der Estragonblätter kann gegen Schluckauf helfen. Estragon fördert die Tätigkeit der Nieren und aktiviert den Stoffwechsel. Estragon ma również wiele właściwości leczniczych. Nie jest on jednak zbyt często stosowany przez medycynę konwencjonalną, ponieważ zawiera substancję "Estragol". Jest chętnie stosowany przez medycynę ludową, przede wszystkim we Francji. Estragon może wzmocnić narządy trawienne. Może również stymulować tworzenie soków żołądkowych. Eteryczny olejek estragonowy oraz herbata estragonowa pomagają na wzdęcia. Herbata estragonowa pobudza również apetyt. Żucie liści estragonu może pomóc na czkawkę. Estragon wspomaga aktywność nerek oraz pobudza przemianę materii.