Komunikatywność wypracowań maturalnych

Prezentacja na temat: "Komunikatywność wypracowań maturalnych"— Zapis prezentacji:

1 Komunikatywność wypracowań maturalnych
z języka polskiego Krystyna Grabowska Sztuka czytania. Uczniowskie strategie odbioru tekstu w kontekście wyników egzaminu maturalnego z języka polskiego w 2011 roku

2 Typy błędów językowych
BŁĘDY JĘZYKOWE ZEWNĄTRZJĘZYKOWE ORTOGRAFICZNE INTERPUNKCYJNE WEWNĄTRZJĘZYKOWE BŁĘDY SYSTEMOWE (językowe) BŁĘDY GRAMATYCZNE BŁĘDY FLEKSYJNE BŁĘDY SKŁADNIOWE BŁĘDY LEKSYKALNE BŁĘDY SŁOWNIKOWE BŁĘDY FRAZEOLOGICZNE BŁĘDY SŁOWOTWÓRCZE BŁĘDY FONETYCZNE BŁĘDY UŻYCIA (stylistyczne)

3 Typy błędów językowych
BŁĘDY JĘZYKOWE ZEWNĄTRZJĘZYKOWE ORTOGRAFICZNE INTERPUNKCYJNE WEWNĄTRZJĘZYKOWE BŁĘDY SYSTEMOWE (językowe) BŁĘDY GRAMATYCZNE BŁĘDY FLEKSYJNE BŁĘDY SKŁADNIOWE BŁĘDY LEKSYKALNE BŁĘDY SŁOWNIKOWE BŁĘDY FRAZEOLOGICZNE BŁĘDY SŁOWOTWÓRCZE BŁĘDY FONETYCZNE BŁĘDY UŻYCIA (stylistyczne)

4 Podział błędów językowych ze względu na ich rangę
BŁĘDY JĘZYKOWE BŁĘDY RAŻĄCE BŁĘDY POSPOLITE USTERKI JĘZYKOWE

5 Podział błędów językowych ze względu na ich rangę
Błędy rażące  naruszają podstawowe zasady poprawnościowe. Ich popełnienie powoduje zakłócenie podstawowej, komunikatywnej funkcji przekazu językowego. Tekst, który zawiera takie błędy, jest albo zupełnie niezrozumiały dla odbiorcy, albo przekazuje mu informacje niezgodnie z intencją nadawcy. Tekst pełen błędów rażących może wreszcie utrudniać zrozumienie treści, np. wskutek zawiłości czy rozwlekłości. forma „myszów” w D. Im, powiedzenie „Ja to wypiła”, składnia „dotknąć kobietę na ulicy” (w znaczeniu ‘lekko trącić’; dotknąć kobietę znaczy bowiem ‘urazić ją’: dla wyrażenia znaczenia styczności fizycznej należy użyć konstrukcji „dotknąć kobiety”) wymowa [kuje] zamiast [kłuje].

6 Podział błędów językowych ze względu na ich rangę
Błędy pospolite nie powodują na ogół nieporozumienia na poziomie semantycznym, jednakże, naruszając normę panującą w danym środowisku, narażają osobę, która je popełnia, na negatywną ocenę ze strony odbiorcy np. brak odmiany nazwiska polskiego („Idę do pana Kościuszko”), formy „wzięłem”, „włanczać”

7 Podział błędów językowych ze względu na ich rangę
Usterki językowe to takie odstępstwa od normy, które naruszają ją tylko w niewielkim zakresie; usterką będzie np. przestawny szyk zdania, użycie neologizmu jeszcze niezakorzenionego w języku w tekście o charakterze oficjalnym, posłużenie się formą przestarzałą w tekście potocznym albo wybór niewłaściwego kontekstowo wariantu leksykalnego.

8 Fragment wypracowania maturalnego
Widział przez chwilę cichą służącą zaraz później była jego kochanką którą musiał za wszelką cenę rozstać się z nią. I stawała się Justyna miła, kochająca dziewczyna z Boleborzy, los żywo go obchodził. Justyna dla Zenona była w stanie wszystko poświęcić wskoczyć nawet w ogień, liczył się tylko on ukochany. Bronił się przed tym skonstatowaniem, czuł że istota prawna jest inna.

9 Fragment wypracowania maturalnego
Widział przez chwilę cichą służącą zaraz później była jego kochanką ? którą musiał za wszelką cenę rozstać się z nią. I stawała się Justyna miła, kochająca dziewczyna z Boleborzy, ? los żywo go obchodził. Justyna dla Zenona była w stanie wszystko poświęcić wskoczyć nawet w ogień, liczył się tylko on ukochany. Bronił się przed tym skonstatowaniem, czuł że istota prawna jest inna. wyr, i, skł, styl skł, i skł, skł i, styl styl, i i, wyr, styl, log Brak komunikatywności przekazu, kompletny chaos myślowy, ilość i charakter błędów uniemożliwiają zrozumienie treści.

10 Fragment wypracowania maturalnego
Zarazem stawała się natrętną kochanką, cudzą służącą, aż wreszcie stawała się Justyna dobrą i miłą dziewczyną z Boleborzy, której los nikogo nie obchodził. Dla Zenona poszła by na koniec świata, na męki, katusze o nic by nie dbała, nie bała się strachu. Dla miłości drugiej osoby poświęciła samą siebie.

11 Fragment wypracowania maturalnego
Zarazem stawała się natrętną kochanką, cudzą służącą, aż wreszcie stawała się Justyna dobrą i miłą dziewczyną z Boleborzy, której los nikogo nie obchodził. Dla Zenona poszła by na koniec świata, na męki, katusze o nic by nie dbała, nie bała się strachu. Dla miłości drugiej osoby poświęciła samą siebie. styl styl, skł o, styl, i, styl, fraz W pracy występuje wiele błędów stylistycznych i składniowych, ale nie zakłócają one komunikatywności przekazu

12 Fragment wypracowania maturalnego
Podsumowując związek Justyny i Zenona w oczach innych bohaterów Ziembowicz był człowiekiem nieodpowiedzialnym, próbował sobą manipulować. Jego ojciec nie miał dobrego przykładu, dobrych wzorców. Została przekroczona granica przyzwoitości, ludzkiej wrażliwości, braku odpowiedzialności. Są tu ludzie żyjący w dobrobycie i ludzie zmagający się z biedą.

13 Fragment wypracowania maturalnego
Podsumowując związek Justyny i Zenona w oczach innych bohaterów Ziembowicz był człowiekiem nieodpowiedzialnym, próbował sobą manipulować. Jego ojciec nie miał dobrego przykładu, dobrych wzorców. Została przekroczona granica przyzwoitości, ludzkiej wrażliwości, braku odpowiedzialności. Są tu ludzie żyjący w dobrobycie i ludzie zmagający się z biedą. skł, rz, styl, log fraz, W pracy występuje niewiele błędów, ale komunikatywność zakłócają przeskoki myślowe; brak logicznego związku między kolejnymi zdaniami; rozważania dotyczą różnych aspektów powieści (zdrada/bieda)

14 Fragment wypracowania maturalnego
Zenon nie kochał Justyny, myślał, żeby się jej pozbyć. Pomimo to czuł do niej pożądanie, pragnął jej kobiecości. Nie umiał odmówić, gdy płakała i prosiła o pomoc. Żal mu było dziewczyny i nadal jej pragnął.

15 Fragment wypracowania maturalnego
Zenon nie kochał Justyny, myślał, żeby się jej pozbyć. Pomimo to czuł do niej pożądanie, pragnął tej kobiecości. Nie umiał odmówić, gdy płakała i prosiła o pomoc. Żal mu było dziewczyny i nadal jej pragnął. wyr, styl Schematyczna składnia i uboga leksyka nie wpływają na komunikatywność przekazu

16 Fragment wypracowania maturalnego
Utwór „Granica” pokazuje, jak daleko może się posunąć człowiek gdy oszukuje samego siebie, jak bardzo różnią się poglądy ludzi, jak niewiarygodną staje się opinia o nas samych.

17 Fragment wypracowania maturalnego
Utwór „Granica” pokazuje, jak daleko może się posunąć człowiek gdy oszukuje samego siebie, jak bardzo różnią się poglądy ludzi, jak niewiarygodną staje się opinia o nas samych. styl To nie jest błąd Występujące w pracy dość liczne powtórzenia sygnalizują jak złożoną problematykę ukazuje w swojej powieści Zofia Nałkowska

18 Fragment wypracowania maturalnego
Bohaterowi „Granicy” Z. Nałkowskiej mają poglądy bardzo różniące sie od siebie. Ma to swoje konsekwencje, powoduje bowiem zaburzenia postrzegania moralności. Autorka w swojej powieści doskonale nam to uzmysławia.

19 Fragment wypracowania maturalnego
Bohaterowi „Granicy” Z. Nałkowskiej mają poglądy bardzo różniące się od siebie. Ma to swoje konsekwencje, powoduje bowiem zaburzenia postrzegania moralności. Autorka w swojej powieści doskonale nam to uzmysławia. skł To nie są błędy Nie jest to zaburzenie szyku wyrazów (nieporadność składniowa), ale zwrócenie uwagi na znaczące sformułowania występujące w tekście

20 Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych 1
Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych 1. Stylizacja językowa, która nie ma uzasadnienia w treści i charakterze wypowiedzi a) poetyzmy Justyna siedziała naprzeciw okna okryta słońcem porannego dnia, była oczywista konkretna obojętnie dająca się widzieć. Nie chciał zrozumieć, że ta płacząca rzewnie istota nie ma nikogo na świecie oprócz niego. Odsunął się od nie z zimną obojętnością. b) kolokwializmy Zenon Ziembiewicz próbuje postępować dobrze. Jest on normalnym facetem z zasadami i głupoty mu nie w głowie. Nie chce skrzywdzić Elżbiety. Mamy tu do czynienia ze złamaniem zasady stosowności (decorum) polegającej na odpowiedniości pomiędzy wyborem środków stylistycznych a treścią wypowiedzi oraz jej potencjalnym odbiorcą

21 Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych 2
Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych 2. Wielosłowie (styl rozwlekły) Elżbieta dowiedziała sie o Justynie i jej ciąży, Zenon nie chciał dziecka, kazał je usunąć jednak ona tego na początku nie chciała zrobić i główny bohater wrócił do Elżbiety bo nie chciał już znać Justyny. Złamanie zasady zwięzłości polegające na nieumiejętności wyznaczania granicy zdań

22 Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych 3
Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych 3. Skróty myślowe a) na poziomie fragmentu Nie umiał jej powiedzieć, dlaczego tak zrobił ani wyjaśnić różnic między Justyną a Elżbietą. Elżbieta patrzyła na Justynę i denerwował ją spokój wewnętrzny dziewczyny. Zenon zdradził ją ze służącą b) Na poziomie zdania Justyna była prostą dziewczyną a jej matka kucharka w Boleborzy umarła. Została całkiem sama, chwalona przez panią Żancię była pomocna.

23 Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych 3
Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych 3. Skróty myślowe a) na poziomie fragmentu Nie umiał jej powiedzieć, dlaczego tak zrobił ani wyjaśnić różnic między Justyną a Elżbietą. ? Elżbieta patrzyła na Justynę i denerwował ją spokój wewnętrzny dziewczyny. ? Zenon zdradził ją ze służącą b) Na poziomie zdania Justyna była prostą dziewczyną a jej matka kucharka w Boleborzy umarła. Została całkiem sama, chwalona przez panią Żancię była pomocna. Złamanie zasady jasności czyli zachowania porządku w budowie tekstu i zgodności toku rozumowania z tokiem wypowiedzi

24 Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych
4. Ubóstwo słownictwa ujawniające się w nadużywaniu zaimków lub nieuzasadnionych powtórzeniach leksykalnych Miał powiedzieć dla niej że się zaręczył i nie będą mogli się widywać, nie był w stanie to powiedzieć, ona była sama na tym świecie. Zenon był jedyną bliską osobą dla Justyny.

25 Najczęściej występujące w pracach rodzaje błędów stylistycznych
4. Ubóstwo słownictwa ujawniające się w nadużywaniu zaimków lub nieuzasadnionych powtórzeniach leksykalnych Miał powiedzieć dla niej że się zaręczył i nie będą mogli się widywać, nie był w stanie to powiedzieć, ona była sama na tym świecie. Zenon był jedyną bliską osobą dla Justyny. skł, i, skł, Złamanie zasady jasności czyli dbania o właściwy dobór wyrazów, oraz stosowanie słownictwa odpowiadającego możliwościom odbiorcy

26 Dziękuję za uwagę Krystyna Grabowska