Prawa i obowiązki świadka

Prezentacja na temat: "Prawa i obowiązki świadka"— Zapis prezentacji:

1 Prawa i obowiązki świadka
,, Świadomy moich słów i odpowiedzialności przed prawem, przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego co jest mi wiadome’’. Aleksandra Polak

2 POJĘCIE ŚWIADKA- znaczenia
W sensie znaczeniowym nadanym w przepisach prawa dowodowego – to źródło dowodu. Jego ustne relacje składane w toku postępowania stanowią środek dowodowy, który może zostać wykorzystany w procesie dokonywania ustaleń faktycznych. W formalno- prawnym rozumieniu, świadkiem jest każdy, kto w tym, charakterze został wezwany przez organ procesowy do złożenia zeznań lub został w tym charakterze włączony do postępowania w przypadku zgłodzenia się bez wezwania ( zarządzono jego dopuszczenie i przesłuchanie w charakterze świadka)

3 Prawa i obowiązki świadka
POJĘCIE ŚWIADKA- znaczenia Nie zawsze taka osoba nie jest bezpośrednim świadkiem zdarzenia ( czyli świadkiem w znaczeniu faktycznym testis ex visu ), może mieć charakter pochodny np. ze słyszenia ( testis ex auditu).  Świadek może również nie posiadać żadnych informacji dotyczących bezpośredniego zdarzenia, stanowiącego przedmiot postępowania, ale ma np. informacje o faktach ubocznych związanych z postępowaniem , istotnych dla niego ( np. kurator, który przeprowadzał wywiad środowiskowy)

4 Prawa i obowiązki świadka
POJĘCIE ŚWIADKA- znaczenia Świadek jest jednym z podstawowych źródeł dowodowych w każdej sprawie karnej. Świadkiem w postępowaniu karnym może być każda osoba, która - w ocenie organu prowadzącego postępowanie - może posiadać informacje przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy i została wezwana do postępowania w celu złożenia zeznań. Świadkiem może być także osoba, która zgłosi bez wezwania się do organu procesowego w celu złożenia zeznań.

5 Prawa i obowiązki świadka
KTO MOŻE ZOSTAĆ ŚWIADKIEM ? Świadkami są przede wszystkim osoby obecne przy zdarzeniu przestępnym lub jego fragmencie, posiadające na jego temat wiedzę, bądź specjaliści przybrani lub uczestniczący w czynnościach oględzin, eksperymencie czy przeszukaniu (art. 206 § 2 k.p.k.), także osoby, które przeprowadzały wywiad środowiskowy (art. 216 k.p.k.) lub dostarczały do niego informacji (art. 214 § 5 k.p.k.).

6 Prawa i obowiązki świadka
KTO MOŻE ZOSTAĆ ŚWIADKIEM ? WYŁĄCZENIA: Roli świadka nie można łączyć z : rolą sędziego ławnika oskarżyciela publicznego protokolanta i stenografa tłumacza i oskarżonego w jednym postępowaniu zaś specjalistę lub kuratora, przeprowadzającego wywiad środowiskowy można przesłuchiwać tylko na okoliczności dotyczące przeprowadzanych przez siebie czynności

7 Prawa i obowiązki świadka
KTO MOŻE ZOSTAĆ ŚWIADKIEM ? ZAKAZY DOWODOWE Zakaz przesłuchania w charakterze świadka duchownego, co do faktów, o których dowiedział się podczas spowiedzi. Zakaz przesłuchania w charakterze świadka, obrońcy ,adwokata lub radcy prawnego działającego na podstawie 245§1 k.p.k. co do faktów, o których dowiedział się, udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę ( 178 ust.1 k.p.k.) Zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka osoby, która skorzystała z prawa odmowy zeznań ( art.182 k.p.k.) Zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka osoby, która uzyskała zwolnienie od obowiązku złożenia zeznań ( art.185 k.p.k.) Zakaz przesłuchania osób obowiązanych do zachowania tajemnicy państwowej na okoliczności objęte tą tajemnicą Zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka ze względu na tajemnicę służbową, zawodową lub funkcyjną

8 Prawa i obowiązki świadka
KTO MOŻE ZOSTAĆ ŚWIADKIEM ? Natomiast mogą być przesłuchiwani w charakterze świadka: oskarżyciele posiłkowi lub prywatni powód cywilny przedstawiciel społeczny Ustawa z dnia 26 czerwca 1997 roku. o świadku koronnym (Dz. U. Nr 114, poz. 738 z późń. zm.) wprowadza szczególną formę świadka, jakim może być podejrzany, dopuszczony postanowieniem sądu na wniosek prokuratora do przesłuchania w charakterze świadka (świadek koronny). Instytucję świadka koronnego stosuje się jedynie wyjątkowo i to w sprawach szczególnej wagi

9 Prawa i obowiązki świadka
Obowiązek stawienia się na wezwanie organu procesowego i pozostawania do dyspozycji tego organu do czasu zgody prowadzącego postępowanie na oddalenie się z miejsca czynności Obowiązek złożenia przyrzeczenia przed złożeniem zeznań przed sądem Obowiązek złożenia prawdziwych zeznań, z ujawnieniem wszystkich wiadomych świadkowi okoliczności w sprawie, w której został wezwany do złożenia zeznań.

10 OBOWIĄZKI ŚWIADKA OBOWIĄZEK STAWIENIA SIĘ NA WEZWANIE:
1.1 Wynika wprost z art. 177§1 k.p.k., natomiast obowiązek pozostawania po stawieniu się w miejscu czynności do czasu wyrażenia zgody na wydalenie się z tego miejsca, wynika z samej istoty i funkcji przesłuchania oraz z art. 258§1 k.p.k.  niestawienie się bez usprawiedliwienia, w tym uporczywe niestawianie się na wezwania, jak też wydalenie z miejsca czynności bez zezwolenia, pociąga za sobą konsekwencje ( kary porządkowe)( na świadka, który bez usprawiedliwienia nie stawił się na wezwanie albo bez zezwolenia oddalił się z miejsca czynności przed jej zakończeniem można nałożyć pieniężna karę porządkowa w wysokości nawet do 3000 zł, a nadto zarządzić jego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie (art. 285 k.p.k.). W ciągu tygodnia od daty doręczenia postanowienia o wymierzeniu kary porządkowej, świadek może usprawiedliwić swoja nieobecność, a wówczas nałożona kara ulega uchyleniu (art.286 k.p.k.); )

11 OBOWIĄZKI ŚWIADKA OBOWIĄZEK STAWIENIA SIĘ NA WEZWANIE:
1.2 Przesłuchanie w charakterze świadka- nie zawsze w miejscu w którym czynność ma być przeprowadzana, czy przed organem, który prowadzi postępowanie.  w postępowaniu przygotowawczym czynność ta może zostać powierzona organowi ścigania w miejscu stałego pobytu świadka, przy czym organ ten, może w uzasadnionych przypadkach przeprowadzić przesłuchanie w miejscu zamieszkania, w miejscu pracy, lub w innym miejscu pobytu świadka ( np. w szkole). W postępowaniu sądowym czynność przesłuchania, może zostać powierzona- w drodze tzw. rekwizycji sądowej, innemu sądowi w miejscu stałego pobytu świadka, Albo też przesłuchanie może zostać przeprowadzone w miejscu pobytu świadka przez sędziego delegowanego lub przez sąd rozpoznający sprawę ( zwykle ma to związek z wiekiem, lub chorobą uniemożliwiająca stawienie się świadka w sądzie 177§2 k.p.k.)

12 OBOWIĄZKI ŚWIADKA OBOWIĄZEK STAWIENIA SIĘ NA WEZWANIE:
WYJĄTEK stanowi przesłuchanie na odległość przy użyciu urządzeń technicznych ( zwłaszcza świadków incognito) 184§4 k.p.k. 177§1 a k.p.k.  Uprawnienia organu procesowego do przesłuchania świadka przy użyciu urządzeń umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość. Z wykładni gramatycznej tego przepisu wynika, że może to być zarówno przekaz telewizyjny, internetowy, telefoniczny, jak też innego rodzaju przekaz audiowizualny lub tylko dźwiękowy.

13 OBOWIĄZKI ŚWIADKA OBOWIĄZEK ZŁOŻENIA PRZYRZECZENIA
Zgodnie z art. 188§1 k.p.k. ,, Świadomy moich słów i odpowiedzialności przed prawem, przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego co jest mi wiadome’’.

14 OBOWIĄZKI ŚWIADKA OBOWIĄZEK ZŁOŻENIA PRZYRZECZENIA
Następuje bezpośrednio przed przesłuchaniem. Może być odebrane jedynie przez sąd lub sędziego wyznaczonego w trakcie czynności sądowych ( art. 187 §1 i 2 k.p.k.)  PRZYRZECZENIA nie może odebrać organ postępowania przygotowawczego Można odstąpić od odebrania przyrzeczenia, jeżeli nie sprzeciwiają się temu obecne strony ( art. 187§ 3 k.p.k.) Przyrzeczenie nie jest równoznaczne z przysięgą obowiązującą w systemach prawnych różnych państw. ( Przysięga ma charakter religijny, kierowany na ogół do Boga, przyrzeczenie to laicka forma zapewnienie złożenia prawdziwych zeznań i pozbawiona jest elementu religijnego

15 OBOWIĄZKI ŚWIADKA OBOWIĄZEK ZŁOŻENIA PRZYRZECZENIA
Uroczysty charakter- podczas jego składania wszyscy stoją Osoby nieme i głuche, składają przyrzeczenie przez podpisanie tekstu przyrzeczenia ( art. 188§3 k.p.k.) W praktyce rola przyrzeczenia jest znikoma

16 Przyrzeczenia nie odbiera się: ( art. 189 k.p.k.)
OBOWIĄZKI ŚWIADKA OBOWIĄZEK ZŁOŻENIA PRZYRZECZENIA: OBOWIĄZEK ZŁOŻENIA PRZYRZECZENIA Przyrzeczenia nie odbiera się: ( art. 189 k.p.k.) od osób, które nie ukończyły 17 lat, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że świadek z powodu zaburzeń psychicznych nie zdaje sobie należycie sprawy ze znaczenia przyrzeczenia, gdy świadek jest osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa będącego przedmiotem postępowania lub pozostającego w ścisłym związku z czynem stanowiącym przedmiot postępowania, albo gdy za to przestępstwo został skazany, gdy świadek był prawomocnie skazany za fałszywe zeznanie lub oskarżenie

17 OBOWIĄZKI ŚWIADKA OBOWIĄZEK ZŁOŻENIA PRZYRZECZENIA
Złożenie przyrzeczenia jest obowiązkiem świadka, a odmowa złożenia, może skutkować wymierzeniem kary pieniężnej, tytułem kary porządkowej (sankcjonowana pieniężna kara porządkowa do 3000 zł - art.287 § 1 k.p.k. )

18 OBOWIĄZKI ŚWIADKA 3. OBOWIĄZEK ZŁOŻENIA PRAWDZIWYCH ZEZNAŃ I UJAWNIENIA WSZYSTKICH ZNANYCH ŚWIADKOWI FAKTÓW ISTOTNYCH W SPRAWIE Uprzedza się świadka o tym obowiązku ( niezależnie czy odbierane jest od niego przyrzeczenie ) W postępowaniu przygotowawczym świadek podpisuje oświadczenie, że został pouczony o tej odpowiedzialności ( art. 190 §1 i 2 k.p.k.) W prawie karnym materialnym art. 233§1 k.k.- złożenie nieprawdziwych zeznań lub zatajenie prawdy. Jeżeli od świadka nie odebrano przyrzeczenia, ani też nie pouczono go o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania – pozostaje on bezkarny, w razie złożenia fałszywych zeznań art. 233§ 2 k.k.) ,, Warunkiem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań lub zatajenie prawdy, jest prawidłowe pouczenie świadka o odpowiedzialności karnej lub odebranie przyrzeczenia.”

19 Do uprawnień procesowych świadka należy zaliczyć:
UPRAWNIENIA ŚWIADKA Do uprawnień procesowych świadka należy zaliczyć: Prawo świadka do poszanowania powagi i godności osobistej oraz przesłuchania z wyłączeniem jawności Prawo świadka do ochrony prawno materialnej Prawo świadka do zachowania jego adresu do wyłącznej dyspozycji organu procesowego Prawo świadka do ubiegania się o szczególną ochronę przez nadanie mu statusu świadka anonimowego(incognito) i prawo takiego świadka przed dekonspiracją Prawo świadka, który nie ukończył 15 lat ( nie tylko pokrzywdzonego), do ochrony zarówno przed szkodliwymi skutkami wielokrotnego przesłuchania, jak też przesłuchania bez niezbędnej ochrony psychologicznej w sprawach określonych rodzajowo ( okoliczności mogą negatywnie oddziaływać na psychikę małoletniego).

20 Do uprawnień procesowych świadka należy zaliczyć:
UPRAWNIENIA ŚWIADKA Do uprawnień procesowych świadka należy zaliczyć: Prawo świadka do poszanowania powagi i godności osobistej oraz przesłuchania z wyłączeniem jawności Prawo świadka do ochrony prawno materialnej Prawo świadka do zachowania jego adresu do wyłącznej dyspozycji organu procesowego Prawo świadka do ubiegania się o szczególną ochronę przez nadanie mu statusu świadka anonimowego(incognito) i prawo takiego świadka przed dekonspiracją Prawo świadka, który nie ukończył 15 lat ( nie tylko pokrzywdzonego), do ochrony zarówno przed szkodliwymi skutkami wielokrotnego przesłuchania, jak też przesłuchania bez niezbędnej ochrony psychologicznej w sprawach określonych rodzajowo ( okoliczności mogą negatywnie oddziaływać na psychikę małoletniego).

21 Do uprawnień procesowych świadka należy zaliczyć:
UPRAWNIENIA ŚWIADKA Do uprawnień procesowych świadka należy zaliczyć: 6. Prawo świadka do zachowania tajemnicy jego zeznań w szczególnych sytuacjach warunkowanych jego ustawowo określonym interesem prawnym  Prawo do uchylenia się od odpowiedzi na pytanie( bez podania przyczyny) w sytuacji gdyby udzielenie takiej odpowiedzi mogło rodzic niebezpieczeństwo pociągnięcia świadka lub osoby dla niego najbliższej do odpowiedzialności karnej (art. 183 § 1k.p.k.),  Prawo do odmowy zeznań ( art. 182 k.p.k.) 7. Prawo świadka do zwrotów kosztów postępowania 8. Ustawa z dnia 26 czerwca 1997r. o świadku koronnym (Dz. U. Nr 114 poz. 738 ze zm.) wprowadza szczególna formę świadka, jakim może być podejrzany, dopuszczony postanowieniem sadu na wniosek prokuratora do przesłuchania w charakterze świadka (świadek koronny) . Instytucje świadka koronnego stosuje się jedynie wyjątkowo i to w sprawach szczególnej wagi.

22 UPRAWNIENIA ŚWIADKA 1. Prawo świadka do poszanowania powagi jego osoby oraz godności osobistej Stanowi realizację konstytucyjnej zasady poszanowania czci i dobrego imienia ( art. 47 Konstytucji RP) Do procesowych środków gwarantujących, że prawo to będzie przestrzegane, należy zaliczyć zwłaszcza Powinność doręczenia wezwania w taki sposób, by jego treść nie była dostępna dla osób postronnych, a także podanie w wezwaniu, w jakim charakterze, miejscu i czasie ma się świadek stawić i czy jego stawiennictwo jest obowiązkowe ( uprzedzenie o skutkach niestawiennictwa art. 128§2 i art. 129§1 k.p.k.) Piecza przewodniczącego składu orzekającego nad prawidłowym przebiegiem postępowania , a tym uprawnienie przewodniczącego do uchylenia pytania, gdy uznaje je za niestosowne ( art. 370 §4 k.p.k.) Odpowiedzialność dyscyplinarna adwokatów, radców prawnych i prokuratorów, w razie dopuszczenie się w toku czynności procesowych ściganego z oskarżenia prywatnego czynu karalnego zniesławienia lub obrazy. Konstytucji)

23 2. Prawo świadka do prawno materialnej ochrony karnej
UPRAWNIENIA ŚWIADKA 2. Prawo świadka do prawno materialnej ochrony karnej Przed działaniami osób zmierzających do wywarcia wpływu na jego decyzję o złożeniu zeznań, oraz treść tych zeznań, a także przed zemstą przestępcy, zapewnia 245 k.k. ( użycie wobec świadka przemocy bądź groźby bezprawnej w celu wywarcia na niego wpływu) Nakłanianie świadka do złożenia fałszywych zeznań, a tym bardziej podejmowanie przeciwko niemu innych bezprawnych działań ( np. groźby karalnej, szantażu), jeśli takie działania wypełnia oskarżony lub inne osoby działające z nim w porozumieniu, wypełnia też procesową przesłankę istotnego zakłócenia prawidłowego toku postępowania i może stanowić podstawę do stosowania środków zapobiegawczych, m.in. tymczasowego aresztowania ( art. 258§1 pkt. 2 w związku z art. 249 k.p.k.)

24 UPRAWNIENIA ŚWIADKA 3. Prawo świadka do zachowania jego adresu do wyłącznej dyspozycji organu procesowego Ma zapewnić ochronę jego osobistego bezpieczeństwa oraz bezpieczeństwa osób, z którymi zamieszkuje, jak też ochronę miru domowego. Jeśli zachodzi uzasadniona obawa użycia przemocy lub groźby bezprawnej wobec niego lub osoby najbliższej w związku z jego czynnościami. Pisma procesowe doręcza się wówczas do instytucji, w której świadek jest zatrudniony lub na inny wskazany przez niego adres (art. 191 § 3 k.p.k.). Obawa użycia przemocy czy groźby bezprawnej musi być zawsze uzasadniona, a wiec realna i konkretna. Użycie przemocy czy groźby bezprawnej w celu wywarcia wpływu na świadka skutkuje ponadto odpowiedzialności karna (art. 245 k.k.). Wpisanie danych i pozostawienie w dostępnym dla stron protokole przesłuchania świadka albo też na odrębnej liście dołączonej do aktu oskarżenia i niezabezpieczonej przed wglądem do niej innych uczestników postępowania niż prokurator i sąd, musi być kwalifikowane jako rażące niedopełnienie obowiązków służbowych.

25 UPRAWNIENIA ŚWIADKA 4. Prawo świadka do ubiegania się o szczególną ochronę, przez nadanie statusu świadka anonimowego (incognito) i prawo takiego świadka do ochrony przed dekonspiracją W myśl art. 184§1 k.p.k., jeżeli zachodzi obawa niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, mienia, w znacznych rozmiarach świadka lub osoby dla niego najbliższej, może zostać wydane postanowienie o zachowaniu w tajemnicy okoliczności umożliwiających ujawnienie tożsamości świadka. W aspekcie procesowym – najsilniejsza postać ochrony świadka i najpełniejsza postać realizacji jego prawa do domagania się ochrony osobistej Szczególny tryb przesłuchania niejawnego i poza rozprawą – art. 184§3 k.p.k.

26 UPRAWNIENIA ŚWIADKA 5. Prawo świadka, który nie ukończył 15 roku życia ( nie tylko pokrzywdzonego), do szczególnej ochrony w związku z przesłuchaniem Przesłuchanie to jest przeprowadzane w toku postępowania przygotowawczego przez sąd, z udziałem psychologa i dotyczy dziecka pokrzywdzonego przestępstwem, określonego w rozdziałach XXV i XXVI k.k., bądź przestępstwem popełnionym z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej określonych w rozdziale XXV k.k. Ochrona wrażliwej i wciąż kształtującej się psychiki dziecka, przed szkodliwymi skutkami uczestniczenia w procesie karnym Wyłączenie jawności rozprawy – art. 360§3 k.p.k. – fakultatywnie

27 UPRAWNIENIA ŚWIADKA 6. Prawo świadka do zachowania w tajemnicy jego zeznań Dotyczy szczególnych sytuacji warunkowanych ustawowo określonych interesem pranym świadka, Problematyka prawa świadka do odmowy złożenia zeznań oraz prawa do odpowiedzi na pytania. Prawo odmowy składania zeznań ( 182 k.p.k.) mają: Osoba najbliższa dla oskarżonego Świadek, który w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie objętym postępowaniem Osoba, która była związana z oskarżonym węzłem małżeństwa lub stosunkiem przysposobienia( w razie ustania małżeństwa lub stosunku przysposobienia prawo to nie przysługuje krewnym byłego małżonka ani też małżonkowi byłego przysposobionego) Osoba o której mowa w art. 419§3 k.p.k. ( tj. podmiot, który uzyskał korzyść majątkową z przestępstwa sprawcy

28 UPRAWNIENIA ŚWIADKA 6. Prawo świadka do zachowania w tajemnicy jego zeznań Stosunek najbliższości (bycia najbliższym) może opierać się na następujących powiązaniach : na węźle małżeństwa na więzach krwi na stosunkach powinowactwa na stosunku przysposobienia ( lub też wspólnego pożycia)

29 UPRAWNIENIA ŚWIADKA 6. Prawo świadka do zachowania w tajemnicy jego zeznań OSOBA NAJBLIŻSZĄ- w ujęciu prawnym jest: małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu (art. 115 § 11 k.k.). Pojęcie osoby pozostającej we wspólnym pożyciu wprawdzie nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę, ale w doktrynie przyjmuje się, iż wspólne pożycie oznacza wspólnotę psychiczną, fizyczną, ekonomiczną i trwałość związku. ( Nie będzie natomiast przysługiwało osobom w stanie narzeczeństwa, jeśli osoby takie nie pozostają we wspólnym pożyciu, jak i również byłemu konkubentowi, chociaż przysługuje byłemu małżonkowi oraz byłym przysposobionym i przysposabiającym.)

30 UPRAWNIENIA ŚWIADKA 6. Prawo świadka do zachowania w tajemnicy jego zeznań Decyzja o skorzystaniu z prawa do odmowy złożenia zeznań jest samodzielną decyzją świadka i ani sąd ani prokurator nie jest uprawniony do oceny przyczyn i motywów odmowy zeznań. Świadka zawsze należy przed rozpoczęciem przesłuchania uprzedzić o treści art. 182 k.p.k., gdyż brak takiego pouczenia wyklucza ewentualną odpowiedzialność karną za złożenie fałszywych zeznań (art. 233 § 3 k.k.) Prawo odmowy odpowiedzi na pytanie – Zgodnie z art. 183 k.p.k. świadek może uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Świadek nie ma obowiązku podawania przyczyny, odmowy odpowiedzi. Myślą przewodnią tego przepisu jest bowiem to, że nie należy nikogo stawiać w położeniu przymusowym, w którym musi albo kłamać, albo zeznając prawdę obciążyć siebie lub osobę mu najbliższą. 

31 UPRAWNIENIA ŚWIADKA 7. Prawo świadka do zwrotu kosztów postępowania:
Obowiązkowe stawiennictwo świadka, wiąże się najczęściej z kosztami- utratą części zarobków za dany dzień w pracy, niekiedy stratą finansową związaną z dojazdem do miejsca czynności, a jeśli czynność wykonywana jest poza miejscem zamieszkania świadka, dochodzą jeszcze koszty wyżywienia i noclegu. Zgodnie z przepisami dekretu z dnia 26 października 1950r. i należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu karnym ( Dz. U. Nr 49, poz.445 z późn. zm. ) świadkowi może zostać przyznane na jego żądanie odszkodowanie za zarobek utracony z powodu stawiennictwa na wezwanie w sądzie, w sytuacji określonej w art. 3 dekretu świadkowi może zostać przyznany stosowny zwrot kosztów podróży, a w przypadku określonym w art. 5 również zwrot faktycznie poniesionych kosztów noclegu.

32 PRZESŁUCHANIE Przed rozpoczęciem przesłuchania organ prowadzący czynność ma obowiązek uprzedzenia świadka o odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy ( art. 190 § 1 k.p.k.) W postępowaniu przygotowawczym świadek zobowiązany jest do podpisania stosownego oświadczenia w tej sprawie ( art.190 § 2 k.p.k.) Zgodnie z art. 16 § 2 k.p.k. w razie potrzeby, gdy wymagają tego okoliczności świadek powinien zostać pouczony o obowiązkach i uprawnieniach. Jeżeli przebieg ma być utrwalony za pomocą urządzenia rejestrującego obraz albo dźwięk, należy świadka uprzedzić o tym fakcie przed włączeniem aparatury. Następnie należy świadka uprzedzić o treści 182 k.p.k. ( prawie do odmowy zeznań), a o treści 183 i 185 k.p.k. ( prawo odmowy udzielenia odpowiedzi oraz prawo wnioskowania o zwolnienie od obowiązku złożenia zeznań lub odpowiedzi na pytanie)- jeżeli ujawnia się okoliczności objęte tymi przepisami ( art. 191 § 2 k.p.k.) W toku postępowania sądowego, przed rozpoczęciem fazy zeznawania musi zostać rozstrzygnięta kwestia odebrania od świadka przyrzeczenia.

33 Merytoryczna część przesłuchania składa się z dwóch faz :
PRZESŁUCHANIE Merytoryczna część przesłuchania składa się z dwóch faz : Fazy spontanicznej wypowiedzi – tj. swobodnego wypowiedzenia się w granicach określonych celem danej czynności Prawo zadawania pytań przysługuje zarówno organowi przesłuchującemu, jak też stronom, obrońcom, pełnomocnikom, biegłym oraz podmiotom określonym w art. 416 k.p.k. Fazy pytań zmierzających do uzupełnienia, wyjaśnienia lub kontroli wypowiedzi.

34 OBOWIĄZEK ŚWIADKA PODDANIA SIĘ INNYM CZYNNOŚCIOM DOWODOWYM
W ramach złożenia zeznań, świadek ma obowiązek stawienia się w miejscu wizji lokalnej, oględzin, eksperymentu procesowego, bądź okazania oraz uczestnictwa w tych czynnościach i udzielenia odpowiedzi na pytania organu prowadzącego czynność.

35 PODDANIE ŚWIADKA OGLĘDZINOM I BADANIU
Świadek może być poddany oględzinom i badaniu lekarskiemu lub psychologicznemu tylko za jego zgodą ( art. 192 §4 k.p.k.) WYJĄTEK - dotyczy świadka będącego pokrzywdzonym, który nie może sprzeciwiać się oględzinom i badaniom nie połączonym z zabiegiem chirurgicznym lub obserwacją w zakładzie leczniczym, jeżeli karalność czynu zależy od jego zdrowia (art. 192 § 1 k.p.k.). Ponadto - jeżeli istnieje wątpliwość co do stanu psychicznego świadka, stanu jego rozwoju umysłowego, zdolności postrzegania lub odtwarzania postrzeżeń, sąd lub prokurator może zarządzić przesłuchanie świadka z udziałem biegłego lekarza lub biegłego psychologa a świadek nie może się temu sprzeciwić (art. 192 § 2 k.p.k.).

36 KUMULACJA ROLI ŚWIADKA
 Może kumulować rolę świadka z rolą pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym i sądowym, a także z rolą powoda cywilnego, oskarżyciela posiłkowego, oskarżyciela prywatnego i pełnomocnika strony.  Nie może : łączyć roli świadka z rolą sędziego orzekającego ( art. 40 § 1 pkt. 4 k.p.k.), oskarżyciela publicznego ( art. 196§ 1 k.p.k.) Ustawa nie wyłącza możliwości łączenia roli świadka z rolą obrońcy oskarżonego lub przedstawiciela społecznego, jednak byłoby to bardzo niekorzystne i takie przypadki nie powinny mieć miejsca w praktyce.

37 Prezentację wykonała:
Aleksandra Polak grupa 2 SSP III *Prezentacja przewiduje nowe brzmienie przepisów, które wchodzi w życie r.