Obserwacja Obserwacja, to podstawowa metoda gromadzenia informacji, polegająca na systematycznym rejestrowaniu zachowań osoby obserwowanej oraz na interpretacji.

Prezentacja na temat: "Obserwacja Obserwacja, to podstawowa metoda gromadzenia informacji, polegająca na systematycznym rejestrowaniu zachowań osoby obserwowanej oraz na interpretacji."— Zapis prezentacji:

1 Obserwacja Obserwacja, to podstawowa metoda gromadzenia informacji, polegająca na systematycznym rejestrowaniu zachowań osoby obserwowanej oraz na interpretacji uzyskanych danych.

2 Obserwacja Przez proces obserwowania będziemy rozumieli określenie celu obserwacji, stwierdzenie, jakie osoby lub zjawiska mają być obiektem obserwacji, określenie rodzaju planowanej obserwacji, ustalenie sposobu, w jaki ma być ona przeprowadzona, ustalenie formy prowadzenia zapisu, swoistych zachowań osoby przeprowadzającej obserwacje oraz zasad opracowywania danych i ich interpretacji.

3 Obserwacja Istnieją dwa podstawowe cele, którym może służyć obserwacja prowadzona przez nauczyciela. Może ona być bowiem rezultatem odpowiedzi na jakieś pytania nurtujące nauczyciela, bądź też wynikiem przeświadczenia o konieczności stałego jej stosowania w trakcie działań pedagogicznych. Obserwację pierwszego typu podejmujemy wówczas, gdy pragniemy znaleźć odpowiedź na konkretne pytania o przebieg zdarzeń lub o przyczyny zjawisk, które z wychowawczego punktu widzenia są dla nas istotne. Obserwacje drugiego typu wynikają z pedagogicznego poczucia obowiązku i potrzeby ustawicznego rozpoznawania zjawisk występujących wśród wychowanków.

4 Obserwacja Istnieje wiele kryteriów, według których można klasyfikować obserwacje: Treść obserwacji. Obserwacja może obejmować całość zachowań danej osoby lub grupy, albo też wybrane elementy tych zachowań. Tak więc wyróżnia się obserwację całościową i tematyczną.

5 Obserwacja Istnieje wiele kryteriów, według których można klasyfikować obserwacje: Liczba obserwowanych osób. Obserwację można podzielić na jednostkową i grupową. W stosunku do takich zespołów wychowawczych, jak klasa szkolna, stosuje się podział na obserwację jednostki, niewielkiego zespołu uczniów, całego zespołu klasowego oraz całego zespołu wraz z wychowawcą.

6 Obserwacja Istnieje wiele kryteriów, według których można klasyfikować obserwacje: Liczba obserwatorów i typ ich kontaktów z obserwowanymi. Obserwację może prowadzić jedna osoba lub więcej osób. Osobę, która sama rejestruje zachowania obserwowanych, nazywamy obserwatorem bezpośrednim. Obserwatorem pośrednim nazwiemy osobę, która określa zadania osoby obserwującej bezpośrednio, zbiera od niej dane i interpretuje uzyskane informacje.

7 Obserwacja Istnieje wiele kryteriów, według których można klasyfikować obserwacje: Człowiek jest obserwatorem pośrednim także i wówczas, gdy posługuje się magnetofonem lub kamerą bezpośrednio rejestrującymi zachowania osób obserwowanych. Gdy obserwujemy zjawiska zachodzące w grupie, zauważymy, że obserwator może być przez cały czas kimś, kto zachowuje status osoby z zewnątrz lub też pozornym uczestnikiem zespołu. W tym ostatnim wypadku mamy do czynienia z obserwacją uczestniczącą ukrytą, gdyż obserwowani nie znają prawdziwej roli obserwatora; jeśli obserwator grający rolę członka grupy wyznaje, jaki cel ma jego uczestnictwo, jest to obserwacja jawna. W badaniach mamy nieraz do czynienia z obserwacją pozornie uczestniczącą, tj. taką, w której obserwator gra pewną rolę, np. pomocnika wychowawcy kolonii itp.

8 Obserwacja Istnieje wiele kryteriów, według których można klasyfikować obserwacje: Czas. Obserwacja może być ciągła, prowadzona przez pewien okres bez przerwy, bądź też prowadzona w określonym terminie; można też stosować próbki czasowe polegające na doborze ściśle wyznaczonego czasu na przeprowadzenie obserwacji, np. 5 minut obserwacji co 15 minut. Przy obserwacji większych grup lub jednoczesnym obserwowa­niu licznych zjawisk, można także dobierać określonych ludzi do badań w poszczególnych momentach czasowych, np. ustalić, że dziś w ciągu pierwszych 10 minut obserwuje się uczniów z pierwszego rzędu ławek, w ciągu następnych - z drugiego rzędu, a jutro kolejność ulegnie zmianie. Niekiedy można także pobierać próbki tematyczne, a więc rejestrować tylko pewne rytmicznie pojawiające się symptomy zachowań charakterystyczne dla danego tematu, np. rejestrować reakcje uczniów na co trzecie polecenie nauczyciela.

9 Obserwacja Istnieje wiele kryteriów, według których można klasyfikować obserwacje: Aktywność obserwatora. Istnieją klasyfikacje, w których przeciwstawia się obserwację bierną obserwacji czynnej lub kontrolowanej. Ta pierwsza polega na samym obserwowaniu sensu stricto i rejestrowaniu zjawisk, druga zaś - na wywoływaniu pewnych reakcji wychowanka po to, aby je następnie obserwować, na przykład na zadaniu prowokującego pytania w celu zanalizowania wywołanej reakcji obserwowanego. Stosując tę drugą formę obserwacji, mamy do czynienia nie ze zmianą samej obserwacji, lecz zmianą okoliczności, w których ją prowadzimy. Ta zmiana okoliczności powoduje, że przykładowo przedstawiony tu układ zdarzeń podobny jest do układu eksperymentalnego i jako taki będzie rozpatrywany później. Nas interesuje stosowanie obserwacji jako techniki samoistnej, a nie fragmentu układu, dlatego nie będziemy poświęcać więcej uwagi obserwacji kontrolowanej.

10 czy i jak dokładnie określono cel obserwacji,
Obserwacja Istnieje wiele kryteriów, według których można klasyfikować obserwacje: Uszczegółowienie obserwacji i stopień standaryzacji zapisu. Jest to najważniejsza kategoria, zgodnie z którą można scharakteryzować różne rodzaje obserwacji. Stopień uszczegółowienia zależy od następujących czynników: czy i jak dokładnie określono cel obserwacji, czy i jak dokładnie przedstawiono wszystkie wytyczne postępowania składającego się na obserwację, czy i jak dokładnie przewidziano kategorie, w które można ująć obserwowane zachowania.

11 Przykład obserwacji Bardzo proszę opisać, co znajduje się na tym zdjęciu. Ćwiczenie wykonujemy „dla siebie” – nie jest konieczne wysyłanie wyników obserwacji do prowadzącego kurs . (Oczywiście opowiadałem o tym ćwiczeniu podczas naszych zajęć, ale jestem przekonany, że nie wszyscy pamiętają .) Ciąg dalszy nastąpi podczas kolejnych zajęć.