Odpowiedzialność podatkowa

Prezentacja na temat: "Odpowiedzialność podatkowa"— Zapis prezentacji:

1 Odpowiedzialność podatkowa
Prawo podatkowe [P4] Odpowiedzialność podatkowa

2 Systemy odpowiedzialności podatkowej
PODMIOT ODPOWIEDZIALNY JAK POWSTAJE ODPOWIEDZIALNOŚĆ? TYP ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAKRES ODPOWIEDZIALNOŚCI PODATNIK EX LEGE OSOBISTA, SAMOISTNA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE ( AKTUALNE I ZALEGŁE) PŁATNIK / INKASENT + decyzja o wysokości należności NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU NIEPOBRANYCH / NIEWPŁACONYCH PODATKÓW NASTĘPCA PODATKOWY EX LEGE – co do przejęcia długu PRZEZ DECYZJĘ podatkową – co do wysokości długu OSOBISTA, W ZALEŻNOŚCI OD SUKCESJI PRAW I OBOWIĄZKÓW PRZEJĘTE PO POPRZEDNIKU ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE OSOBA TRZECIA PRZEZ DECYZJĘ podatkową OSOBISTA, SOLIDARNA, SUBSYDIARNA ZALEGŁOŚCI PODATKOWE GŁÓWNEGO DŁUŻNIKA [P4] Odpowiedzialność podatkowa

3 Procedury dotyczące ustalenia odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe
1 Czy wiadomo, kim jest podatnik? Czy ma majątek wystarczający na spłatę długów podatkowych? 2 TAK – Art. 26 Ordynacji podatkowej: „Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe” 3 NIE – Podatnik nie istnieje – organ podatkowy szuka następców podatkowych (spadkobierców, zapisobierców lub firmy powstałe z przekształcenia starej firmy) , aby decyzją podatkową przenieść na nich odpowiedzialność podatkową 4 NIE – Podatnik nadal funkcjonuje, a powstały już zaległości podatkowe = organ podatkowy może w drodze decyzji powołać do odpowiedzialności osoby trzecie względem podatnika [P4] Odpowiedzialność podatkowa

4 SYSTEM I: Odpowiedzialność podatnika
ORD 26: Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe. Odpowiedzialność podatnika powstaje EX LEGE wraz z powstaniem zobowiązania podatkowego i trwa do momentu jego wygaśnięcia Odpowiedzialność podatnika ma charakter osobisty i nie zależy od: wielkości posiadanego majątku, wielkości posiadanego majątku a wysokości zobowiązania podatkowego, sposobu nabycia składników majątku, czasu nabycia składników majątku, czasu nabycia składników majątku a momentu powstania zobowiązania podatkowego, czasu nabycia składników majątku a upływu terminu płatności podatku. Zakres odpowiedzialności podatnika wynika z ustawy i nie może być ograniczony ani zniesiony jakąkolwiek umową czy decyzją urzędową. [P4] Odpowiedzialność podatkowa

5 Odpowiedzialność małżonka podatnika (1)
Stan faktyczny: Ustrój rozdzielności majątkowej (INTERCYZA – zob. KRIOP 47) Mąż jest dłużnikiem podatkowym Majątek odrębny męża Majątek odrębny żony Zakres odpowiedzialności podatkowej (do czego uprawniony jest wierzyciel? do czego zobowiązany jest dłużnik?) Uwaga 1: ORD 29/2: intercyza działa ex nunc Uwaga 2: ORD 111/4 : w sytuacji współdziałania małżonków przy DG intercyza ich nie ratuje! [P4] Odpowiedzialność podatkowa

6 Odpowiedzialność małżonka podatnika (2)
Stan faktyczny: Ustrój wspólności majątkowej Mąż jest dłużnikiem podatkowym Majątek odrębny męża Majątek dorobkowy (wspólny) Majątek odrębny żony Zakres odpowiedzialności podatkowej Zobacz też: KRIOP 31,35 – majątek wspólny, KRIOP 33 – majątek odrębny [P4] Odpowiedzialność podatkowa

7 Odpowiedzialność byłego małżonka dłużnika podatkowego
Stan faktyczny: Rozwód / separacja W czasie małżeństwa – ustrój wspólności majątkowej W czasie małżeństwa – mąż był dłużnikiem Majątek odrębny męża Podzielony majątek dorobkowy Majątek odrębny żony Część dla męża Część dla żony Zakres odpowiedzialności podatkowej (zobacz: ORD 110) [P4] Odpowiedzialność podatkowa

8 Odpowiedzialność solidarna podatników
KC 366. Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Wierzyciel Dłużnik solidarny Przykłady: odpowiedzialność osób trzecich względem podatnika ( ORD 107 i nast.), podatkowa grupa kapitałowa (CIT), umowa zamiany (PCC), współwłasność nieruchomości (podatek rolny, leśny, od NR) ORD 92. § 1. Jeżeli, zgodnie z ustawami podatkowymi, podatnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, a zobowiązania te powstają w sposób administracyjny, odpowiedzialnymi solidarnie są podatnicy, którym doręczono decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego. § 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do zobowiązań podatkowych pobieranych w formie łącznego zobowiązania pieniężnego. W tym przypadku zasady odpowiedzialności solidarnej stosuje się z chwilą doręczenia decyzji (nakazu płatniczego) osobie, na którą, zgodnie z odrębnymi przepisami, wystawia się decyzję (nakaz płatniczy). § 3. Małżonkowie wspólnie opodatkowani na podstawie odrębnych przepisów ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe oraz solidarna jest ich wierzytelność o zwrot nadpłaty podatku (*przepis dotyczy PIT). [P4] Odpowiedzialność podatkowa

9 SYSTEM II: Odpowiedzialność płatnika / inkasenta
Płatnik: Inkasent: Oblicza Pobiera 1. Pobiera Wpłaca 2.Wpłaca ……….podatek podatnika W momencie pobrania podatku gaśnie odpowiedzialność podatnika, za wykonanie swojego zobowiązania ( wpłacenie podatku do organu podatkowego) odpowiedzialni - całym swoim majątkiem - stają się płatnik lub inkasent Powyższej zasady nie stosuje się, jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej albo jeżeli podatek nie został pobrany z winy podatnika; w tych przypadkach organ podatkowy wydaje decyzję o odpowiedzialności podatnika (zobacz też: ORD 30). PLUSY MINUSY Ryczałtowe wynagrodzenie za terminowe wykonywanie obowiązków ( płatnik = 0,3% podatku, inkasent = 0,1% podatku) Uwaga! W podatkach lokalnych Rady Gmin mogą dowolnie ustalać wynagrodzenie za inkaso Płatnik i inkasent są powoływani przez ustawy podatkowe ( nie przez umowę z podatnikiem ani nie przez decyzje urzędowe), więc nie mogą uchylić się od wykonywania swoich obowiązków i zmienić zakresu swej odpowiedzialności podatkowej Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych ( rozłożenie na raty lub odroczenie spłaty należności; ale bez prawa do umorzenia zaległości, potrącenia ORD 64-65, przeniesienia własności ORD 66) Odpowiedzialność osobista ( całym swoim majątkiem ), może też być przeniesiona na ich następców prawnych lub osoby trzecie Przepisy o nadpłacie podatkowej Egzekucja długów płatnika i inkasenta może objąć majątek dorobkowy ( jeżeli w małżeństwie jest ustrój wspólności majątkowej) [P4] Odpowiedzialność podatkowa

10 SYSTEM III: Odpowiedzialność następców podatkowych
Następstwo podatkowe = przejście określonych praw ( do nadpłaty, do kontynuowania postępowania podatkowego) i obowiązków ( do zapłaty podatku, do złożenia deklaracji) z podmiotu, którego byt prawny gaśnie na jego sukcesora. Cechy następstwa podatkowego: o charakterze sukcesji uniwersalnej ( pod tytułem ogólnym) = mocą jednego zdarzenia prawnego wchodzi się w ogół praw i obowiązków poprzednika dotyczy nie tylko następców podatnika, lecz także następców płatnika i inkasenta wynika z mocy samego prawa (ex lege) - zachodzi w każdym wypadku, gdy wystąpią przesłanki określone w odpowiednich przepisach, z tym jednak, że określenie zakresu odpowiedzialności danego podmiotu następuje w treści decyzji organu podatkowego Następcy w rozumieniu Ordynacji: [ zmiana formy prawnej funkcjonowania danego podmiotu] OSOBY PRAWNE POWSTAŁE Z POŁĄCZENIA / PRZEKSZTAŁCENIA SIĘ OSÓB PRAWNYCH. Ordynacja podatkowa wyraża zasadę sukcesji uniwersalnej, ale ustawy szczegółowe lub ratyfikowane umowy międzynarodowe ( lex specialis) mogą modyfikować zasady sukcesji [ śmierć osoby fizycznej] : SPADKOBIERCY: zakres odpowiedzialności zależny od przyjęcia / odrzucenia spadku odpowiedzialność powstaje z dniem DORĘCZENIA decyzji podatkowej odpowiedzialność ograniczona do wartości UDZIAŁU w majątku spadkowym [śmierć osoby fizycznej, a wcześniej ustanowienie przez nią zapisu]: ZAPISOBIERCY odpowiedzialność powstaje z dniem DORĘCZENIA decyzji podatkowej odpowiedzialność ograniczona do wartości ZAPISU [P4] Odpowiedzialność podatkowa

11 O czym musisz wiedzieć jako spadkobierca:
Krąg spadkobierców jest ustalany zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (zobacz: KC 931 – 935) Zakres odpowiedzialności zależy od wielkości nabytego majątku spadkowego (udział w nabytym majątku wyznacza proporcję przejętego długu podatkowego spadkodawcy) oraz od sposobu nabycia majątku spadkowego przez spadkobiercę: jeżeli przyjmuje spadek wprost – odpowiada w sposób nieograniczony (wymieszanie się masy spadkowej z majątkiem osobistym spadkobiercy) jeśli przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza – odpowiada do wartości uzyskanego przysporzenia / korzyści (zobacz KC 1031 /2; ustawa o księgach wieczystych, art.74) jeżeli odrzuca spadek – jego odpowiedzialność jest wykluczona (zobacz KC 1020) Od dnia śmierci spadkodawcy do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku lub do dnia zarejestrowania APD (akt poświadczenia dziedziczenia) zawieszony jest bieg terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych (zob. ORD 99) Do momentu działu spadku wszyscy spadkobiercy są odpowiedzialni ex lege w sposób solidarny (zobacz: KC 1034) Odpowiedzialność konkretnego spadkobiercy za zobowiązanie podatkowe kształtowana jest odrębną decyzją podatkową o charakterze konstytutywnym, biorącą pod uwagę otrzymany / ustalony przez sąd udział w majątku spadkowym (zobacz: ORD 100) Zobowiązanie do zapłaty podatku poprzednika powstaje więc w trybie urzędowym; spadkobierca ma 14 dni od doręczenia decyzji na uregulowanie zobowiązania; może skorzystać z ulg w spłacie podatków. Zobacz też: ORD 103 – zawiadomienia spadkobierców [P4] Odpowiedzialność podatkowa

12 Zapis a długi podatkowe
SPADKODAWCA SPADKOBIERCA (obciążony zapisem) 1. Rozrządzenie testamentowe ustanawiające zapis 2. Obowiązek wykonania zapisu na podstawie (1) ZAPISOBIERCA Wykonanie zapisu ( = przekazanie składnika majątku spadkodawcy do rąk zapisobiercy) rodzi odpowiedzialność zapisobiercy za dług podatkowy spadkodawcy – skoro przejął on część „podatkowo zadłużonego” majątku spadkowego. Podatkowa odpowiedzialność zapisobiercy powstaje poprzez decyzję organu podatkowego i zgodnie z prawem jest ograniczona do wartości zapisu ( ale nie do przedmiotu zapisu, roszczenie o zapłatę podatku można egzekwować z dowolnego składnika majątku zapisobiercy) Zobacz: ORD 106, KC 968 [P4] Odpowiedzialność podatkowa

13 SYSTEM IV: Osoby trzecie w prawie podatkowym
PODATNIK (dłużnik główny) WIERZYCIEL PODATKOWY Związki: Pokrewieństwo Powinowactwo Gospodarcze ( współudział w wypracowaniu dochodu / majątku podatnika) Firmowe (np. wspólnik v członek zarządu spółki) Umowne ( np. gwarant zobowiązań podatkowych) OSOBA TRZECIA (dłużnik solidarny) [P4] Odpowiedzialność podatkowa

14 Terminy wydawania decyzji ws. osób trzecich
Kiedy powstała zaległość dłużnika głównego? Termin wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej 2013 2018 Kiedy wydano decyzję o odpowiedzialności osoby trzeciej? Termin przedawnienia zobowiązania osoby trzeciej Uwaga! Inne terminy dla osób trzecich w ramach VAT – towary wrażliwe i VAT – pełnomocnik (ORD 118) [P4] Odpowiedzialność podatkowa

15 Ogólne zasady odpowiedzialności osób trzecich
Katalog osób trzecich jest zamknięty zarówno pod względem podmiotowym (tzn. kogo prawo uważa za osobę trzecią) i pod względem przedmiotowym (jak szeroka jest odpowiedzialność osób trzecich), W stosunku do odpowiedzialności dłużnika głównego, odpowiedzialność osoby trzeciej jest: Akcesoryjna ( dzieląca los prawny odpowiedzialności głównego dłużnika) Solidarna ( osoby trzecie odpowiadają wespół z podatnikiem, a nie zamiast niego) Subsydiarna ORD 108 § 4.  Egzekucja zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej może być wszczęta dopiero wówczas, GDY EGZEKUCJA Z MAJĄTKU PODATNIKA OKAZAŁA SIĘ W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI BEZSKUTECZNA, odstąpiono od czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych albo nie przystąpiono do egzekucji administracyjnej w wyniku uprawdopodobnienia przez organ egzekucyjny braku możliwości uzyskania w toku egzekucji administracyjnej kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne. Mimo, że odpowiedzialność osób trzecich jest w zasadzie ograniczona do zaległości podatkowych ( nie dotyczy podatków przed terminem płatności), to osoby trzecie odpowiadają całym swoim majątkiem Odpowiedzialność osób trzecich nie rodzi się z mocy prawa, ale powstaje z dniem doręczenia im konstytutywnej decyzji organu podatkowego, Osoby trzecie mogą skorzystać z takich samych ulg w spłacie podatków i rozwiązań preferencyjnych ( potrącenie, przeniesienie własności) jak podatnicy. Problem: Czy osoba trzecia ma regres do podatnika? [P4] Odpowiedzialność podatkowa

16 Katalog osób trzecich ORD OSOBA TRZECIA DŁUŻNIK GŁÓWNY 110 111 112 113
Rozwiedziony małżonek Podatnik 111 Członek rodziny 112 Nabywca przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo 113 Firmujący Firmowany 114 Właściciel rzeczy lub prawa Użytkownik rzeczy lub prawa 114 a Użytkownik nieruchomości Właściciel nieruchomości 115 Wspólnik Spółka osobowa 116 Członek zarządu Spółka kapitałowa Likwidator spółki Spółka 117 Nowa osoba prawna Podzielona osoba prawna 117 a Gwarant / poręczyciel zobowiązania podatkowego Każdy dłużnik podatkowy 117 b Nabywca towarów wrażliwych w rozumieniu PTU Dostawca towarów wrażliwych 117 c Pełnomocnik w ramach VAT Podatnik VAT czynny [P4] Odpowiedzialność podatkowa

17 Rozwiedziony małżonek
ORD 110 / 111 Rozwiedziony małżonek Członek rodziny DŁUŻNIK: podatnik Zakres: zaległości odsetki za zwłokę WIERZYCIEL OSOBA TRZECIA: Rozwiedziony małżonek podatnika ( „z ustroju wspólności majątkowej”) Ograniczenia: Zaległości z zobowiązań, które powstały w okresie wspólności majątkowej Do wysokości udziału w majątku wspólnym przypadłego po rozwodzie DŁUŻNIK: podatnik Zakres: Zaległości w podatkach gospodarczych Zaliczki na VAT WIERZYCIEL OSOBA TRZECIA: członek rodziny podatnika ( oraz małżonek, gdy w małżeństwie jest rozdzielność majątkowa) Zobacz: katalog członków rodziny, ORD 111 / 2-3-4 Ograniczenia: Jeśli współdziałał z podatnikiem w prowadzeniu DG i osiągał z tego tytułu korzyści – do wysokości korzyści uzyskanych w tym okresie [P4] Odpowiedzialność podatkowa

18 ORD 112 DŁUŻNIK: Przedsiębiorstwo Zakres:
Zaległości związane z DG prowadzoną przez przedsiębiorstwo, ujawnione w zaświadczeniu podatkowym Zaliczki na VAT Koszty egzekucji WIERZYCIEL OSOBA TRZECIA: Nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa Ograniczenia: Do wartości nabytego przedsiębiorstwa Czas: zaległości powstałe przed dniem nabycia Klauzula należytej sumienności [P4] Odpowiedzialność podatkowa

19 Firmanctwo KKS 55 ORD 113 Podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu i przez to naraża Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego na uszczuplenie podatku, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. UWAGI: FIRMUJĄCY = ten, kto zgodził się na używanie swych danych przez inną osobę FIRMANT = ten, kto skorzystał ze zgody na wykorzystanie cudzych danych i używając ich, prowadził działalność gospodarczą DŁUŻNIK: Firmant Zakres : Zaległości + odsetki Zaliczki na VAT Należności płatnika Koszty egzekucji WIERZYCIEL OSOBA TRZECIA: Firmujący Ograniczenia: Do czasu trwania firmanctwa [P4] Odpowiedzialność podatkowa

20 Użytkownik nieruchomości Właściciel rzeczy lub prawa majątkowego
ORD 114 a / 114 Użytkownik nieruchomości Właściciel rzeczy lub prawa majątkowego DŁUŻNIK: Właściciel / posiadacz samoistny / użytkownik wieczysty nieruchomości Zakres: (same) Zaległości w podatkach związanych z nieruchomością WIERZYCIEL OSOBA TRZECIA: Użytkownik / dzierżawca nieruchomości Między podatnikiem a os. 3 istnieją związki rodzinne, kapitałowe, majątkowe lub pracownicze Ograniczenia: Do czasu trwania użytkowania / dzierżawy DŁUŻNIK: Użytkownik rzeczy Zakres: Zaległości + odsetki Zaliczki na VAT Należności płatnika Koszty egzekucji WIERZYCIEL OSOBA TRZECIA: Właściciel / posiadacz samoistny / użytkownik wieczysty nieruchomości Między podatnikiem a os. 3 istnieją związki rodzinne, kapitałowe, majątkowe lub pracownicze Ograniczenia: Zaległości muszą być związane z DG prowadzoną przez dłużnika głównego, jeśli dana rzecz lub prawo jest związane z DG lub służą do jej prowadzenia Odpowiedzialność osoby trzeciej - do równowartości rzeczy będącej przedmiotem własności, posiadania, użytkowania wieczystego Uwaga! Przepisy te stosuje się odpowiednio do umów najmu, dzierżawy i leasingu [P4] Odpowiedzialność podatkowa

21 Odpowiedzialność za długi spółek (1)
Osobowe - ORD 115 Kapitałowe - ORD 116 DŁUŻNIK: Spółka osobowa Zakres: Zaległości + odsetki Zaliczki na VAT Należności płatnika Koszty egzekucji WIERZYCIEL OSOBA TRZECIA: wspólnik Ograniczenia: Brak Odpowiedzialność dotyczy też byłych wspólników DŁUŻNIK: spółka kapitałowa Zakres: Zaległości (+ odsetki) z zobowiązań, których termin płatności upłynął, gdy dana osoba była w zarządzie spółki Zaliczki na VAT Należności płatnika Koszty egzekucji WIERZYCIEL OSOBA TRZECIA: Członek zarządu Sp. w organizacji – osobą 3 jest pełnomocnik lub wspólnicy Ograniczenia: Do czasu pełnienia funkcji członka zarządu Ekskulpacja: wskazanie mienia spółki, z którego możliwa jest egzekucja v udowodnienie, że zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub zatwierdzono układ (post. restrukturyzacyjne) [P4] Odpowiedzialność podatkowa

22 Odpowiedzialność za długi spółek (2)
Inne osoby prawne Likwidatorzy ORD 116a. Za zaległości podatkowe innych osób prawnych niż wymienione w art. 116 odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających tymi osobami. Przykład: stowarzyszenie (ORD 116a / 2-4) ORD 116 b. § 1. Likwidatorzy spółki, z wyjątkiem likwidatorów ustanowionych przez sąd, odpowiadają za zaległości podatkowe spółki powstałe w czasie likwidacji. § 2. Likwidatorzy innych osób prawnych niż wymienione w art. 116 odpowiadają za zaległości podatkowe tych osób powstałe w czasie likwidacji. § 3. Do odpowiedzialności likwidatorów przepisy art. 116 i art. 116a stosuje się odpowiednio. [P4] Odpowiedzialność podatkowa

23 Odpowiedzialność przy podziale osób prawnych
Wariant 1 ORD 117 Przejęcie majątku, który nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa Spółka przejmująca odpowiada jak osoba trzecia za zaległości podatkowe powstałe do momentu podziału i do wartości przejętych aktywów netto; pełny zakres Wariant 2 ORD 93 Przejęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa Spółka przejmująca odpowiada jak następca podatkowy (sukcesja częściowa, ograniczona planem podziału) Przedsiębiorstwo: KC 551. Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1)   oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2)   własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3)   prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4)   wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5)   koncesje, licencje i zezwolenia; 6)   patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7)   majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8)   tajemnice przedsiębiorstwa; 9)   księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zorganizowana część przedsiębiorstwa: VATu 2/27e: organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania; [P4] Odpowiedzialność podatkowa

24 Gwarant, poręczyciel ( ORD 117a)
DŁUŻNIK: Podatnik / płatnik / inkasent / następca podatkowy / osoba trzecia – na wniosek których dokonano dobrowolnego zabezpieczenia podatkowego w trybie ORD 33 d Zakres: Zaległości + odsetki Koszty egzekucji WIERZYCIEL OSOBA TRZECIA: Gwarant / poręczyciel Ograniczenia: Do kwoty, w terminie i na warunkach określonych w umowie gwarancji / poręczenia [P4] Odpowiedzialność podatkowa

25 Odpowiedzialność w ramach VAT ORD 117b / 117 c
Nabywca towarów wrażliwych od dostawcy - podatnika VAT Pełnomocnik podatnika VAT Art. 117b.  § 1. Podatnik, o którym mowa w art. 105a ustawy o podatku od towarów i usług odpowiada solidarnie całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe podmiotu dokonującego na jego rzecz dostawy towarów w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o podatku od towarów i usług. § 2. Zakres odpowiedzialności podatkowej nie obejmuje: podatków niepobranych / niewpłaconych niezwróconych w terminie zaliczek naliczonego VAT i odsetek od nich odsetek za zwłokę powstałych przed dniem wydania decyzji o tej odpowiedzialności kosztów postępowania egzekucyjnego (zobacz: ostatni slajd ppt.2) VATu art. 96 ust. 4b.  W przypadku zarejestrowania podatnika, którego zgłoszenie rejestracyjne zostało złożone przez pełnomocnika, pełnomocnik odpowiada solidarnie wraz z zarejestrowanym podatnikiem do kwoty 500 000 zł za zaległości podatkowe podatnika powstałe z tytułu czynności wykonanych w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego. [P4] Odpowiedzialność podatkowa

26 [P4] Odpowiedzialność podatkowa
Odpowiedzialność za zobowiązania przedsiębiorstwa w spadku (Dz.U z 2018 r., poz. 1629) Przedsiębiorca – os.fiz., który we własnym imieniu wykonuje działalność gospodarczą….. ….może zastrzec, że po jego śmierci tymczasowy zarząd przedsiębiorstwem w spadku obejmie ZARZĄDCA SUKCESYJNY (niekaralność, pełna zdolność do czynności prawnych, zgoda tej osoby, wpis do CEIDG) Samo przedsiębiorstwo w spadku będzie jednostką organizacyjną - podatnikiem podatków….. PIT / RPE, karta podatkowa, tonażowy / okrętowy / VAT/ akcyza/ od gier Następcą podatkowym będzie wówczas właściciel przedsiębiorstwa w spadku, czyli….(ORD 97a) ….zapisobierca windykacyjny, który kontynuuje działalność przedsiębiorstwa …lub spadkobiercy ustawowi lub testamentowi zmarłego przedsiębiorcy oraz jego małżonek – wymagane postanowienie o nabyciu spadku albo APD lub EPS Osobą trzecią w rozumieniu prawa podatkowego będzie… (ORD 117 d) ….zarządca faktyczny – który dokonał czynności skutkującej powstaniem zobowiązania podatkowego przed ustanowieniem zarządu sukcesyjnego ….zarządca sukcesyjny – od momentu jego ustanowienia do wygaśnięcia (tylko za te zaległości może odpowiadać) [P4] Odpowiedzialność podatkowa

27 [P4] Odpowiedzialność podatkowa
GAAR General Anti-Abuse Rule (General Anti – Avoidance Rule) Klauzula antyabuzywna Prawo podatkowe [P4] Odpowiedzialność podatkowa

28 Unikanie opodatkowania
Kontekst problemu Tax evasion Uchylanie się od opodatkowania Przestępstwa i wykroczenia podatkowe Tax avoidance Unikanie opodatkowania Działanie w granicach prawa („optymalizacja podatkowa”, „planowanie podatkowe”, „oszczędności podatkowe”) Przykłady TAX AVOIDANCE Wykorzystywanie luk w prawie, Nadużywanie preferencji podatkowych, Korzystanie z rajów podatkowych (tax havens) Tworzenie sztucznych, skomplikowanych konstrukcji prawnych (umowy) i organizacyjnych (spółki)……. …. dla osiągnięcia korzyści sprzecznych z celem przepisów podatkowych / zasadą równości przedsiębiorców / powszechności podatkowej *** GAAR umożliwia organom fiskalnym pominięcie podatkowych skutków sztucznej konstrukcji prawnej zastosowanej przez podatnika w celu eliminacji / redukcji ciężaru podatkowego [P4] Odpowiedzialność podatkowa

29 GAAR – uproszczony schemat (zobacz: ORD 119a – 119l)
Podmiot X Podmiot Y 1) Umowa handlowa / czynność prawna / czynność faktyczna SZEF KAS ( z prawem konsultacyjnej opinii ze strony Rady ds. Unikania Opodatkowania) 2) Wątpliwość = czy celem 1) była korzyść podatkowa w rozumieniu ORD 119 e ? 3) Następuje wszczęcie lub przejęcie postępowania podatkowego, jeśli w sprawie ustalenia / określenia zobowiązania (zaległości, nadpłaty, zwrotu, straty, odpowiedzialności) może być wydana decyzja z zastosowaniem GAAR. Jaki jest finał tego postępowania? 4A) Jeśli odpowiedź na pytanie 2) brzmi NIE = postępowanie się umarza lub oddaje organowi, od którego Szef KAS je przejął (ORD 119k) 4B) Jeśli odpowiedź na pytanie 2) brzmi: TAK, BYŁ TO JEDYNY CEL czynności 1) = czynność tę UZNAJE SIĘ ZA NIEBYŁĄ, a jej prawdziwe skutki prawne określa się na podstawie stanu rzeczy, jaki zaistniałby, gdyby tej czynności nie dokonano (zobacz: ORD 119a/ 5) TAK, BYŁ TO JEDEN Z CELÓW czynności 1) = następuje REKLASYFIKACJA, tzn. (prawdziwe) skutki prawne czynności 1) określa się na podstawie takiego stanu rzeczy jaki mógłby zaistnieć, gdyby dokonano czynności odpowiedniej (zobacz: ORD 119a / 2) [P4] Odpowiedzialność podatkowa

30 GAAR – ujęcie normatywne
„Sztuczny” vs „odpowiedni” sposób działania Kiedy nie stosuje się przepisów o GAAR? (zobacz: ORD 119 b) ORD 119a § 3. Za odpowiednią uznaje się czynność, której podmiot mógłby w danych okolicznościach dokonać, jeżeli działałby rozsądnie i kierował się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. ORD 119c. § 1. Sposób działania uznaje się za sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. 1) jeżeli korzyść podatkowa lub suma korzyści podatkowych osiągniętych przez podmiot z tytułu czynności nie przekracza w okresie rozliczeniowym 100 000 zł, a w przypadku podatków, które nie są rozliczane okresowo - jeżeli korzyść podatkowa z tytułu czynności nie przekracza 100 000 zł; 2) do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą - w zakresie objętym opinią (….) 3) do podmiotu, którego wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej nie został załatwiony w terminie (….) 4) do podatku od towarów i usług oraz do opłat i niepodatkowych należności budżetowych; 5) jeżeli zastosowanie innych przepisów prawa podatkowego pozwala na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania. [P4] Odpowiedzialność podatkowa

31 Dodatkowe zobowiązanie podatkowe (ORD 58a)
STAN FAKTYCZNY WYSOKOŚĆ DODATKOWEGO ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO Wydano decyzję z uwzględnieniem GAAR w zakresie PIT lub CIT 10% sumy nienależnie wykazanej lub zawyżonej straty podatkowej i niewykazanego w całości lub w części dochodu do opodatkowania Wydano decyzję z uwzględnieniem GAAR w zakresie innych podatków 40% kwoty korzyści podatkowej w zakresie wynikającym z tej decyzji Organ podatkowy może odstąpić od ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że w momencie dokonywania czynności, których dotyczy decyzja, podatnik pozostawał w błędnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu o zgodności uzyskanej przez niego w danych okolicznościach korzyści podatkowej z przedmiotem i celem ustawy podatkowej lub jej przepisu (dobra wiara). Na ocenę, że podatnik działał w dobrej wierze, może wskazywać w szczególności nieprowadzenie przez niego działalności gospodarczej lub prowadzenie jej w niewielkiej skali, wskutek czego nie można było rozsądnie oczekiwać, że w odniesieniu do czynności, których dotyczy decyzja będzie on korzystał z profesjonalnych porad dotyczących ich skutków podatkowych. Dodatkowego zobowiązania podatkowego nie stosuje się względem osoby fizycznej, która za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe. Zobacz też: ORD 58c – kiedy stawki dodatkowego zobowiązania ulegają PODWOJENIU lub POTROJENIU? [P4] Odpowiedzialność podatkowa

32 Co może zrobić podatnik w sprawie GAAR?
Złożyć odwołanie od decyzji w sprawie reklasyfikacji lub uchylenia skutków prawnych czynności prawnej wówczas: obligatoryjna opinia Rady ds. Unikania Opodatkowania Jeśli nie jest bezpośrednio stroną postępowania w sprawie GAAR, ale uczestniczył w czynnościach, których skutki prawne określił (na nowo) szef KAS – ma prawo do korekty swojej deklaracji, do wniosku o nadpłatę lub zwrot podatku (zobacz: ORD 119 j) Wystąpić o opinię zabezpieczającą do szefa KAS, w razie odmowy wydania podatnik może skarżyć to do WSA (zobacz: ORD 119w – 119z) OPINIA POZYTYWNA = immunitet dla wnioskodawcy ODMOWA WYDANIA OPINII= prawo skargi do WSA NIEWYDANIE OPINII W TERMINIE = „milcząca zgoda” Szef KAS bada sprawę w terminie 6 miesięcy Przed wydaniem decyzji z zastosowaniem art. 119a Szef KAS wyznacza stronie czternastodniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego, przedstawiając ocenę prawną sprawy i pouczając o prawie skorygowania deklaracji. Wniosek podatnika o wydanie opinii zabezpieczającej + opis czynności, jej celów i skutków podatkowych + dokumenty + wpisowe ( zł) [P4] Odpowiedzialność podatkowa

33 Wszczęcie właściwych postępowań
System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (= zespół algorytmów dla analiz finansowych, prowadzony przez Szefa KAS) 1 INSTYTUCJE FINANSOWE Przekazywanie informacji o transakcjach na rachunkach bankowych podmiotów kwalifikowanych 2. STIR Analiza dostarczanych danych z uwzględnieniem współczynnika ryzyka wykorzystywania transakcji do wyłudzeń skarbowych 3. Szef KAS Możliwość blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego nawet do 3 miesięcy 4. Prokuratura Organy KAS Wszczęcie właściwych postępowań [P4] Odpowiedzialność podatkowa