Postępowanie dowodowe

Prezentacja na temat: "Postępowanie dowodowe"— Zapis prezentacji:

1 Postępowanie dowodowe

2 Wyrok SA w Białymstoku z 11.12.2013 r., I ACa 586/13, LEX nr 1409086
Fakty niewymagające dowodu Zgodnie z art. 229 k.p.c. nie wymagają dowodu  fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Za fakty przyznane uznaje się fakty podawane przez jedną stronę i potwierdzone jako zgodne z prawdą przez stronę przeciwną działającą osobiście lub przez pełnomocnika procesowego w drodze wyraźnego oświadczenia wiedzy (przyznania) złożonego w każdym stadium konkretnego postępowania bądź pisemnie bądź ustnie do protokołu. Przyznanie faktu sprowadza się zatem do oświadczenia wiedzy strony, że twierdzenie jej przeciwnika procesowego odpowiada rzeczywistości. 

3 Wyrok SN z 22.11.2013 r., II CSK 13/13, LEX nr 1422019
Ciężar dowodu - Znaczenie art. 6 k.c. w prawie procesowym Artykuł 6 k.c.  jest przepisem prawa materialnego, nie zaś procesowego, chociaż w procesie wykorzystywany jest przy wyznaczaniu reguł rozkładu ciężaru dowodu zaistnienia okoliczności doniosłych z punktu widzenia stanowiska prezentowanego przez każdą ze stron

4 Wyrok SA w Warszawie z 04.09.2013 r., I ACa 259/13, LEX nr 1381585
Rozkład ciężaru dowodu Materialnoprawną zasadę rozkładu ciężaru dowodu  (art. 6 k.c.) uzupełniają reguły procesowe (w szczególności art. 3 § 1 k.p.c. - w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 233, poz oraz art. 232 k.p.c.) nakazujące stronom przejawiać aktywność w celu wykazania wszystkich istotnych okoliczności i faktów, z których wywodzą skutki prawne, w szczególności wskazywać dowody. Obowiązek przedstawiania dowodów odnosi się zarówno do przesłanek dotyczących samej zasadności dochodzonego roszczenia, jak i jego wysokości. Niedochowanie powyższych obowiązków skutkuje ryzykiem przegrania procesu przez stronę, którą obciążał ciężar wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy  

5 Wyrok SA w Gdańsku z 24.06.2013 r., III APa 9/12, LEX nr 1353667
Dopuszczenie przez sąd dowodu z urzędu Dopuszczenie przez sąd  dowodu z urzędu nie może być uznane, co do zasady, za działanie naruszające bezstronność sądu i zasadę równości stron. Nie można też sądowi zarzucać, naruszenia przepisów postępowania jedynie przez dopuszczenie dowodu z urzędu, tj. wytykać mu, że skorzystał z przysługującego mu uprawnienia. Natomiast ewentualne naruszenie z tego powodu równowagi stron, zasady kontradyktoryjności, czy obowiązku bezstronności podlega na zarzut strony badaniu indywidualnie w okolicznościach każdego przypadku  

6 Ułatwienia procesowe Fakty POWSZECHNIE ZNANE – art. 228 § 1 k.p.c.
Fakty ZNANE SĄDOWI Z URZĘDU – art. 228 § 2 k.p.c. Fakty PRZYZNANE – art. 229 k.p.c.

7 Fakty POWSZECHNIE ZNANE – art. 228 § 1 k.p.c.
zdarzenia, czynności, okoliczności, które są znane każdej rozsądnej osobie, która ma przeciętne doświadczenie życiowe i mieszka w miejscowości, w której znajduje się siedziba sądu wszelkie wydarzenia historyczne zachodzące w określonym miejscu i czasie także ustalone zwyczaje

8 Fakty ZNANE SĄDOWI Z URZĘDU – art. 228 § 2 k.p.c.
znane sądowi w związku z wykonywaniem przez sąd czynności sądowych powinny być znane w związku z działaniem urzędowym sędziego, z którymi zetknął się bezpośrednio przy wykonywaniu czynności procesowych Fakty te nie wymagają dowodu, ale sąd winien zwrócić na nie uwagę Samo powołanie w uzasadnieniu orzeczenia okoliczności i faktów znanych z urzędu stanowi naruszenie art. 228 § 2 k.p.c. Aby powołanie się na te okoliczności było skuteczne, nie wystarczy jedynie w sposób ogólnikowy powołać się na ich istnienie. Sąd powinien przytoczyć konkretny fakt, konkretnej sprawy, a także zwrócić uwagę stron na fakt, na którym sąd chce się oprzeć jako na znanym urzędowo

9 Fakty PRZYZNANE – art. 229 k.p.c.
Zostały podane przez jedną stronę i potwierdzone przez drugą stronę jako zgodne z prawdą Przedmiotem przyznania jako jednostronnej czynności procesowej mogą być tylko FAKTY, a nie ich ocena prawna Nie może ono dotyczyć prawdopodobnych okoliczności, które nie wystąpiły, czy – zdarzeń, które mogłyby nastąpić, gdyby były odmienne okoliczności faktyczne Przyznanie jest oświadczeniem wiedzy strony, które potwierdza prawdziwość przeciwnika procesowego o istnieniu/nieistnieniu określonego faktu

10 Wyrok SN z 10.02.2010 r., V CSK 269/09, OSNC 2010, nr 9, poz. 127
Informacja zamieszczona w Internecie a fakty powszechnie znane Zamieszczenie w Internecie  informacji o fakcie nie oznacza, że jest on powszechnie znany w rozumieniu art § 1 k.p.c.  

11 Wyrok SN z 20.08.2009 r., II CSK 166/09, OSNC-ZD 2010, nr 2, poz. 55
 Skuteczne uznanie notoryjności faktów Do skutecznego zastosowania art. 228 § 2 k.p.c . nie wystarczy ogólnikowe powołanie się na fakty znane sądowi urzędowo z innych rozpatrywanych spraw; sąd powinien przytoczyć konkretny fakt, wskazać sprawę, w której został on stwierdzony, i zwrócić na rozprawie uwagę stron, że zamierza go wykorzystać jako fakt znany sądowi urzędowo.

12 Wyrok SN z 17.03.2010 r., III SK 41/09, LEX nr 585840
Fakty znane sądowi z urzędu Zgodnie z art. 228 § 2 k.p.c. fakty znane sądowi urzędowo  nie wymagają dowodu, jednakże sąd ma obowiązek zwrócić na nie uwagę stron na rozprawie tak, aby strony mogły się co do nich wypowiedzieć. Powołanie w uzasadnieniu orzeczenia znanych sądowi z urzędu okoliczności, które nie były przedmiotem rozprawy, stanowi naruszenia art. 228 § 2 k.p.c.  

13 Wyrok SA w Białymstoku z 09.09.2013 r., I ACa 259/13, LEX nr 1372242
Uznanie faktów za przyznane Funkcją art. 230 k.p.c.  nie jest wzmacnianie ustaleń co do faktów, które nie znajdują dostatecznego uzasadnienia w dowodach przeprowadzonych w sprawie, a jego zastosowanie wchodzi w rachubę jedynie wówczas, gdy jest to uzasadnione wynikiem całej rozprawy.

14 Orzeczenie SN z 17.12.1958 r., III CR 462/58, OSNC 1962, nr 1, poz. 6
Wiedza prywatna składu orzekającego a konieczność ich udowodnienia Okoliczności znane prywatnie  członkom składu orzekającego wymagają normalnego udowodnienia. Fakty znane sądowi urzędowo, które nie wymagają dowodu, są to takie fakty, o których sąd dowiedział się przy wykonywaniu czynności urzędowych (np. przy rozpoznawaniu innej sprawy), nie zaś fakty, które doszły do wiadomości czy zostały zaobserwowane przez członków kompletu sądzącego w jakikolwiek inny sposób.

15 Wyrok SA w Łodzi z 30.12.2013 r., I ACa 832/13, LEX nr 1416141
Domniemania faktyczne Domniemanie z art. 231 k.p.c.  jest w istocie wnioskowaniem (rozumowaniem sądu orzekającego), u podstaw którego leży ustawowe domniemanie pozwalające na oparcie ustaleń faktycznych na uznaniu za ustalone faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy pod warunkiem, że wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów. Domniemanie takie może być wzruszone poprzez wykazanie nieprawidłowości tego rozumowania polegającego na tym, że fakt przyjęty przez sąd za podstawę wnioskowania o innym fakcie nie został ustalony, albo też na tym, że fakty składające się na podstawę domniemania faktycznego nie uzasadniają, w świetle wiedzy i doświadczenia życiowego, wyprowadzonego z niej wniosku.

16 Wyrok SN z r., V CSK 328/09, LEX nr Znaczenie domniemania prawnego Instytucja domniemania prawnego , zdefiniowana w przepisie art. 234 k.p.c. konstruowana jest w oparciu o przepisy prawa materialnego a nie procesowego, a jej istota wyraża się w tym, że dowód określonego w normie prawnej faktu zastępuje dowód faktu, z którego dana osoba wywodzi skutki prawne albo bezpośrednio dowód istnienia określonego prawa, stosunku prawnego lub jego istotnego elementu.

17 Wyrok SN z 30.03.2000 r., III CKN 811/98, LEX nr 51364
Zasady wzruszania domniemania prawnego Zasady wzruszania domniemania prawnego  nie mają zastosowania do domniemania faktycznego ze względu na znaczne różnice pomiędzy tymi domniemaniami. O ile domniemanie prawne, zawierające ustawowy nakaz przyjęcia określonego faktu w razie ustalenia innego faktu, wymaga obalenia w drodze dowodu przeciwnego, to domniemanie faktyczne, będące rozumowaniem sędziego opartym na wiedzy i doświadczeniu, może być wzruszone przez wykazanie nieprawidłowości tego rozumowania. Ta nieprawidłowość może polegać na tym, że fakt przyjęty przez sąd za podstawę wnioskowania o innym fakcie nie został ustalony, albo też na tym, że fakty składające się na podstawę domniemania faktycznego nie uzasadniają, w świetle wiedzy i doświadczenia życiowego, wyprowadzonego z niej wniosku.

18 2. Czy możliwe jest dopuszczenie dowodu przez sąd z urzędu?
Pytania: 1. Wymień fakty niewymagające dowodu? 2. Czy możliwe jest dopuszczenie dowodu przez sąd z urzędu? 3. Opisz własnymi słowami zasadę rozkładu ciężaru dowodu? 4. Wymień fakty znane sądowi z urzędu? 5. Opisz na czym polega instytucja domniemania faktycznego?

19 Dziękuję za uwagę