Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikro-ekonomii, :)…

Prezentacja na temat: "Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikro-ekonomii, :)…"— Zapis prezentacji:

1 Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikro-ekonomii, :)…

2 PAŃSTWO NA RYNKU cd.

3 Obok EFEKTYWNOŚCI państwo dba również o SPRAWIEDLI- WOŚĆ.
SPRAWIEDLIWOŚĆ dotyczy nie kwestii „Co i jak jest produko-wane?”, lecz kwestii: „Dla kogo jest produkowane?”, czyli po-działu dochodów (majątku, szans). Ludzie spierają się, jaki podział jest sprawiedliwy.

4 Wielu uważa, że LUDZIE SĄ RÓWNI...

5 Wielu uważa, że LUDZIE SĄ RÓWNI...
Ich zdaniem z poglądu o równości ludzi wynika, że - W MIARĘ MOŻLIWOŚCI – jedni ludzie nie powinni dominować nad innymi ludźmi, decydując o ich losie (np. jedni ludzie nie powinni mieć innych ludzi na własność). Zdaniem wielu z poglądu o równości ludzi wynika także, że jedni nie powinni cierpieć wtedy, kiedy inni są szczęśliwi, i że należy temu - W MIARĘ MOŻLIWOŚCI – zapobiegać.

6 Wielu uważa, że LUDZIE SĄ RÓWNI...
Ich zdaniem z poglądu o równości ludzi wynika, że - W MIARĘ MOŻLIWOŚCI – jedni ludzie nie powinni dominować nad innymi ludźmi, decydując o ich losie (np. jedni ludzie nie powinni mieć innych ludzi na własność). Zdaniem wielu z poglądu o równości ludzi wynika także, że jedni nie powinni cierpieć wtedy, kiedy inni są szczęśliwi, i że należy temu - W MIARĘ MOŻLIWOŚCI – zapobiegać. Jednakże zapobieganie dominacji i cierpieniu, czyli dbałość o spra-wiedliwość, bywa sprzeczne z poglądem, że LUDZIE SĄ WOLNI i że ODPOWIADAJA ZA WŁASNE CZYNY (np. pomyśl o wolności dysponowania dochodem, a także o osobach, którym nie chce się pracować)…

7 Z badań ekonomistów wynika, że:
Za SPRAWIEDLIWY wielu ludzi ma taki podział dochodów, w przypadku którego dochody są proporcjonalne do wyników pracy i (lub) wysiłku i (lub) akceptowanych społecznie potrzeb ludzi.

8 Z badań ekonomistów wynika, że:
Za SPRAWIEDLIWY wielu ludzi ma taki podział dochodów, w przypadku którego dochody są proporcjonalne do wyników pracy i (lub) wysiłku i (lub) akceptowanych społecznie potrzeb ludzi. W praktyce dbałość państwa o sprawiedliwość przyjmuje zwykle m.in. formę zmniejszania różnic dochodów. Służą temu PO-DATKI i ZASIŁKI. Oczywiście, celem nie jest zupełne wyrównanie dochodów, które zabiłoby motywację do efektywnego gospodarowania.

9 ■ PODZIAŁ PODMIOTOWY oznacza ostateczny po-
W wyniku działań państwa posługującego się podatkami i trans-ferami powstaje PODMIOTOWY PODZIAŁ DOCHODÓW w społeczeństwie. Chodzi o dochody gospodarstw domowych. ■ PODZIAŁ PODMIOTOWY oznacza ostateczny po- dział dochodów między gospodarstwa domowe. Do opisu podmiotowego podziału dochodów służą m.in.: KRZYWA LORENZA, WSPÓŁCZYNNIK GINIEGO, LINIA UBÓSTWA, WSPÓŁCZYNNIK UBÓSTWA.

10 a na osi pionowej – odsetek wszystkich dochodów.
KRZYWA LORENZA 1. Na osi poziomej układu współrzędnych mierzymy odsetek wszyst-kich gospodarstw domowych (od najuboższych do najbogatszych), a na osi pionowej – odsetek wszystkich dochodów. 2. Punkty krzywej Lorenza pokazują, jaką część wszystkich docho-dów przypada DANEMU ODSETKOWI NAJUBOŻSZYCH GOS-PODARSTW DOMOWYCH.

11 „Polska” krzywa Lorenza, 2012 r.
KRZYWA LORENZA zaczyna się w początku układu (0% rodzin ma 0% dochodów!), a kończy w punkcie o współrzędnych: 100% i 100% (100% gospodarstw domowych dostaje 100% dochodów wszystkich gospodarstw domowych). „Polska” krzywa Lorenza, 2012 r. Dochody 100% 20% 6,5% A B Grupy kwintylowe Grupy kwintylowea/ Odsetek dochodów Pierwsza Druga Trzecia Czwarta Piąta 6,5 12,2 16,8 22,8 41,7 a/ Od najbiedniejszych do najbogatszych 20% populacji.

12 WSPÓŁCZYNNIK GINIEGO Pole między krzywą Lorenza, a LINIĄ DOSKONAŁEJ RÓWNOŚ-CI (przekątna na rysunku) stanowi wygodną miarę nierówności do-chodów. Jego udział w całości obszaru pod linią doskonałej równości to WSPÓŁCZYNNIK GINIEGO, którego wartość zmienia się od 0 (doskonała równość) do 1 (zupełna nierówność), lub, po przemnoże-niu przez 100, od 0 do 100. Dochody 100% 20% 6,5% A B Grupy kwintylowe Grupy kwintylowea/ Odsetek dochodów Pierwsza Druga Trzecia Czwarta Piąta 6,5 12,2 16,8 22,8 41,7 a/ Od najbiedniejszych do najbogatszych 20% populacji. W 2011 r. w Republice Południowej Afryki wartość współczynnika Ginie-go wynosiła 0,634…

13 WSPÓŁCZYNNIK GINIEGO – wskaźnik koncentracji dochodów, przyjmuje wartość między 0 a 1 (lub po przemno-żeniu przez 100, między 0 a 100). Wskaźnik ten równałby się 0, gdyby wszystkie osoby miały ten sam dochód, i 1, gdyby wszystkie osoby, poza jedną, miały dochód zerowy. Uwaga: Dane dla Austrii, Belgii, Irlandii i Wielkiej Brytanii dotyczą roku. Źródło: Dane GUS.

14 LINIA UBÓSTWA LINIĘ UBÓSTWA (ang. poverty line) jest wyznaczony przez tzw. MINIMUM SOCJALNE, czyli przez minimalny dochód zaspokaja-jący podstawowe potrzeby gospodarstwa domowego. Minimum socjalne odpowiada wartości koszyka niezbędnych czło-wiekowi dóbr, którego skład określają urzędnicy i naukowcy, dbając by były one odpowiednie jakościowo (np. kaloryczne), zróżnicowane i tanie. Chodzi m.in. o wydatki na żywność, mieszkanie (eksploa-tacja i wy-posażenie), edukację, kulturę i rekreację, odzież i obuwie, ochronę zdrowia, higienę osobistą, transport i łączność,

15 STOPA UBÓSTWA STOPA UBÓSTWA (ang. poverty rate) stanowi odsetek osób w gospodarstwach domowych, żyjących poniżej linii ubóstwa, czyli osiągających dochód niższy od dochodu pozwalającego zaspokoić podstawowe potrzeby.

16 Wylicza się kilka różnych linii ubóstwa, oddzielnie np. dla osób sa-motnych, dla dwuosobowych gospodarstw domowych itd. W 2014 r. w Stanach linia ubóstwa dla osób samotnych przebiegała na wysokości dolarów, a dla rodziny czterooso-bowej na wysokości dolarów rocznie. W POLSCE W KOŃ-CU 2015 R. ODPOWIEDNIE WARTOŚCI WYNOSIŁY: 1 078, 7 ZŁ I 3 403,8 ZŁ. Zgodnie z tym kryterium w 2014 r. 14,8% Amerykanów (46,7 mln osób, głównie czarnoskórych, imigrantów z krajów hisz-pańskojęzycznych, rodzin samotnych kobiet) żyło w biedzie. W POLSCE W 2015 R. STOPA UBÓSTWA WYNOSIŁA OKOŁO 40,0%.

17 -----------------------
W Polsce obliczane jest także tzw. MINIMUM EGZYSTENCJI, które umożliwia zaspokojenie tylko najniezbędniejszych potrzeb; po jego przekroczeniu następuje BIOLOGICZNE WYNISZCZENIE organizmu. W 2014 r. minimum egzystencji wynosiło 541,9 zł i 1850,85 zł (odpo-wiednio: dla osób samotnych i rodzin czteroosobowych) (dane MPiSS). PONIŻEJ MINIMUM EGZYSTENCJI ŻYŁO 7,4% OSÓB W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH (ok. 2,8 mln osób) (te badania gusowskie nie obejmują np. osób bezdomnych).

18 W Polsce obliczane jest także tzw. MINIMUM EGZYSTENCJI, które umożliwia zaspokojenie tylko najniezbędniejszych potrzeb; po jego przekroczeniu następuje BIOLOGICZNE WYNISZCZENIE organizmu. W 2014 r. minimum egzystencji wynosiło 541,9 zł i 1850,85 zł (odpo-wiednio: dla osób samotnych i rodzin czteroosobowych) (dane MPiSS). PONIŻEJ MINIMUM EGZYSTENCJI ŻYŁO 7,4% OSÓB W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH (ok. 2,8 mln osób) (te badania gusowskie nie obejmują np. osób bezdomnychA). A Co dwa lata Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) przeprowadza liczenie osób bezdomnych. Na przykład w nocy z 21 na 22 stycznia 2015 r. ustalono, że w Polsce było 36,1 tys. bezdomnych. Rzut oka na listę 100 najbogatszych Polaków tygodni-ka „Wprost” wskazuje, że także biegun bogactwa jest w Polsce dob-rze wykształcony. Majątek osób zajmujących czołowe miejsce na tej liście jest mierzony miliardami złotych.

19 Tablica ukazuje dochody w spo-łeczeństwie, które składa się z 4 obywateli A, B, C, D. Minimum socjalne wynosi 600. a) Narysuj krzywą Lorenza. A B C D 1000 500 250

20 Tablica ukazuje dochody w spo-łeczeństwie, które składa się z 4 obywateli A, B, C, D. Minimum socjalne wynosi 600. a) Narysuj krzywą Lorenza. 20 A B C D 1000 500 250 100% 75% 50% 25% 25% % % % Odsetek gospodarstw domowych Odsetek dochodów • Uzupełnij zdania: b) „Linia ubóstwa” przebiega na poziomie ……-… .

21 Tablica ukazuje dochody w spo-łeczeństwie, które składa się z 4 obywateli A, B, C, D. Minimum socjalne wynosi 600. a) Narysuj krzywą Lorenza. 21 A B C D 1000 500 250 100% 75% 50% 25% 25% % % % Odsetek gospodarstw domowych Odsetek dochodów • Uzupełnij zdania: b) „Linia ubóstwa” przebiega na poziomie ……-… . „Linia ubóstwa” przebiega na poziomie c) „Stopa ubóstwa” jest równa

22 Tablica ukazuje dochody w spo-łeczeństwie, które składa się z 4 obywateli A, B, C, D. Minimum socjalne wynosi 600. a) Narysuj krzywą Lorenza. 22 A B C D 1000 500 250 100% 75% 50% 25% 25% % % % Odsetek gospodarstw domowych Odsetek dochodów • Uzupełnij zdania: b) „Linia ubóstwa” przebiega na poziomie ……-… . „Linia ubóstwa” przebiega na poziomie c) „Stopa ubóstwa” jest równa „Stopa ubóstwa” jest równa %. .

23

24 Nie zawsze obliczenie stopy procentowej jest trywialnie łatwe…
ZADANIE Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok?

25 Nie zawsze obliczenie stopy procentowej jest trywialnie łatwe…
Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł.

26 Nie zawsze obliczenie stopy procentowej jest trywialnie łatwe…
Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku?

27 Nie zawsze obliczenie stopy procentowej jest trywialnie łatwe…
Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł.

28 Nie zawsze obliczenie stopy procentowej jest trywialnie łatwe…
Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł. c) Opisz pożyczkę B, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki A; od pożyczki A niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia.

29 Nie zawsze obliczenie stopy procentowej jest trywialnie łatwe…
Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł. c) Opisz pożyczkę B, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki A; od pożyczki A niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia. Pożyczam 3 zł na rok w zamian za wynagrodzenie 1 zł płatne w momencie zwrotu pożyczki.

30 Nie zawsze obliczenie stopy procentowej jest trywialnie łatwe…
Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł. c) Opisz pożyczkę B, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki A; od pożyczki A niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia. Pożyczam 3 zł na rok w zamian za wynagrodzenie 1 zł płatne w momencie zwrotu pożyczki. d) Ile wynosi stopa procentowa w przypadku pożyczki A? Odpowiedź uzasadnij.

31 Nie zawsze obliczenie stopy procentowej jest trywialnie łatwe…
Oto pożyczka A: pożyczasz 4 zł na rok w zamian za wynagrodzenie równe 1 zł, które jest płatne z góry. a) Jaką kwotą dysponujesz przez rok? 3 zł. b) Ile zwracasz po roku? 4 zł. c) Opisz pożyczkę B, której udzielenie (i zaciągniecie) jest równie opłacalne jak udzielenie (i zaciągnięcie) pożyczki A; od pożyczki A niech różni się ona tylko tym, że wynagrodzenie jest wypłacane w momencie jej zwrotu, a nie w momencie jej udzielenia. Pożyczam 3 zł na rok w zamian za wynagrodzenie 1 zł płatne w momencie zwrotu pożyczki. d) Ile wynosi stopa procentowa w przypadku pożyczki A? Odpowiedź uzasadnij. 1 zł/3 zł = 33,(3)%. Wszak właśnie tyle wynosi stopa procentowa w przypadku pożyczki B (pożyczka A jest tożsama z pożyczką B; w obu przypadkach kwota udostępniana pożyczkobiorcy i wynagrodzenie dla pożyczkodawcy są takie same).

32

33 ZADANIE Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa?

34 Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb
Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%.

35 Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb
Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa?

36 Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb
Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%.

37 Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb
Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)?

38 Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb
Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)? Realna stopa procentowa wynosi 15% - 15% = 0%.

39 Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb
Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)? Realna stopa procentowa wynosi 15% - 15% = 0%. d) O czym informuje realna stopa procentowa?

40 Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb
Banki płacą 600 gb odsetek od rocznej lokaty równej 4000 gb. W tym samym roku wskaźnik cen konsumenta (ang. consumer price index) równa się 115. a) Ile w tej sytuacji wynosi nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa wynosi 600/4000 = 0,15 = 15%. b) O czym informuje nominalna stopa procentowa? Nominalna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość nominalna lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek. W tym konkretnym przypadku nominalna wartość lokaty bankowej wzrosła o 15%. c) Ile w tej sytuacji wynosi realna stopa procentowa (zastosuj uproszczony wzór)? Realna stopa procentowa wynosi 15% - 15% = 0%. d) O czym informuje realna stopa procentowa? Realna stopa procentowa informuje, o ile zmienia się wartość real-na (siła nabywcza) lokaty po jednym roku na skutek doliczenia do niej nominalnych odsetek I INFLACJI (chodzi o łączny wpływ tych obu zdarzeń). W tym konkretnym przypadku realna wartość lokaty bankowej się nie zmieniła.

41

42 ZADANIE Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)?

43 Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000.

44 Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację?

45 Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 9000.

46 Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 9000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)?

47 Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 9000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)? Odpowiedź na pytanie (b) wynika z odpowiedzi na pytanie (a). Za tę obligację nie warto płacić więcej niż 9000, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, można osiągnąć, lokując w banku właśnie kwotę 9000.

48 Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 9000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)? Odpowiedź na pytanie (b) wynika z odpowiedzi na pytanie (a). Za tę obligację nie warto płacić więcej niż 9000, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, można osiągnąć, lokując w banku właśnie kwotę 9000. d) Pokaż, że tej obligacji nie warto jej kupić po cenie wyższej i że jej kupno po cenie niższej jest opłacalne.

49 Pewna firma wyemitowała obligację; nabywca za rok dostanie 3300 i za dwa lata 3630 i za 3 lata Roczna stopa procentowa wynosi 10%; nie ma ryzyka i inflacji. Ile należałoby ulokować w banku, aby wejść w posiadanie ta-kiego strumienia dochodów, jak ten, który otrzyma nabywca obligacji (zastosuj dyskontowanie)? 33001/(1+0,1) 1/(1+0,1) 1/(1+0,1)3 = 3000 = 9000. b) Ile maksymalnie warto zapłacić za tę obligację? 9000. c) Co wspólnego mają ze sobą odpowiedzi na pytania (a) i (b) (odpowiedz jednym zdaniem)? Odpowiedź na pytanie (b) wynika z odpowiedzi na pytanie (a). Za tę obligację nie warto płacić więcej niż 9000, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, można osiągnąć, lokując w banku właśnie kwotę 9000. d) Pokaż, że tej obligacji nie warto jej kupić po cenie wyższej i że jej kupno po cenie niższej jest opłacalne. Na przykład, tej obligacji nie warto kupić za 9001 zł, bo takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia jej posiadanie, można uzyskać, lokując w banku kwotę równą o 1 zł mniej, czyli jedynie 9000 zł. Warto natomiast kupić tę obligację za 8999 zł, bo żeby w tej gospodarce osiągnąć takie same dochody, jak te, których uzyskanie zapewnia posiadanie tej obligacji, trzeba ulokować kwotę większą o 1 zł, czyli kwotę 9000 zł.

50

51 ZADANIE Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat?

52 Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł.

53 Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)?

54 Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)? b) 3000 zł·(1 + 10%)3 = zł.

55 Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)? b) 3000 zł·(1 + 10%)3 = zł. c) Czy to prawda, że z odpowiedzi na pytania (a) (3641 zł) i (b) (3993 zł) wynika, iż tej obligacji nie warto kupić za zaktualizowaną wartość dochodów jej nabywcy czyli, za 3000 zł? Wszak 3993 zł to więcej niż 3641 zł?

56 Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)? b) 3000 zł·(1 + 10%)3 = zł. c) Czy to prawda, że z odpowiedzi na pytania (a) (3641 zł) i (b) (3993 zł) wynika, iż tej obligacji nie warto kupić za zaktualizowaną wartość dochodów jej nabywcy czyli, za 3000 zł? Wszak 3993 zł to więcej niż 3641 zł? c) PO PIERWSZE, Ludzie cenią pieniądze tym bardziej, im szybciej je dostają. W efekcie wiele złotówek, o których jest mowa w podpunkcie (b) (3993 zł), jest mniej wartych od wielu złotówek wchodzących w skład kwoty, o której jest mowa w podpunkcie (a) (3642 zł).

57 Po pierwszym roku posiadacz obligacji dostanie 1100 zł i dodatkowo po drugim roku 1210 zł i dodatkowo po trzecim roku – 1331 zł. Nie ma innych zysków i kosztów; nie ma ryzyka i inflacji. Stopa procentowa wynosi 10%. a) Ile wynosi suma dochodów wypłaconych nabywcy tej obligacji w ciągu trzech lat? a) 1100 zł zł zł = 3641 zł. b) Do jakiej kwoty urosłoby 3000 zł ulokowane w banku na 10% na trzy lata (zastosuj wzór na future value)? b) 3000 zł·(1 + 10%)3 = zł. c) Czy to prawda, że z odpowiedzi na pytania (a) (3641 zł) i (b) (3993 zł) wynika, iż tej obligacji nie warto kupić za zaktualizowaną wartość dochodów jej nabywcy czyli, za 3000 zł? Wszak 3993 zł to więcej niż 3641 zł? c) PO PIERWSZE, Ludzie cenią pieniądze tym bardziej, im szybciej je dostają. W efekcie wiele złotówek, o których jest mowa w podpunkcie (b) (3993 zł), jest mniej wartych od wielu złotówek wchodzących w skład kwoty, o której jest mowa w podpunkcie (a) (3642 zł). PO DRUGIE, otrzymawszy 1100 zł po 1. roku, właściciel obligacji może ulokować tę kwotę w banku na 10% na dwa lata. Podobnie, otrzymawszy po 2. roku 1210 zł, właściciel obligacji może ulokować tę kwotę w banku na 10% na rok. W efekcie po 3. roku suma jego dochodów okaże się równa 3993 zł. A zatem, nabycie obligacji za 3000 zł po trzech latach daje taki sam dochód jak ulokowanie 3000 zł w banku na trzy lata. Za tę obligację nie warto zapłacić więcej niż 3000 zł, opłaca się natomiast kupić ją za mniej niż 3000 zł!

58 ZADANIE „Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji.

59 „Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra.

60 „Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra.

61 „Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra i wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu.

62 „Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? c ) Czy to prawda, że autor tej wypo-wiedzi popełnił „błąd ukrytej zmiennej? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji jednocześnie doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu.

63 „Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? c ) Czy to prawda, że autor tej wypo-wiedzi popełnił „błąd ukrytej zmiennej? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji jednocześnie doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu. c) To nie jest prawda. W analizowanej sytuacji wzrost oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrost ceny tego dobra nie nastąpiły bezpośrednio na skutek działania wspólnej „ukrytej przyczyny”. Przecież wzrost popytu nie był bezpośrednią przyczyną wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra.

64 „Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? c ) Czy to prawda, że autor tej wypo-wiedzi popełnił „błąd ukrytej zmiennej? d) Czy to prawda, że au-tor tej wypowiedzi popełnił „błąd odwróconej przyczynowości”? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji jednocześnie doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu. c) To nie jest prawda. W analizowanej sytuacji wzrost oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrost ceny tego dobra nie nastąpiły bezpośrednio na skutek działania wspólnej „ukrytej przyczyny”. Przecież wzrost popytu nie był bezpośrednią przyczyną wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra.

65 „Kiedy na rysunku popyt zwiększył się z D do D1, wzrost oferowa-nej na sprzedaż ilości dobra spowodował wzrost ceny tego dobra”. a) Opisz rzeczywistą kolejność zdarzeń i związek przyczynowy po-pytu, oferowanej na sprzedaż ilości dobra i ceny tego dobra w tej sytuacji. b) Czy to prawda, że autor tej wypowiedzi popełnił „błąd przypadkowego związku”? c ) Czy to prawda, że autor tej wypo-wiedzi popełnił „błąd ukrytej zmiennej? d) Czy to prawda, że au-tor tej wypowiedzi popełnił „błąd odwróconej przyczynowości”? a) Najpierw zwiększył się popyt. Następnie nadwyżka zapotrzebowania nad ofertą spowodowała wzrost ceny, a potem wzrost ceny, stał się przyczyną zwiększenia oferowanej na sprzedaż ilosci dobra. b) To nie jest prawda. Przecież to nie jest przypadek, że w analizowanej sytuacji jednocześnie doszło do wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrostu ceny tego dobra. Pierwotną przyczyną obu tych wzrostów było zwiększenie się popytu. c) To nie jest prawda. W analizowanej sytuacji wzrost oferowanej na sprzedaż ilości dobra oraz wzrost ceny tego dobra nie nastąpiły bezpośrednio na skutek działania wspólnej „ukrytej przyczyny”. Przecież wzrost popytu nie był bezpośrednią przyczyną wzrostu oferowanej na sprzedaż ilości dobra. d) Tak, to jest prawda. W analizowanej sytuacji rzeczywiście to wzrost ceny dobra spowodował wzrost oferowanej na sprzedaż ilości dobra, a nie odwrotnie.

66

67 ZADANIE Oto efekt gapowicza: Po seansie Jaś ukrył się w WC i jeszcze raz – za darmo – obejrzał „Terminatora”.

68 Oto efekt gapowicza: Po seansie Jaś ukrył się w WC i jeszcze raz – za darmo – obejrzał „Terminatora”. Nie. Dobro nie jest dostępne dla każdego. Mechanizm wykluczenia osób niepożądanych z udziału w konsumpcji dobra działa w tym kinie skutecznie, a opisany przypadek jest wyjątkiem... Jaś jest skutecznym w działaniu oszustem, nie gapowiczem.

69

70 ZADANIE Dobrami pożądanymi społecznie nazywamy dobra, których cena jest wysoka, co sprawia, że niewielu może sobie na nie pozwolić (np. samochód Mercedes).

71 Dobrami pożądanymi społecznie nazywamy dobra, których cena jest wysoka, co sprawia, że niewielu może sobie na nie pozwolić (np. samochód Mercedes). Nie. Dobrami pożądanymi społecznie nazywamy dobra, których – z punktu widzenia interesów społeczeństwa jako całości – ludzie kon-sumują (używają) za mało (np. edukacja).

72

73 ZADANIE Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne?

74 Sad sąsiaduje z pasieką
Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne? Produkcji wiśni w sadzie towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produkcji miodu w pasiece. Produkcji miodu w pasie-ce towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produk-cji wiśni w sadzie.

75 Sad sąsiaduje z pasieką
Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne? Produkcji wiśni w sadzie towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produkcji miodu w pasiece. Produkcji miodu w pasie-ce towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produk-cji wiśni w sadzie. b) Czy z punktu widzenia właściciela sadu pasieka nie jest za mała? Dlaczego?

76 Sad sąsiaduje z pasieką
Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne? Produkcji wiśni w sadzie towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produkcji miodu w pasiece. Produkcji miodu w pasie-ce towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produk-cji wiśni w sadzie. b) Czy z punktu widzenia właściciela sadu pasieka nie jest za mała? Dlaczego? Jest za mała. Większa pasieka powoduje, że sad rodzi więcej wiśni.

77 Sad sąsiaduje z pasieką
Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne? Produkcji wiśni w sadzie towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produkcji miodu w pasiece. Produkcji miodu w pasie-ce towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produk-cji wiśni w sadzie. b) Czy z punktu widzenia właściciela sadu pasieka nie jest za mała? Dlaczego? Jest za mała. Większa pasieka powoduje, że sad rodzi więcej wiśni. c) Czy z punktu widzenia właściciela pasieki sad nie jest za duży? Dlaczego?

78 Sad sąsiaduje z pasieką
Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne? Produkcji wiśni w sadzie towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produkcji miodu w pasiece. Produkcji miodu w pasie-ce towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produk-cji wiśni w sadzie. b) Czy z punktu widzenia właściciela sadu pasieka nie jest za mała? Dlaczego? Jest za mała. Większa pasieka powoduje, że sad rodzi więcej wiśni. c) Czy z punktu widzenia właściciela pasieki sad nie jest za duży? Dlaczego? Jest za mały. Większy sad powoduje, że pszczoły wytwarzają więcej miodu.

79 Sad sąsiaduje z pasieką
Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne? Produkcji wiśni w sadzie towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produkcji miodu w pasiece. Produkcji miodu w pasie-ce towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produk-cji wiśni w sadzie. b) Czy z punktu widzenia właściciela sadu pasieka nie jest za mała? Dlaczego? Jest za mała. Większa pasieka powoduje, że sad rodzi więcej wiśni. c) Czy z punktu widzenia właściciela pasieki sad nie jest za duży? Dlaczego? Jest za mały. Większy sad powoduje, że pszczoły wytwarzają więcej miodu. d) Właściciele sadu i pasieki zamieszkali razem. Jak wpłynie to na wielkość pasieki i sadu?

80 Sad sąsiaduje z pasieką
Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne? Produkcji wiśni w sadzie towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produkcji miodu w pasiece. Produkcji miodu w pasie-ce towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produk-cji wiśni w sadzie. b) Czy z punktu widzenia właściciela sadu pasieka nie jest za mała? Dlaczego? Jest za mała. Większa pasieka powoduje, że sad rodzi więcej wiśni. c) Czy z punktu widzenia właściciela pasieki sad nie jest za duży? Dlaczego? Jest za mały. Większy sad powoduje, że pszczoły wytwarzają więcej miodu. d) Właściciele sadu i pasieki zamieszkali razem. Jak wpłynie to na wielkość pasieki i sadu? Zarówno pasieka, jak i sad zostaną powiększone.

81 Sad sąsiaduje z pasieką
Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne? Produkcji wiśni w sadzie towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produkcji miodu w pasiece. Produkcji miodu w pasie-ce towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produk-cji wiśni w sadzie. b) Czy z punktu widzenia właściciela sadu pasieka nie jest za mała? Dlaczego? Jest za mała. Większa pasieka powoduje, że sad rodzi więcej wiśni. c) Czy z punktu widzenia właściciela pasieki sad nie jest za duży? Dlaczego? Jest za mały. Większy sad powoduje, że pszczoły wytwarzają więcej miodu. d) Właściciele sadu i pasieki zamieszkali razem. Jak wpłynie to na wielkość pasieki i sadu? Zarówno pasieka, jak i sad zostaną powiększone. e) Z jakim sposobem kontrolowania efektów zewnętrznych mamy tu do czynienia?

82 Sad sąsiaduje z pasieką
Sad sąsiaduje z pasieką. Im większy jest sad, tym więcej miodu pro-dukują pszczoły. Im większa jest pasieka, tym więcej wiśni rodzi sad. a) Co wspólnego mają z tym efekty zewnętrzne? Produkcji wiśni w sadzie towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produkcji miodu w pasiece. Produkcji miodu w pasie-ce towarzyszą pozytywne efekty zewnętrzne, które dotyczą produk-cji wiśni w sadzie. b) Czy z punktu widzenia właściciela sadu pasieka nie jest za mała? Dlaczego? Jest za mała. Większa pasieka powoduje, że sad rodzi więcej wiśni. c) Czy z punktu widzenia właściciela pasieki sad nie jest za duży? Dlaczego? Jest za mały. Większy sad powoduje, że pszczoły wytwarzają więcej miodu. d) Właściciele sadu i pasieki zamieszkali razem. Jak wpłynie to na wielkość pasieki i sadu? Zarówno pasieka, jak i sad zostaną powiększone. e) Z jakim sposobem kontrolowania efektów zewnętrznych mamy tu do czynienia? Bywa, że prywatne podmioty radzą sobie z efektami zewnętrznymi, łącząc się, co skutkuje uwzględnianiem przez nie efektów zewnętrz-nych, czyli ich internalizacją. Tak właśnie jest w opisanej w tym za-daniu sytuacji.

83

84 ZADANIE Państwu Bimbalskim, którzy żyją z zasiłku, zaoferowano pracę za 20 zł/godz. Każda zarobiona złotówka zmniejsza zasiłek o 0,5 zł. W dodatku, gdy zarobek Bimbalskich przekroczy 400 zł, utracą oni prawo do bonów na darmową żywność wartych 200 zł. a) W jakim tempie wzrastałby początkowo dochód całkowity Bimbalskich, gdyby nie było zasiłków? A jeśli zasiłki są?

85 Państwu Bimbalskim, którzy żyją z zasiłku, zaoferowano pracę za 20 zł/godz. Każda zarobiona złotówka zmniejsza zasiłek o 0,5 zł. W dodatku, gdy zarobek Bimbalskich przekroczy 400 zł, utracą oni prawo do bonów na darmową żywność wartych 200 zł. a) W jakim tempie wzrastałby początkowo dochód całkowity Bimbalskich, gdyby nie było zasiłków? A jeśli zasiłki są? Gdyby nie było zasiłku, za każdą dodatkową godzinę pracy Bim-balscy dostawaliby 20 zł. Tymczasem, kiedy zasiłek istnieje i jest „płynnie” zmniejszany w miarę wzrostu dochodu z pracy, za każdą dodatkową godzinę pracy Bimbalscy dostają 20 zł – 10 zł = 10 zł.

86 Państwu Bimbalskim, którzy żyją z zasiłku, zaoferowano pracę za 20 zł/godz. Każda zarobiona złotówka zmniejsza zasiłek o 0,5 zł. W dodatku, gdy zarobek Bimbalskich przekroczy 400 zł, utracą oni prawo do bonów na darmową żywność wartych 200 zł. a) W jakim tempie wzrastałby początkowo dochód całkowity Bimbalskich, gdyby nie było zasiłków? A jeśli zasiłki są? Gdyby nie było zasiłku, za każdą dodatkową godzinę pracy Bim-balscy dostawaliby 20 zł. Tymczasem, kiedy zasiłek istnieje i jest „płynnie” zmniejszany w miarę wzrostu dochodu z pracy, za każdą dodatkową godzinę pracy Bimbalscy dostają 20 zł – 10 zł = 10 zł. b) Dlaczego transfery osłabiają motywację do pracy?

87 Państwu Bimbalskim, którzy żyją z zasiłku, zaoferowano pracę za 20 zł/godz. Każda zarobiona złotówka zmniejsza zasiłek o 0,5 zł. W dodatku, gdy zarobek Bimbalskich przekroczy 400 zł, utracą oni prawo do bonów na darmową żywność wartych 200 zł. a) W jakim tempie wzrastałby początkowo dochód całkowity Bimbalskich, gdyby nie było zasiłków? A jeśli zasiłki są? Gdyby nie było zasiłku, za każdą dodatkową godzinę pracy Bim-balscy dostawaliby 20 zł. Tymczasem, kiedy zasiłek istnieje i jest „płynnie” zmniejszany w miarę wzrostu dochodu z pracy, za każdą dodatkową godzinę pracy Bimbalscy dostają 20 zł – 10 zł = 10 zł. b) Dlaczego transfery osłabiają motywację do pracy? Przyczyną jest właśnie ten fakt, że dochód całkowity pracownika rośnie wolniej w sytuacji, kiedy jest wypłacany zasiłek.

88 Państwu Bimbalskim, którzy żyją z zasiłku, zaoferowano pracę za 20 zł/godz. Każda zarobiona złotówka zmniejsza zasiłek o 0,5 zł. W dodatku, gdy zarobek Bimbalskich przekroczy 400 zł, utracą oni prawo do bonów na darmową żywność wartych 200 zł. a) W jakim tempie wzrastałby początkowo dochód całkowity Bimbalskich, gdyby nie było zasiłków? A jeśli zasiłki są? Gdyby nie było zasiłku, za każdą dodatkową godzinę pracy Bim-balscy dostawaliby 20 zł. Tymczasem, kiedy zasiłek istnieje i jest „płynnie” zmniejszany w miarę wzrostu dochodu z pracy, za każdą dodatkową godzinę pracy Bimbalscy dostają 20 zł – 10 zł = 10 zł. b) Dlaczego transfery osłabiają motywację do pracy? Przyczyną jest właśnie ten fakt, że dochód całkowity pracownika rośnie wolniej w sytuacji, kiedy jest wypłacany zasiłek. c) Czy w tej sytuacji występuje „pułapka dobroczynności? Dlaczego?

89 Państwu Bimbalskim, którzy żyją z zasiłku, zaoferowano pracę za 20 zł/godz. Każda zarobiona złotówka zmniejsza zasiłek o 0,5 zł. W dodatku, gdy zarobek Bimbalskich przekroczy 400 zł, utracą oni prawo do bonów na darmową żywność wartych 200 zł. a) W jakim tempie wzrastałby początkowo dochód całkowity Bimbalskich, gdyby nie było zasiłków? A jeśli zasiłki są? Gdyby nie było zasiłku, za każdą dodatkową godzinę pracy Bim-balscy dostawaliby 20 zł. Tymczasem, kiedy zasiłek istnieje i jest „płynnie” zmniejszany w miarę wzrostu dochodu z pracy, za każdą dodatkową godzinę pracy Bimbalscy dostają 20 zł – 10 zł = 10 zł. b) Dlaczego transfery osłabiają motywację do pracy? Przyczyną jest właśnie ten fakt, że dochód całkowity pracownika rośnie wolniej w sytuacji, kiedy jest wypłacany zasiłek. c) Czy w tej sytuacji występuje „pułapka dobroczynności? Dlaczego? W „pułapkę dobroczynności” Bimbalscy wpadną, kiedy ich dochód z pracy zbliży się do 400 zł, czyli kiedy będą pracować niemal 20 godzin. Wydłużenie czasu pracy spowoduje wtedy, że ich dochód całkowity zmniejszy się „skokowo” o około 200 zł, czyli o równo-wartość utraconych bonów na darmową żywność. Skutkiem jest nie tylko osłabienie, ale – w praktyce – zupełne zniszczenie motywacji do podejmowania dodatkowej pracy.

90 Państwu Bimbalskim, którzy żyją z zasiłku, zaoferowano pracę za 20 zł/godz. Każda zarobiona złotówka zmniejsza zasiłek o 0,5 zł. W dodatku, gdy zarobek Bimbalskich przekroczy 400 zł, utracą oni prawo do bonów na darmową żywność wartych 200 zł. a) W jakim tempie wzrastałby początkowo dochód całkowity Bimbalskich, gdyby nie było zasiłków? A jeśli zasiłki są? Gdyby nie było zasiłku, za każdą dodatkową godzinę pracy Bim-balscy dostawaliby 20 zł. Tymczasem, kiedy zasiłek istnieje i jest „płynnie” zmniejszany w miarę wzrostu dochodu z pracy, za każdą dodatkową godzinę pracy Bimbalscy dostają 20 zł – 10 zł = 10 zł. b) Dlaczego transfery osłabiają motywację do pracy? Przyczyną jest właśnie ten fakt, że dochód całkowity pracownika rośnie wolniej w sytuacji, kiedy jest wypłacany zasiłek. c) Czy w tej sytuacji występuje „pułapka dobroczynności? Dlaczego? W „pułapkę dobroczynności” Bimbalscy wpadną, kiedy ich dochód z pracy zbliży się do 400 zł, czyli kiedy będą pracować niemal 20 godzin. Wydłużenie czasu pracy spowoduje wtedy, że ich dochód całkowity zmniejszy się „skokowo” o około 200 zł, czyli o równo-wartość utraconych bonów na darmową żywność. Skutkiem jest nie tylko osłabienie, ale – w praktyce – zupełne zniszczenie motywacji do podejmowania dodatkowej pracy. d) O ile Bimbalscy muszą wydłużyć czas pracy, aby wyrwać się z „pułapki dobroczynności” (załóż, że ciągle jeszcze istnieje zasiłek)?

91 Państwu Bimbalskim, którzy żyją z zasiłku, zaoferowano pracę za 20 zł/godz. Każda zarobiona złotówka zmniejsza zasiłek o 0,5 zł. W dodatku, gdy zarobek Bimbalskich przekroczy 400 zł, utracą oni prawo do bonów na darmową żywność wartych 200 zł. a) W jakim tempie wzrastałby początkowo dochód całkowity Bimbalskich, gdyby nie było zasiłków? A jeśli zasiłki są? Gdyby nie było zasiłku, za każdą dodatkową godzinę pracy Bim-balscy dostawaliby 20 zł. Tymczasem, kiedy zasiłek istnieje i jest „płynnie” zmniejszany w miarę wzrostu dochodu z pracy, za każdą dodatkową godzinę pracy Bimbalscy dostają 20 zł – 10 zł = 10 zł. b) Dlaczego transfery osłabiają motywację do pracy? Przyczyną jest właśnie ten fakt, że dochód całkowity pracownika rośnie wolniej w sytuacji, kiedy jest wypłacany zasiłek. c) Czy w tej sytuacji występuje „pułapka dobroczynności? Dlaczego? W „pułapkę dobroczynności” Bimbalscy wpadną, kiedy ich dochód z pracy zbliży się do 400 zł, czyli kiedy będą pracować niemal 20 godzin. Wydłużenie czasu pracy spowoduje wtedy, że ich dochód całkowity zmniejszy się „skokowo” o około 200 zł, czyli o równo-wartość utraconych bonów na darmową żywność. Skutkiem jest nie tylko osłabienie, ale – w praktyce – zupełne zniszczenie motywacji do podejmowania dodatkowej pracy. d) O ile Bimbalscy muszą wydłużyć czas pracy, aby wyrwać się z „pułapki dobroczynności” (załóż, że ciągle jeszcze istnieje zasiłek)? Należałoby wydłużyć czas pracy o tyle godzin, że dochód z ich prze-pracowania zrówna się z wartością utraconych bonów na darmową żywność. Wiemy, że w momencie natknięcia się Bimbalskich na „pułapkę dobroczynności” dostają oni jeszcze zasiłek. Wynika stąd, że szukana liczba godzin wynosi 200 zł/10 zł, czyli 20 godzin.