Krótkookresowe planowanie produkcji

Prezentacja na temat: "Krótkookresowe planowanie produkcji"— Zapis prezentacji:

1 Krótkookresowe planowanie produkcji
5 Krótkookresowe planowanie produkcji Jak skutecznie i efektywnie zaspokoić bieżące potrzeby rynku w krótszym horyzoncie planowania?

2 Hierarchia systemu zarządzania produkcją
Sterowanie produkcją (zlecenia produkcyjne) Sterowanie zaopatrzeniem (zlecenia zakupu) Plan produkcji Harmonogram produkcji Plan potrzeb materiałowych Strategiczny program produkcji informacje planistyczne informacje ewidencyjno-kontrolne DECYZJE DŁUGOOKRESOWE (PROJEKTOWANIE) FAZA STEROWANIA (realizacja) PLANOWANIE ŚREDNIOOKRESOWE PLANOWANIE KRÓTKOOOKRESOWE FAZA PLANOWANIA PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

3 Krótkookresowe planowanie produkcji
PLANOWANIE WYKONAWCZE, OPERATYWNE, BIEŻĄCE (HARMONOGRAMOWANIE) CEL Opracowanie wykonawczych planów (harmonogramów) realizacji wyrobów, składników i operacji REZULTAT  ODPOWIEDŹ NA PYTANIA - co, ile i na kiedy produkować? (wyroby końcowe, elementy serwisowe) - co, ile i kiedy wytwarzać? (elementy wytwarzane w przedsiębiorstwie) - co, ile i kiedy kupować? (elementy sprowadzane z zewnątrz) POSTULATY SKUTECZNOŚĆ - zaspokajanie potrzeb marketingu w realizacji bieżącej sprzedaży (asortyment, ilość, termin) EFEKTYWNOŚĆ - minimalizacja kosztów drogą racjonalnego wykorzystania posiadanych zasobów REALNOŚĆ - zbilansowanie z dostępnością zasobów materiałowych i zdolności produkcyjnej PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

4 Parametry przepływów materiałowych
DOSTAWCY PRODUKCJA ODBIORCY Parametry przepływów materiałowych Parametr ilościowy (wielkość przepływu) Parametr czasowy (szybkość przepływu) Wielkość serii / partii Ilość materiałów przebywających w przedsiębiorstwie Cykl produkcji / zaopatrzenia Czas przebywania materiałów w przedsiębiorstwie Ilościowo-czasowe normatywy planowania PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

5 Ilościowo – czasowe normatywy planowania
Parametr ilościowy (wielkość przepływu) Parametr czasowy (szybkość przepływu) SERIA / PARTIA CZAS REALIZACJI SERIA (Batch Size) Liczba jednakowych wyrobów jednorazowo wspólnie wytwarzanych CZAS REALIZACJI ZAMÓWIENIA (Delivery Time) Okres czasu między złożeniem zamówienia, a otrzymaniem gotowych produktów PARTIA (Lot Size) Liczba jednakowych elementów wyrobów jednorazowo wspólnie realizowanych CZAS REALIZACJI ZLECENIA (Lead Time) Okres czasu między rozpoczęciem, a zakończeniem realizacji serii/partii PARTIA PRODUKCYJNA Liczba jednakowych elementów wyrobów jednorazowo wspólnie produkowanych CYKL PRODUKCJI Okres czasu od rozpoczęcia do zakończenia realizacji serii lub partii produkcyjnej PARTIA ZAKUPU Liczba jednakowych elementów wyrobów jednorazowo wspólnie kupowanych CYKL ZAOPATRZENIA Okres czasu od złożenia zamówienia do przyjęcia dostawy partii kupowanej PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

6 PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami
Środowisko produkcyjne a czas dostawy # Projekt wyrobu PNM MNZ KNZ PNZ Czas realizacji zleceń (Lead Time) Czas dostawy (Delivery Time) Produkcja części Montaż zespołów Montaż wyrobu Zaopatrzenie Dystrybucja PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

7 Procedury planowania wykonawczego
PLANOWANIE ZADAŃ (zleceń) PLANOWANIE W CZASIE (terminowanie) PLANOWANIE OBCIĄŻEŃ (bilansowanie) PLANOWANIE ZADAŃ (co i ile?) TWORZENIE JEDNOSTEK PLANISTYCZNO-EWIDENCYJNYCH ZAMÓWIENIE – dokument zewnętrzny specyfikujący potrzeby klienta (asortyment, ilość, termin dostawy i in.) ZLECENIE – dokument wewnętrzny określający parametry produkcji lub zakupów Zlecenie – dokument określający parametry produkcji serii wyrobów produkcyjne lub partii elementów (asortyment, ilość, terminy rozpoczęcia i zakończenia) Zlecenie – dokument określający parametry zakupu partii surowców lub elementów zakupu (asortyment, ilość, terminy zamawiania i dostawy) PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

8 Zamówienia – zlecenia – zamówienia
CZŁON STEROWANY CZŁON PLANISTYCZNO-STERUJĄCY Przepływ materiałów Przepływ informacji DOSTAWCY Produkcja elementów Montaż zespołów finalny ODBIORCY Zaopatrzenie Zlecenia produkcyjne Prognozy Zamówienia Zlecenia zakupu OPCJE RELACJI: ZAMÓWIENIE – ZLECENIE PRODUKCJI WYROBÓW Zamówienie = zlecenie (zamówienia na wyroby indywidualne) Zamówienie tworzy kilka zleceń (różne asortymenty, różne terminy) Jedno zlecenie zaspokaja potrzeby wielu zamówień PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

9 Planowanie w czasie (terminowanie)
PLANOWANIE W CZASIE (kiedy?) OKREŚLANIE TERMINÓW REALIZACJI ZADAŃ (zleceń) Zlecenie planowane Termin dostawy 1 2 3 4 5 6 Obciążenie ZP Okres planowania Zlecenia zaplanowane Wolna zdolność produkcyjna RODZAJE TERMINOWANIA Terminowanie w przód Terminowanie wstecz PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

10 Terminowanie w przód (Forward Scheduling)
Terminowanie zgodne z kierunkiem czasu i procesu produkcyjnego począwszy od najwcześniejszego możliwego terminu rozpoczęcia 1 2 3 4 5 6 Obciążenie ZP Okres planowania Zlecenia zaplanowane Zlecenie planowane ZALETA – większa pewność wykonania zadania w pożądanym terminie WADY – zbyt wczesne angażowanie środków obrotowych – wydłużenie cyklu produkcyjnego PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

11 Terminowanie wstecz (Backward Scheduling)
Terminowanie przeciwne do kierunku czasu i procesu produkcyjnego począwszy od najpóźniejszego terminu zakończenia 1 2 3 4 5 6 Obciążenie ZP Okres planowania Zlecenia zaplanowane Zlecenie planowane ZALETY – racjonalne angażowanie środków obrotowych – krótkie cykle produkcyjne WADA – ryzyko niewykonania zadania w pożądanym terminie PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

12 Planowanie obciążeń (bilansowanie)
PLANOWANIE OBCIĄŻEŃ (czy realne?) BILANSOWANIE PRACOCHŁONNOŚCI ZADAŃ ZE ZDOLNOŚCIĄ PRODUKCYJNĄ 1 2 3 4 5 6 Obciążenie ZP Okres planowania Zlecenia zaplanowane Pracochłonność zlecenia Wolna zdolność produkcyjna PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

13 Sposoby wyrównywania bilansu
Zmniejszenie pracochłonności zadania Zwiększenie pracochłonności zadania ZMIANA PRACOCHŁONNOŚCI (obciążenia) Zachowanie cyklu normatywnego Przesunięcie w czasie Wydłużenie cyklu normatywnego ZMIANA ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNEJ PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

14 Planowanie obciążeń (bilansowanie)
PLANOWANIE OBCIĄŻEŃ (czy realne?) BILANSOWANIE PRACOCHŁONNOŚCI ZADAŃ ZE ZDOLNOŚCIĄ PRODUKCYJNĄ 1 2 3 4 5 6 Obciążenie ZP Okres planowania Zlecenia zaplanowane Pracochłonność zlecenia Wolna zdolność produkcyjna PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

15 Przesunięcie w czasie (1)
Przesunięcie zlecenia w czasie z zachowaniem cyklu normatywnego 1 2 3 4 5 6 Obciążenie ZP Okres planowania Wolna zdolność produkcyjna Zlecenia zaplanowane Pracochłonność zlecenia PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

16 Przesunięcie w czasie (2)
Przesunięcie zlecenia w czasie z wydłużeniem cyklu normatywnego 1 2 3 4 5 6 Obciążenie ZP Okres planowania Wolna zdolność produkcyjna Zlecenia zaplanowane Pracochłonność zlecenia PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

17 Sposoby wyrównywania bilansu
Zmniejszenie pracochłonności zadania Zwiększenie pracochłonności zadania ZMIANA PRACOCHŁONNOŚCI (obciążenia) Zachowanie cyklu normatywnego Przesunięcie w czasie Wydłużenie cyklu normatywnego Zmniejszenie zdolności produkcyjnej ZMIANA ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNEJ Zwiększenie zdolności produkcyjnej Przesunięcie w czasie PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

18 Normatywy planowania produkcji
DOSTAWCY PRODUKCJA ODBIORCY Parametr ilościowy (wielkość przepływu) Parametry przepływów materiałowych Parametr czasowy (szybkość przepływu) Wielkość serii / partii Ilość materiałów przebywających w przedsiębiorstwie Cykl produkcji / zaopatrzenia Czas przebywania materiałów w przedsiębiorstwie Poziom zapasów Ilość i czas przebywania materiałów w przedsiębiorstwie Wielkość zamrożonego kapitału obrotowego Okres zamrożenia kapitału obrotowego Wielkość i czas zamrożenia kapitału obrotowego PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

19 Zapasy – system „jedynie słuszny” #
Brak problemów logistycznych w zarządzaniu zapasami PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

20 Zapasy – system gospodarki rynkowej #
Złożone problemy logistyczne w zarządzaniu zapasami „Logistyka to zarządzanie zapasami w spoczynku bądź w ruchu” PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

21 Redukcja zapasów w łańcuchu dostaw #
PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

22 Zapasy „konieczne zło”
Zapasy – dobro czy zło ? # PODEJŚCIE TRADYCYJNE Zapasy „konieczne zło” Zarządzanie zapasami nie oznacza ich eliminacji Dygresja lekarska - ZAPASY TO TRUCIZNA ma działanie niszczące w niedużych dawkach pomaga Dygresja logistyczna - ZAPASY TO PRZEPŁYW MATERIAŁÓW wąski strumień jest źródłem życia nadmierny wylew grozi powodzią PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

23 Dlaczego powstaje zapas ? #
Rozbieżność między tempem dopływu (dostaw) i odpływu materiałów (zużycia zapasu) PRZEPŁYWOWY MODEL POWSTAWANIA ZAPASÓW Tempo odpływu (popytu) Tempo dopływu (dostaw) Zapas rotujący Zapas nierotujący PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

24 Istota i funkcje zapasów
Zasób materialny znajdujący się w różnych fazach procesu gospodarczego (w sferze zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji) 1. FUNKCJE ANTYCYPACYJNE Zapewnianie dostępności produktów poprzez wyprzedające zaspokajanie potrzeb odbiorców 2. FUNKCJE EKONOMICZNE  Produkcja i zakupy w seriach/partiach ekonomicznych,  Oszczędności w zakupach przy ofertach rabatowych,  Oszczędności z zapasów spekulacyjnych przy fluktuacji cen i inflacji 3. FUNKCJE ZABEZPIECZAJĄCE Ochrona przed niepewnością popytu i skutkami opóźnień w dostawach poprzez tworzenie buforów bezpieczeństwa PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

25 Struktura ilościowa (wartościowa) zapasów
Zużycie zapasu Odnowienie zapasu Czas Ilość (wartość) Zapas średni ZAPAS ROTUJĄCY (część obrotowa zapasów) Zapas bezpieczeństwa ZAPAS NIEROTUJĄCY (część nieobrotowa zapasów) Zapas nadmierny (martwy) PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

26 Kategorie zapasów – sposób tworzenia
Zapas kupowany FIRMA Zapas produkowany FIRMA Zadania zarządzania zapasami ODPOWIEDŹ NA PYTANIA Ustalenie wielkości zamówienia (partii zakupu) ILE ZAMAWIAĆ ? ILE PRODUKOWAĆ ? Ustalenie wielkości zlecenia produkcyjnego (serii / partii produkcyjnej) KIEDY ZAMAWIAĆ ? Ustalenie terminu uruchomienia zamówienia KIEDY PRODUKOWAĆ ? Ustalenie terminu uruchomienia zlecenia produkcyjnego PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

27 Typologia systemów zarządzania produkcją i zapasami
ZARZĄDZANIE ZAPASAMI Faza planowania Faza sterowania Deterministyczne (obliczanie) Stochastyczne (prognozowanie) METODY OKREŚLANIA POTRZEB Systemy sterowania zapasami SCS Stock Control Systems System produkcji „dokładnie na czas” JIT Just in Time System (KANBAN) System planowania potrzeb materiałowych MRP Material Requirements Planning System planowania potrzeb dystrybucyjnych DRP Distribution Requirements Planning System zarządzania wąskimi przekrojami OPT Optimized Production Technology PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

28 Dziękuję za uwagę

29 Przerwa na ...

30 Pominięte

31 Rodzaje harmonogramowania
KOMBINACJE RODZAJÓW TERMINOWANIA I OBCIĄŻANIA OBCIĄŻANIE Nieograniczone Ograniczone TERMINOWANIE Nieograniczone harmonogramowanie w przód Infinite Forward Scheduling Ograniczone harmonogramowanie w przód Finite Forward Scheduling W przód Nieograniczone harmonogramowanie wstecz Infinite Backward Scheduling Ograniczone harmonogramowanie wstecz Finite Backward Scheduling Wstecz PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

32 Sposoby harmonogramowania
Procedury terminowania i bilansowania realizowane są iteracyjnie w układzie sprzężenia zwrotnego PLANOWANIE W CZASIE (terminowanie) PLANOWANIE OBCIĄŻEŃ (bilansowanie) ustalane terminy zleceń determinują obciążenie wolnej zdolności produkcyjnej w określonych okresach planowania obciążenie zdolności determinuje z kolei realność ustalanych terminów i ewentualną konieczność ich korekty. SPOSOBY HARMONOGRAMOWANIA TRADYCYJNE – harmonogramowanie dwuetapowe (np. system MRPII) Cykl 1 - terminowanie nieograniczone (obciążanie stanowisk pracochłonnością zadań w pożądanych bez uwzględnienia dostępnych zdolności produkcyjnych) Cykl 2 - obciążanie ograniczone (bilansowanie obciążenia ze zdolnością produkcyjną i wyrównywanie bilansu) ZAAWANSOWANE – harmonogramowanie jednoetapowe (np. system OPT) Terminowanie i bilansowanie zadań z uwzględnieniem dostępności zasobów i innych ograniczeń oraz korekta terminów w jednym cyklu obliczeniowym. PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

33 KRYTERIA KLASYFIKACJI
Klasyfikacja zapasów KRYTERIA KLASYFIKACJI 1. Struktura ilościowa (wartościowa) zapasów 2. Stopień przetworzenia zapasów 3. Sposób tworzenia zapasów 4. Charakter popytu na zapas (system MRP) PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

34 Stopień przetworzenia zapasów
D O S T A W C Y K L I E N Faza zaopatrzenia Faza produkcji Faza dystrybucji Zaopatrzenie ZAPASY KUPOWANE surowce materiały elementy z zakupu Produkcja elementów ZAPASY PRZETWARZANE (produkcji niezakończonej) produkcja w toku elementy w magazynach elementy w trakcie realizacji Montaż wyrobów Dystrybucja ZAPASY SPRZEDAWANE wyroby towary części zamienne (serwisowe) PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

35 Sposób tworzenia zapasów
D O S T A W C Y Faza zaopatrzenia Faza produkcji Faza dystrybucji K L I E N C Zaopatrzenie Produkcja elementów Montaż wyrobów Dystrybucja Zapas kupowany Zapas produkowany Ilość Czas Odnawianie zapasu Odnawianie zapasu Czas Ilość PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

36 Bufory bezpieczeństwa
ZABEZPIECZENIE DOSTĘPNOŚCI ZAPASU PRZY WYSTĘPOWANIU ZAKŁÓCEŃ Wyprzedzenie czasowe (rezerwa czasu) Bufor czasowy (Time Buffer) Zapas bezpieczeństwa (rezerwa zapasu) Bufor ilościowy (Stock Buffer) Bufor czasowy DOSTAWCA ODBIORCA DOSTAWCA ODBIORCA Bufor ilościowy REZULTAT zwiększenie średniego poziomu zapasu (ilościowego parametru przepływu) REZULTAT wydłużenie cyklu produkcyjnego (czasowego parametru przepływu) PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

37 Zarządzanie zapasami w przedsiębiorstwie
Funkcja zarządzania produkcją kształtująca ilościowo-czasowe parametry przepływów materiałowych Faza zaopatrzenia Faza produkcji Faza dystrybucji Zaopatrzenie Produkcja elementów Montaż wyrobów Dystrybucja D O S T A W C Y K L I E N Zarządzanie produkcją (zapasami i zdolnością produkcyjną) Zarządzanie zapasami PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

38 Cele zarządzania zapasami (1)
Cele i zadania zarządzania zapasami wynikają z celów zarządzania produkcją MAKSYMALIZACJA POZIOMU OBSŁUGI Orientacja rynkowa CELE ZARZĄDZANIA ZAPASAMI Sprzeczność celów CELE ZEWNĘTRZNE MINIMALIZACJA KOSZTÓW CELE WEWNĘTRZNE Dostępność wystarczających ilości we właściwym miejscu i czasie Orientacja efektywnościowa Minimalizacja kosztów poprzez redukcję stanów zapasów Konieczność szukania rozwiązań kompromisowych PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

39 Cele zarządzania zapasami (2)
Równowaga w rozwiązaniach kompromisowych w zarządzaniu zapasami 100 % Poziom obsługi odbiorcy Ryzyko niedoboru Poziom dostępności zapasu Poziom zapasu bezpieczeństwa Poziom obsługi klienta – prawdopodobieństwo niewystąpienia niedoboru zapasu w cyklu jego uzupełniania Np. poziom obsługi = 95% oznacza ryzyko wystąpienia niedoboru zapasu = 5% PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

40 Wielkość serii/partii a poziomu zapasu
Ilość Czas Zapas kupowany Ilość Czas Zapas produkowany Q1 1. Zakupy w partiach Q1 = 3000 szt. Czas zużycia zapasu Q1 1. Produkcja w seriach Q1 = 3000 szt. Czas zużycia zapasu Q1 Q1 Zapas średni = 1500 Q2 Czas Q2 2. Zakupy w partiach Q2 = 1000 szt. Q2 Czas Q2 2. Produkcja w seriach Q2 = 1000 szt. Zapas średni = 500 Zapas średni = 1500 Zapas średni = 500 PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

41 Zadania zarządzania zapasami
ODPOWIEDŹ NA PYTANIA Zapas kupowany Zapas produkowany Ustalenie wielkości zamówienia (partii zakupu) ILE ZAMAWIAĆ ? ILE PRODUKOWAĆ ? Ustalenie wielkości zlecenia produkcyjnego (serii / partii produkcyjnej) KIEDY ZAMAWIAĆ ? Ustalenie terminu uruchomienia zamówienia KIEDY PRODUKOWAĆ ? Ustalenie terminu uruchomienia zlecenia produkcyjnego PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

42 Określanie popytu na zapas
METODY OKREŚLANIA POPYTU (ZAPOTRZEBOWANIA) NA ZAPAS OKREŚLANIE DETERMINISTYCZNE (dokładne) Obliczanie zapotrzebowania materiałowego na podstawie: harmonogramów produkcji wyrobów specyfikacji (zestawień) materiałowych wyrobów OKREŚLANIE STOCHASTYCZNE (przybliżone) Prognozowanie zapotrzebowania materiałowego na podstawie: statystyki zużycia w porównywalnych okresach w przeszłości przewidywanych trendów zmian w przyszłości OKREŚLANIE SUBIEKTYWNE (najmniej dokładne) Szacowanie intuicyjne stosowane przy braku możliwości wykorzystania metod poprzednich PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

43 Określanie podaży zapasów
SYSTEMY KONTROLI (MONITOROWANIA) STANÓW ZAPASÓW SYSTEM KONTROLI OKRESOWEJ (Periodic Inventory Monitoring System) Cykliczne ustalanie stanu zapasu na koniec ustalonego okresu czasu  brak konieczności informatyzacji systemu (mniejsze koszty inwestycyjne)  brak bieżącej informacji o stanie zapasu  większe zapasy bezpieczeństwa (większe koszty eksploatacji) SYSTEM KONTROLI CIĄGŁEJ (Continuous Inventory Monitoring System) Bieżące monitorowanie stanu zapasu w trybie on-line WYMAGANIA – konieczność informatyzacji (większe koszty inwestycyjne)  bieżąca informacja o stanie zapasu  mniejsze zapasy bezpieczeństwa (mniejsze koszty eksploatacji)  konieczność okresowej inwentaryzacji rzeczywistych stanów zapasów PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

44 PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami
Koszty zapasów niezależne od wielkości zamówień / zleceń KOSZTY STAŁE Jednostkowe koszty zakupu lub produkcji pozycji zapasu Koszty utrzymania pomieszczeń i urządzeń magazynowych Koszty osobowe (utrzymania służb magazynowych i zaopatrzenia) KOSZTY ZMIENNE zależne od wielkości zamówień / zleceń Koszty zamawiania / zlecania (tworzenia zapasu) Koszty utrzymania zapasu (zamrożenia kapitału) Koszty niedoboru zapasu (wyczerpania zapasu) Koszty nadmiaru zapasu (ryzyka związanego z zapasami) PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

45 Koszt tworzenia i utrzymania zapasu
KOSZT ZAMAWIANIA / ZLECANIA (Ordering Cost) [zł/zamówienie] Koszt związany z procesem tworzenia zapasu zlecenie zakupu – koszt realizacji zaopatrzenia (Purchasing Cost) zlecenie produkcyjne – koszt uruchomienia produkcji (Setup Cost) KOSZT UTRZYMANIA ZAPASU (Holding Cost) [zł/szt/okres] Koszt zamrożenia kapitału (Capital Cost), Koszt oprocentowania (Interest Cost) Koszt utraconych możliwości (Opportunity Cost) Sposób ustalania – wartość kwotowa (stała) lub procentowa (% ceny) PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

46 Koszt niedoboru i nadmiaru zapasu
KOSZT NIEDOBORU ZAPASU (Shortage Cost) [zł/szt/okres] Koszt wyczerpania zapasu (Stockout Cost) niedobór przenoszony na następne okresy (zamówienia zaległe) koszt obsługi zaległych zamówień, obniżenia poziomu obsługi niedobór nieprzenoszony na następne okresy (utracona sprzedaż) koszt utraconych zysków, obniżenia poziomu obsługi KOSZT NADMIARU ZAPASU (Excess Cost) [zł/szt/okres] Koszt ryzyka związanego z zapasami (Inventory Risk Cost) nadmiar przenoszony na następne okresy koszt przedłużonego utrzymania zapasu, obniżenia zysku (obniżka cen) nadmiar nieprzenoszony na następne okresy (utracona sprzedaż) koszt straconych nakładów, likwidacji zapasu PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

47 Czynniki kształtujące problematykę zapasów
Charakter popytu Określanie popytu Czas dostawy Wartość zapasu Zużycie zapasu Uzupełnianie zapasu Niedobory zapasu Rabaty cenowe Czynnik inflacji Niedobór zapasu Grupowe zamawianie Okresy planowania Niezależny (pierwotny) Zależny (wtórny) Deterministyczne Niepewny Stochastyczne Subiektywne Pewny Klasa A Klasa B Klasa C Klasa X Klasa Y Klasa Z Natychmiastowe Stopniowe Niedopuszczalne Dopuszczalne Nie występują Występują Nieuwzględniany Uwzględniany Nieprzenoszony Przenoszony Stosowane Niestosowane Jeden Wiele PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

48 Zapasy a kapitał obrotowy
Kapitał obrotowy zamrożony Kapitał obrotowy niezamrożony ŚRODKI PŁYNNE ODBIORCY (należności) DOSTAWCY (zobowiązania) ZAPASY KUPOWANE ZAPASY SPRZEDAWANE ZAPASY PRZETWARZANE przepływ pieniężny przepływ materialno – pieniężny PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami

49 Wskaźnik rotacji zapasów
Rynek producenta - przemysł 3-4 obroty w `roku Poniżej - produkcja niesterowalna (production is out of control) SPRZEDAŻ (OBRÓT) WRZ = ZAPAS ŚREDNI [w razach] ZAPAS ŚREDNI · LICZBA DNI W OKRESIE WRZ = SPRZEDAŻ (OBRÓT) [w dniach] Kraje rozwinięte gospodarczo Lata siedemdziesiąte – od 2 do 5 obrotów w roku Firmy amerykańskie - średnio 3,7 obrotów Firmy japońskie - średnio 5.5 obrotów Po roku – od 5 do 20 obrotów w roku nieliczne firmy amerykańskie: obrotów niektóre firmy japońskie:  100 obrotów Dzisiaj – ujemny obrót zapasami (kapitałem obrotowym) PWr/W8/K6 Zespół Logistyki i Zarządzania Projektami