1 Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro- ekonomii, :)…

Prezentacja na temat: "1 Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro- ekonomii, :)…"— Zapis prezentacji:

1

2 1 Witam Państwa na wykładzie z podstaw makro- ekonomii, :)…

3 2 WAHANIA WIELKOŚCI PRODUKCJI W GOSPODARCE ZAMKNIĘTEJ

4 3 MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli od- chylenia rzeczywistej wielkości produkcji, Y E, od produkcji poten- cjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U.

5 4 DYGRESJA BARDZO długookresowe (np. 40 lat) zmiany potencjalnej pro- dukcji, Y p, stanowią WZROST GOSPODARCZY. W okresie krót- szym (np. 6 lat) zmiany zagregowanych wydatków, AE PL, powodu- ją, że rzeczywista produkcja, Y E, waha się wokół produkcji poten- cjalnej, Y P. Rzeczywista i potencjalna produkcja w USA, lata1960 - 2000 KONIEC DYGRESJI

6 5 OTO MODEL AD/AS: Y P LAS AD E SAS 0 Y P Model AD/AS składa się z: - LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona.

7 6 OTO MODEL AD/AS: Y P LAS AD E SAS 0 Y P Model AD/AS składa się z: - LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona. - LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio nachylona i płaska.

8 7 OTO MODEL AD/AS: Y P LAS AD E SAS 0 Y P Model AD/AS składa się z: - LINII ZAGREGOWANEGO POPYTU, AD, która jest ujemnie nachylona. - LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKOOKRESOWEJ, SAS, która jest dodatnio nachylona i płaska. - LINII ZAGREGOWANEJ PODAŻY DŁUGOOKRESOWEJ, LAS, która jest pionowa.

9 8 1. UJEMNIE NACHYLONA LINIA ZAGREGOWANEGO PO- PYTU, AD

10 9 Linia AD ilustruje odwrotną zależność średniego poziomu cen w gospodarce, P, i wielkości zagregowanych wydatków, AE PL. Jak widać, wzrost cen tłumi zagregowane wydatki. AD 0 Y P

11 10 Po pierwsze, zmiany średniego poziomu cen w gospodarce, P, zmieniają zagregowane wydatki, AE PL, poprzez EFEKT STOPY PROCENTOWEJ. Po drugie, zmiany średniego poziomu cen, P, zmieniają zagrego- wane wydatki, AE PL, poprzez EFEKT MAJĄTKOWY. AD 0 Y P

12 11 EFEKT STOPY PROCENTOWEJ polega na tym, że zmiana poziomu cen, P, wpływa na realną podaż pieniądza M SN /P i po- ziom stopy procentowej, i r czyli ceny kredytów, powodując od- wrotną zmianę wydatków na konsumpcję, C, i (lub) inwestycje, I. AD 0 Y P

13 12 EFEKT MAJĄTKOWY polega np. na tym, że spadek poziomu cen, P, zwiększa realną wartość aktywów (np. aktywów finanso- wych), zachęcając ich posiadaczy do zwiększenia wydatków (np. konsumpcji, C). AD 0 Y P

14 13 Poza cenami wpływ na zagregowane wydatki mogą wywierać np. zmiany poziomu podatków, wydatkow państwa, sytuacji na gieł- dzie itp., które również zmieniają majątek ludzi.

15 14 Przesunięcia całej linii zagregowanego popytu, AD, pokazują skutki MAKROEKONOMICZNYCH SZOKÓW POPYTOWYCH. Ich przyczyną są, inne niż spowodowane ruchem cen, P, zmiany skład- ników zagregowanych wydatków, AE PL. Np. dla każdego poziomu cen, P, wzrost wydatków pań- stwa, G, zwiększa zagregowane wydatki, AE PL, i produkcję, Y, w gospodarce: (G  AE PL  Y  ). AD 0 Y P AD 2 AD 1

16 15 WAŻNE ZJAWISKO: „WYPIERANIE” (ang. crowding out): G  AE PL  Y  M D  i  C  +I  AE PL . Rosnące wydatki publiczne (G  ) zastępują wydatki prywatne (C  +I  ). W efekcie zagregowane wydatki, AE PL, zmieniają się stosun- kowo słabo.

17 16 POZYTYWNE MAKROEKONOMICZNE SZOKI POPYTOWE (np. ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego) zwięk- szają zagregowane zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpo- wiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob. AD  AD 1 ). AD 0 Y P AD 2 AD 1

18 17 POZYTYWNE MAKROEKONOMICZNE SZOKI POPYTOWE (np. ekspansywna polityka pieniężna banku centralnego) zwięk- szają zagregowane zapotrzebowanie na dobra finalne, AE, odpo- wiadające poszczególnym poziomom cen, P (zob. AD  AD 1 ). Odwrotny skutek mają SZOKI NEGATYWNE (np. spadek wy- datków prywatnych inwestorów) (zob. AD  AD 2 ). AD 0 Y P AD 2 AD 1

19 18 2. LINIE ZAGREGOWANEJ PODAŻY: SAS I LAS

20 19 Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży) rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. KRYTERIUM STANOWI STOPIEŃ DOSTOSOWANIA SIĘ PŁAC I CEN DO ZMIENIONYCH WARUNKÓW GOSPO- DAROWANIA.

21 20 Ekonomiści opisujący reakcje gospodarki na różne zdarzenia (np. zmiany zagregowanej podaży) rozróżniają KRÓTKI i DŁUGI OKRES. Kryterium stanowi stopień dostosowania się płac i cen do zmienionych warunków gospodarowania. OKRES KRÓTKI (kilkanaście miesięcy? dwa lata?) jest za krótki, aby płace i ceny mogły się zmienić i dostosować do nowej sytuacji. OKRES DŁUGI (pięć lat?) jest na to wystarczająco długi.

22 21 W krótkim okresie rzeczywista gospodarka zachowuje się zwykle „PO KEYNESOWSKU” (po szoku zmienia się raczej produkcja, Y, niż ceny, P), a w długim „KLASYCZNIE” (po szoku zmieniają się raczej ceny, P, a nie produkcja, Y).

23 22 2.1. PŁASKA LINIA ZAGREGOWANEJ PODAŻY KRÓTKO- OKRESOWEJ, SAS 0 Y P SAS 1

24 23 Linia SAS ilustruje dotyczącą krótkiego okresu prostą zależność średniego poziomu cen w gospodarce, P, i wielkości produkcji Y. Np. w krótkim okresie na szok popytowy firmy reagują „po key- nesowsku”, czyli raczej zmianą wielkości produkcji, a nie zmianą cen. 0 Y P SAS 1 AD2AD2 AD1AD1

25 24 W krótkim okresie na zmiany zapotrzebowania firmy reagują ra- czej ZMIANĄ WIELKOŚCI PRODUKCJI, NIE CEN. Nawet, gdy produkcja jest bliska potencjalnej, na krótko można ją zwiększyć, intensywnie eksploatując zasoby. Ogólnie, w krótkim okresie CENY SĄ „LEPKIE” (ANG. STICKY), PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE” (w warunkach konkurencji „lepkość płac” powoduje „lepkość” cen).

26 25 CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a.Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane.

27 26 CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane. b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrud- nienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages).

28 27 CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane. b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrud- nienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages). c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty zwalniania i re- krutowania pracowników są wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni outsiders) biorą udział w negocjacjach płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją bezrobocia.

29 28 CENY SĄ „LEPKIE”, PONIEWAŻ PŁACE NOMINALNE SĄ „LEPKIE”. A PŁACE SĄ „LEPKIE”, BO: a. Umowy o pracę są długoterminowe i zdecentralizowane. b. Niektóre firmy w trosce o wydajność pracy i stabilność zatrud- nienia oferują wysokie i stabilne płace (ang. efficiency wages). c. Konkurencja na rynku pracy jest słaba: koszty zwalniania i re- krutowania pracowników są wysokie; to zatrudnieni insiders (a nie bezrobotni outsiders) biorą udział w negocjacjach płacowych. Utrudnia to spadek płac pod presją bezrobocia. d. W dodatku normy kulturowe czynią płace „lepkimi”.

30 29 CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych ryn- kach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”).

31 30 CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych ryn- kach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”). b. Państwo kontroluje wiele cen.

32 31 CENY SĄ „LEPKIE” TAKŻE DLATEGO, ŻE: a. Występuje „problem koordynacji” (na konkurencyjnych ryn- kach firmy zwlekają z podwyżkami cen, aby „nie wyrwać się przed szereg”). b. Państwo kontroluje wiele cen. c. Niektóre firmy wolno zmieniają ceny, ponieważ koszty zmie- nianych jadłospisów (ang. menu costs) są wysokie.

33 32 2.2. PIONOWA LINIA ZAGREGOWANEJ PODAŻY DŁUGOOK- RESOWEJ, LAS. 0 Y P LAS Y P

34 33 0 Y P LAS Y P W długim okresie wszystkie ceny, w tym ceny czynników produk- cji, są doskonale „giętkie” (a nie „lepkie”), więc na rynkach czyn- ników panuje stale równowaga. W efekcie rzeczywista produkcja, Y, równa się stałej produkcji potencjalnej, Y p.

35 34 0 Y P LAS Y P W długim okresie wszystkie ceny, w tym ceny czynników produk- cji, są doskonale „giętkie” (a nie „lepkie”), więc na rynkach czyn- ników panuje stale równowaga. W efekcie rzeczywista produkcja, Y, równa się stałej produkcji potencjalnej, Y p. Tak jest tylko PRZY DANYM POŁOŻENIU LINII POPYTU I PODAŻY NA RYNACH CZYNNIKÓW., A TAKŻE PRZY STA- ŁEJ PRODUKTYWNOSCI PRACY.

36 35 0 Y P LAS Y P W długim okresie wszystkie ceny, w tym ceny czynników produk- cji, są doskonale „giętkie” (a nie „lepkie”), więc na rynkach czyn- ników panuje stale równowaga. W efekcie rzeczywista produkcja, Y, równa się stałej produkcji potencjalnej, Y p. Tak jest tylko PRZY DANYM POŁOŻENIU LINII POPYTU I PODAŻY NA RYNACH CZYNNIKÓW., A TAKŻE PRZY STA- ŁEJ PRODUKTYWNOSCI PRACY. Ich zmiany zmieniają m.in. wykorzystywaną w stanie równowagi w gospodarce ilość czynników, a wiec także – wielkość produkcji potencjalnej, Y p.

37 36 A zatem, w długim okresie linia podaży zagregowanej, LAS, przebiega pionowo. Zmiany poziomu cen, P, nie wpływają na wielkość produkcji potencjalnej, Y P. 0 Y P LAS Y P

38 37 Inaczej: wielkość zasobów pracy, kapitału i ziemi, którymi dyspo- nuje gospodarka, nie zależy od poziomu cen w gospodarce. A to przecież dostępna w gospodarce ilość pracy (i jej – zależna m. in. od ilości kapitału i ziemi w gospodarce – produkcyjność) decydują o wielkości produkcji potencjalnej, Y P. 0 Y P LAS Y P

39 38 Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Y p, (czyli przesunięcia linii LAS) następują na skutek: 1.Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np. skutki niżu demograficznego na rynku pracy). Y P LAS 2 LAS LAS 1 0 Y P Y 2 Y 1

40 39 Zmiany wielkości produkcji potencjalnej, Y p, (czyli przesunięcia linii LAS) następują na skutek: 1.Szoków podażowych np. na rynkach pracy (np. skutki niżu demograficznego na rynku pracy). 2. Zmian produktywności pracy (np. postęp techniczny). Y P LAS 2 LAS LAS 1 0 Y P Y 2 Y 1

41 40 ZADANIE a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos- podarce.

42 41 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos- podarce. Oto stosowny rysunek: P Y LAS Yp

43 42 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos- podarce. Oto stosowny rysunek: b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso- bów w tej gospodarce? P Y LAS Yp

44 43 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos- podarce. Oto stosowny rysunek: b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso- bów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynni- ków produkcji dostępnych w gospodarce (i od ich produkcyjności). P Y LAS Yp

45 44 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos- podarce. Oto stosowny rysunek: b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso- bów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynni- ków produkcji dostępnych w gospodarce (i od ich produkcyjności). c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości produkcji po- tencjalnej? Co wspólnego ma z tym „giętkość” cen w gospodarce w długim okresie? P Y LAS Yp

46 45 a) Narysuj długookresową linię podaży zagregowanej, LAS, w gos- podarce. Oto stosowny rysunek: b) Dlaczego jest ona pionowa? Co wspólnego ma z tym ilość zaso- bów w tej gospodarce? Pionowy przebieg linii zagregowanej podaży długookresowej, LAS, oznacza, że wielkość produkcji w gospodarce w długim okresie nie zależy od średniego poziomu cen w gospodarce, lecz od ilości czynni- ków produkcji dostępnych w gospodarce. c) Dlaczego położenie linii LAS odpowiada wielkości produkcji po- tencjalnej? Co wspólnego ma z tym „giętkość” cen w gospodarce w długim okresie? Linia LAS przecina oś poziomą w punkcie, który odpowiada pro- dukcji potencjalnej, Yp. Przyczyną jest „giętkość” cen w długim ok- resie. GWARANTUJE ONA POWSTANIE RÓWNOWAGI M. IN. NA RYNKACH CZYNNIKÓW PRODUKCJI, a wielkość produkcji potencjalnej, Yp, odpowiada właśnie pełnemu wykorzystaniu zaso- bów czynników produkcji istniejących w gospodarce, czyli – równo- wadze na wszystkich rynkach czynników. P Y LAS Yp

47 46 Ogólnie, przyczyną MAKROEKONOMICZNYCH SZOKÓW PO- DAŻOWYCH są w gospodarce wszystkie te zdarzenia, które po- wodują zmianę wielkości zagregowanej oferty dóbr, odpowiadają- cej różnym poziomom cen w gospodarce. Ich graficzną ilustracją są przesunięcia linii zagregowanej podaży, SAS i (lub) LAS. P 0 YPYP SAS, LAS SAS LAS 2 LAS LAS 1 SAS 2 SAS 1

48 47 POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowe- mu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie linii LAS w prawo. P 0 YPYP SAS, LAS SAS LAS 2 LAS LAS 1 SAS 2 SAS 1

49 48 POZYTYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowe- mu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w prawo. Np. skutkiem zawodowej aktywizacji kobiet jest przesunięcie linii LAS w prawo. NEGATYWNEMU makroekonomicznemu SZOKOWI podażowe- mu odpowiada przesunięcie linii zagregowanej podaży w lewo (w górę). Np. skutkiem wzrostu ceny ropy naftowej jest przesunięcie linii SAS w lewo (w górę). P 0 YPYP SAS, LAS SAS LAS 2 LAS LAS 1 SAS 2 SAS 1

50 49 3. RÓWNOWAGA MAKROEKONOMICZNA I JEJ ZAKŁÓ- CENIA

51 50 MAKROEKONOMICZNĄ RÓWNOWAGĄ oznacza, że wydatki zagregowane, AE pl, są równe zagregowanej podaży, AS (krótkook- resowej, SAS, i (lub) długookresowej, LAS). Kiedy AE pl =SAS= LAS, istnieje jednocześnie równowaga krótkookresowa i długook- resowa. P AD AD pl, AS E 0 LAS SAS P* YPYP

52 51 P AD AD pl, AS E 0 LAS SAS P* YPYP Otóż „siły rynkowe” zapewniają trwanie makroekonomicznej rów- nowagi w gospodarce. Przyjrzyjmy się działaniu tych „sił rynko- wych”.

53 52 KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN POPYTU W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)

54 53 NEGATYWNY SZOK POPYTOWY przesuwa linię AD w lewo. W krótkim okresie punktem równowagi okazuje się E 1. YPYP LAS AD AD’ E0E0 E1E1 SAS 1 SAS 0 0 Y P P0P1P0P1 E2E2 P2P2 Y1Y1

55 54 NEGATYWNY SZOK POPYTOWY przesuwa linię AD w lewo. W krótkim okresie punktem równowagi okazuje się E 1. W długim okresie następuje powrót produkcji do poziomu Y P, możliwy m. in. dzięki wymuszonej przez bezrobocie obniżce płac i cen. YPYP LAS AD AD’ E0E0 E1E1 SAS 1 SAS 0 0 Y P P0P1P0P1 E2E2 P2P2 Y1Y1

56 55 Zauważ: w krótkim okresie ta (prawdziwa!) gospodarka zareago- wała „PO KEYNESOWSKU” (reakcja na szok była raczej ilościo- wa, niż cenowa). Zaś w długim okresie gospodarka okazała się „KLASYCZNA” („giętkość” cen umożliwiła odzyskanie pełnej równowagi makroekonomicznej. YPYP LAS AD AD’ E0E0 E1E1 SAS 1 SAS 0 0 Y P P0P1P0P1 E2E2 P2P2 Y1Y1

57 56 A oto skutki POZYTYWNEGO SZOKU POPYTOWEGO. Tym razem produkcja po upływie długiego okresu wraca do poziomu Y P na skutek spowodowanego m. in. niedoborem rąk do pracy stopniowego wzrostu płac i cen. YPYP LAS AD’ AD E0E0 E1E1 SAS 1 SAS 0 0 Y P P1P0P1P0 P2P2 E2E2 Y1Y1

58 57 KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY)

59 58 KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY) NEGATYWNY MAKROEKONOMICZNY SZOK PODAŻOWY (ropa drożeje…) przesuwa linię krótkookresowej podaży zagrego- wanej, SAS, do góry. W KRÓTKIM OKRESIE punktem równo- wagi jest E 1. (To jest STAGFLACJA!). YPYP LAS AD E1E1 SAS 0 SAS 1 0 Y P P1P1 P0P0 E0E0 Y1Y1

60 59 KRÓTKOOKRESOWE I DŁUGOOKRESOWE SKUTKI ZMIAN PODAŻY W GOSPODARCE (PRZYKŁADY) W DŁUGIM OKRESIE może być różnie: np. spadek płac może spowodować powrót krzywej krótkookresowej podaży zagregowa- nej, SAS 1, do pierwotnego położenia. YPYP LAS AD E1E1 SAS 0 SAS 1 0 Y P P1P1 P0P0 E0E0 Y1Y1

61 60 A oto skutki POZYTYWNEGO MAKROEKONOMICZNEGO SZOKU PODAŻOWEGO. YPYP LAS AD’ E0E0 E1E1 SAS 1 SAS 0 0 Y P P0P0 P1P1 Y1Y1

62 61 SKUTKI ZMIANY PRODUKCJI POTENCJALNEJ W GOSPO- DARCE (PRZYKŁADY) Kiedy produkcja potencjalna zwiększa się, na rynku pracy poja- wia się przymusowe bezrobocie. Powolny spadek płac i cen umożli- wia zwiększenie się zagregowanego popytu. Po upływie długiego okresu gospodarka odzyskuje równowagę przy niższych cenach (P 2 Y P ). YPYP AD 0 E2E2 SAS SAS 1 0 Y P P2P2 P1P1 YP’YP’ E1E1 LAS LAS’

63 62 A kiedy produkcja potencjalna maleje, brak pracy na rynku pracy powoduje powolny wzrost płac i cen. Zmniejsza się zagregowany popyt. Po upływie długiego okresu gospodarka odzyskuje równowa- wagę przy wyższych cenach (P 2 >P 1 ) i mniejszej produkcji (Y P ’<Y P ). YP’YP’ AD 0 E1E1 SAS 1 SAS 0 0 Y P P1P1 P2P2 YPYP E2E2 LAS’ LAS

64 ZADANIE Rysun ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1  A  E 0 ), pokaż możliwe krótkookre- sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił- ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma- jątku państwa (np. mieszkań komunalnych). YPYP AS AD 2 AD 1 E1E1 E0E0 SAS A SAS B A B 0 Y P P1P1 P0P0 63

65 Rysun ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1  A  E 0 ), pokaż możliwe krótkookre- sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił- ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma- jątku państwa (np. mieszkań komunalnych). YPYP AS AD 2 AD 1 E1E1 E0E0 SAS A SAS B A B 0 Y P P1P1 P0P0 a) E 0  A  E 1. 64

66 Rysun ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1  A  E 0 ), pokaż możliwe krótkookre- sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił- ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma- jątku państwa (np. mieszkań komunalnych). YPYP AS AD 2 AD 1 E1E1 E0E0 SAS A SAS B A B 0 Y P P1P1 P0P0 a) E 0  A  E 1. b) E 1  A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i cen. Linia SAS B zajmuje położenie SAS A. Wzrost wydatków za- pewnia odbudowanie równowagi rynków. 65

67 Rysun ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1  A  E 0 ), pokaż możliwe krótkookre- sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił- ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma- jątku państwa (np. mieszkań komunalnych). YPYP AS AD 2 AD 1 E1E1 E0E0 SAS A SAS B A B 0 Y P P1P1 P0P0 a) E 0  A  E 1. b) E 1  A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i cen. Linia SAS B zajmuje położenie SAS A. Wzrost wydatków za- pewnia odbudowanie równowagi rynków. c) E 1  B  E 0. Zakładam, że wzrost podatku nie wpływa na podaż pracy. 66

68 Rysun ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1  A  E 0 ), pokaż możliwe krótkookre- sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił- ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma- jątku państwa (np. mieszkań komunalnych). YPYP AS AD 2 AD 1 E1E1 E0E0 SAS A SAS B A B 0 Y P P1P1 P0P0 a) E 0  A  E 1. b) E 1  A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i cen. Linia SAS B zajmuje położenie SAS A. Wzrost wydatków za- pewnia odbudowanie równowagi rynków. c) E 1  B  E 0. Zakładam, że wzrost podatku nie wpływa na podaż pracy. d) Np.: E 0  B  E 0 lub E 0  B  E 1. 67

69 Rysun ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1  A  E 0 ), pokaż możliwe krótkookre- sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił- ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma- jątku państwa (np. mieszkań komunalnych). YPYP AS AD 2 AD 1 E1E1 E0E0 SAS A SAS B A B 0 Y P P1P1 P0P0 a) E 0  A  E 1. b) E 1  A. Zwiększa się produkcyjność pracy. Linia LAS przesuwa się w prawo. Jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 1. W długim okresie bezrobocie wymusza spadek płac nominalnych i cen. Linia SAS B zajmuje położenie SAS A. Wzrost wydatków za- pewnia odbudowanie równowagi rynków. c) E 1  B  E 0. Zakładam, że wzrost podatku nie wpływa na podaż pracy. d) Np.: E 0  B  E 0 lub E 0  B  E 1. e) E 0  B. Naturalne bezrobocie zwiększa się, maleje produkcja po- tencjalna. LAS przesuwa się w lewo; jednak punktem równowagi krótkookresowej pozostaje E 0. W długim okresie niedobór rąk do pracy powoduje wzrost płac nominalnych i cen. Spadek zagregowa- nych wydatków zapewnia odbudowanie równowagi na rynkach. 68

70 Rysun ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1  A  E 0 ), pokaż możliwe krótkookre- sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił- ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma- jątku państwa (np. mieszkań komunalnych). YPYP AS AD 2 AD 1 E1E1 E0E0 SAS A SAS B A B 0 Y P P1P1 P0P0 f) Np.: E 1  A  E 1. Spadek kosztów produkcji sprawia, że linia SAS B przesuwa się w dół do położenia SAS A. To jest pozytywny ma- kroekonomiczny szok podażowy. Ceny obniżają się, na rynku pracy pojawia się brak rąk do pracy. Wzrost płac i cen powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca do punktu E 1. 69

71 Rysun ek dotyczy gospodarki opisywanej w tym rozdziale. Używając oznaczeń z rysunku (np. E 1  A  E 0 ), pokaż możliwe krótkookre- sowe i długookresowe skutki tych zdarzeń: a) Wzrost wydatków państwa. b) Zwiększenie się ilości kapitału w przedsiębiorstwach. c) Znaczny wzrost PIT-u. d) Znaczny wzrost VAT-u. e) Wzrost zasił- ków dla bezrobotnych. f) Powszechna komputeryzacja i spadek kosztów produkcji. g) „Uwłaszczenie”, czyli rozdanie ludziom ma- jątku państwa (np. mieszkań komunalnych). YPYP AS AD 2 AD 1 E1E1 E0E0 SAS A SAS B A B 0 Y P P1P1 P0P0 f) Np.: E 1  A  E 1. Spadek kosztów produkcji sprawia, że linia SAS B przesuwa się w dół do położenia SAS A. To jest pozytywny ma- kroekonomiczny szok podażowy. Ceny obniżają się, na rynku pracy pojawia się brak rąk do pracy. Wzrost płac i cen powoduje, że w długim okresie gospodarka powraca do punktu E 1. g) E 0  A  E 1. Efekt majątkowy jest tu przyczyną pozytywnego ma- kroekonomicznego szoku popytowego. 70

72 ZADANIE W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0.002  Y+2.7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, M SN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: M D =0,6  Y–2000  i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego?

73 Zob. rysunek. Y=850; P=1. W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0.002  Y+2.7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, M SN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: M D =0,6  Y–2000  i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? a) P Y LAS’ LAS AD E E’E’ SAS SAS’ ?=765 850 ?= 1,17 1,0

74 Zob. rysunek. Y=850; P=1. b) Y=Yp-10%  Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja potencjalna). P=-0,002  Y+2,7. Więc: P=-0,002  765+2,7. Więc: P=1,17. W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0.002  Y+2.7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, M SN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: M D =0,6  Y–2000  i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? a) P Y LAS’ LAS AD E E’E’ SAS SAS’ ?=765 850 ?= 1,17 1,0

75 c) i 1 =?. 351=0,6  850-2000  i 1. Więc: i 1 =7,95%. i 2 =?. 351/1,17=0,6  765-2000  i 2. Więc: i 2 =7,95%. Po upływie długiego okresu stopa procentowa się nie zmieniła. W gospodarce Hipotecji („keynesowskiej” w krótkim, „klasycznej” w długim okresie) panuje równowaga. Produkcja potencjalna wynosi 850, linie AD i SAS opisują równania: P=-0.002  Y+2.7 i P=1. Epidemia zmniejszyła produkcję potencjalną o 10%. a) Narysuj te sytuację (zaznacz linie: SAS, LAS, AD). Podaj wielkość produkcji i cen w krótkim okresie. b) Podaj wielkość produkcji i cen po długim okresie. c) Stała nominalna podaż pieniądza, M SN jest równa 351, a realny popyt na pieniądz to: M D =0,6  Y–2000  i. O ile punktów procentowych zmieni się stopa procentowa, i, po upływie długiego okresu? Dlaczego? a) Zob. rysunek. Y=850; P=1. b) Y=Yp-10%  Yp, więc: Y=765 (765 to nowa produkcja potencjalna). P=-0,002  Y+2,7. Więc: P=-0,002  765+2,7. Więc: P=1,17. P Y LAS’ LAS AD E E’E’ SAS SAS’ ?=765 850 ?= 1,17 1,0

76 ZADANIE Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekono- micznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przed- staw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni- kami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS 2 (wy- konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. 75

77 Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekono- micznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przed- staw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni- kami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS 2 (wy- konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. a) Y P LAS AD E 2 E 1 SAS 1 2 0 Y P A 76

78 Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekono- micznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przed- staw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynnika- mi. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS 2 (wy- konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. a) b) Spadek płac nominalnych oznacza ob- niżkę przeciętnych kosztów produkcji. Efektem jest przesunięcie się linii SAS 2 w dół. Y P LAS AD E 2 E 1 SAS 1 2 0 Y P A Y P LAS AD E 2 E 1 SAS 1 2 0 Y P A 3 77

79 Na skutek wojny na Bliskim Wschodzie ropa podrożała o 20% i w krótkim okresie w Hipotecji doszło do negatywnego makroekono- micznego szoku podażowego. a) Za pomocą modelu AD/AS przed- staw tę sytuację. W długim okresie pod wpływem bezrobocia płace nominalne spadły i wystąpił efekt substytucji ropy innymi czynni- kami. b) Jak zmieniły się koszty produkcji i położenie linii SAS 2 (wy- konaj rysunek)? c) Jak zmieniła się produkcyjność pracy i położenie linii LAS [uzupełnij rysunek z podpunktu (b)]. a) b) Spadek płac nominalnych oznacza ob- niżkę przeciętnych kosztów produkcji. Efektem jest przesunięcie się linii SAS 2 w dół. Y P LAS AD E 2 E 1 SAS 1 2 0 Y P A Y P LAS AD E 2 E 1 SAS 1 2 0 Y P A 3 Y P LAS AD E 2 E 1 0 Y P A LAS’ SAS 1 2 3 Na skutek zastępowania ropy pracą zmalała produkcyjność pracy co spo- wodowało przesunięcie się linii LAS w lewo. c) 78

80 79 POWTÓRZMY! MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli od- chylenia rzeczywistej wielkości produkcji, Y E, od produkcji poten- cjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których rzeczywista produkcja powraca do poziomu produkcji potencjalnej.

81 80 POWTÓRZMY! MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli od- chylenia rzeczywistej wielkości produkcji, Y E, od produkcji poten- cjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których rzeczywista produkcja powraca do poziomu produkcji potencjalnej. Y P LAS AD E SAS 0 Y P

82 81 POWTÓRZMY! MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli od- chylenia rzeczywistej wielkości produkcji, Y E, od produkcji poten- cjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których rzeczywista produkcja powraca do poziomu produkcji potencjalnej. Y P LAS AD E SAS 0 Y P

83 82 POWTÓRZMY! MODEL AD/AS opisuje CYKL KONIUNKTURALNY, czyli od- chylenia rzeczywistej wielkości produkcji, Y E, od produkcji poten- cjalnej, Yp, i pochodne zmiany cen, P, i bezrobocia, U, w wyniku których rzeczywista produkcja powraca do poziomu produkcji potencjalnej. Rzeczywista i potencjalna produkcja w USA, lata1960 - 2000