Pobierz prezentację
1
Dr n. med. Justyna Matulewicz-Gilewicz
JAKOŚĆ ŻYCIA Dr n. med. Justyna Matulewicz-Gilewicz
2
Jakość życia Potrzeby, które najczęściej warunkują dobrą jakość życia:
Jedzenie, picie, sen, aktywność, seks, unikanie bólu Ciepło, bezpieczeństwo, brak lęku, stabilność Miłość, kontakt fizyczny, intymność, komunikacja, dzielenie się doświadczeniem, wspólne dążenie do celu
3
Jakość życia Potrzeby cd.
Ciekawość, badanie świata,zabawa, twórczość, poczucie sensu Identyczność, status, uznanie, szacunek, poczucie użyteczności wobec innych, poczucie własnej wartości, profesjonalizm, siła, niezależność, wolność samoaktualizacja
4
Jakość życia Jakość życia w problematyce zdrowotnej:
Wprowadza element humanistyczny do opieki zdrowotnej Pomocna w określaniu kosztów ekonomicznych w związku z zastosowaniem nowych leków, interwencji medycznej Pozwala na poznanie i sprecyzowanie potrzeb pacjentów w procesie leczenia
5
Jakość życia Określenie pojęcia:
Sposób w jaki ktoś czuje się i daje sobie radę z codzienna aktywnością (Kirchera i Guyatta) Świadomość powodzenia, satysfakcji życiowej, dobrego funkcjonowania w miarę możliwości (Tuymola i wsp.) Indywidualnie odczuwania satysfakcja z powodu zaspokojenia potrzeb w danym okresie (Mitchell) Brak obciążeń, trudności, dolegliwości (Bowling)
6
Jakość życia Określenie pojęcia c.d:
Złożona, subiektywna ocena poziomu zadowolenia i satysfakcji płynącej z życia jako całości oraz jego sfer (Levine) Indywidualny stopień satysfakcji pacjenta ze stanu zdrowia oraz socjoekonomicznych warunków życia w porównaniu z jego oczekiwaniami (Rutkowski i wsp.) Wartość subiektywna jako taka zależy w dużym stopniu od stanu psychicznego, cech osobowości, upodobań, systemu wartości (De Walden – Gałuszko i Majkowicz)
7
Jakość życia Określenia pojęcia c.d:
Stopień rozbieżności między sytuacją upragnioną, a sytuacja aktualną (Krupiński) Relacja pomiędzy osobistymi potrzebami i ich spełnieniem oraz zewnętrznymi zasobami i oczekiwaniami (Bigelow i wsp.) Istnieje niemal tyle definicji jakości życia ile publikacji na ten temat (Joyce i wsp. 1999)
8
Jakość życia Definicja WHO (1993)
J a k o ś ć ż y c i a – to osobisty sposób postrzegania przez jednostkę pozycji zajmowanej w życiu w kontekście kultury i systemu wartości oraz w odniesieniu do stawianych sobie celów, oczekiwań, wzorców i obaw; w kontekście zdrowia jakość życia rozumie się jako stan fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu.
9
Społeczna Lokalna Ekologiczna
Jakość życia P R Z Y N A L E Ż N O Ś Ć Społeczna Lokalna Ekologiczna Fizyczne Rozwój osobisty Psychiczne Czas wolny Duchowe Produktywność B Y C I E S T A W A N I E S I E Jakość życia jako poziom radości wynikający z realizacji własnych możliwości w życiu
10
Jakość życia Ocena położenia życiowego może być dokonywana:
Subiektywnie – dokonana prze osobę zainteresowaną i pozostaje uznana za najbardziej istotne i najbardziej prawidłowe źródło informacji Obiektywnie – przez osoby postronne np.: psychologa, socjologa, lekarza.
11
Jakość życia Na tego typu ocenę składają się:
Ogólna ocena prawidłowości stanu fizycznego, psychicznego, warunków ekonomicznych czy społecznych, dokonana na podstawie porównania z ogólnie przyjętym wzorcem Psychologiczna charakterystyka orientacji człowieka we własnym życiu przez określenie systemu wartości, poczucia kontroli nad własnym losem, poczucia sensu życia
12
Jakość życia Doświadczenie – wymiary:
Duchowy – wiara, przekonanie etyczne Socjoekonomiczny – sytuacja finansowa, materialny dobrostan, środowisko, praca, wypoczynek Interpersonalny – relacje z bliskimi, kompetencje społeczne, wzorce zachowania i kontakty, Psychiczny – strategia radzenia sobie, motywacja, funkcjonowanie emocjonalne i poznawcze, Somatyczny – świadomość własnego stanu zdrowia, objawy płynące z ciała – ból
13
Jakość życia Postaci jakości życia: Jakość życia przed zachorowaniem
Jakość życia w trakcie leczenia Jakość życia po zakończeniu leczenia Holman, 1995 W medycynie badanie jakości życia uwarunkowanej zdrowiem jest zagadnieniem na ile choroba i niekorzystne warunki życia związane z chorobą mają wpływ na funkcjonowanie człowieka chorego w różnych płaszczyznach życia w tym psychicznego.
14
Jakość życia Elementy składowe jakości życia podlegające ocenie obiektywnej i subiektywnej: stan somatyczny (objawy), sprawność fizyczna, samopoczucie psychiczne (funkcjonowanie poznawcze i emocjonalne) relacje społeczne (integracja społeczna, relacje z innymi, wypełnianie ról społecznych) (Kiebert, 1997), duchowość (Dziurowicz, Kozłowska, 2003) ,
15
Jakość życia Pozostałe aspekty niezbędne w ocenie jakości życia:
Dwoistość oceny – subiektywny i obiektywny Indywidualny osąd jednostki jako wiodący w przeżyciowo poznawczym wymiarze odczuwania własnego położenia Odczuwane zadowolenie z życia(szczęście, satysfakcja, dobrostan) Dynamiczność zjawiska – zmienia się w czasie oraz ulega wpływom czynników zewnętrznych (obiektywnych) i wewnętrznych (zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem, czynniki osobowościowe).
16
Jakość życia Typy jakości życia: Obiektywne warunki życia korzystne
niekorzystne Subiektywna ocena kości życia pozytywna negatywna (++) zadowolenie uzasadnione (+ -) dylemat niezadowolenia (- +) paradoks zadowolenia (- -) niezadowolenie uzasadnione
17
Jakość życia Teoria „cebulowa” szczęścia wg J. Czaplińskiego:
Szczęście jest to konstrukcja zbudowana z trzech warstw, powiązanych ze sobą. Warstwa najgłębsza – najbardziej stabilna – wola do życia, silna niezależnie od stanu somatycznego, słabnie w niektórych zaburzeniach psychicznych Warstwa pośrednia – zadowolenie z życia jako całości – pozytywna postawa wobec przeszłości i wobec przyszłości, pozwala aktywnie zmagać się z trudnościami i sprzyja dążeniu do realizacji celów; mniej stabilna od woli życia w większym stopniu zależy od pewnych zmiennych np: stanów emocjonalnych człowieka
18
Jakość życia Teoria „cebulowa: c.d:
3. Warstwa najbardziej powierzchowna – tworzą ją satysfakcje cząstkowe, czyli ocena poszczególnych dziedzin życia – zdrowie, rodzina, warunki materialne; najbardziej zróżnicowana, zależy od okoliczności zewnętrznych
19
Jakość życia Akceptacja choroby:
dobre przystosowanie do choroby, brak negatywnych emocji, bądź reakcji, Dobre radzenie sobie mimo istniejących ograniczeń narzuconych przez chorobę Poczucie samowystarczalności Poczucie własnej wartości i przyjęcie choroby bez poczucia krzywdy, winy lub kary narzuconej przez los lub Boga (większa akceptacja choroby, lepsze przystosowanie, mniejsze poczucie dyskomfortu psychicznego, lepsza jakość życia) (Juczyński, 2001)
20
Jakość życia Ocena jakości życia w kontekście wybranych zmiennych psychologicznych: Jakość życia, a znajomość rozpoznania Jakość życia, a umiejscowienie poczucia kontroli Jakość życia, a poczucie sensu życia Jakość życia, a wola życia Jakość życia, a poziom nadziei
